| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
४. पठममारपाससुत्तवण्णना
4. Paṭhamamārapāsasuttavaṇṇanā
१४०. उपायमनसिकारेनाति अनिच्चादीसु अनिच्चादितो मनसिकरणेन। उपायवीरियेनाति अनुप्पन्नाकुसलानं अनुप्पादनाय विधिना पवत्तवीरियेन। कारणवीरियेनाति अनुप्पन्नानुप्पादनादिअत्थस्स कारणभूतेन वीरियेन। अनुप्पन्नपापकानुप्पादनादिअत्थानि हि वीरियानि यदत्थं होन्ति, तं अत्थं साधेन्तियेवाति एतस्स अत्थस्स दीपको सम्मा-सद्दो। योनिसोसम्मासद्देन हि उपायकारणत्थदीपकतं सन्धाय ‘‘उपायवीरियेन कारणवीरियेना’’ति वुत्तं। अरहत्तफलविमुत्ति उक्कट्ठनिद्देसेन। मारेन ‘‘मय्हं खो, भिक्खवे’’तिआदिकं भगवतो वचनं सुत्वा वुत्तं ‘‘अरहत्तं पत्वापि न तुस्सती’’तिआदि।
140.Upāyamanasikārenāti aniccādīsu aniccādito manasikaraṇena. Upāyavīriyenāti anuppannākusalānaṃ anuppādanāya vidhinā pavattavīriyena. Kāraṇavīriyenāti anuppannānuppādanādiatthassa kāraṇabhūtena vīriyena. Anuppannapāpakānuppādanādiatthāni hi vīriyāni yadatthaṃ honti, taṃ atthaṃ sādhentiyevāti etassa atthassa dīpako sammā-saddo. Yonisosammāsaddena hi upāyakāraṇatthadīpakataṃ sandhāya ‘‘upāyavīriyena kāraṇavīriyenā’’ti vuttaṃ. Arahattaphalavimutti ukkaṭṭhaniddesena. Mārena ‘‘mayhaṃ kho, bhikkhave’’tiādikaṃ bhagavato vacanaṃ sutvā vuttaṃ ‘‘arahattaṃ patvāpi na tussatī’’tiādi.
किलेसपासेनाति किलेसमारस्स उपायभूतेन। किलेसमारो हि सत्ते कामगुणपासेहि निबन्धति, न पन सयमेव। तेनाह ‘‘ये दिब्बा कामगुणसङ्खाता’’तिआदि। मारबन्धनेति किलेसमारस्स बन्धनट्ठाने, भवचारकेति अत्थो। न मे समण मोक्खसीति इदं मारो ‘‘अनुत्तरा विमुत्ति अनुप्पत्ता, विमुत्ता सब्बपासेही’’ति च भगवतो वचनं असद्दहन्तो वदति सद्दहन्तोपि वा ‘‘एवमयं परेसं सत्तानं मोक्खाय उस्साहं न करेय्या’’ति अत्तनो कोहञ्ञे ठत्वा वदति।
Kilesapāsenāti kilesamārassa upāyabhūtena. Kilesamāro hi satte kāmaguṇapāsehi nibandhati, na pana sayameva. Tenāha ‘‘ye dibbā kāmaguṇasaṅkhātā’’tiādi. Mārabandhaneti kilesamārassa bandhanaṭṭhāne, bhavacāraketi attho. Na me samaṇa mokkhasīti idaṃ māro ‘‘anuttarā vimutti anuppattā, vimuttā sabbapāsehī’’ti ca bhagavato vacanaṃ asaddahanto vadati saddahantopi vā ‘‘evamayaṃ paresaṃ sattānaṃ mokkhāya ussāhaṃ na kareyyā’’ti attano kohaññe ṭhatvā vadati.
पठममारपाससुत्तवण्णना निट्ठिता।
Paṭhamamārapāsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ४. पठममारपाससुत्तं • 4. Paṭhamamārapāsasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. पठममारपाससुत्तवण्णना • 4. Paṭhamamārapāsasuttavaṇṇanā
