| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៧. មិគជាលវគ្គោ
7. Migajālavaggo
១. បឋមមិគជាលសុត្តវណ្ណនា
1. Paṭhamamigajālasuttavaṇṇanā
៦៣. មិគជាលវគ្គស្ស បឋមេ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យាតិ ចក្ខុវិញ្ញាណេន បស្សិតព្ពា។ សោតវិញ្ញេយ្យាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឥដ្ឋាតិ បរិយិដ្ឋា វា ហោន្តុ មា វា, ឥដ្ឋារម្មណភូតាតិ អត្ថោ។ កន្តាតិ កមនីយា។ មនាបាតិ មនវឌ្ឍនកា។ បិយរូបាតិ បិយជាតិកា។ កាមូបសំហិតាតិ អារម្មណំ កត្វា ឧប្បជ្ជមានេន កាមេន ឧបសំហិតា រជនីយាតិ រញ្ជនីយា, រាគុប្បត្តិការណភូតាតិ អត្ថោ។ នន្ទីតិ តណ្ហានន្ទី។ សំយោគោតិ សំយោជនំ។ នន្ទិសំយោជនសំយុត្តោតិ នន្ទីពន្ធនេន ពទ្ធោ។ អរញ្ញវនបត្ថានីតិ អរញ្ញានិ ច វនបត្ថានិ ច។ តត្ថ កិញ្ចាបិ អភិធម្មេ និប្បរិយាយេន ‘‘និក្ខមិត្វា ពហិ ឥន្ទខីលា សព្ពមេតំ អរញ្ញ’’ន្តិ (វិភ. ៥២៩) វុត្តំ, តថាបិ យំ តំ ‘‘បញ្ចធនុសតិកំ បច្ឆិម’’ន្តិ (បារា. ៦៥៤) អរញ្ញកង្គនិប្ផាទកំ សេនាសនំ វុត្តំ, តទេវ អធិប្បេតន្តិ វេទិតព្ពំ។ វនបត្ថន្តិ គាមន្តំ អតិក្កមិត្វា មនុស្សានំ អនុបចារដ្ឋានំ, យត្ថ ន កសីយតិ ន វបីយតិ។ វុត្តម្បិ ចេតំ –
63. Migajālavaggassa paṭhame cakkhuviññeyyāti cakkhuviññāṇena passitabbā. Sotaviññeyyādīsupi eseva nayo. Iṭṭhāti pariyiṭṭhā vā hontu mā vā, iṭṭhārammaṇabhūtāti attho. Kantāti kamanīyā. Manāpāti manavaḍḍhanakā. Piyarūpāti piyajātikā. Kāmūpasaṃhitāti ārammaṇaṃ katvā uppajjamānena kāmena upasaṃhitā rajanīyāti rañjanīyā, rāguppattikāraṇabhūtāti attho. Nandīti taṇhānandī. Saṃyogoti saṃyojanaṃ. Nandisaṃyojanasaṃyuttoti nandībandhanena baddho. Araññavanapatthānīti araññāni ca vanapatthāni ca. Tattha kiñcāpi abhidhamme nippariyāyena ‘‘nikkhamitvā bahi indakhīlā sabbametaṃ arañña’’nti (vibha. 529) vuttaṃ, tathāpi yaṃ taṃ ‘‘pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti (pārā. 654) araññakaṅganipphādakaṃ senāsanaṃ vuttaṃ, tadeva adhippetanti veditabbaṃ. Vanapatthanti gāmantaṃ atikkamitvā manussānaṃ anupacāraṭṭhānaṃ, yattha na kasīyati na vapīyati. Vuttampi cetaṃ –
‘‘វនបត្ថន្តិ ទូរានមេតំ សេនាសនានំ អធិវចនំ។ វនបត្ថន្តិ វនសណ្ឌានមេតំ, វនបត្ថន្តិ ភិំសនកានមេតំ, វនបត្ថន្តិ សលោមហំសានមេតំ, វនបត្ថន្តិ បរិយន្តានមេតំ, វនបត្ថន្តិ អមនុស្សូបចារានំ សេនាសនានមេតំ អធិវចន’’ន្តិ (វិភ. ៥៣១)។
‘‘Vanapatthanti dūrānametaṃ senāsanānaṃ adhivacanaṃ. Vanapatthanti vanasaṇḍānametaṃ, vanapatthanti bhiṃsanakānametaṃ, vanapatthanti salomahaṃsānametaṃ, vanapatthanti pariyantānametaṃ, vanapatthanti amanussūpacārānaṃ senāsanānametaṃ adhivacana’’nti (vibha. 531).
ឯត្ថ ច បរិយន្តានន្តិ ឥមំ ឯកំ បរិយាយំ ឋបេត្វា សេសបរិយាយេហិ វនបត្ថានិ វេទិតព្ពានិ។ បន្តានីតិ បរិយន្តានិ អតិទូរានិ។ អប្បសទ្ទានីតិ ឧទុក្ខលមុសលទារកសទ្ទាទីនំ អភាវេន អប្បសទ្ទានិ។ អប្បនិគ្ឃោសានីតិ តេសំ តេសំ និន្នាទមហានិគ្ឃោសស្ស អភាវេន អប្បនិគ្ឃោសានិ។ វិជនវាតានីតិ សញ្ចរណជនស្ស សរីរវាតវិរហិតានិ។ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានីតិ មនុស្សានំ រហោកម្មស្ស អនុច្ឆវិកានិ។ បដិសល្លានសារុប្បានីតិ និលីយនសារុប្បានិ។
Ettha ca pariyantānanti imaṃ ekaṃ pariyāyaṃ ṭhapetvā sesapariyāyehi vanapatthāni veditabbāni. Pantānīti pariyantāni atidūrāni. Appasaddānīti udukkhalamusaladārakasaddādīnaṃ abhāvena appasaddāni. Appanigghosānīti tesaṃ tesaṃ ninnādamahānigghosassa abhāvena appanigghosāni. Vijanavātānīti sañcaraṇajanassa sarīravātavirahitāni. Manussarāhasseyyakānīti manussānaṃ rahokammassa anucchavikāni. Paṭisallānasāruppānīti nilīyanasāruppāni.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. បឋមមិគជាលសុត្តំ • 1. Paṭhamamigajālasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. បឋមមិគជាលសុត្តវណ្ណនា • 1. Paṭhamamigajālasuttavaṇṇanā
