Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమానవత్థు-అట్ఠకథా • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ౧౦. పఠమనాగవిమానవణ్ణనా

    10. Paṭhamanāgavimānavaṇṇanā

    సుసుక్కఖన్ధం అభిరుయ్హ నాగన్తి నాగవిమానం. తస్స కా ఉప్పత్తి? భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే. తేన సమయేన ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ దేవచారికం చరన్తో తావతింసభవనం ఉపగతో. తత్థ అద్దస అఞ్ఞతరం దేవపుత్తం సబ్బసేతం మహన్తం దిబ్బనాగం అభిరుయ్హ మహన్తేన పరివారేన మహతా దిబ్బానుభావేన ఆకాసేన గచ్ఛన్తం, సబ్బా దిసా చన్దో వియ సూరియో వియ చ ఓభాసయమానం. దిస్వా యేన సో దేవపుత్తో తేనుపసఙ్కమి. అథ సో దేవపుత్తో తతో ఓరుయ్హ ఆయస్మన్తం మహామోగ్గల్లానం అభివాదేత్వా అఞ్జలిం పగ్గయ్హ అట్ఠాసి. అథ థేరో –

    Susukkakhandhaṃabhiruyha nāganti nāgavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayeneva devacārikaṃ caranto tāvatiṃsabhavanaṃ upagato. Tattha addasa aññataraṃ devaputtaṃ sabbasetaṃ mahantaṃ dibbanāgaṃ abhiruyha mahantena parivārena mahatā dibbānubhāvena ākāsena gacchantaṃ, sabbā disā cando viya sūriyo viya ca obhāsayamānaṃ. Disvā yena so devaputto tenupasaṅkami. Atha so devaputto tato oruyha āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Atha thero –

    ౯౬౧.

    961.

    ‘‘సుసుక్కఖన్ధం అభిరుయ్హ నాగం, అకాచినం దన్తిం బలిం మహాజవం;

    ‘‘Susukkakhandhaṃ abhiruyha nāgaṃ, akācinaṃ dantiṃ baliṃ mahājavaṃ;

    అభిరుయ్హ గజవరం సుకప్పితం, ఇధాగమా వేహాయసం అన్తలిక్ఖే.

    Abhiruyha gajavaraṃ sukappitaṃ, idhāgamā vehāyasaṃ antalikkhe.

    ౯౬౨.

    962.

    ‘‘నాగస్స దన్తేసు దువేసు నిమ్మితా, అచ్ఛోదకా పదుమినియో సుఫుల్లా;

    ‘‘Nāgassa dantesu duvesu nimmitā, acchodakā paduminiyo suphullā;

    పదుమేసు చ తూరియగణా పవజ్జరే, ఇమా చ నచ్చన్తి మనోహరాయో.

    Padumesu ca tūriyagaṇā pavajjare, imā ca naccanti manoharāyo.

    ౯౬౩.

    963.

    ‘‘దేవిద్ధిపత్తోసి మహానుభావో, మనుస్సభూతో కిమకాసి పుఞ్ఞం;

    ‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo, manussabhūto kimakāsi puññaṃ;

    కేనాసి ఏవం జలితానుభావో, వణ్ణో చ తే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి. –

    Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    తస్స సమ్పత్తికిత్తనముఖేన కతకమ్మం పుచ్ఛి.

    Tassa sampattikittanamukhena katakammaṃ pucchi.

    ౯౬౧. తత్థ సుసుక్కఖన్ధన్తి సుట్ఠు సేతఖన్ధం. కిఞ్చాపి తస్స నాగస్స చత్తారో పాదా, వత్థికోసం, ముఖప్పదేసో, ఉభో కణ్ణా, వాలధీతి ఏత్తకం ముఞ్చిత్వా సబ్బో కాయో సేతోవ, ఖన్ధప్పదేసస్స పన సాతిసయం ధవలతరతాయ వుత్తం ‘‘సుసుక్కఖన్ధ’’న్తి. నాగన్తి దిబ్బం హత్థినాగం. అకాచినన్తి నిద్దోసం , సబలలవఙ్కతిలకాదిఛవిదోసవిరహితన్తి అత్థో. ‘‘ఆజానీయ’’న్తిపి పాళి, ఆజానీయలక్ఖణూపేతన్తి అత్థో. దన్తిన్తి విపులరుచిరదన్తవన్తం. బలిన్తి బలవన్తం మహాబలం. మహాజవన్తి అతిజవం సీఘగామిం. పున అభిరుయ్హాతి ఏత్థ అనునాసికలోపో దట్ఠబ్బో, అభిరుయ్హం ఆరోహనీయన్తి వుత్తం హోతి. సేసం వుత్తనయమేవ.

    961. Tattha susukkakhandhanti suṭṭhu setakhandhaṃ. Kiñcāpi tassa nāgassa cattāro pādā, vatthikosaṃ, mukhappadeso, ubho kaṇṇā, vāladhīti ettakaṃ muñcitvā sabbo kāyo setova, khandhappadesassa pana sātisayaṃ dhavalataratāya vuttaṃ ‘‘susukkakhandha’’nti. Nāganti dibbaṃ hatthināgaṃ. Akācinanti niddosaṃ , sabalalavaṅkatilakādichavidosavirahitanti attho. ‘‘Ājānīya’’ntipi pāḷi, ājānīyalakkhaṇūpetanti attho. Dantinti vipularuciradantavantaṃ. Balinti balavantaṃ mahābalaṃ. Mahājavanti atijavaṃ sīghagāmiṃ. Puna abhiruyhāti ettha anunāsikalopo daṭṭhabbo, abhiruyhaṃ ārohanīyanti vuttaṃ hoti. Sesaṃ vuttanayameva.

    ఏవం పన థేరేన పుట్ఠో దేవపుత్తో అత్తనా కతకమ్మం కథేన్తో –

    Evaṃ pana therena puṭṭho devaputto attanā katakammaṃ kathento –

    ౯౬౫.

    965.

    ‘‘అట్ఠేవ ముత్తపుప్ఫాని, కస్సపస్స మహేసినో;

    ‘‘Aṭṭheva muttapupphāni, kassapassa mahesino;

    థూపస్మిం అభిరోపేసిం, పసన్నో సేహి పాణిభి.

    Thūpasmiṃ abhiropesiṃ, pasanno sehi pāṇibhi.

    ౯౬౬.

    966.

    ‘‘తేన మేతాదిసో వణ్ణో…పే॰…

    ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

    వణ్ణో చ మే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి. – ఇమాహి గాథాహి బ్యాకాసి;

    Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. – imāhi gāthāhi byākāsi;

    తస్సత్థో – అహం పుబ్బే కస్సపసమ్మాసమ్బుద్ధస్స యోజనికే కనకథూపే వణ్టతో ముచ్చిత్వా గచ్ఛమూలే పతితాని అట్ఠ ముత్తపుప్ఫాని లభిత్వా తాని గహేత్వా పూజనవసేన పసన్నచిత్తో హుత్వా అభిరోపేసిం పూజేసిం.

    Tassattho – ahaṃ pubbe kassapasammāsambuddhassa yojanike kanakathūpe vaṇṭato muccitvā gacchamūle patitāni aṭṭha muttapupphāni labhitvā tāni gahetvā pūjanavasena pasannacitto hutvā abhiropesiṃ pūjesiṃ.

    అతీతే కిర కస్సపసమ్మాసమ్బుద్ధే పరినిబ్బుతే యోజనికే కనకథూపే చ కారితే సపరివారో కికీ కాసిరాజా చ నాగరా చ నేగమా చ జానపదా చ దివసే దివసే పుప్ఫపూజం కరోన్తి. తేసు తథా కరోన్తేసు పుప్ఫాని మహగ్ఘాని దుల్లభాని చ అహేసుం. అథేకో ఉపాసకో మాలాకారవీథియం విచరిత్వా ఏకమేకేన కహాపణేన ఏకమేకమ్పి పుప్ఫం అలభన్తో అట్ఠ కహాపణాని గహేత్వా పుప్ఫారామం గన్త్వా మాలాకారం ఆహ ‘‘ఇమేహి అట్ఠహి కహాపణేహి అట్ఠ పుప్ఫాని దేహీ’’తి. ‘‘నత్థయ్యో పుప్ఫాని, సమ్మదేవ ఉపధారేత్వా ఓచినిత్వా దిన్నానీ’’తి. ‘‘అహం ఓలోకేత్వా గణ్హామీ’’తి. ‘‘యది ఏవం, ఆరామం పవిసిత్వా గవేసాహీ’’తి. సో పవిసిత్వా గవేసన్తో పతితాని అట్ఠ పుప్ఫాని లభిత్వా మాలాకారం ఆహ ‘‘గణ్హ, తాత, కహాపణానీ’’తి. ‘‘తవ పుఞ్ఞేన లద్ధాని, నాహం కహాపణాని గణ్హామీ’’తి ఆహ. ఇతరో ‘‘నాహం ముధా పుప్ఫాని గహేత్వా భగవతో పూజం కరిస్సామీ’’తి కహాపణాని తస్స పురతో ఠపేత్వా పుప్ఫాని గహేత్వా చేతియఙ్గణం గన్త్వా పసన్నచిత్తో పూజం అకాసి. సో అపరభాగే కాలం కత్వా తావతింసేసు ఉప్పజ్జిత్వా తత్థ యావతాయుకం ఠత్వా పునపి దేవలోకే, పునపి దేవలోకేతి ఏవం అపరాపరం దేవేసుయేవ సంసరన్తో తస్సేవ కమ్మస్స విపాకావసేసేన ఇమస్మిమ్పి బుద్ధుప్పాదే తావతింసేసుయేవ ఉప్పజ్జి. తం సన్ధాయ హేట్ఠా వుత్తం ‘‘తత్థ అద్దస అఞ్ఞతరం దేవపుత్త’’న్తిఆది.

    Atīte kira kassapasammāsambuddhe parinibbute yojanike kanakathūpe ca kārite saparivāro kikī kāsirājā ca nāgarā ca negamā ca jānapadā ca divase divase pupphapūjaṃ karonti. Tesu tathā karontesu pupphāni mahagghāni dullabhāni ca ahesuṃ. Atheko upāsako mālākāravīthiyaṃ vicaritvā ekamekena kahāpaṇena ekamekampi pupphaṃ alabhanto aṭṭha kahāpaṇāni gahetvā pupphārāmaṃ gantvā mālākāraṃ āha ‘‘imehi aṭṭhahi kahāpaṇehi aṭṭha pupphāni dehī’’ti. ‘‘Natthayyo pupphāni, sammadeva upadhāretvā ocinitvā dinnānī’’ti. ‘‘Ahaṃ oloketvā gaṇhāmī’’ti. ‘‘Yadi evaṃ, ārāmaṃ pavisitvā gavesāhī’’ti. So pavisitvā gavesanto patitāni aṭṭha pupphāni labhitvā mālākāraṃ āha ‘‘gaṇha, tāta, kahāpaṇānī’’ti. ‘‘Tava puññena laddhāni, nāhaṃ kahāpaṇāni gaṇhāmī’’ti āha. Itaro ‘‘nāhaṃ mudhā pupphāni gahetvā bhagavato pūjaṃ karissāmī’’ti kahāpaṇāni tassa purato ṭhapetvā pupphāni gahetvā cetiyaṅgaṇaṃ gantvā pasannacitto pūjaṃ akāsi. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu uppajjitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā punapi devaloke, punapi devaloketi evaṃ aparāparaṃ devesuyeva saṃsaranto tasseva kammassa vipākāvasesena imasmimpi buddhuppāde tāvatiṃsesuyeva uppajji. Taṃ sandhāya heṭṭhā vuttaṃ ‘‘tattha addasa aññataraṃ devaputta’’ntiādi.

    తం పనేతం పవత్తిం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో మనుస్సలోకం ఆగన్త్వా భగవతో ఆరోచేసి. భగవా తమత్థం అట్ఠుప్పత్తిం కత్వా సమ్పత్తపరిసాయ విత్థారేన ధమ్మం దేసేసి. సా దేసనా మహాజనస్స సాత్థికా అహోసీతి.

    Taṃ panetaṃ pavattiṃ āyasmā mahāmoggallāno manussalokaṃ āgantvā bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya vitthārena dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.

    నాగవిమానవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Nāgavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / విమానవత్థుపాళి • Vimānavatthupāḷi / ౧౦. పఠమనాగవిమానవత్థు • 10. Paṭhamanāgavimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact