Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
൮. പഠമനകുഹനസുത്തവണ്ണനാ
8. Paṭhamanakuhanasuttavaṇṇanā
൩൫. അട്ഠമേ നയിദന്തി ഏത്ഥ നഇതി പടിസേധേ നിപാതോ, തസ്സ ‘‘വുസ്സതീ’’തി ഇമിനാ സമ്ബന്ധോ, യകാരോ പദസന്ധികരോ. ഇദം-സദ്ദോ ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭിക്ഖവേ, സമയം ഉക്കട്ഠായം വിഹരാമി സുഭഗവനേ സാലരാജമൂലേ’’തിആദീസു (മ॰ നി॰ ൧.൫൦൧) നിപാതമത്തം. ‘‘ഇദം ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പമത്തകം ഓരമത്തകം സീലമത്തക’’ന്തിആദീസു (ദീ॰ നി॰ ൧.൨൭) യഥാവുത്തേ ആസന്നപച്ചക്ഖേ ആഗതോ.
35. Aṭṭhame nayidanti ettha naiti paṭisedhe nipāto, tassa ‘‘vussatī’’ti iminā sambandho, yakāro padasandhikaro. Idaṃ-saddo ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle’’tiādīsu (ma. ni. 1.501) nipātamattaṃ. ‘‘Idaṃ kho taṃ, bhikkhave, appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattaka’’ntiādīsu (dī. ni. 1.27) yathāvutte āsannapaccakkhe āgato.
‘‘ഇദഞ്ഹി തം ജേതവനം, ഇസിസങ്ഘനിസേവിതം;
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
ആവുത്ഥം ധമ്മരാജേന, പീതിസഞ്ജനനം മമാ’’തി. –
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mamā’’ti. –
ആദീസു (സം॰ നി॰ ൧.൪൮) വക്ഖമാനേ ആസന്നപച്ചക്ഖേ. ഇധാപി വക്ഖമാനേയേവ ആസന്നപച്ചക്ഖേ ദട്ഠബ്ബോ.
Ādīsu (saṃ. ni. 1.48) vakkhamāne āsannapaccakkhe. Idhāpi vakkhamāneyeva āsannapaccakkhe daṭṭhabbo.
ബ്രഹ്മചരിയ-സദ്ദോ –
Brahmacariya-saddo –
‘‘കിം തേ വതം കിം പന ബ്രഹ്മചരിയം,
‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ,
കിസ്സ സുചിണ്ണസ്സ അയം വിപാകോ;
Kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ഇദ്ധീ ജുതീ ബലവീരിയൂപപത്തി,
Iddhī jutī balavīriyūpapatti,
ഇദഞ്ച തേ നാഗ മഹാവിമാനം.
Idañca te nāga mahāvimānaṃ.
‘‘അഹഞ്ച ഭരിയാ ച മനുസ്സലോകേ,
‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke,
സദ്ധാ ഉഭോ ദാനപതീ അഹുമ്ഹാ;
Saddhā ubho dānapatī ahumhā;
ഓപാനഭൂതം മേ ഘരം തദാസി,
Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi,
സന്തപ്പിതാ സമണബ്രാഹ്മണാ ച.
Santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.
‘‘തം മേ വതം തം പന ബ്രഹ്മചരിയം,
‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ,
തസ്സ സുചിണ്ണസ്സ അയം വിപാകോ;
Tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ഇദ്ധീ ജുതീ ബലവീരിയൂപപത്തി,
Iddhī jutī balavīriyūpapatti,
ഇദഞ്ച മേ ധീര മഹാവിമാന’’ന്തി. (ജാ॰ ൨.൨൨.൧൫൯൨-൧൫൯൩, ൧൫൯൫) –
Idañca me dhīra mahāvimāna’’nti. (jā. 2.22.1592-1593, 1595) –
ഇമസ്മിം പുണ്ണകജാതകേ ദാനേ ആഗതോ.
Imasmiṃ puṇṇakajātake dāne āgato.
‘‘കേന പാണി കാമദദോ, കേന പാണി മധുസ്സവോ;
‘‘Kena pāṇi kāmadado, kena pāṇi madhussavo;
കേന തേ ബ്രഹ്മചരിയേന, പുഞ്ഞം പാണിമ്ഹി ഇജ്ഝതി.
Kena te brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhati.
‘‘തേന പാണി കാമദദോ, തേന പാണി മധുസ്സവോ;
‘‘Tena pāṇi kāmadado, tena pāṇi madhussavo;
തേന മേ ബ്രഹ്മചരിയേന, പുഞ്ഞം പാണിമ്ഹി ഇജ്ഝതീ’’തി. (പേ॰ വ॰ ൨൭൫, ൨൭൭) –
Tena me brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhatī’’ti. (pe. va. 275, 277) –
ഇമസ്മിം അങ്കുരപേതവത്ഥുസ്മിം വേയ്യാവച്ചേ. ‘‘ഇദം ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, തിത്തിരിയം നാമ ബ്രഹ്മചരിയം അഹോസീ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൧൧) ഇമസ്മിം തിത്തിരജാതകേ പഞ്ചസിക്ഖാപദസീലേ. ‘‘തം ഖോ പന, പഞ്ചസിഖ, ബ്രഹ്മചരിയം നേവ നിബ്ബിദായ ന വിരാഗായ…പേ॰… യാവദേവ ബ്രഹ്മലോകൂപപത്തിയാ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൩൨൯) ഇമസ്മിം മഹാഗോവിന്ദസുത്തേ ബ്രഹ്മവിഹാരേ. ‘‘പരേ അബ്രഹ്മചാരീ ഭവിസ്സന്തി, മയമേത്ഥ ബ്രഹ്മചാരിനോ ഭവിസ്സാമാ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൮൩) സല്ലേഖസുത്തേ മേഥുനവിരതിയം.
Imasmiṃ aṅkurapetavatthusmiṃ veyyāvacce. ‘‘Idaṃ kho taṃ, bhikkhave, tittiriyaṃ nāma brahmacariyaṃ ahosī’’ti (cūḷava. 311) imasmiṃ tittirajātake pañcasikkhāpadasīle. ‘‘Taṃ kho pana, pañcasikha, brahmacariyaṃ neva nibbidāya na virāgāya…pe… yāvadeva brahmalokūpapattiyā’’ti (dī. ni. 2.329) imasmiṃ mahāgovindasutte brahmavihāre. ‘‘Pare abrahmacārī bhavissanti, mayamettha brahmacārino bhavissāmā’’ti (ma. ni. 1.83) sallekhasutte methunaviratiyaṃ.
‘‘മയഞ്ച ഭരിയാ നാതിക്കമാമ,
‘‘Mayañca bhariyā nātikkamāma,
അമ്ഹേ ച ഭരിയാ നാതിക്കമന്തി;
Amhe ca bhariyā nātikkamanti;
അഞ്ഞത്ര താഹി ബ്രഹ്മചരിയം ചരാമ,
Aññatra tāhi brahmacariyaṃ carāma,
തസ്മാ ഹി അമ്ഹം ദഹരാ ന മീയരേ’’തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൯൭) –
Tasmā hi amhaṃ daharā na mīyare’’ti. (jā. 1.10.97) –
മഹാധമ്മപാലജാതകേ സദാരസന്തോസേ. ‘‘അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ചതുരങ്ഗസമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതാ – തപസ്സീ സുദം ഹോമീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൧൫൫) ലോമഹംസസുത്തേ വീരിയേ.
Mahādhammapālajātake sadārasantose. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā – tapassī sudaṃ homī’’ti (ma. ni. 1.155) lomahaṃsasutte vīriye.
‘‘ഹീനേന ബ്രഹ്മചരിയേന, ഖത്തിയേ ഉപപജ്ജതി;
‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;
മജ്ഝിമേന ച ദേവത്തം, ഉത്തമേന വിസുജ്ഝതീ’’തി. (ജാ॰ ൧.൮.൭൫) –
Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. (jā. 1.8.75) –
നിമിജാതകേ അത്തദമനവസേന കതേ അട്ഠങ്ഗികഉപോസഥേ. ‘‘ഇദം ഖോ പന, പഞ്ചസിഖ, ബ്രഹ്മചരിയം ഏകന്തനിബ്ബിദായ വിരാഗായ…പേ॰… അയമേവ അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൩൨൯) മഹാഗോവിന്ദസുത്തേയേവ അരിയമഗ്ഗേ. ‘‘തയിദം ബ്രഹ്മചരിയം ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിത’’ന്തി (ദീ॰ നി॰ ൩.൧൭൪) പാസാദികസുത്തേ സിക്ഖത്തയസങ്ഗഹേ സകലസ്മിം സാസനേ. ഇധാപി അരിയമഗ്ഗേ സാസനേ ച വത്തതി.
Nimijātake attadamanavasena kate aṭṭhaṅgikauposathe. ‘‘Idaṃ kho pana, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya…pe… ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti (dī. ni. 2.329) mahāgovindasutteyeva ariyamagge. ‘‘Tayidaṃ brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’’nti (dī. ni. 3.174) pāsādikasutte sikkhattayasaṅgahe sakalasmiṃ sāsane. Idhāpi ariyamagge sāsane ca vattati.
വുസ്സതീതി വസീയതി, ചരീയതീതി അത്ഥോ. ജനകുഹനത്ഥന്തി ‘‘അഹോ അയ്യോ സീലവാ വത്തസമ്പന്നോ അപ്പിച്ഛോ സന്തുട്ഠോ മഹിദ്ധികോ മഹാനുഭാവോ’’തിആദിനാ ജനസ്സ സത്തലോകസ്സ വിമ്ഹാപനത്ഥം. ജനലപനത്ഥന്തി ‘‘ഏവരൂപസ്സ നാമ അയ്യസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫലം ഭവിസ്സതീ’’തി പസന്നചിത്തേഹി ‘‘കേനത്ഥോ, കിം ആഹരീയതൂ’’തി മനുസ്സേഹി വദാപനത്ഥം. ലാഭസക്കാരസിലോകാനിസംസത്ഥന്തി യ്വായം ‘‘ആകങ്ഖേയ്യ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ‘ലാഭീ അസ്സം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാന’ന്തി, സീലേ-സ്വേവസ്സ പരിപൂരകാരീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൬൫) സീലാനിസംസഭാവേന വുത്തോ ചതുപച്ചയലാഭോ, യോ ച ചതുന്നം പച്ചയാനം സക്കച്ചദാനസങ്ഖാതോ ആദരബഹുമാനഗരുകരണസങ്ഖാതോ ച സക്കാരോ, യോ ച ‘‘സീലസമ്പന്നോ ബഹുസ്സുതോ സുതധരോ ആരദ്ധവീരിയോ’’തിആദിനാ നയേന ഉഗ്ഗതഥുതിഘോസസങ്ഖാതോ സിലോകോ ബ്രഹ്മചരിയം ചരന്താനം ദിട്ഠധമ്മികോ ആനിസംസോ, തദത്ഥം. ഇതി മം ജനോ ജാനാതൂതി ‘‘ഏവം ബ്രഹ്മചരിയവാസേ സതി ‘അയം സീലവാ കല്യാണധമ്മോ’തിആദിനാ മം ജനോ ജാനാതു സമ്ഭാവേതൂ’’തി അത്തനോ സന്തഗുണവസേന സമ്ഭാവനത്ഥമ്പി ന ഇദം ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതീതി സമ്ബന്ധോ.
Vussatīti vasīyati, carīyatīti attho. Janakuhanatthanti ‘‘aho ayyo sīlavā vattasampanno appiccho santuṭṭho mahiddhiko mahānubhāvo’’tiādinā janassa sattalokassa vimhāpanatthaṃ. Janalapanatthanti ‘‘evarūpassa nāma ayyassa dinnaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti pasannacittehi ‘‘kenattho, kiṃ āharīyatū’’ti manussehi vadāpanatthaṃ. Lābhasakkārasilokānisaṃsatthanti yvāyaṃ ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu ‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’nti, sīle-svevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65) sīlānisaṃsabhāvena vutto catupaccayalābho, yo ca catunnaṃ paccayānaṃ sakkaccadānasaṅkhāto ādarabahumānagarukaraṇasaṅkhāto ca sakkāro, yo ca ‘‘sīlasampanno bahussuto sutadharo āraddhavīriyo’’tiādinā nayena uggatathutighosasaṅkhāto siloko brahmacariyaṃ carantānaṃ diṭṭhadhammiko ānisaṃso, tadatthaṃ. Iti maṃ jano jānātūti ‘‘evaṃ brahmacariyavāse sati ‘ayaṃ sīlavā kalyāṇadhammo’tiādinā maṃ jano jānātu sambhāvetū’’ti attano santaguṇavasena sambhāvanatthampi na idaṃ brahmacariyaṃ vussatīti sambandho.
കേചി പന ‘‘ജനകുഹനത്ഥന്തി പാപിച്ഛസ്സ ഇച്ഛാപകതസ്സ സതോ സാമന്തജപ്പനഇരിയാപഥനിസ്സിതപച്ചയപടിസേവനസങ്ഖാതേന തിവിധേന കുഹനവത്ഥുനാ കുഹനഭാവേന ജനസ്സ വിമ്ഹാപനത്ഥം. ജനലപനത്ഥന്തി പാപിച്ഛസ്സേവ സതോ പച്ചയത്ഥം പരികഥോഭാസാദിവസേന ലപനഭാവേന ഉപലാപനഭാവേന വാ ജനസ്സ ലപനത്ഥം. ലാഭസക്കാരസിലോകാനിസംസത്ഥന്തി പാപിച്ഛസ്സേവ സതോ ലാഭാദിഗരുതായ ലാഭസക്കാരസിലോകസങ്ഖാതസ്സ ആനിസംസഉദയസ്സ നിപ്ഫാദനത്ഥം. ഇതി മം ജനോ ജാനാതൂതി പാപിച്ഛസ്സേവ സതോ അസന്തഗുണസമ്ഭാവനാധിപ്പായേന ‘ഇതി ഏവം മം ജനോ ജാനാതൂ’തി ന ഇദം ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതീ’’തി ഏവമേത്ഥ അത്ഥം വദന്തി. പുരിമോയേവ പന അത്ഥോ സാരതരോ.
Keci pana ‘‘janakuhanatthanti pāpicchassa icchāpakatassa sato sāmantajappanairiyāpathanissitapaccayapaṭisevanasaṅkhātena tividhena kuhanavatthunā kuhanabhāvena janassa vimhāpanatthaṃ. Janalapanatthanti pāpicchasseva sato paccayatthaṃ parikathobhāsādivasena lapanabhāvena upalāpanabhāvena vā janassa lapanatthaṃ. Lābhasakkārasilokānisaṃsatthanti pāpicchasseva sato lābhādigarutāya lābhasakkārasilokasaṅkhātassa ānisaṃsaudayassa nipphādanatthaṃ. Iti maṃ jano jānātūti pāpicchasseva sato asantaguṇasambhāvanādhippāyena ‘iti evaṃ maṃ jano jānātū’ti na idaṃ brahmacariyaṃ vussatī’’ti evamettha atthaṃ vadanti. Purimoyeva pana attho sārataro.
അഥ ഖോതി ഏത്ഥ അഥാതി അഞ്ഞദത്ഥേ നിപാതോ, ഖോതി അവധാരണേ. തേന കുഹനാദിതോ അഞ്ഞദത്ഥായേവ പന ഇദം, ഭിക്ഖവേ, ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതീതി ദസ്സേതി. ഇദാനി തം പയോജനം ദസ്സേന്തോ ‘‘സംവരത്ഥഞ്ചേവ പഹാനത്ഥഞ്ചാ’’തി ആഹ. തത്ഥ പഞ്ചവിധോ സംവരോ – പാതിമോക്ഖസംവരോ, സതിസംവരോ, ഞാണസംവരോ, ഖന്തിസംവരോ, വീരിയസംവരോതി.
Atha khoti ettha athāti aññadatthe nipāto, khoti avadhāraṇe. Tena kuhanādito aññadatthāyeva pana idaṃ, bhikkhave, brahmacariyaṃ vussatīti dasseti. Idāni taṃ payojanaṃ dassento ‘‘saṃvaratthañceva pahānatthañcā’’ti āha. Tattha pañcavidho saṃvaro – pātimokkhasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti.
തത്ഥ ‘‘ഇമിനാ പാതിമോക്ഖസംവരേന ഉപേതോ ഹോതി സമുപേതോ’’തി (വിഭ॰ ൫൧൧) ഹി ആദിനാ നയേന ആഗതോ അയം പാതിമോക്ഖസംവരോ നാമ, യോ സീലസംവരോതി ച പവുച്ചതി. ‘‘രക്ഖതി ചക്ഖുന്ദ്രിയം, ചക്ഖുന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതീ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൧.൨൧൩; മ॰ നി॰ ൧.൨൯൫; സം॰ നി॰ ൪.൨൩൯; അ॰ നി॰ ൩.൧൬) ആഗതോ അയം സതിസംവരോ.
Tattha ‘‘iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto’’ti (vibha. 511) hi ādinā nayena āgato ayaṃ pātimokkhasaṃvaro nāma, yo sīlasaṃvaroti ca pavuccati. ‘‘Rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjatī’’ti (dī. ni. 1.213; ma. ni. 1.295; saṃ. ni. 4.239; a. ni. 3.16) āgato ayaṃ satisaṃvaro.
‘‘യാനി സോതാനി ലോകസ്മിം (അജിതാതി ഭഗവാ),
‘‘Yāni sotāni lokasmiṃ (ajitāti bhagavā),
സതി തേസം നിവാരണം;
Sati tesaṃ nivāraṇaṃ;
സോതാനം സംവരം ബ്രൂമി,
Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi,
പഞ്ഞായേതേ പിധീയരേ’’തി. (സു॰ നി॰ ൧൦൪൧) –
Paññāyete pidhīyare’’ti. (su. ni. 1041) –
ആഗതോ അയം ഞാണസംവരോ. ‘‘ഖമോ ഹോതി സീതസ്സ ഉണ്ഹസ്സാ’’തിആദിനാ (മ॰ നി॰ ൧.൨൪; അ॰ നി॰ ൪.൧൧൪; ൬.൫൮) നയേന ആഗതോ അയം ഖന്തിസംവരോ. ‘‘ഉപ്പന്നം കാമവിതക്കം നാധിവാസേതീ’’തിആദിനാ (മ॰ നി॰ ൧.൨൬; അ॰ നി॰ ൪.൧൧൪; ൬.൫൮) നയേന ആഗതോ അയം വീരിയസംവരോ. അത്ഥതോ പന പാണാതിപാതാദീനം പജഹനവസേന, വത്തപടിവത്താനം കരണവസേന ച പവത്താ ചേതനാ വിരതിയോ ച. സങ്ഖേപതോ സബ്ബോ കായവചീസംയമോ, വിത്ഥാരതോ സത്തന്നം ആപത്തിക്ഖന്ധാനം അവീതിക്കമോ സീലസംവരോ. സതി ഏവ സതിസംവരോ, സതിപ്പധാനാ വാ കുസലാ ഖന്ധാ. ഞാണമേവ ഞാണസംവരോ. അധിവാസനവസേന അദോസോ, അദോസപ്പധാനാ വാ തഥാ പവത്താ കുസലാ ഖന്ധാ ഖന്തിസംവരോ, പഞ്ഞാതി ഏകേ. കാമവിതക്കാദീനം അനധിവാസനവസേന പവത്തം വീരിയമേവ വീരിയസംവരോ. തേസു പഠമോ കായദുച്ചരിതാദിദുസ്സീല്യസ്സ സംവരണതോ സംവരോ, ദുതിയോ മുട്ഠസ്സച്ചസ്സ, തതിയോ അഞ്ഞാണസ്സ, ചതുത്ഥോ അക്ഖന്തിയാ, പഞ്ചമോ കോസജ്ജസ്സ സംവരണതോ പിദഹനതോ സംവരോതി വേദിതബ്ബോ. ഏവമേതസ്സ സംവരസ്സ അത്ഥായ സംവരത്ഥം, സംവരനിപ്ഫാദനത്ഥന്തി അത്ഥോ.
Āgato ayaṃ ñāṇasaṃvaro. ‘‘Khamo hoti sītassa uṇhassā’’tiādinā (ma. ni. 1.24; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ khantisaṃvaro. ‘‘Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāsetī’’tiādinā (ma. ni. 1.26; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ vīriyasaṃvaro. Atthato pana pāṇātipātādīnaṃ pajahanavasena, vattapaṭivattānaṃ karaṇavasena ca pavattā cetanā viratiyo ca. Saṅkhepato sabbo kāyavacīsaṃyamo, vitthārato sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ avītikkamo sīlasaṃvaro. Sati eva satisaṃvaro, satippadhānā vā kusalā khandhā. Ñāṇameva ñāṇasaṃvaro. Adhivāsanavasena adoso, adosappadhānā vā tathā pavattā kusalā khandhā khantisaṃvaro, paññāti eke. Kāmavitakkādīnaṃ anadhivāsanavasena pavattaṃ vīriyameva vīriyasaṃvaro. Tesu paṭhamo kāyaduccaritādidussīlyassa saṃvaraṇato saṃvaro, dutiyo muṭṭhassaccassa, tatiyo aññāṇassa, catuttho akkhantiyā, pañcamo kosajjassa saṃvaraṇato pidahanato saṃvaroti veditabbo. Evametassa saṃvarassa atthāya saṃvaratthaṃ, saṃvaranipphādanatthanti attho.
പഹാനമ്പി പഞ്ചവിധം – തദങ്ഗപ്പഹാനം, വിക്ഖമ്ഭനപ്പഹാനം, സമുച്ഛേദപ്പഹാനം, പടിപ്പസ്സദ്ധിപ്പഹാനം, നിസ്സരണപ്പഹാനന്തി. തത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം ഹേട്ഠാ ഏകകനിപാതേ പഠമസുത്തവണ്ണനായം വുത്തമേവ. തസ്സ പന പഞ്ചവിധസ്സപി തഥാ തഥാ രാഗാദികിലേസാനം പടിനിസ്സജ്ജനട്ഠേന സമതിക്കമനട്ഠേന വാ പഹാനസ്സ അത്ഥായ പഹാനത്ഥം, പഹാനസാധനത്ഥന്തി അത്ഥോ. തത്ഥ സംവരേന കിലേസാനം ചിത്തസന്താനേ പവേസനനിവാരണം പഹാനേന പവേസനനിവാരണഞ്ചേവ സമുഗ്ഘാതോ ചാതി വദന്തി. ഉഭയേനാപി പന യഥാരഹം ഉഭയം സമ്പജ്ജതീതി ദട്ഠബ്ബം. സീലാദിധമ്മാ ഏവ ഹി സംവരണതോ സംവരോ, പജഹനതോ പഹാനന്തി.
Pahānampi pañcavidhaṃ – tadaṅgappahānaṃ, vikkhambhanappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānanti. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā ekakanipāte paṭhamasuttavaṇṇanāyaṃ vuttameva. Tassa pana pañcavidhassapi tathā tathā rāgādikilesānaṃ paṭinissajjanaṭṭhena samatikkamanaṭṭhena vā pahānassa atthāya pahānatthaṃ, pahānasādhanatthanti attho. Tattha saṃvarena kilesānaṃ cittasantāne pavesananivāraṇaṃ pahānena pavesananivāraṇañceva samugghāto cāti vadanti. Ubhayenāpi pana yathārahaṃ ubhayaṃ sampajjatīti daṭṭhabbaṃ. Sīlādidhammā eva hi saṃvaraṇato saṃvaro, pajahanato pahānanti.
ഗാഥാസു അനീതിഹന്തി ഈതിയോ വുച്ചന്തി ഉപദ്ദവാ – ദിട്ഠധമ്മികാ ച സമ്പരായികാ ച. ഈതിയോ ഹനതി വിനാസേതി പജഹതീതി ഈതിഹം, അനു ഈതിഹന്തി അനീതിഹം, സാസനബ്രഹ്മചരിയം മഗ്ഗബ്രഹ്മചരിയഞ്ച. അഥ വാ ഈതീഹി അനത്ഥേഹി സദ്ധിം ഹനന്തി ഗച്ഛന്തി പവത്തന്തീതി ഈതിഹാ, തണ്ഹാദിഉപക്കിലേസാ. നത്ഥി ഏത്ഥ ഈതിഹാതി അനീതിഹം. ഈതിഹാ വാ യഥാവുത്തേനട്ഠേന തിത്ഥിയസമയാ, തപ്പടിപക്ഖതോ ഇദം അനീതിഹം. ‘‘അനിതിഹ’’ന്തിപി പാഠോ. തസ്സത്ഥോ – ‘‘ഇതിഹായ’’ന്തി ധമ്മേസു അനേകംസഗ്ഗാഹഭാവതോ വിചികിച്ഛാ ഇതിഹം നാമ, സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതത്താ യഥാനുസിട്ഠം പടിപജ്ജന്താനം നിക്കങ്ഖഭാവസാധനതോ നത്ഥി ഏത്ഥ ഇതിഹന്തി അനിതിഹം, അപരപ്പച്ചയന്തി അത്ഥോ. വുത്തഞ്ഹേതം ‘‘പച്ചത്തം വേദിതബ്ബോ വിഞ്ഞൂഹീ’’തി ‘‘അതക്കാവചരോ’’തി ച. ഗാഥാസുഖത്ഥം പന ‘‘അനീതിഹ’’ന്തി ദീഘം കത്വാ പഠന്തി.
Gāthāsu anītihanti ītiyo vuccanti upaddavā – diṭṭhadhammikā ca samparāyikā ca. Ītiyo hanati vināseti pajahatīti ītihaṃ, anu ītihanti anītihaṃ, sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca. Atha vā ītīhi anatthehi saddhiṃ hananti gacchanti pavattantīti ītihā, taṇhādiupakkilesā. Natthi ettha ītihāti anītihaṃ. Ītihā vā yathāvuttenaṭṭhena titthiyasamayā, tappaṭipakkhato idaṃ anītihaṃ. ‘‘Anitiha’’ntipi pāṭho. Tassattho – ‘‘itihāya’’nti dhammesu anekaṃsaggāhabhāvato vicikicchā itihaṃ nāma, sammāsambuddhappaveditattā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjantānaṃ nikkaṅkhabhāvasādhanato natthi ettha itihanti anitihaṃ, aparappaccayanti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti ‘‘atakkāvacaro’’ti ca. Gāthāsukhatthaṃ pana ‘‘anītiha’’nti dīghaṃ katvā paṭhanti.
നിബ്ബാനസങ്ഖാതം ഓഗധം പതിട്ഠം പാരം ഗച്ഛതീതി നിബ്ബാനോഗധഗാമീ, വിമുത്തിരസത്താ ഏകന്തേനേവ നിബ്ബാനസമ്പാപകോതി അത്ഥോ. തം നിബ്ബാനോഗധഗാമിനം ബ്രഹ്മചരിയം. സോതി യോ സോ സമതിംസ പാരമിയോ പൂരേത്വാ സബ്ബകിലേസേ ഭിന്ദിത്വാ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുദ്ധോ, സോ ഭഗവാ അദേസയി ദേസേസി. നിബ്ബാനോഗധോതി വാ അരിയമഗ്ഗോ വുച്ചതി. തേന വിനാ നിബ്ബാനോഗാഹനസ്സ അസമ്ഭവതോ തസ്സ ച നിബ്ബാനം അനാലമ്ബിത്വാ അപ്പവത്തനതോ, തഞ്ച തം ഏകന്തം ഗച്ഛതീതി നിബ്ബാനോഗധഗാമീ. അഥ വാ നിബ്ബാനോഗധഗാമിനന്തി നിബ്ബാനസ്സ അന്തോഗാമിനം മഗ്ഗബ്രഹ്മചരിയം , നിബ്ബാനം ആരമ്മണം കരിത്വാ തസ്സ അന്തോ ഏവ വത്തതി പവത്തതീതി. മഹത്തേഹീതി മഹാആതുമേഹി ഉളാരജ്ഝാസയേഹി. മഹന്തം നിബ്ബാനം, മഹന്തേ വാ സീലക്ഖന്ധാദികേ ഏസന്തി ഗവേസന്തീതി മഹേസിനോ ബുദ്ധാദയോ അരിയാ. തേഹി അനുയാതോ പടിപന്നോ. യഥാ ബുദ്ധേന ദേസിതന്തി യഥാ അഭിഞ്ഞേയ്യാദിധമ്മേ അഭിഞ്ഞേയ്യാദിഭാവേനേവ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന മയാ ദേസിതം, ഏവം യേ ഏതം മഗ്ഗബ്രഹ്മചരിയം തദത്ഥം സാസനബ്രഹ്മചരിയഞ്ച പടിപജ്ജന്തി. തേ ദിട്ഠധമ്മികസമ്പരായികത്ഥേഹി യഥാരഹം അനുസാസന്തസ്സ സത്ഥു മയ്ഹം സാസനകാരിനോ ഓവാദപ്പടികരാ സകലസ്സ വട്ടദുക്ഖസ്സ അന്തം പരിയന്തം അപ്പവത്തിം കരിസ്സന്തി, ദുക്ഖസ്സ വാ അന്തം നിബ്ബാനം സച്ഛികരിസ്സന്തീതി.
Nibbānasaṅkhātaṃ ogadhaṃ patiṭṭhaṃ pāraṃ gacchatīti nibbānogadhagāmī, vimuttirasattā ekanteneva nibbānasampāpakoti attho. Taṃ nibbānogadhagāminaṃ brahmacariyaṃ. Soti yo so samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhinditvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, so bhagavā adesayi desesi. Nibbānogadhoti vā ariyamaggo vuccati. Tena vinā nibbānogāhanassa asambhavato tassa ca nibbānaṃ anālambitvā appavattanato, tañca taṃ ekantaṃ gacchatīti nibbānogadhagāmī. Atha vā nibbānogadhagāminanti nibbānassa antogāminaṃ maggabrahmacariyaṃ , nibbānaṃ ārammaṇaṃ karitvā tassa anto eva vattati pavattatīti. Mahattehīti mahāātumehi uḷārajjhāsayehi. Mahantaṃ nibbānaṃ, mahante vā sīlakkhandhādike esanti gavesantīti mahesino buddhādayo ariyā. Tehi anuyāto paṭipanno. Yathā buddhena desitanti yathā abhiññeyyādidhamme abhiññeyyādibhāveneva sammāsambuddhena mayā desitaṃ, evaṃ ye etaṃ maggabrahmacariyaṃ tadatthaṃ sāsanabrahmacariyañca paṭipajjanti. Te diṭṭhadhammikasamparāyikatthehi yathārahaṃ anusāsantassa satthu mayhaṃ sāsanakārino ovādappaṭikarā sakalassa vaṭṭadukkhassa antaṃ pariyantaṃ appavattiṃ karissanti, dukkhassa vā antaṃ nibbānaṃ sacchikarissantīti.
അട്ഠമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൮. പഠമനകുഹനസുത്തം • 8. Paṭhamanakuhanasuttaṃ