| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၇. ပဌမနဠကပာနသုတ္တံ
7. Paṭhamanaḷakapānasuttaṃ
၆၇. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန နဠကပာနံ နာမ ကောသလာနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ နဠကပာနေ ဝိဟရတိ ပလာသဝနေ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ တဒဟုပောသထေ ဘိက္ခုသင္ဃပရိဝုတော နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ တုဏ္ဟီဘူတံ တုဏ္ဟီဘူတံ ဘိက္ခုသင္ဃံ အနုဝိလောကေတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ –
67. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena naḷakapānaṃ nāma kosalānaṃ nigamo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā naḷakapāne viharati palāsavane. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti. Atha kho bhagavā bahudeva rattiṃ bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi –
‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော 1 ခော, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုသင္ဃော။ ပဋိဘာတု တံ, သာရိပုတ္တ , ဘိက္ခူနံ ဓမ္မီ ကထာ။ ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတိ; တမဟံ အာယမိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။
‘‘Vigatathinamiddho 2 kho, sāriputta, bhikkhusaṅgho. Paṭibhātu taṃ, sāriputta , bhikkhūnaṃ dhammī kathā. Piṭṭhi me āgilāyati; tamahaṃ āyamissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā sāriputto bhagavato paccassosi.
အထ ခော ဘဂဝာ စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သီဟသေယ္ယံ ကပ္ပေသိ ပာဒေ ပာဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတ္ဝာ။ တတ္ရ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝောစ –
Atha kho bhagavā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘ယသ္သ ကသ္သစိ, အာဝုသော, သဒ္ဓာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ 3 နတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ ။ ဝီရိယံ 4 နတ္ထိ။ ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဟာနိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ဝုဒ္ဓိ။ သေယ္ယထာပိ, အာဝုသော, ကာဠပက္ခေ စန္ဒသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဟာယတေဝ ဝဏ္ဏေန ဟာယတိ မဏ္ဍလေန ဟာယတိ အာဘာယ ဟာယတိ အာရောဟပရိဏာဟေန; ဧဝမေဝံ ခော, အာဝုသော, ယသ္သ ကသ္သစိ သဒ္ဓာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ နတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ။ ဝီရိယံ နတ္ထိ။ ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဟာနိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ဝုဒ္ဓိ။
‘‘Yassa kassaci, āvuso, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī 5 natthi… ottappaṃ natthi … vīriyaṃ 6 natthi… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathāpi, āvuso, kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, āvuso, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi… ottappaṃ natthi… vīriyaṃ natthi… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
‘‘အသ္သဒ္ဓော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘အဟိရိကော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘အနောတ္တပ္ပီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘ကုသီတော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘ဒုပ္ပညော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘ကောဓနော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘ဥပနာဟီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘ပာပိစ္ဆော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘ပာပမိတ္တော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ; ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, ပရိဟာနမေတံ။
‘‘Assaddho purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘ahiriko purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘anottappī purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘kusīto purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘duppañño purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘kodhano purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘upanāhī purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘pāpiccho purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘pāpamitto purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘micchādiṭṭhiko purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ.
‘‘ယသ္သ ကသ္သစိ, အာဝုသော, သဒ္ဓာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ အတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ပရိဟာနိ။ သေယ္ယထာပိ, အာဝုသော, ဇုဏ္ဟပက္ခေ စန္ဒသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဝဍ္ဎတေဝ ဝဏ္ဏေန ဝဍ္ဎတိ မဏ္ဍလေန ဝဍ္ဎတိ အာဘာယ ဝဍ္ဎတိ အာရောဟပရိဏာဟေန; ဧဝမေဝံ ခော, အာဝုသော, ယသ္သ ကသ္သစိ သဒ္ဓာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ အတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ဝီရိယံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ပရိဟာနိ။
‘‘Yassa kassaci, āvuso, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Seyyathāpi, āvuso, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, āvuso, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
‘‘‘သဒ္ဓော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘ဟိရီမာ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘ဩတ္တပ္ပီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘အာရဒ္ဓဝီရိယော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘ပညဝာ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘အက္ကောဓနော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘အနုပနာဟီ ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘အပ္ပိစ္ဆော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘ကလ္ယာဏမိတ္တော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတံ; ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, အာဝုသော, အပရိဟာနမေတ’’န္တိ။
‘‘‘Saddho purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘hirīmā purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘ottappī purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘āraddhavīriyo purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘paññavā purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘akkodhano purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘anupanāhī purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘appiccho purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘kalyāṇamitto purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘sammādiṭṭhiko purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānameta’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ ပစ္စုဋ္ဌာယ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘သာဓု သာဓု, သာရိပုတ္တ! ယသ္သ ကသ္သစိ, သာရိပုတ္တ, သဒ္ဓာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ နတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ။ ဝီရိယံ နတ္ထိ။ ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဟာနိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ဝုဒ္ဓိ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ကာဠပက္ခေ စန္ဒသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဟာယတေဝ ဝဏ္ဏေန ဟာယတိ မဏ္ဍလေန ဟာယတိ အာဘာယ ဟာယတိ အာရောဟပရိဏာဟေန; ဧဝမေဝံ ခော, သာရိပုတ္တ, ယသ္သ ကသ္သစိ သဒ္ဓာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ပေ.။ ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ ။ပေ.။ နော ဝုဒ္ဓိ။
Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘sādhu sādhu, sāriputta! Yassa kassaci, sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi… ottappaṃ natthi… vīriyaṃ natthi… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathāpi, sāriputta, kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, sāriputta, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu…pe… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā …pe… no vuddhi.
‘‘‘အသ္သဒ္ဓော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, သာရိပုတ္တ, ပရိဟာနမေတံ; အဟိရိကော။ အနောတ္တပ္ပီ။ ကုသီတော။ ဒုပ္ပညော။ ကောဓနော။ ဥပနာဟီ။ ပာပိစ္ဆော။ ပာပမိတ္တော။ ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, သာရိပုတ္တ, ပရိဟာနမေတံ။
‘‘‘Assaddho purisapuggalo’ti, sāriputta, parihānametaṃ; ahiriko… anottappī… kusīto… duppañño… kodhano… upanāhī… pāpiccho… pāpamitto… ‘micchādiṭṭhiko purisapuggalo’ti, sāriputta, parihānametaṃ.
‘‘ယသ္သ ကသ္သစိ, သာရိပုတ္တ, သဒ္ဓာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ အတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ဝီရိယံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ပရိဟာနိ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဇုဏ္ဟပက္ခေ စန္ဒသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဝဍ္ဎတေဝ ဝဏ္ဏေန ဝဍ္ဎတိ မဏ္ဍလေန ဝဍ္ဎတိ အာဘာယ ဝဍ္ဎတိ အာရောဟပရိဏာဟေန; ဧဝမေဝံ ခော, သာရိပုတ္တ, ယသ္သ ကသ္သစိ သဒ္ဓာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ အတ္ထိ။ ဩတ္တပ္ပံ အတ္ထိ။ ဝီရိယံ အတ္ထိ။ ပညာ အတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, တသ္သ ယာ ရတ္တိ ဝာ ဒိဝသော ဝာ အာဂစ္ဆတိ, ဝုဒ္ဓိယေဝ ပာဋိကင္ခာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ပရိဟာနိ။
‘‘Yassa kassaci, sāriputta, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Seyyathāpi, sāriputta, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, sāriputta, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
‘‘‘သဒ္ဓော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, သာရိပုတ္တ, အပရိဟာနမေတံ; ဟိရီမာ။ ဩတ္တပ္ပီ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော။ ပညဝာ။ အက္ကောဓနော။ အနုပနာဟီ။ အပ္ပိစ္ဆော။ ကလ္ယာဏမိတ္တော။ ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ပုရိသပုဂ္ဂလော’တိ, သာရိပုတ္တ, အပရိဟာနမေတ’’န္တိ။ သတ္တမံ။
‘‘‘Saddho purisapuggalo’ti, sāriputta, aparihānametaṃ; hirīmā… ottappī… āraddhavīriyo… paññavā… akkodhano… anupanāhī… appiccho… kalyāṇamitto… ‘sammādiṭṭhiko purisapuggalo’ti, sāriputta, aparihānameta’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၅-၇. ပဌမသုခသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 5-7. Paṭhamasukhasuttādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၇. အဝိဇ္ဇာသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-7. Avijjāsuttādivaṇṇanā
