| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
3. පඨමනානාකරණසුත්‌තං
3. Paṭhamanānākaraṇasuttaṃ
123. ‘‘චත්‌තාරොමෙ, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? 1 ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො පුග්‌ගලො විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො තදස්‌සාදෙති, තං නිකාමෙති, තෙන ච විත්‌තිං ආපජ්‌ජති. තත්‌ථ ඨිතො තදධිමුත්‌තො තබ්‌බහුලවිහාරී අපරිහීනො කාලං කුරුමානො බ්‍රහ්‌මකායිකානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජති. බ්‍රහ්‌මකායිකානං, භික්‌ඛවෙ, දෙවානං කප්‌පො ආයුප්‌පමාණං. තත්‌ථ පුථුජ්‌ජනො යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා නිරයම්‌පි ගච්‌ඡති තිරච්‌ඡානයොනිම්‌පි ගච්‌ඡති පෙත්‌තිවිසයම්‌පි ගච්‌ඡති. භගවතො පන සාවකො තත්‌ථ යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා තස්‌මිංයෙව භවෙ පරිනිබ්‌බායති. අයං ඛො, භික්‌ඛවෙ, විසෙසො අයං අධිප්‌පයාසො ඉදං නානාකරණං සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අස්‌සුතවතා පුථුජ්‌ජනෙන, යදිදං ගතියා උපපත්‌තියා සති 2.
123. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? 3 Idha, bhikkhave, ekacco puggalo vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati. Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno brahmakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Brahmakāyikānaṃ, bhikkhave, devānaṃ kappo āyuppamāṇaṃ. Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati. Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati 4.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො තදස්‌සාදෙති, තං නිකාමෙති, තෙන ච විත්‌තිං ආපජ්‌ජති. තත්‌ථ ඨිතො තදධිමුත්‌තො තබ්‌බහුලවිහාරී අපරිහීනො කාලං කුරුමානො ආභස්‌සරානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජති. ආභස්‌සරානං, භික්‌ඛවෙ, දෙවානං ද්‌වෙ කප්‌පා ආයුප්‌පමාණං. තත්‌ථ පුථුජ්‌ජනො යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා නිරයම්‌පි ගච්‌ඡති තිරච්‌ඡානයොනිම්‌පි ගච්‌ඡති පෙත්‌තිවිසයම්‌පි ගච්‌ඡති. භගවතො පන සාවකො තත්‌ථ යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා තස්‌මිංයෙව භවෙ පරිනිබ්‌බායති. අයං ඛො, භික්‌ඛවෙ, විසෙසො අයං අධිප්‌පයාසො ඉදං නානාකරණං සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අස්‌සුතවතා පුථුජ්‌ජනෙන, යදිදං ගතියා උපපත්‌තියා සති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati. Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno ābhassarānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Ābhassarānaṃ, bhikkhave, devānaṃ dve kappā āyuppamāṇaṃ. Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati. Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති සතො ච සම්‌පජානො සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති – ‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’ති තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො තදස්‌සාදෙති, තං නිකාමෙති, තෙන ච විත්‌තිං ආපජ්‌ජති. තත්‌ථ ඨිතො තදධිමුත්‌තො තබ්‌බහුලවිහාරී අපරිහීනො, කාලං කුරුමානො සුභකිණ්‌හානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජති. සුභකිණ්‌හානං, භික්‌ඛවෙ, දෙවානං චත්‌තාරො කප්‌පා ආයුප්‌පමාණං. තත්‌ථ පුථුජ්‌ජනො යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා නිරයම්‌පි ගච්‌ඡති තිරච්‌ඡානයොනිම්‌පි ගච්‌ඡති පෙත්‌තිවිසයම්‌පි ගච්‌ඡති. භගවතො පන සාවකො තත්‌ථ යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා තස්‌මිංයෙව භවෙ පරිනිබ්‌බායති. අයං ඛො, භික්‌ඛවෙ, විසෙසො අයං අධිප්‌පයාසො ඉදං නානාකරණං සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අස්‌සුතවතා පුථුජ්‌ජනෙන, යදිදං ගතියා උපපත්‌තියා සති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati. Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno, kālaṃ kurumāno subhakiṇhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Subhakiṇhānaṃ, bhikkhave, devānaṃ cattāro kappā āyuppamāṇaṃ. Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati. Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො තදස්‌සාදෙති, තං නිකාමෙති, තෙන ච විත්‌තිං ආපජ්‌ජති. තත්‌ථ ඨිතො තදධිමුත්‌තො තබ්‌බහුලවිහාරී අපරිහීනො කාලං කුරුමානො වෙහප්‌ඵලානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජති. වෙහප්‌ඵලානං, භික්‌ඛවෙ, දෙවානං පඤ්‌ච කප්‌පසතානි ආයුප්‌පමාණං. තත්‌ථ පුථුජ්‌ජනො යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා නිරයම්‌පි ගච්‌ඡති තිරච්‌ඡානයොනිම්‌පි ගච්‌ඡති පෙත්‌තිවිසයම්‌පි ගච්‌ඡති. භගවතො පන සාවකො තත්‌ථ යාවතායුකං ඨත්‌වා යාවතකං තෙසං දෙවානං ආයුප්‌පමාණං තං සබ්‌බං ඛෙපෙත්‌වා තස්‌මිංයෙව භවෙ පරිනිබ්‌බායති. අයං ඛො, භික්‌ඛවෙ, විසෙසො අයං අධිප්‌පයාසො ඉදං නානාකරණං සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අස්‌සුතවතා පුථුජ්‌ජනෙන, යදිදං ගතියා උපපත්‌තියා සති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරො පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මි’’න්‌ති. තතියං.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati. Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno vehapphalānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Vehapphalānaṃ, bhikkhave, devānaṃ pañca kappasatāni āyuppamāṇaṃ. Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati. Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati. Ime kho, bhikkhave, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. පඨමනානාකරණසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Paṭhamanānākaraṇasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3. පඨමනානාකරණසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Paṭhamanānākaraṇasuttavaṇṇanā
