| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೭-೮. ಪಠಮನಾಥಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ
7-8. Paṭhamanāthasuttādivaṇṇanā
೧೭-೧೮. ಸತ್ತಮೇ ಯೇಹಿ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಸರಣತಾಯ ಧಮ್ಮೇನೇವ ನಾಥತಿ ಆಸೀಸತಿ ಅಭಿಭವತೀತಿ ನಾಥೋ ವುಚ್ಚತಿ, ತೇ ತಸ್ಸ ನಾಥಭಾವಕರಾ ಧಮ್ಮಾ ನಾಥಕರಣಾತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಸನಾಥಭಾವಕರಾ ಪತಿಟ್ಠಕರಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಕರಾತಿ ಯಸ್ಸ ನಾಥಭಾವಕರಾ, ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಾವಿಧಾಯಿನೋ। ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠೋ ಅನಾಥೋ, ಸಪ್ಪತಿಟ್ಠೋ ಸನಾಥೋತಿ ಪತಿಟ್ಠತ್ಥೋ ನಾಥ-ಸದ್ದೋ। ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಯೋಗತೋ ಕಲ್ಯಾಣಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಮ್ಪನ್ನಾ’’ತಿ ಆಹ। ಮಿಜ್ಜನಲಕ್ಖಣಾ ಮೇತ್ತಾ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಮಿತ್ತೋ। ಸೋ ವುತ್ತನಯೇನ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಮತ್ತಂ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಪದೇನ ವುತ್ತಂ। ಅಸ್ಸ ತೇನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಅವಿಜಹಿತವಾಸೋತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕಲ್ಯಾಣಸಹಾಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ತೇವಸ್ಸಾ’’ತಿ। ತೇ ಏವ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾ ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ। ಸಹ ಅಯನತೋತಿ ಸಹ ಪವತ್ತನತೋ। ಅಸಮೋಧಾನೇ ಚಿತ್ತೇನ, ಸಮೋಧಾನೇ ಪನ ಚಿತ್ತೇನ ಚೇವ ಕಾಯೇನ ಚ ಸಮ್ಪವಙ್ಕೋ। ಸುಖಂ ವಚೋ ಏತಸ್ಮಿಂ ಅನುಕೂಲಗಾಹಿಮ್ಹಿ ಆದರಗಾರವವತಿ ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ಸುವಚೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸುಖೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ’’ತಿಆದಿ। ಖಮೋತಿ ಖನ್ತೋ। ತಮೇವಸ್ಸ ಖಮಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಗಾಳ್ಹೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ವಾಮತೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾ, ಅಯೋನಿಸೋ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಪಟಿಪ್ಫರತೀತಿ ಪಟಾಣಿಕಭಾವೇನ ತಿಟ್ಠತಿ। ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಸಮ್ಮಾ, ಯೋನಿಸೋ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ।
17-18. Sattame yehi sīlādīhi samannāgato bhikkhu dhammasaraṇatāya dhammeneva nāthati āsīsati abhibhavatīti nātho vuccati, te tassa nāthabhāvakarā dhammā nāthakaraṇāti vuttāti āha ‘‘attano sanāthabhāvakarā patiṭṭhakarāti attho’’ti. Tattha attano patiṭṭhakarāti yassa nāthabhāvakarā, tassa attano patiṭṭhāvidhāyino. Appatiṭṭho anātho, sappatiṭṭho sanāthoti patiṭṭhattho nātha-saddo. Kalyāṇaguṇayogato kalyāṇāti dassento ‘‘sīlādiguṇasampannā’’ti āha. Mijjanalakkhaṇā mettā etassa atthīti mitto. So vuttanayena kalyāṇo assa atthīti tassa atthitāmattaṃ kalyāṇamittapadena vuttaṃ. Assa tena sabbakālaṃ avijahitavāsoti taṃ dassetuṃ ‘‘kalyāṇasahāyo’’ti vuttanti āha ‘‘tevassā’’ti. Te eva kalyāṇamittā assa bhikkhuno. Saha ayanatoti saha pavattanato. Asamodhāne cittena, samodhāne pana cittena ceva kāyena ca sampavaṅko. Sukhaṃ vaco etasmiṃ anukūlagāhimhi ādaragāravavati puggaleti suvaco. Tenāha ‘‘sukhena vattabbo’’tiādi. Khamoti khanto. Tamevassa khamabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘gāḷhenā’’tiādi vuttaṃ. Vāmatoti micchā, ayoniso vā gaṇhāti. Paṭippharatīti paṭāṇikabhāvena tiṭṭhati. Padakkhiṇaṃ gaṇhātīti sammā, yoniso vā gaṇhāti.
ಉಚ್ಚಾವಚಾನೀತಿ ವಿಪುಲಖುದ್ದಕಾನಿ। ತತ್ರುಪಗಮನಿಯಾಯಾತಿ ತತ್ರ ತತ್ರ ಮಹನ್ತೇ ಖುದ್ದಕೇ ಚ ಕಮ್ಮೇ ಸಾಧನವಸೇನ ಉಪಾಯೇನ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಪ್ಫಾದನೇ ಸಮತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ರುಪಾಯಾಯಾತಿ ವಾ ತತ್ರ ತತ್ರ ಕಮ್ಮೇ ಸಾಧೇತಬ್ಬೇ ಉಪಾಯಭೂತಾಯ।
Uccāvacānīti vipulakhuddakāni. Tatrupagamaniyāyāti tatra tatra mahante khuddake ca kamme sādhanavasena upāyena upagacchantiyā, tassa tassa kammassa nipphādane samatthāyāti attho. Tatrupāyāyāti vā tatra tatra kamme sādhetabbe upāyabhūtāya.
ಧಮ್ಮೇ ಅಸ್ಸ ಕಾಮೋತಿ ಧಮ್ಮಕಾಮೋತಿ ಬ್ಯಧಿಕರಣಾನಮ್ಪಿ ಬಾಹಿರತ್ಥೋ ಸಮಾಸೋ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಕಾಮೇತಬ್ಬತೋ ವಾ ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬತೋ ಕಾಮೋ, ಧಮ್ಮೋ। ಧಮ್ಮೋ ಕಾಮೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಧಮ್ಮಕಾಮೋ। ಧಮ್ಮೋತಿ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಪಿಯಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಸಮುದಾಹರಣಂ ಕಥನಂ ಸಮುದಾಹಾರೋ, ಪಿಯೋ ಸಮುದಾಹಾರೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಪಿಯಸಮುದಾಹಾರೋ। ಸಯಞ್ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಸಕ್ಕಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ಪದಂ ಅನುಕಡ್ಢತಿ। ತೇನ ಸಯಞ್ಚ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ದೇಸೇತುಕಾಮೋ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಭಿಧಮ್ಮೋ ಸತ್ತ ಪಕರಣಾನಿ ‘‘ಅಧಿಕೋ ಅಭಿವಿಸಿಟ್ಠೋ ಚ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಕತ್ವಾ। ವಿನಯೋ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಾ ವಿನಯನತೋ ಕಾಯವಾಚಾನಂ। ಅಭಿವಿನಯೋ ಖನ್ಧಕಪರಿವಾರಾ ವಿಸೇಸತೋ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಧಮ್ಮಕಿತ್ತನತೋ। ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಧಮ್ಮಪಾರಿಪೂರಿವಸೇನೇವ ಹಿ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಧಮ್ಮಪಾರಿಪೂರೀ। ಧಮ್ಮೋ ಏವ ಪಿಟಕದ್ವಯಸ್ಸಪಿ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮಭಾವತೋ। ಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ಅಭಿಧಮ್ಮೋ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಭಿಮುಖೋ’’ತಿ ಕತ್ವಾ। ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮಕರಣಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಿಯಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವಿವಟ್ಟನಿಸ್ಸಿತೋ ಸಮಥೋ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಚ। ಉಳಾರಪಾಮೋಜ್ಜೋತಿ ಬಲವಪಾಮೋಜ್ಜೋ। ಕಾರಣತ್ಥೇತಿ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ। ಕುಸಲಧಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಂ ಹಿಸ್ಸ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತೇಸಂ ಅಧಿಗಮತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ। ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇತಬ್ಬೇ ಭುಮ್ಮಂ ಯಥಾ ‘‘ಚೇತಸೋ ಅವೂಪಸಮೇ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಮೇ ನತ್ಥಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।
Dhamme assa kāmoti dhammakāmoti byadhikaraṇānampi bāhirattho samāso hotīti katvā vuttaṃ. Kāmetabbato vā piyāyitabbato kāmo, dhammo. Dhammo kāmo assāti dhammakāmo. Dhammoti pariyattidhammo adhippetoti āha ‘‘tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ piyāyatīti attho’’ti. Samudāharaṇaṃ kathanaṃ samudāhāro, piyo samudāhāro etassāti piyasamudāhāro. Sayañcāti ettha ca-saddena ‘‘sakkacca’’nti padaṃ anukaḍḍhati. Tena sayañca sakkaccaṃ desetukāmo hotīti yojanā. Abhidhammo satta pakaraṇāni ‘‘adhiko abhivisiṭṭho ca pariyattidhammo’’ti katvā. Vinayo ubhatovibhaṅgā vinayanato kāyavācānaṃ. Abhivinayo khandhakaparivārā visesato ābhisamācārikadhammakittanato. Ābhisamācārikadhammapāripūrivaseneva hi ādibrahmacariyakadhammapāripūrī. Dhammo eva piṭakadvayassapi pariyattidhammabhāvato. Maggaphalāni abhidhammo ‘‘nibbānadhammassa abhimukho’’ti katvā. Kilesavūpasamakaraṇaṃ pubbabhāgiyā tisso sikkhā saṅkhepato vivaṭṭanissito samatho vipassanā ca. Uḷārapāmojjoti balavapāmojjo. Kāraṇattheti nimittatthe. Kusaladhammanimittaṃ hissa vīriyārambho. Tenāha ‘‘tesaṃ adhigamatthāyā’’ti. Kusalesu dhammesūti vā nipphādetabbe bhummaṃ yathā ‘‘cetaso avūpasame ayonisomanasikārapadaṭṭhāna’’nti. Aṭṭhame natthi vattabbaṃ.
ಪಠಮನಾಥಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamanāthasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya
೭. ಪಠಮನಾಥಸುತ್ತಂ • 7. Paṭhamanāthasuttaṃ
೮. ದುತಿಯನಾಥಸುತ್ತಂ • 8. Dutiyanāthasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
೭. ಪಠಮನಾಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Paṭhamanāthasuttavaṇṇanā
೮. ದುತಿಯನಾಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Dutiyanāthasuttavaṇṇanā
