| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๗. ปฐมนาถสุตฺตวณฺณนา
7. Paṭhamanāthasuttavaṇṇanā
๑๗. สตฺตเม สนาถาติ สญาตกา พหุญาติวคฺคา หุตฺวา วิหรถฯ นาถํ กโรนฺตีติ นาถกรณา, อตฺตโน สนาถภาวกรา ปติฎฺฐากราติ อโตฺถฯ กลฺยาณมิโตฺตติอาทีสุ สีลาทิคุณสมฺปนฺนา กลฺยาณา มิตฺตา อสฺสาติ กลฺยาณมิโตฺตฯ เตวสฺส ฐานนิสชฺชาทีสุ สห อยนโต สหายาติ กลฺยาณสหาโยฯ จิเตฺตน เจว กาเยน จ กลฺยาณมิเตฺตสุเยว สมฺปวโงฺก โอณโตติ กลฺยาณสมฺปวโงฺกฯ สุวโจ โหตีติ สุเขน วตฺตโพฺพ โหติ, สุเขน อนุสาสิตโพฺพฯ ขโมติ คาเฬฺหน ผรุเสน กกฺขเฬน วุโตฺต ขมติ น กุปฺปติฯ ปทกฺขิณคฺคาหี อนุสาสนินฺติ ยถา เอกโจฺจ โอวทิยมาโน วามโต คณฺหาติ, ปฎิปฺผรติ วา, อสฺสุณโนฺต วา คจฺฉติ, เอวํ อกตฺวา ‘‘โอวทถ , ภเนฺต, อนุสาสถ, ตุเมฺหสุ อโนวทเนฺตสุ โก อโญฺญ โอวทิสฺสตี’’ติ ปทกฺขิณํ คณฺหาติฯ
17. Sattame sanāthāti sañātakā bahuñātivaggā hutvā viharatha. Nāthaṃ karontīti nāthakaraṇā, attano sanāthabhāvakarā patiṭṭhākarāti attho. Kalyāṇamittotiādīsu sīlādiguṇasampannā kalyāṇā mittā assāti kalyāṇamitto. Tevassa ṭhānanisajjādīsu saha ayanato sahāyāti kalyāṇasahāyo. Cittena ceva kāyena ca kalyāṇamittesuyeva sampavaṅko oṇatoti kalyāṇasampavaṅko. Suvacohotīti sukhena vattabbo hoti, sukhena anusāsitabbo. Khamoti gāḷhena pharusena kakkhaḷena vutto khamati na kuppati. Padakkhiṇaggāhī anusāsaninti yathā ekacco ovadiyamāno vāmato gaṇhāti, paṭippharati vā, assuṇanto vā gacchati, evaṃ akatvā ‘‘ovadatha , bhante, anusāsatha, tumhesu anovadantesu ko añño ovadissatī’’ti padakkhiṇaṃ gaṇhāti.
อุจฺจาวจานีติ อุจฺจนีจานิฯ กิํกรณียานีติ ‘‘กิํ กโรมี’’ติ เอวํ วตฺวา กตฺตพฺพกมฺมานิฯ ตตฺถ อุจฺจกมฺมํ นาม จีวรสฺส กรณํ รชนํ, เจติเย สุธากมฺมํ, อุโปสถาคารเจติยฆรโพธิฆเรสุ กตฺตพฺพกมฺมนฺติ เอวมาทิฯ อวจกมฺมํ นาม ปาทโธวนมกฺขนาทิขุทฺทกกมฺมํฯ ตตฺรูปายายาติ ตตฺรุปคมนิยายฯ อลํ กาตุนฺติ กาตุํ สมโตฺถ โหติฯ อลํ สํวิธาตุนฺติ วิจาเรตุํ สมโตฺถ โหติฯ
Uccāvacānīti uccanīcāni. Kiṃkaraṇīyānīti ‘‘kiṃ karomī’’ti evaṃ vatvā kattabbakammāni. Tattha uccakammaṃ nāma cīvarassa karaṇaṃ rajanaṃ, cetiye sudhākammaṃ, uposathāgāracetiyagharabodhigharesu kattabbakammanti evamādi. Avacakammaṃ nāma pādadhovanamakkhanādikhuddakakammaṃ. Tatrūpāyāyāti tatrupagamaniyāya. Alaṃ kātunti kātuṃ samattho hoti. Alaṃ saṃvidhātunti vicāretuṃ samattho hoti.
ธเมฺม อสฺส กาโม สิเนโหติ ธมฺมกาโม, เตปิฎกํ พุทฺธวจนํ ปิยายตีติ อโตฺถฯ ปิยสมุทาหาโรติ ปรสฺมิํ กเถเนฺต สกฺกจฺจํ สุณาติ, สยญฺจ ปเรสํ เทเสตุกาโม โหตีติ อโตฺถ ฯ อภิธเมฺม อภิวินเยติ เอตฺถ ธโมฺม อภิธโมฺม, วินโย อภิวินโยติ จตุกฺกํ เวทิตพฺพํฯ ตตฺถ ธโมฺมติ สุตฺตนฺตปิฎกํฯ อภิธโมฺมติ สตฺต ปกรณานิฯ วินโยติ อุภโตวิภโงฺคฯ อภิวินโยติ ขนฺธกปริวาราฯ อถ วา สุตฺตนฺตปิฎกมฺปิ อภิธมฺมปิฎกมฺปิ ธโมฺม เอว, มคฺคผลานิ อภิธโมฺมฯ สกลวินยปิฎกํ วินโย, กิเลสวูปสมกรณํ อภิวินโยฯ อิติ สพฺพสฺมิมฺปิ เอตฺถ ธเมฺม จ อภิธเมฺม จ วินเย จ อภิวินเย จ อุฬารปาโมโชฺช โหตีติ อโตฺถฯ กุสเลสุ ธเมฺมสูติ การณเตฺถ ภุมฺมํ, จาตุภูมกกุสลธมฺมการณา เตสํ อธิคมตฺถาย อนิกฺขิตฺตธุโร โหตีติ อโตฺถฯ
Dhamme assa kāmo sinehoti dhammakāmo, tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ piyāyatīti attho. Piyasamudāhāroti parasmiṃ kathente sakkaccaṃ suṇāti, sayañca paresaṃ desetukāmo hotīti attho . Abhidhamme abhivinayeti ettha dhammo abhidhammo, vinayo abhivinayoti catukkaṃ veditabbaṃ. Tattha dhammoti suttantapiṭakaṃ. Abhidhammoti satta pakaraṇāni. Vinayoti ubhatovibhaṅgo. Abhivinayoti khandhakaparivārā. Atha vā suttantapiṭakampi abhidhammapiṭakampi dhammo eva, maggaphalāni abhidhammo. Sakalavinayapiṭakaṃ vinayo, kilesavūpasamakaraṇaṃ abhivinayo. Iti sabbasmimpi ettha dhamme ca abhidhamme ca vinaye ca abhivinaye ca uḷārapāmojjo hotīti attho. Kusalesu dhammesūti kāraṇatthe bhummaṃ, cātubhūmakakusaladhammakāraṇā tesaṃ adhigamatthāya anikkhittadhuro hotīti attho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๗. ปฐมนาถสุตฺตํ • 7. Paṭhamanāthasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๗-๘. ปฐมนาถสุตฺตาทิวณฺณนา • 7-8. Paṭhamanāthasuttādivaṇṇanā
