Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ൨. നിദ്ദേസവണ്ണനാ

    2. Niddesavaṇṇanā

    ൧. പഠമനയോ സങ്ഗഹാസങ്ഗഹപദവണ്ണനാ

    1. Paṭhamanayo saṅgahāsaṅgahapadavaṇṇanā

    ൧. ഖന്ധപദവണ്ണനാ

    1. Khandhapadavaṇṇanā

    . ‘‘അഭിഞ്ഞേയ്യധമ്മഭാവേന വുത്താ ചത്താരോ ഖന്ധാ ഹോന്തീ’’തിആദിനാ, ‘‘രൂപക്ഖന്ധോ അഭിഞ്ഞേയ്യോ’’തിആദിനാ ച അഭിഞ്ഞാതലക്ഖണവിസയാതി ആഹ ‘‘സഭാവതോ അഭിഞ്ഞാതാന’’ന്തി. പരിഞ്ഞേയ്യതാദീതി ആദി-സദ്ദേന പഹാതബ്ബസച്ഛികാതബ്ബഭാവേതബ്ബതാ സങ്ഗയ്ഹതി. അധിപതിയാദീതി അധിപതിപച്ചയഭാവഉപട്ഠാനപദഹനാദീനി. സച്ചാദിവിസേസോ വിയാതി ദുക്ഖസച്ചാദിപരിയായോ അഭിഞ്ഞേയ്യപീളനട്ഠാദിവിസേസോ വിയ. ഏവഞ്ച കത്വാതി നയമുഖമാതികായ അഭിഞ്ഞേയ്യനിസ്സയേന വുച്ചമാനത്താ ഏവ. തേസം രൂപധമ്മാനം പഞ്ചന്നം ഖന്ധാനം ഖന്ധഭാവേന വിയ രൂപക്ഖന്ധഭാവേന സഭാഗതാ ഹോതി, ന വേദനാക്ഖന്ധാദിഭാവേനാതി സങ്ഗഹലക്ഖണമാഹ. ഇതീതി തസ്മാ, യസ്മാ രൂപധമ്മാ അഞ്ഞമഞ്ഞം രൂപക്ഖന്ധഭാവേന സഭാഗാ, തസ്മാതി അത്ഥോ. രൂപക്ഖന്ധഭാവസങ്ഖാതേന രൂപക്ഖന്ധഭാവേന അത്ഥമുഖേനേവ ഗഹണേ. സദ്ദദ്വാരേന പന ഗഹണേ രൂപക്ഖന്ധവചനസങ്ഖാതേന വാ രൂപക്ഖന്ധവചനവചനീയതാസങ്ഖാതേന. ഇദാനി തമേവത്ഥം പാകടതരം കാതും ‘‘രൂപക്ഖന്ധോതി ഹീ’’തിആദി വുത്തം.

    6. ‘‘Abhiññeyyadhammabhāvena vuttā cattāro khandhā hontī’’tiādinā, ‘‘rūpakkhandho abhiññeyyo’’tiādinā ca abhiññātalakkhaṇavisayāti āha ‘‘sabhāvato abhiññātāna’’nti. Pariññeyyatādīti ādi-saddena pahātabbasacchikātabbabhāvetabbatā saṅgayhati. Adhipatiyādīti adhipatipaccayabhāvaupaṭṭhānapadahanādīni. Saccādiviseso viyāti dukkhasaccādipariyāyo abhiññeyyapīḷanaṭṭhādiviseso viya. Evañca katvāti nayamukhamātikāya abhiññeyyanissayena vuccamānattā eva. Tesaṃ rūpadhammānaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ khandhabhāvena viya rūpakkhandhabhāvena sabhāgatā hoti, na vedanākkhandhādibhāvenāti saṅgahalakkhaṇamāha. Itīti tasmā, yasmā rūpadhammā aññamaññaṃ rūpakkhandhabhāvena sabhāgā, tasmāti attho. Rūpakkhandhabhāvasaṅkhātena rūpakkhandhabhāvena atthamukheneva gahaṇe. Saddadvārena pana gahaṇe rūpakkhandhavacanasaṅkhātena vā rūpakkhandhavacanavacanīyatāsaṅkhātena. Idāni tamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘rūpakkhandhoti hī’’tiādi vuttaṃ.

    പുരിമേനാതി രൂപക്ഖന്ധേന. സഞ്ഞാക്ഖന്ധമൂലകാതിആദീസു ‘‘പുരിമേന യോജിയമാനേ’’തിആദിം ആനേത്വാ യഥാരഹം യോജേതബ്ബം. അഭേദതോ പഞ്ചകപുച്ഛാവിസ്സജ്ജനം ഖന്ധപദനിദ്ദേസേ സബ്ബപച്ഛിമമേവാതി ആഹ ‘‘ഭേദതോ പഞ്ചകപുച്ഛാവിസ്സജ്ജനാനന്തര’’ന്തി.

    Purimenāti rūpakkhandhena. Saññākkhandhamūlakātiādīsu ‘‘purimena yojiyamāne’’tiādiṃ ānetvā yathārahaṃ yojetabbaṃ. Abhedato pañcakapucchāvissajjanaṃ khandhapadaniddese sabbapacchimamevāti āha ‘‘bhedato pañcakapucchāvissajjanānantara’’nti.

    ആയതനപദാദിവണ്ണനാ

    Āyatanapadādivaṇṇanā

    ൪൦. യദിപി ഏകകേപി സദിസം വിസ്സജ്ജനം വിസ്സജ്ജനം സമുദയമഗ്ഗസച്ചാനം ‘‘സമുദയസച്ചം ഏകേന ഖന്ധേന…പേ॰… മഗ്ഗസച്ചം ഏകേന ഖന്ധേന ഏകേനായതനേന ഏകായ ധാതുയാ സങ്ഗഹിതം, ചതൂഹി ഖന്ധേഹി ഏകാദസഹി ആയതനേഹി സത്തരസഹി ധാതൂഹി അസങ്ഗഹിത’’ന്തി (ധാതു॰ ൪൧) നിദ്ദിട്ഠത്താ. ഏത്ഥാതി ഏതസ്മിം ഇന്ദ്രിയപദനിദ്ദേസേ . ചക്ഖുസോതചക്ഖുസുഖിന്ദ്രിയദുകാനന്തി ചക്ഖുസോതദുകം ചക്ഖുസുഖിന്ദ്രിയദുകന്തി ഏതേസം ദുകാനം. ചക്ഖുസോതസുഖിന്ദ്രിയാനഞ്ഹി ‘‘ഏകേന ഖന്ധേന ഏകേനായതനേന ഏകായ ധാതുയാ സങ്ഗഹിതം, ചതൂഹി ഖന്ധേഹി ഏകാദസഹി ആയതനേഹി സത്തരസഹി ധാതൂഹി അസങ്ഗഹിത’’ന്തി ഏകകേ സദിസം വിസ്സജ്ജനം. ചക്ഖുസോതിന്ദ്രിയദുകസ്സ പന ‘‘ചക്ഖുന്ദ്രിയഞ്ച സോതിന്ദ്രിയഞ്ച ഏകേന ഖന്ധേന ദ്വീഹായതനേഹി ദ്വീഹി ധാതൂഹി സങ്ഗഹിതാ, ചതൂഹി ഖന്ധേഹി ദസഹായതനേഹി സോളസഹി ധാതൂഹി അസങ്ഗഹിതാ’’തി, ‘‘ചക്ഖുന്ദ്രിയഞ്ച സുഖിന്ദ്രിയഞ്ച ദ്വീഹി ഖന്ധേഹി ദ്വീഹായതനേഹി ദ്വീഹി ധാതൂഹി സങ്ഗഹിതാ, തീഹി ഖന്ധേഹി ദസഹായതനേഹി സോളസഹി ധാതൂഹി അസങ്ഗഹിതാ’’തി ചക്ഖുസുഖിന്ദ്രിയദുകസ്സ ച അസദിസം വിസ്സജ്ജനം. നാപി ദുകേഹി തികസ്സാതി ചക്ഖുസോതചക്ഖുസുഖിന്ദ്രിയാദിദുകേഹി ചക്ഖുസോതസുഖിന്ദ്രിയാദിതികസ്സ നാപി സദിസം വിസ്സജ്ജനം. ഇധാതി സച്ചപദനിദ്ദേസേ. തികേന ചാതി ദുക്ഖസമുദയമഗ്ഗാദിതികേന ച. ‘‘പഞ്ചഹി ഖന്ധേഹി ദ്വാദസഹായതനേഹി അട്ഠാരസഹി ധാതൂഹി സങ്ഗഹിതാ, ന കേഹിചി ഖന്ധേഹി ന കേഹിചി ആയതനേഹി ന കാഹിചി ധാതൂഹി അസങ്ഗഹിതാ’’തി സദിസം വിസ്സജ്ജനം.

    40. Yadipiekakepi sadisaṃ vissajjanaṃ vissajjanaṃ samudayamaggasaccānaṃ ‘‘samudayasaccaṃ ekena khandhena…pe… maggasaccaṃ ekena khandhena ekenāyatanena ekāya dhātuyā saṅgahitaṃ, catūhi khandhehi ekādasahi āyatanehi sattarasahi dhātūhi asaṅgahita’’nti (dhātu. 41) niddiṭṭhattā. Etthāti etasmiṃ indriyapadaniddese . Cakkhusotacakkhusukhindriyadukānanti cakkhusotadukaṃ cakkhusukhindriyadukanti etesaṃ dukānaṃ. Cakkhusotasukhindriyānañhi ‘‘ekena khandhena ekenāyatanena ekāya dhātuyā saṅgahitaṃ, catūhi khandhehi ekādasahi āyatanehi sattarasahi dhātūhi asaṅgahita’’nti ekake sadisaṃ vissajjanaṃ. Cakkhusotindriyadukassa pana ‘‘cakkhundriyañca sotindriyañca ekena khandhena dvīhāyatanehi dvīhi dhātūhi saṅgahitā, catūhi khandhehi dasahāyatanehi soḷasahi dhātūhi asaṅgahitā’’ti, ‘‘cakkhundriyañca sukhindriyañca dvīhi khandhehi dvīhāyatanehi dvīhi dhātūhi saṅgahitā, tīhi khandhehi dasahāyatanehi soḷasahi dhātūhi asaṅgahitā’’ti cakkhusukhindriyadukassa ca asadisaṃ vissajjanaṃ. Nāpi dukehi tikassāti cakkhusotacakkhusukhindriyādidukehi cakkhusotasukhindriyāditikassa nāpi sadisaṃ vissajjanaṃ. Idhāti saccapadaniddese. Tikena cāti dukkhasamudayamaggāditikena ca. ‘‘Pañcahi khandhehi dvādasahāyatanehi aṭṭhārasahi dhātūhi saṅgahitā, na kehici khandhehi na kehici āyatanehi na kāhici dhātūhi asaṅgahitā’’ti sadisaṃ vissajjanaṃ.

    ൬. പടിച്ചസമുപ്പാദവണ്ണനാ

    6. Paṭiccasamuppādavaṇṇanā

    ൬൧. അവിജ്ജാവചനേനാതി ‘‘അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ’’തി ഏത്ഥ അവിജ്ജാഗ്ഗഹണേന. വിസേസനം ന കത്തബ്ബം, ‘‘സബ്ബമ്പി വിഞ്ഞാണ’’ന്തി വത്തബ്ബന്തി അധിപ്പായോ. തത്ഥ കാരണമാഹ ‘‘കുസലാദീനമ്പീ’’തിആദിനാ. വിസ്സജ്ജനാസദിസേന സബ്ബവിഞ്ഞാണാദിസങ്ഗഹണതോ. തേസന്തി വിഞ്ഞാണാദിപദാനം. ഇധാതി ഇമസ്മിം പഠമനയേ. അകമ്മജാനമ്പി സങ്ഗഹിതതാ വിഞ്ഞായതി സദ്ദായതനസ്സപി ഗഹിതത്താ.

    61. Avijjāvacanenāti ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti ettha avijjāggahaṇena. Visesanaṃ na kattabbaṃ, ‘‘sabbampi viññāṇa’’nti vattabbanti adhippāyo. Tattha kāraṇamāha ‘‘kusalādīnampī’’tiādinā. Vissajjanāsadisena sabbaviññāṇādisaṅgahaṇato. Tesanti viññāṇādipadānaṃ. Idhāti imasmiṃ paṭhamanaye. Akammajānampi saṅgahitatā viññāyati saddāyatanassapi gahitattā.

    ൭൧. ജായമാന…പേ॰… മാനാനന്തി ജായമാനാദിഅവത്ഥാനം ധമ്മാനം. ജായമാനാദിഭാവമത്തത്താതി നിബ്ബത്തനാദിഅവത്ഥാമത്തഭാവതോ. വിനിബ്ഭുജ്ജിത്വാതി അവത്ഥാഭാവതോ വിനിബ്ഭോഗം കത്വാ. പരമത്ഥതോ അവിജ്ജമാനാനി, സഭാവമത്തഭൂതാനീതി പരമത്ഥധമ്മാനം അവത്ഥാഭാവമത്തഭൂതാനി . അപരമത്ഥസഭാവാനിപി രൂപധമ്മസ്സ നിബ്ബത്തിആദിഭാവതോ രുപ്പനഭാവേന ഗയ്ഹന്തി. തതോ ‘‘രൂപക്ഖന്ധസ്സ സഭാഗാനി, അരൂപാനം പന ജാതിജരാമരണാനീ’’തി ആനേത്വാ യോജനാ. ഏകേകഭൂതാനീതി യഥാ ഏകസ്മിം രൂപകലാപേ ജാതിആദീനി ഏകേകാനിയേവ ഹോന്തി, ഏവം ഏകസ്മിം അരൂപകലാപേപീതി വുത്തം. തേനാഹ ‘‘രൂപകലാപജാതിആദീനി വിയാ’’തിആദി. അനുഭവനസഞ്ജാനനവിജാനനകിച്ചാനം വേദനാദീനം നിബ്ബത്തിആദിഭൂതാനിപി ജാതിആദീനി തഥാ ന ഗയ്ഹന്തീതി ആഹ ‘‘വേദിയന…പേ॰… അഗയ്ഹമാനാനീ’’തി. തേന വേദനാക്ഖന്ധാദീഹി ജാതിആദീനം സങ്ഗഹാഭാവമാഹ. ‘‘ജാതി, ഭിക്ഖവേ, അനിച്ചാ സങ്ഖതാ’’തിആദിവചനതോ ജാതിആദീനമ്പി സങ്ഖതപരിയായോ അത്ഥീതി സങ്ഖതാഭിസങ്ഖരണകിച്ചേന സങ്ഖാരക്ഖന്ധേന തേസം സങ്ഗഹോതി വുത്തം ‘‘സങ്ഖതാ…പേ॰… സഭാഗാനീ’’തി. തേനേവ ച സങ്ഖാരക്ഖന്ധസ്സ അനേകന്തപരമത്ഥകിച്ചതാ വേദിതബ്ബാ. തഥാ ദുവിധാനീതി വുത്തപ്പകാരേന രൂപാരൂപധമ്മാനം നിബ്ബത്തിആദിഭാവേന ദ്വിപ്പകാരാനി. തേനാതി യഥാവുത്തസഭാഗത്ഥേന. തേഹി ഖന്ധാദീഹീതി രൂപക്ഖന്ധസങ്ഖാരക്ഖന്ധധമ്മായതനധമ്മധാതൂഹി.

    71. Jāyamāna…pe… mānānanti jāyamānādiavatthānaṃ dhammānaṃ. Jāyamānādibhāvamattattāti nibbattanādiavatthāmattabhāvato. Vinibbhujjitvāti avatthābhāvato vinibbhogaṃ katvā. Paramatthato avijjamānāni, sabhāvamattabhūtānīti paramatthadhammānaṃ avatthābhāvamattabhūtāni . Aparamatthasabhāvānipi rūpadhammassa nibbattiādibhāvato ruppanabhāvena gayhanti. Tato ‘‘rūpakkhandhassa sabhāgāni, arūpānaṃ pana jātijarāmaraṇānī’’ti ānetvā yojanā. Ekekabhūtānīti yathā ekasmiṃ rūpakalāpe jātiādīni ekekāniyeva honti, evaṃ ekasmiṃ arūpakalāpepīti vuttaṃ. Tenāha ‘‘rūpakalāpajātiādīni viyā’’tiādi. Anubhavanasañjānanavijānanakiccānaṃ vedanādīnaṃ nibbattiādibhūtānipi jātiādīni tathā na gayhantīti āha ‘‘vediyana…pe… agayhamānānī’’ti. Tena vedanākkhandhādīhi jātiādīnaṃ saṅgahābhāvamāha. ‘‘Jāti, bhikkhave, aniccā saṅkhatā’’tiādivacanato jātiādīnampi saṅkhatapariyāyo atthīti saṅkhatābhisaṅkharaṇakiccena saṅkhārakkhandhena tesaṃ saṅgahoti vuttaṃ ‘‘saṅkhatā…pe… sabhāgānī’’ti. Teneva ca saṅkhārakkhandhassa anekantaparamatthakiccatā veditabbā. Tathā duvidhānīti vuttappakārena rūpārūpadhammānaṃ nibbattiādibhāvena dvippakārāni. Tenāti yathāvuttasabhāgatthena. Tehi khandhādīhīti rūpakkhandhasaṅkhārakkhandhadhammāyatanadhammadhātūhi.

    പഠമനയസങ്ഗഹാസങ്ഗഹപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Paṭhamanayasaṅgahāsaṅgahapadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൧. സങ്ഗഹാസങ്ഗഹപദനിദ്ദേസോ • 1. Saṅgahāsaṅgahapadaniddeso

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൧. പഠമനയോ സങ്ഗഹാസങ്ഗഹപദവണ്ണനാ • 1. Paṭhamanayo saṅgahāsaṅgahapadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൧. പഠമനയോ സങ്ഗഹാസങ്ഗഹപദവണ്ണനാ • 1. Paṭhamanayo saṅgahāsaṅgahapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact