| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
३. ततियपाराजिकं
3. Tatiyapārājikaṃ
पठमपञ्ञत्तिनिदानवण्णना
Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
१६२. तीहि सुद्धेनाति एत्थ तीहीति निस्सक्कवचनं वा होति, करणवचनं वा। निस्सक्कपक्खे कायवचीमनोद्वारेहि सुद्धेन। तथा दुच्चरितमलेहि विसमेहि पपञ्चेहीतिआदिना नयेन सब्बकिलेसत्तिकेहि बोधिमण्डे एव सुद्धेनाति योजेतब्बं। करणपक्खे तीहीति कायवचीमनोद्वारेहि सुद्धेन। तथा तीहि सुचरितेहि, तीहि विमोक्खेहि, तीहि भावनाहि, तीहि सीलसमाधिपञ्ञाहि सुद्धेनाति सब्बगुणत्तिकेहि योजेतब्बं। विभावितन्ति देसनाय वित्थारितं, विभूतं वा कतं विहितं, पञ्ञत्तं वा होति। संवण्णनाति वत्तमानसमीपे वत्तमानवचनं।
162.Tīhi suddhenāti ettha tīhīti nissakkavacanaṃ vā hoti, karaṇavacanaṃ vā. Nissakkapakkhe kāyavacīmanodvārehi suddhena. Tathā duccaritamalehi visamehi papañcehītiādinā nayena sabbakilesattikehi bodhimaṇḍe eva suddhenāti yojetabbaṃ. Karaṇapakkhe tīhīti kāyavacīmanodvārehi suddhena. Tathā tīhi sucaritehi, tīhi vimokkhehi, tīhi bhāvanāhi, tīhi sīlasamādhipaññāhi suddhenāti sabbaguṇattikehi yojetabbaṃ. Vibhāvitanti desanāya vitthāritaṃ, vibhūtaṃ vā kataṃ vihitaṃ, paññattaṃ vā hoti. Saṃvaṇṇanāti vattamānasamīpe vattamānavacanaṃ.
न केवलं राजगहमेव, इदम्पि नगरं। सपरिच्छेदन्ति सपरियन्तन्ति अत्थो। सपरिक्खेपन्ति एके। ‘‘हंसवट्टकच्छदनेनाति हंसपरिक्खेपसण्ठानेना’’ति लिखितं। कायविच्छिन्दनियकथन्ति अत्तनो अत्तभावे, परस्स वा अत्तभावे छन्दरागप्पहानकरं विच्छिन्दनकरं धम्मकथं कथेति। असुभा चेव सुभाकारविरहितत्ता। असुचिनो च दोसनिस्सन्दनपभवत्ता। पटिकूला च जिगुच्छनीयत्ता पित्तसेम्हादीसु आसयतो। असुभाय वण्णन्ति असुभाकारस्स, असुभकम्मट्ठानस्स वा वित्थारं भासति। सामिअत्थे हेतं सम्पदानवचनं। असुभन्ति असुभनिमित्तस्स आविभावाय पच्चुपट्ठानाय वित्थारकथासङ्खातं वण्णं भासभीति अत्थो। तेसंयेव आदिमज्झपरियोसानानं दसहि लक्खणेहि सम्पन्नं किलेसचोरेहि अनभिभवनीयत्ता झानचित्तं मञ्जूसं नाम।
Na kevalaṃ rājagahameva, idampi nagaraṃ. Saparicchedanti sapariyantanti attho. Saparikkhepanti eke. ‘‘Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānenā’’ti likhitaṃ. Kāyavicchindaniyakathanti attano attabhāve, parassa vā attabhāve chandarāgappahānakaraṃ vicchindanakaraṃ dhammakathaṃ katheti. Asubhā ceva subhākāravirahitattā. Asucino ca dosanissandanapabhavattā. Paṭikūlā ca jigucchanīyattā pittasemhādīsu āsayato. Asubhāya vaṇṇanti asubhākārassa, asubhakammaṭṭhānassa vā vitthāraṃ bhāsati. Sāmiatthe hetaṃ sampadānavacanaṃ. Asubhanti asubhanimittassa āvibhāvāya paccupaṭṭhānāya vitthārakathāsaṅkhātaṃ vaṇṇaṃ bhāsabhīti attho. Tesaṃyeva ādimajjhapariyosānānaṃ dasahi lakkhaṇehi sampannaṃ kilesacorehi anabhibhavanīyattā jhānacittaṃ mañjūsaṃ nāma.
तत्रिमानीति एत्थायं पिण्डत्थो – यस्मिं वारे पठमं झानं एकचित्तक्खणिकं उप्पज्जति, तं सकलम्पि जवनवारं अनुलोमपरिकम्मउपचारगोत्रभुअप्पनाप्पभेदं एकत्तनयेन ‘‘पठमं झान’’न्ति गहेत्वा तस्स पठमज्झानस्स अप्पनापटिपादिकाय खिप्पादिभेदाय अभिञ्ञाय अधिगताय किच्चनिप्फत्तिं उपादाय आगमनवसेन पटिपदाविसुद्धि आदीति वेदितब्बा। तत्रमज्झत्तुपेक्खाय किच्चनिप्फत्तिवसेन उपेक्खानुब्रूहना मज्झेति वेदितब्बा। परियोदापकञाणस्स किच्चनिप्फत्तिवसेन सम्पहंसना परियोसानन्ति वेदितब्बं। तत्थ आदिचित्ततो पट्ठाय याव पठमज्झानस्स उप्पादक्खणं, एतस्मिं अन्तरे पटिपदाविसुद्धीति वेदितब्बा। उप्पादठितिक्खणेसु उपेक्खानुब्रूहना, ठितिभङ्गक्खणेसु सम्पहंसनाति वेदितब्बा। लक्खीयति एतेनाति लक्खणन्ति कत्वा ‘‘विसुद्धिपटिपत्तिपक्खन्दने’’तिआदिना पुब्बभागो लक्खीयति, तिविधेन अज्झुपेक्खनेन मज्झं लक्खीयति, चतुब्बिधाय सम्पहंसनाय परियोसानं लक्खीयतीति। तेन वुत्तं ‘‘दस लक्खणानी’’ति।
Tatrimānīti etthāyaṃ piṇḍattho – yasmiṃ vāre paṭhamaṃ jhānaṃ ekacittakkhaṇikaṃ uppajjati, taṃ sakalampi javanavāraṃ anulomaparikammaupacāragotrabhuappanāppabhedaṃ ekattanayena ‘‘paṭhamaṃ jhāna’’nti gahetvā tassa paṭhamajjhānassa appanāpaṭipādikāya khippādibhedāya abhiññāya adhigatāya kiccanipphattiṃ upādāya āgamanavasena paṭipadāvisuddhi ādīti veditabbā. Tatramajjhattupekkhāya kiccanipphattivasena upekkhānubrūhanā majjheti veditabbā. Pariyodāpakañāṇassa kiccanipphattivasena sampahaṃsanā pariyosānanti veditabbaṃ. Tattha ādicittato paṭṭhāya yāva paṭhamajjhānassa uppādakkhaṇaṃ, etasmiṃ antare paṭipadāvisuddhīti veditabbā. Uppādaṭhitikkhaṇesu upekkhānubrūhanā, ṭhitibhaṅgakkhaṇesu sampahaṃsanāti veditabbā. Lakkhīyati etenāti lakkhaṇanti katvā ‘‘visuddhipaṭipattipakkhandane’’tiādinā pubbabhāgo lakkhīyati, tividhena ajjhupekkhanena majjhaṃ lakkhīyati, catubbidhāya sampahaṃsanāya pariyosānaṃ lakkhīyatīti. Tena vuttaṃ ‘‘dasa lakkhaṇānī’’ti.
पारिबन्धकतोति नीवरणसङ्खातपारिबन्धकतो विसुद्धत्ता गोत्रभुपरियोसानं पुब्बभागजवनचित्तं ‘‘चित्तविसुद्धी’’ति वुच्चति। तथा विसुद्धत्ता तं चित्तं मज्झिमं समाधिनिमित्तसङ्खातं अप्पनासमाधिं तदत्थाय उपगच्छमानं एकसन्ततिवसेन परिणामेन्तं पटिपज्जति नाम। एवं पटिपन्नस्स तस्स तत्थ समथनिमित्ते पक्खन्दनं तब्भावूपगमनं होतीति कत्वा ‘‘तत्थ चित्तपक्खन्दन’’न्ति वुच्चति। एवं ताव पठमज्झानुप्पादक्खणे एव आगमनवसेन पटिपदाविसुद्धि वेदितब्बा। एवं विसुद्धस्स अप्पनाप्पत्तस्स पुन विसोधने ब्यापाराभावा अज्झुपेक्खनं होति। समथप्पटिपन्नत्ता पुन समाधाने ब्यापाराभावा च समथप्पटिपन्नस्स अज्झुपेक्खनं होति। किलेससंसग्गं पहाय एकन्तेन उपट्ठितत्ता पुन एकत्तुपट्ठाने ब्यापारासम्भवतो एकत्तुपट्ठानस्स अज्झुपेक्खनं होति। तत्थ जातानन्ति तस्मिं चित्ते जातानं समाधिपञ्ञानं युगनद्धभावेन अनतिवत्तनट्ठेन नानाकिलेसेहि विमुत्तत्ता। सद्धादीनं इन्द्रियानं विमुत्तिरसेनेकरसट्ठेन अनतिवत्तनेकसभावानं तेसं द्विन्नं उपगतं तज्जं तस्सारुप्पं तदनुरूपं वीरियं तथा चित्तं योगी वाहेति पवत्तेतीति कत्वा तदुपगवीरियवाहनट्ठेन च विसेसभागियभावत्ता आसेवनट्ठेन च सम्पहंसना होतीति अत्थो वेदितब्बो। अपिचेत्थ ‘‘अनन्तरातीतं गोत्रभुचित्तं एकसन्ततिवसेन परिणामेन्तं पटिपज्जति नामा’’ति लिखितं। तत्थ हि परिणामेन्तं पटिपज्जतीति एतानि वचनानि अतीतस्स न सम्भवन्ति, यञ्च तदनन्तरं लिखितं ‘‘अप्पनासमाधिचित्तं उपगच्छमानं गोत्रभुचित्तं तत्थ पक्खन्दति नामा’’ति। इमिनापि तं न युज्जति, ‘‘पटिपत्तिक्खणे एव अतीत’’न्ति वुत्तत्ता ‘‘गोत्रभुचित्तं तत्थ पक्खन्दती’’ति वचनमेव विरुज्झतीति आचरियो। ‘‘एकचित्तक्खणिकम्पि लोकुत्तरचित्तं आसेवति भावेति बहुलीकरोती’’ति वुत्तत्ता ‘‘एकचित्तक्खणिकस्सापि झानस्स एतानि दस लक्खणानी’’ति वुत्तं। ‘‘ततो पट्ठाय आसेवना भावना एवा’’तिपि वुत्तं। ‘‘अधिट्ठानसम्पन्नन्ति अधिट्ठानेन सहगत’’न्ति लिखितं। तस्सत्थो – यञ्च ‘‘आदिमज्झपरियोसानसङ्खात’’न्ति वुत्तं, तं तेसं तिण्णम्पि कल्याणकताय समन्नागतत्ता तिविधकल्याणकतञ्च। एवं तिविधचित्तं तदधिगममूलकानं गुणानं, उपरिझानाधिगमस्स वा पदट्ठानट्ठेन अधिट्ठानं होति, तस्मा चित्तस्स अधिट्ठानभावेन सम्पन्नत्ता अधिट्ठानसम्पन्नं नामाति।
Pāribandhakatoti nīvaraṇasaṅkhātapāribandhakato visuddhattā gotrabhupariyosānaṃ pubbabhāgajavanacittaṃ ‘‘cittavisuddhī’’ti vuccati. Tathā visuddhattā taṃ cittaṃ majjhimaṃ samādhinimittasaṅkhātaṃ appanāsamādhiṃ tadatthāya upagacchamānaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāma. Evaṃ paṭipannassa tassa tattha samathanimitte pakkhandanaṃ tabbhāvūpagamanaṃ hotīti katvā ‘‘tattha cittapakkhandana’’nti vuccati. Evaṃ tāva paṭhamajjhānuppādakkhaṇe eva āgamanavasena paṭipadāvisuddhi veditabbā. Evaṃ visuddhassa appanāppattassa puna visodhane byāpārābhāvā ajjhupekkhanaṃ hoti. Samathappaṭipannattā puna samādhāne byāpārābhāvā ca samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ hoti. Kilesasaṃsaggaṃ pahāya ekantena upaṭṭhitattā puna ekattupaṭṭhāne byāpārāsambhavato ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ hoti. Tattha jātānanti tasmiṃ citte jātānaṃ samādhipaññānaṃ yuganaddhabhāvena anativattanaṭṭhena nānākilesehi vimuttattā. Saddhādīnaṃ indriyānaṃ vimuttirasenekarasaṭṭhena anativattanekasabhāvānaṃ tesaṃ dvinnaṃ upagataṃ tajjaṃ tassāruppaṃ tadanurūpaṃ vīriyaṃ tathā cittaṃ yogī vāheti pavattetīti katvā tadupagavīriyavāhanaṭṭhena ca visesabhāgiyabhāvattā āsevanaṭṭhena ca sampahaṃsanā hotīti attho veditabbo. Apicettha ‘‘anantarātītaṃ gotrabhucittaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāmā’’ti likhitaṃ. Tattha hi pariṇāmentaṃ paṭipajjatīti etāni vacanāni atītassa na sambhavanti, yañca tadanantaraṃ likhitaṃ ‘‘appanāsamādhicittaṃ upagacchamānaṃ gotrabhucittaṃ tattha pakkhandati nāmā’’ti. Imināpi taṃ na yujjati, ‘‘paṭipattikkhaṇe eva atīta’’nti vuttattā ‘‘gotrabhucittaṃ tattha pakkhandatī’’ti vacanameva virujjhatīti ācariyo. ‘‘Ekacittakkhaṇikampi lokuttaracittaṃ āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuttattā ‘‘ekacittakkhaṇikassāpi jhānassa etāni dasa lakkhaṇānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tato paṭṭhāya āsevanā bhāvanā evā’’tipi vuttaṃ. ‘‘Adhiṭṭhānasampannanti adhiṭṭhānena sahagata’’nti likhitaṃ. Tassattho – yañca ‘‘ādimajjhapariyosānasaṅkhāta’’nti vuttaṃ, taṃ tesaṃ tiṇṇampi kalyāṇakatāya samannāgatattā tividhakalyāṇakatañca. Evaṃ tividhacittaṃ tadadhigamamūlakānaṃ guṇānaṃ, uparijhānādhigamassa vā padaṭṭhānaṭṭhena adhiṭṭhānaṃ hoti, tasmā cittassa adhiṭṭhānabhāvena sampannattā adhiṭṭhānasampannaṃ nāmāti.
अद्धमासं पटिसल्लीयितुन्ति एत्थ आचरिया एवमाहु ‘‘भिक्खूनं अञ्ञमञ्ञवधदस्सनसवनसम्भवे सत्थुनो सति तस्स उपद्दवस्स अभावे उपायाजाननतो ‘अयं असब्बञ्ञू’ति हेतुपतिरूपकमहेतुं वत्वा धम्मिस्सरस्सापि तथागतस्स कम्मेस्वनिस्सरियं असम्बुज्झमाना असब्बदस्सितमधिच्चमोहा बहुजना अवीचिपरायना भवेय्युं, तस्मा सो भगवा पगेव तेसं भिक्खूनं अञ्ञमञ्ञं वधमानभावं ञत्वा तदभावोपायाभावं पन सुविनिच्छिनित्वा तत्थ पुथुज्जनानं सुगतिलाभहेतुमेवेकं कत्वा असुभदेसनाय वा रूपसद्ददस्सनसवनेहि निप्पयोजनेहि विरमित्वा पगेव ततो विरमणतो, सुगतिलाभहेतुकरणतो, अवस्सं पञ्ञापितब्बाय ततियपाराजिकपञ्ञत्तिया वत्थागमदस्सनतो च अत्तनो सब्बदस्सितं परिक्खकानं पकासेन्तो विय तमद्धमासं वेनेय्यहितनिप्फत्तिया फलसमापत्तिया अवकासं कत्वा विहरितुकामो ‘इच्छामहं, भिक्खवे, अद्धमासं पटिसल्लीयितु’न्तिआदिमाहा’’ति। आचरिया नाम बुद्धमित्तत्थेरधम्मसिरित्थेरउपतिस्सत्थेरादयो गणपामोक्खा, अट्ठकथाचरियस्स च सन्तिके सुतपुब्बा। ततो अञ्ञे एकेति वेदितब्बा। ‘‘सकेन कायेन अट्टीयन्ति…पे॰… भविस्सन्ती’’ति इदं परतो ‘‘ये ते भिक्खू अवीतरागा, तेसं तस्मिं समये होति एव भयं, होति लोमहंसो, होति छम्भितत्त’’न्ति इमिना न युज्जति, इदञ्च भगवतो असुभकथारम्मणप्पयोजनेन न समेतीति चे? न, तदत्थाजाननतो। सकेन कायेन अट्टीयन्तानम्पि तेसं अरियमग्गेन अप्पहीनसिनेहत्ता खीणासवानं विय मरणं पटिच्च अभयं न होति, भयञ्च पन असुभभावनानुयोगानुभावेन मन्दीभूतं अनट्टीयन्तानं विय न महन्तं हुत्वा चित्तं मोहेसि। अपायुपगे ते सत्ते नाकासीति एवमत्थो वेदितब्बो। अथ वा इदं पुरिमस्स कारणवचनं, यस्मा तेसं तस्मिं समये होति एव भयं, छम्भितत्तं, लोमहंसो च, तस्मा ‘‘तेन खो पन समयेन भगवा असुभकथं कथेती’’तिआदि वुत्तन्ति।
Addhamāsaṃ paṭisallīyitunti ettha ācariyā evamāhu ‘‘bhikkhūnaṃ aññamaññavadhadassanasavanasambhave satthuno sati tassa upaddavassa abhāve upāyājānanato ‘ayaṃ asabbaññū’ti hetupatirūpakamahetuṃ vatvā dhammissarassāpi tathāgatassa kammesvanissariyaṃ asambujjhamānā asabbadassitamadhiccamohā bahujanā avīciparāyanā bhaveyyuṃ, tasmā so bhagavā pageva tesaṃ bhikkhūnaṃ aññamaññaṃ vadhamānabhāvaṃ ñatvā tadabhāvopāyābhāvaṃ pana suvinicchinitvā tattha puthujjanānaṃ sugatilābhahetumevekaṃ katvā asubhadesanāya vā rūpasaddadassanasavanehi nippayojanehi viramitvā pageva tato viramaṇato, sugatilābhahetukaraṇato, avassaṃ paññāpitabbāya tatiyapārājikapaññattiyā vatthāgamadassanato ca attano sabbadassitaṃ parikkhakānaṃ pakāsento viya tamaddhamāsaṃ veneyyahitanipphattiyā phalasamāpattiyā avakāsaṃ katvā viharitukāmo ‘icchāmahaṃ, bhikkhave, addhamāsaṃ paṭisallīyitu’ntiādimāhā’’ti. Ācariyā nāma buddhamittattheradhammasirittheraupatissattherādayo gaṇapāmokkhā, aṭṭhakathācariyassa ca santike sutapubbā. Tato aññe eketi veditabbā. ‘‘Sakena kāyena aṭṭīyanti…pe… bhavissantī’’ti idaṃ parato ‘‘ye te bhikkhū avītarāgā, tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, hoti lomahaṃso, hoti chambhitatta’’nti iminā na yujjati, idañca bhagavato asubhakathārammaṇappayojanena na sametīti ce? Na, tadatthājānanato. Sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ ariyamaggena appahīnasinehattā khīṇāsavānaṃ viya maraṇaṃ paṭicca abhayaṃ na hoti, bhayañca pana asubhabhāvanānuyogānubhāvena mandībhūtaṃ anaṭṭīyantānaṃ viya na mahantaṃ hutvā cittaṃ mohesi. Apāyupage te satte nākāsīti evamattho veditabbo. Atha vā idaṃ purimassa kāraṇavacanaṃ, yasmā tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, chambhitattaṃ, lomahaṃso ca, tasmā ‘‘tena kho pana samayena bhagavā asubhakathaṃ kathetī’’tiādi vuttanti.
अथ वा सकेन कायेन अट्टीयन्तानम्पि तेसं होति एव भयं, महानुभावा वीतरागाति खीणासवानं महन्तं विसेसं दस्सेति, अतिदुप्पसहेय्यमिदं मरणभयं, यतो एवंविधानम्पि अवीतरागत्ता भयं होतीतिपि दस्सेति। तदञ्ञे तेसं भिक्खूनं पञ्चसतानं अञ्ञतरा। तेनेदं दीपेति ‘‘तं तथा आगतं असिहत्थं वधकं पस्सित्वा तदञ्ञेसम्पि होति एव भयं, पगेव तेसन्ति कत्वा भगवा पठममेव तेसं असुभकथं कथेसि, परतो तेसं नाहोसि। एवं महानिसंसा नेसं असुभकथा आसी’’ति। यो पनेत्थ पच्छिमो नयो , सो ‘‘तेसु किर भिक्खूसु केनचिपि कायविकारो वा वचीविकारो वा न कतो, सब्बे सता सम्पजाना दक्खिणेन पस्सेन निपज्जिंसू’’ति इमिना अट्ठकथावचनेन समेति।
Atha vā sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ hoti eva bhayaṃ, mahānubhāvā vītarāgāti khīṇāsavānaṃ mahantaṃ visesaṃ dasseti, atiduppasaheyyamidaṃ maraṇabhayaṃ, yato evaṃvidhānampi avītarāgattā bhayaṃ hotītipi dasseti. Tadaññe tesaṃ bhikkhūnaṃ pañcasatānaṃ aññatarā. Tenedaṃ dīpeti ‘‘taṃ tathā āgataṃ asihatthaṃ vadhakaṃ passitvā tadaññesampi hoti eva bhayaṃ, pageva tesanti katvā bhagavā paṭhamameva tesaṃ asubhakathaṃ kathesi, parato tesaṃ nāhosi. Evaṃ mahānisaṃsā nesaṃ asubhakathā āsī’’ti. Yo panettha pacchimo nayo , so ‘‘tesu kira bhikkhūsu kenacipi kāyavikāro vā vacīvikāro vā na kato, sabbe satā sampajānā dakkhiṇena passena nipajjiṃsū’’ti iminā aṭṭhakathāvacanena sameti.
अपरे पनाहूति कुलद्धिपटिसेधनत्थं वुत्तं। ‘‘अयं किर लद्धी’’ति वचनं ‘‘मारधेय्यंनातिक्कमिस्सती’’ति वचनेन विरुज्झतीति चे? न विरुज्झति। कथं? अयं भिक्खू अघातेन्तो मारविसयं अतिक्कमिस्सति अकुसलकरणतो च। घातेन्तो पन मारधेय्यं नातिक्कमिस्सति बलवत्ता कम्मस्साति सयं मारपक्खिकत्ता एवं चिन्तेत्वा पन ‘‘ये न मता, ते संसारतो न मुत्ता’’ति अत्तनो च लद्धि, तस्मा तं तत्थ उभयेसं मग्गे नियोजेन्ती एवमाह, तेनेव ‘‘मारपक्खिका मारेन समानलद्धिका’’ति अवत्वा ‘‘मारस्सा नुवत्तिका’’ति वुत्ता। ‘‘इमिना किं वुत्तं होति? यस्मा मारस्स अनुवत्ति, तस्मा एवं चिन्तेत्वापि अत्तनो लद्धिवसेन एवमाहा’’ति केचि लिखन्ति। मम सन्तिके एकतो उपट्ठानमागच्छन्ति, अत्तनो अत्तनो आचरियुपज्झायानं सन्तिके उद्देसादिं गण्हाति।
Apare panāhūti kuladdhipaṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. ‘‘Ayaṃ kira laddhī’’ti vacanaṃ ‘‘māradheyyaṃnātikkamissatī’’ti vacanena virujjhatīti ce? Na virujjhati. Kathaṃ? Ayaṃ bhikkhū aghātento māravisayaṃ atikkamissati akusalakaraṇato ca. Ghātento pana māradheyyaṃ nātikkamissati balavattā kammassāti sayaṃ mārapakkhikattā evaṃ cintetvā pana ‘‘ye na matā, te saṃsārato na muttā’’ti attano ca laddhi, tasmā taṃ tattha ubhayesaṃ magge niyojentī evamāha, teneva ‘‘mārapakkhikā mārena samānaladdhikā’’ti avatvā ‘‘mārassā nuvattikā’’ti vuttā. ‘‘Iminā kiṃ vuttaṃ hoti? Yasmā mārassa anuvatti, tasmā evaṃ cintetvāpi attano laddhivasena evamāhā’’ti keci likhanti. Mama santike ekato upaṭṭhānamāgacchanti, attano attano ācariyupajjhāyānaṃ santike uddesādiṃ gaṇhāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ३. ततियपाराजिकं • 3. Tatiyapārājikaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ३. ततियपाराजिकं • 3. Tatiyapārājikaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पठमपञ्ञत्तिनिदानवण्णना • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पठमपञ्ञत्तिनिदानवण्णना • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
