Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
౩. తతియపారాజికం
3. Tatiyapārājikaṃ
పఠమపఞ్ఞత్తినిదానవణ్ణనా
Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
౧౬౨. తీహి సుద్ధేనాతి ఏత్థ తీహీతి నిస్సక్కవచనం వా హోతి, కరణవచనం వా. నిస్సక్కపక్ఖే కాయవచీమనోద్వారేహి సుద్ధేన. తథా దుచ్చరితమలేహి విసమేహి పపఞ్చేహీతిఆదినా నయేన సబ్బకిలేసత్తికేహి బోధిమణ్డే ఏవ సుద్ధేనాతి యోజేతబ్బం. కరణపక్ఖే తీహీతి కాయవచీమనోద్వారేహి సుద్ధేన. తథా తీహి సుచరితేహి, తీహి విమోక్ఖేహి, తీహి భావనాహి, తీహి సీలసమాధిపఞ్ఞాహి సుద్ధేనాతి సబ్బగుణత్తికేహి యోజేతబ్బం. విభావితన్తి దేసనాయ విత్థారితం, విభూతం వా కతం విహితం, పఞ్ఞత్తం వా హోతి. సంవణ్ణనాతి వత్తమానసమీపే వత్తమానవచనం.
162.Tīhi suddhenāti ettha tīhīti nissakkavacanaṃ vā hoti, karaṇavacanaṃ vā. Nissakkapakkhe kāyavacīmanodvārehi suddhena. Tathā duccaritamalehi visamehi papañcehītiādinā nayena sabbakilesattikehi bodhimaṇḍe eva suddhenāti yojetabbaṃ. Karaṇapakkhe tīhīti kāyavacīmanodvārehi suddhena. Tathā tīhi sucaritehi, tīhi vimokkhehi, tīhi bhāvanāhi, tīhi sīlasamādhipaññāhi suddhenāti sabbaguṇattikehi yojetabbaṃ. Vibhāvitanti desanāya vitthāritaṃ, vibhūtaṃ vā kataṃ vihitaṃ, paññattaṃ vā hoti. Saṃvaṇṇanāti vattamānasamīpe vattamānavacanaṃ.
న కేవలం రాజగహమేవ, ఇదమ్పి నగరం. సపరిచ్ఛేదన్తి సపరియన్తన్తి అత్థో. సపరిక్ఖేపన్తి ఏకే. ‘‘హంసవట్టకచ్ఛదనేనాతి హంసపరిక్ఖేపసణ్ఠానేనా’’తి లిఖితం. కాయవిచ్ఛిన్దనియకథన్తి అత్తనో అత్తభావే, పరస్స వా అత్తభావే ఛన్దరాగప్పహానకరం విచ్ఛిన్దనకరం ధమ్మకథం కథేతి. అసుభా చేవ సుభాకారవిరహితత్తా. అసుచినో చ దోసనిస్సన్దనపభవత్తా. పటికూలా చ జిగుచ్ఛనీయత్తా పిత్తసేమ్హాదీసు ఆసయతో. అసుభాయ వణ్ణన్తి అసుభాకారస్స, అసుభకమ్మట్ఠానస్స వా విత్థారం భాసతి. సామిఅత్థే హేతం సమ్పదానవచనం. అసుభన్తి అసుభనిమిత్తస్స ఆవిభావాయ పచ్చుపట్ఠానాయ విత్థారకథాసఙ్ఖాతం వణ్ణం భాసభీతి అత్థో. తేసంయేవ ఆదిమజ్ఝపరియోసానానం దసహి లక్ఖణేహి సమ్పన్నం కిలేసచోరేహి అనభిభవనీయత్తా ఝానచిత్తం మఞ్జూసం నామ.
Na kevalaṃ rājagahameva, idampi nagaraṃ. Saparicchedanti sapariyantanti attho. Saparikkhepanti eke. ‘‘Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānenā’’ti likhitaṃ. Kāyavicchindaniyakathanti attano attabhāve, parassa vā attabhāve chandarāgappahānakaraṃ vicchindanakaraṃ dhammakathaṃ katheti. Asubhā ceva subhākāravirahitattā. Asucino ca dosanissandanapabhavattā. Paṭikūlā ca jigucchanīyattā pittasemhādīsu āsayato. Asubhāya vaṇṇanti asubhākārassa, asubhakammaṭṭhānassa vā vitthāraṃ bhāsati. Sāmiatthe hetaṃ sampadānavacanaṃ. Asubhanti asubhanimittassa āvibhāvāya paccupaṭṭhānāya vitthārakathāsaṅkhātaṃ vaṇṇaṃ bhāsabhīti attho. Tesaṃyeva ādimajjhapariyosānānaṃ dasahi lakkhaṇehi sampannaṃ kilesacorehi anabhibhavanīyattā jhānacittaṃ mañjūsaṃ nāma.
తత్రిమానీతి ఏత్థాయం పిణ్డత్థో – యస్మిం వారే పఠమం ఝానం ఏకచిత్తక్ఖణికం ఉప్పజ్జతి, తం సకలమ్పి జవనవారం అనులోమపరికమ్మఉపచారగోత్రభుఅప్పనాప్పభేదం ఏకత్తనయేన ‘‘పఠమం ఝాన’’న్తి గహేత్వా తస్స పఠమజ్ఝానస్స అప్పనాపటిపాదికాయ ఖిప్పాదిభేదాయ అభిఞ్ఞాయ అధిగతాయ కిచ్చనిప్ఫత్తిం ఉపాదాయ ఆగమనవసేన పటిపదావిసుద్ధి ఆదీతి వేదితబ్బా. తత్రమజ్ఝత్తుపేక్ఖాయ కిచ్చనిప్ఫత్తివసేన ఉపేక్ఖానుబ్రూహనా మజ్ఝేతి వేదితబ్బా. పరియోదాపకఞాణస్స కిచ్చనిప్ఫత్తివసేన సమ్పహంసనా పరియోసానన్తి వేదితబ్బం. తత్థ ఆదిచిత్తతో పట్ఠాయ యావ పఠమజ్ఝానస్స ఉప్పాదక్ఖణం, ఏతస్మిం అన్తరే పటిపదావిసుద్ధీతి వేదితబ్బా. ఉప్పాదఠితిక్ఖణేసు ఉపేక్ఖానుబ్రూహనా, ఠితిభఙ్గక్ఖణేసు సమ్పహంసనాతి వేదితబ్బా. లక్ఖీయతి ఏతేనాతి లక్ఖణన్తి కత్వా ‘‘విసుద్ధిపటిపత్తిపక్ఖన్దనే’’తిఆదినా పుబ్బభాగో లక్ఖీయతి, తివిధేన అజ్ఝుపేక్ఖనేన మజ్ఝం లక్ఖీయతి, చతుబ్బిధాయ సమ్పహంసనాయ పరియోసానం లక్ఖీయతీతి. తేన వుత్తం ‘‘దస లక్ఖణానీ’’తి.
Tatrimānīti etthāyaṃ piṇḍattho – yasmiṃ vāre paṭhamaṃ jhānaṃ ekacittakkhaṇikaṃ uppajjati, taṃ sakalampi javanavāraṃ anulomaparikammaupacāragotrabhuappanāppabhedaṃ ekattanayena ‘‘paṭhamaṃ jhāna’’nti gahetvā tassa paṭhamajjhānassa appanāpaṭipādikāya khippādibhedāya abhiññāya adhigatāya kiccanipphattiṃ upādāya āgamanavasena paṭipadāvisuddhi ādīti veditabbā. Tatramajjhattupekkhāya kiccanipphattivasena upekkhānubrūhanā majjheti veditabbā. Pariyodāpakañāṇassa kiccanipphattivasena sampahaṃsanā pariyosānanti veditabbaṃ. Tattha ādicittato paṭṭhāya yāva paṭhamajjhānassa uppādakkhaṇaṃ, etasmiṃ antare paṭipadāvisuddhīti veditabbā. Uppādaṭhitikkhaṇesu upekkhānubrūhanā, ṭhitibhaṅgakkhaṇesu sampahaṃsanāti veditabbā. Lakkhīyati etenāti lakkhaṇanti katvā ‘‘visuddhipaṭipattipakkhandane’’tiādinā pubbabhāgo lakkhīyati, tividhena ajjhupekkhanena majjhaṃ lakkhīyati, catubbidhāya sampahaṃsanāya pariyosānaṃ lakkhīyatīti. Tena vuttaṃ ‘‘dasa lakkhaṇānī’’ti.
పారిబన్ధకతోతి నీవరణసఙ్ఖాతపారిబన్ధకతో విసుద్ధత్తా గోత్రభుపరియోసానం పుబ్బభాగజవనచిత్తం ‘‘చిత్తవిసుద్ధీ’’తి వుచ్చతి. తథా విసుద్ధత్తా తం చిత్తం మజ్ఝిమం సమాధినిమిత్తసఙ్ఖాతం అప్పనాసమాధిం తదత్థాయ ఉపగచ్ఛమానం ఏకసన్తతివసేన పరిణామేన్తం పటిపజ్జతి నామ. ఏవం పటిపన్నస్స తస్స తత్థ సమథనిమిత్తే పక్ఖన్దనం తబ్భావూపగమనం హోతీతి కత్వా ‘‘తత్థ చిత్తపక్ఖన్దన’’న్తి వుచ్చతి. ఏవం తావ పఠమజ్ఝానుప్పాదక్ఖణే ఏవ ఆగమనవసేన పటిపదావిసుద్ధి వేదితబ్బా. ఏవం విసుద్ధస్స అప్పనాప్పత్తస్స పున విసోధనే బ్యాపారాభావా అజ్ఝుపేక్ఖనం హోతి. సమథప్పటిపన్నత్తా పున సమాధానే బ్యాపారాభావా చ సమథప్పటిపన్నస్స అజ్ఝుపేక్ఖనం హోతి. కిలేససంసగ్గం పహాయ ఏకన్తేన ఉపట్ఠితత్తా పున ఏకత్తుపట్ఠానే బ్యాపారాసమ్భవతో ఏకత్తుపట్ఠానస్స అజ్ఝుపేక్ఖనం హోతి. తత్థ జాతానన్తి తస్మిం చిత్తే జాతానం సమాధిపఞ్ఞానం యుగనద్ధభావేన అనతివత్తనట్ఠేన నానాకిలేసేహి విముత్తత్తా. సద్ధాదీనం ఇన్ద్రియానం విముత్తిరసేనేకరసట్ఠేన అనతివత్తనేకసభావానం తేసం ద్విన్నం ఉపగతం తజ్జం తస్సారుప్పం తదనురూపం వీరియం తథా చిత్తం యోగీ వాహేతి పవత్తేతీతి కత్వా తదుపగవీరియవాహనట్ఠేన చ విసేసభాగియభావత్తా ఆసేవనట్ఠేన చ సమ్పహంసనా హోతీతి అత్థో వేదితబ్బో. అపిచేత్థ ‘‘అనన్తరాతీతం గోత్రభుచిత్తం ఏకసన్తతివసేన పరిణామేన్తం పటిపజ్జతి నామా’’తి లిఖితం. తత్థ హి పరిణామేన్తం పటిపజ్జతీతి ఏతాని వచనాని అతీతస్స న సమ్భవన్తి, యఞ్చ తదనన్తరం లిఖితం ‘‘అప్పనాసమాధిచిత్తం ఉపగచ్ఛమానం గోత్రభుచిత్తం తత్థ పక్ఖన్దతి నామా’’తి. ఇమినాపి తం న యుజ్జతి, ‘‘పటిపత్తిక్ఖణే ఏవ అతీత’’న్తి వుత్తత్తా ‘‘గోత్రభుచిత్తం తత్థ పక్ఖన్దతీ’’తి వచనమేవ విరుజ్ఝతీతి ఆచరియో. ‘‘ఏకచిత్తక్ఖణికమ్పి లోకుత్తరచిత్తం ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతీ’’తి వుత్తత్తా ‘‘ఏకచిత్తక్ఖణికస్సాపి ఝానస్స ఏతాని దస లక్ఖణానీ’’తి వుత్తం. ‘‘తతో పట్ఠాయ ఆసేవనా భావనా ఏవా’’తిపి వుత్తం. ‘‘అధిట్ఠానసమ్పన్నన్తి అధిట్ఠానేన సహగత’’న్తి లిఖితం. తస్సత్థో – యఞ్చ ‘‘ఆదిమజ్ఝపరియోసానసఙ్ఖాత’’న్తి వుత్తం, తం తేసం తిణ్ణమ్పి కల్యాణకతాయ సమన్నాగతత్తా తివిధకల్యాణకతఞ్చ. ఏవం తివిధచిత్తం తదధిగమమూలకానం గుణానం, ఉపరిఝానాధిగమస్స వా పదట్ఠానట్ఠేన అధిట్ఠానం హోతి, తస్మా చిత్తస్స అధిట్ఠానభావేన సమ్పన్నత్తా అధిట్ఠానసమ్పన్నం నామాతి.
Pāribandhakatoti nīvaraṇasaṅkhātapāribandhakato visuddhattā gotrabhupariyosānaṃ pubbabhāgajavanacittaṃ ‘‘cittavisuddhī’’ti vuccati. Tathā visuddhattā taṃ cittaṃ majjhimaṃ samādhinimittasaṅkhātaṃ appanāsamādhiṃ tadatthāya upagacchamānaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāma. Evaṃ paṭipannassa tassa tattha samathanimitte pakkhandanaṃ tabbhāvūpagamanaṃ hotīti katvā ‘‘tattha cittapakkhandana’’nti vuccati. Evaṃ tāva paṭhamajjhānuppādakkhaṇe eva āgamanavasena paṭipadāvisuddhi veditabbā. Evaṃ visuddhassa appanāppattassa puna visodhane byāpārābhāvā ajjhupekkhanaṃ hoti. Samathappaṭipannattā puna samādhāne byāpārābhāvā ca samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ hoti. Kilesasaṃsaggaṃ pahāya ekantena upaṭṭhitattā puna ekattupaṭṭhāne byāpārāsambhavato ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ hoti. Tattha jātānanti tasmiṃ citte jātānaṃ samādhipaññānaṃ yuganaddhabhāvena anativattanaṭṭhena nānākilesehi vimuttattā. Saddhādīnaṃ indriyānaṃ vimuttirasenekarasaṭṭhena anativattanekasabhāvānaṃ tesaṃ dvinnaṃ upagataṃ tajjaṃ tassāruppaṃ tadanurūpaṃ vīriyaṃ tathā cittaṃ yogī vāheti pavattetīti katvā tadupagavīriyavāhanaṭṭhena ca visesabhāgiyabhāvattā āsevanaṭṭhena ca sampahaṃsanā hotīti attho veditabbo. Apicettha ‘‘anantarātītaṃ gotrabhucittaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāmā’’ti likhitaṃ. Tattha hi pariṇāmentaṃ paṭipajjatīti etāni vacanāni atītassa na sambhavanti, yañca tadanantaraṃ likhitaṃ ‘‘appanāsamādhicittaṃ upagacchamānaṃ gotrabhucittaṃ tattha pakkhandati nāmā’’ti. Imināpi taṃ na yujjati, ‘‘paṭipattikkhaṇe eva atīta’’nti vuttattā ‘‘gotrabhucittaṃ tattha pakkhandatī’’ti vacanameva virujjhatīti ācariyo. ‘‘Ekacittakkhaṇikampi lokuttaracittaṃ āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuttattā ‘‘ekacittakkhaṇikassāpi jhānassa etāni dasa lakkhaṇānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tato paṭṭhāya āsevanā bhāvanā evā’’tipi vuttaṃ. ‘‘Adhiṭṭhānasampannanti adhiṭṭhānena sahagata’’nti likhitaṃ. Tassattho – yañca ‘‘ādimajjhapariyosānasaṅkhāta’’nti vuttaṃ, taṃ tesaṃ tiṇṇampi kalyāṇakatāya samannāgatattā tividhakalyāṇakatañca. Evaṃ tividhacittaṃ tadadhigamamūlakānaṃ guṇānaṃ, uparijhānādhigamassa vā padaṭṭhānaṭṭhena adhiṭṭhānaṃ hoti, tasmā cittassa adhiṭṭhānabhāvena sampannattā adhiṭṭhānasampannaṃ nāmāti.
అద్ధమాసం పటిసల్లీయితున్తి ఏత్థ ఆచరియా ఏవమాహు ‘‘భిక్ఖూనం అఞ్ఞమఞ్ఞవధదస్సనసవనసమ్భవే సత్థునో సతి తస్స ఉపద్దవస్స అభావే ఉపాయాజాననతో ‘అయం అసబ్బఞ్ఞూ’తి హేతుపతిరూపకమహేతుం వత్వా ధమ్మిస్సరస్సాపి తథాగతస్స కమ్మేస్వనిస్సరియం అసమ్బుజ్ఝమానా అసబ్బదస్సితమధిచ్చమోహా బహుజనా అవీచిపరాయనా భవేయ్యుం, తస్మా సో భగవా పగేవ తేసం భిక్ఖూనం అఞ్ఞమఞ్ఞం వధమానభావం ఞత్వా తదభావోపాయాభావం పన సువినిచ్ఛినిత్వా తత్థ పుథుజ్జనానం సుగతిలాభహేతుమేవేకం కత్వా అసుభదేసనాయ వా రూపసద్దదస్సనసవనేహి నిప్పయోజనేహి విరమిత్వా పగేవ తతో విరమణతో, సుగతిలాభహేతుకరణతో, అవస్సం పఞ్ఞాపితబ్బాయ తతియపారాజికపఞ్ఞత్తియా వత్థాగమదస్సనతో చ అత్తనో సబ్బదస్సితం పరిక్ఖకానం పకాసేన్తో వియ తమద్ధమాసం వేనేయ్యహితనిప్ఫత్తియా ఫలసమాపత్తియా అవకాసం కత్వా విహరితుకామో ‘ఇచ్ఛామహం, భిక్ఖవే, అద్ధమాసం పటిసల్లీయితు’న్తిఆదిమాహా’’తి. ఆచరియా నామ బుద్ధమిత్తత్థేరధమ్మసిరిత్థేరఉపతిస్సత్థేరాదయో గణపామోక్ఖా, అట్ఠకథాచరియస్స చ సన్తికే సుతపుబ్బా. తతో అఞ్ఞే ఏకేతి వేదితబ్బా. ‘‘సకేన కాయేన అట్టీయన్తి…పే॰… భవిస్సన్తీ’’తి ఇదం పరతో ‘‘యే తే భిక్ఖూ అవీతరాగా, తేసం తస్మిం సమయే హోతి ఏవ భయం, హోతి లోమహంసో, హోతి ఛమ్భితత్త’’న్తి ఇమినా న యుజ్జతి, ఇదఞ్చ భగవతో అసుభకథారమ్మణప్పయోజనేన న సమేతీతి చే? న, తదత్థాజాననతో. సకేన కాయేన అట్టీయన్తానమ్పి తేసం అరియమగ్గేన అప్పహీనసినేహత్తా ఖీణాసవానం వియ మరణం పటిచ్చ అభయం న హోతి, భయఞ్చ పన అసుభభావనానుయోగానుభావేన మన్దీభూతం అనట్టీయన్తానం వియ న మహన్తం హుత్వా చిత్తం మోహేసి. అపాయుపగే తే సత్తే నాకాసీతి ఏవమత్థో వేదితబ్బో. అథ వా ఇదం పురిమస్స కారణవచనం, యస్మా తేసం తస్మిం సమయే హోతి ఏవ భయం, ఛమ్భితత్తం, లోమహంసో చ, తస్మా ‘‘తేన ఖో పన సమయేన భగవా అసుభకథం కథేతీ’’తిఆది వుత్తన్తి.
Addhamāsaṃ paṭisallīyitunti ettha ācariyā evamāhu ‘‘bhikkhūnaṃ aññamaññavadhadassanasavanasambhave satthuno sati tassa upaddavassa abhāve upāyājānanato ‘ayaṃ asabbaññū’ti hetupatirūpakamahetuṃ vatvā dhammissarassāpi tathāgatassa kammesvanissariyaṃ asambujjhamānā asabbadassitamadhiccamohā bahujanā avīciparāyanā bhaveyyuṃ, tasmā so bhagavā pageva tesaṃ bhikkhūnaṃ aññamaññaṃ vadhamānabhāvaṃ ñatvā tadabhāvopāyābhāvaṃ pana suvinicchinitvā tattha puthujjanānaṃ sugatilābhahetumevekaṃ katvā asubhadesanāya vā rūpasaddadassanasavanehi nippayojanehi viramitvā pageva tato viramaṇato, sugatilābhahetukaraṇato, avassaṃ paññāpitabbāya tatiyapārājikapaññattiyā vatthāgamadassanato ca attano sabbadassitaṃ parikkhakānaṃ pakāsento viya tamaddhamāsaṃ veneyyahitanipphattiyā phalasamāpattiyā avakāsaṃ katvā viharitukāmo ‘icchāmahaṃ, bhikkhave, addhamāsaṃ paṭisallīyitu’ntiādimāhā’’ti. Ācariyā nāma buddhamittattheradhammasirittheraupatissattherādayo gaṇapāmokkhā, aṭṭhakathācariyassa ca santike sutapubbā. Tato aññe eketi veditabbā. ‘‘Sakena kāyena aṭṭīyanti…pe… bhavissantī’’ti idaṃ parato ‘‘ye te bhikkhū avītarāgā, tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, hoti lomahaṃso, hoti chambhitatta’’nti iminā na yujjati, idañca bhagavato asubhakathārammaṇappayojanena na sametīti ce? Na, tadatthājānanato. Sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ ariyamaggena appahīnasinehattā khīṇāsavānaṃ viya maraṇaṃ paṭicca abhayaṃ na hoti, bhayañca pana asubhabhāvanānuyogānubhāvena mandībhūtaṃ anaṭṭīyantānaṃ viya na mahantaṃ hutvā cittaṃ mohesi. Apāyupage te satte nākāsīti evamattho veditabbo. Atha vā idaṃ purimassa kāraṇavacanaṃ, yasmā tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, chambhitattaṃ, lomahaṃso ca, tasmā ‘‘tena kho pana samayena bhagavā asubhakathaṃ kathetī’’tiādi vuttanti.
అథ వా సకేన కాయేన అట్టీయన్తానమ్పి తేసం హోతి ఏవ భయం, మహానుభావా వీతరాగాతి ఖీణాసవానం మహన్తం విసేసం దస్సేతి, అతిదుప్పసహేయ్యమిదం మరణభయం, యతో ఏవంవిధానమ్పి అవీతరాగత్తా భయం హోతీతిపి దస్సేతి. తదఞ్ఞే తేసం భిక్ఖూనం పఞ్చసతానం అఞ్ఞతరా. తేనేదం దీపేతి ‘‘తం తథా ఆగతం అసిహత్థం వధకం పస్సిత్వా తదఞ్ఞేసమ్పి హోతి ఏవ భయం, పగేవ తేసన్తి కత్వా భగవా పఠమమేవ తేసం అసుభకథం కథేసి, పరతో తేసం నాహోసి. ఏవం మహానిసంసా నేసం అసుభకథా ఆసీ’’తి. యో పనేత్థ పచ్ఛిమో నయో , సో ‘‘తేసు కిర భిక్ఖూసు కేనచిపి కాయవికారో వా వచీవికారో వా న కతో, సబ్బే సతా సమ్పజానా దక్ఖిణేన పస్సేన నిపజ్జింసూ’’తి ఇమినా అట్ఠకథావచనేన సమేతి.
Atha vā sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ hoti eva bhayaṃ, mahānubhāvā vītarāgāti khīṇāsavānaṃ mahantaṃ visesaṃ dasseti, atiduppasaheyyamidaṃ maraṇabhayaṃ, yato evaṃvidhānampi avītarāgattā bhayaṃ hotītipi dasseti. Tadaññe tesaṃ bhikkhūnaṃ pañcasatānaṃ aññatarā. Tenedaṃ dīpeti ‘‘taṃ tathā āgataṃ asihatthaṃ vadhakaṃ passitvā tadaññesampi hoti eva bhayaṃ, pageva tesanti katvā bhagavā paṭhamameva tesaṃ asubhakathaṃ kathesi, parato tesaṃ nāhosi. Evaṃ mahānisaṃsā nesaṃ asubhakathā āsī’’ti. Yo panettha pacchimo nayo , so ‘‘tesu kira bhikkhūsu kenacipi kāyavikāro vā vacīvikāro vā na kato, sabbe satā sampajānā dakkhiṇena passena nipajjiṃsū’’ti iminā aṭṭhakathāvacanena sameti.
అపరే పనాహూతి కులద్ధిపటిసేధనత్థం వుత్తం. ‘‘అయం కిర లద్ధీ’’తి వచనం ‘‘మారధేయ్యంనాతిక్కమిస్సతీ’’తి వచనేన విరుజ్ఝతీతి చే? న విరుజ్ఝతి. కథం? అయం భిక్ఖూ అఘాతేన్తో మారవిసయం అతిక్కమిస్సతి అకుసలకరణతో చ. ఘాతేన్తో పన మారధేయ్యం నాతిక్కమిస్సతి బలవత్తా కమ్మస్సాతి సయం మారపక్ఖికత్తా ఏవం చిన్తేత్వా పన ‘‘యే న మతా, తే సంసారతో న ముత్తా’’తి అత్తనో చ లద్ధి, తస్మా తం తత్థ ఉభయేసం మగ్గే నియోజేన్తీ ఏవమాహ, తేనేవ ‘‘మారపక్ఖికా మారేన సమానలద్ధికా’’తి అవత్వా ‘‘మారస్సా నువత్తికా’’తి వుత్తా. ‘‘ఇమినా కిం వుత్తం హోతి? యస్మా మారస్స అనువత్తి, తస్మా ఏవం చిన్తేత్వాపి అత్తనో లద్ధివసేన ఏవమాహా’’తి కేచి లిఖన్తి. మమ సన్తికే ఏకతో ఉపట్ఠానమాగచ్ఛన్తి, అత్తనో అత్తనో ఆచరియుపజ్ఝాయానం సన్తికే ఉద్దేసాదిం గణ్హాతి.
Apare panāhūti kuladdhipaṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. ‘‘Ayaṃ kira laddhī’’ti vacanaṃ ‘‘māradheyyaṃnātikkamissatī’’ti vacanena virujjhatīti ce? Na virujjhati. Kathaṃ? Ayaṃ bhikkhū aghātento māravisayaṃ atikkamissati akusalakaraṇato ca. Ghātento pana māradheyyaṃ nātikkamissati balavattā kammassāti sayaṃ mārapakkhikattā evaṃ cintetvā pana ‘‘ye na matā, te saṃsārato na muttā’’ti attano ca laddhi, tasmā taṃ tattha ubhayesaṃ magge niyojentī evamāha, teneva ‘‘mārapakkhikā mārena samānaladdhikā’’ti avatvā ‘‘mārassā nuvattikā’’ti vuttā. ‘‘Iminā kiṃ vuttaṃ hoti? Yasmā mārassa anuvatti, tasmā evaṃ cintetvāpi attano laddhivasena evamāhā’’ti keci likhanti. Mama santike ekato upaṭṭhānamāgacchanti, attano attano ācariyupajjhāyānaṃ santike uddesādiṃ gaṇhāti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౩. తతియపారాజికం • 3. Tatiyapārājikaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౩. తతియపారాజికం • 3. Tatiyapārājikaṃ
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / పఠమపఞ్ఞత్తినిదానవణ్ణనా • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / పఠమపఞ్ఞత్తినిదానవణ్ణనా • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā