Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
၃. တတိယပာရာဇိကံ
3. Tatiyapārājikaṃ
ပဌမပညတ္တိနိဒာနဝဏ္ဏနာ
Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
၁၆၂. တီဟိ သုဒ္ဓေနာတိ ဧတ္ထ တီဟီတိ နိသ္သက္ကဝစနံ ဝာ ဟောတိ, ကရဏဝစနံ ဝာ။ နိသ္သက္ကပက္ခေ ကာယဝစီမနောဒ္ဝာရေဟိ သုဒ္ဓေန။ တထာ ဒုစ္စရိတမလေဟိ ဝိသမေဟိ ပပဉ္စေဟီတိအာဒိနာ နယေန သဗ္ဗကိလေသတ္တိကေဟိ ဗောဓိမဏ္ဍေ ဧဝ သုဒ္ဓေနာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကရဏပက္ခေ တီဟီတိ ကာယဝစီမနောဒ္ဝာရေဟိ သုဒ္ဓေန။ တထာ တီဟိ သုစရိတေဟိ, တီဟိ ဝိမောက္ခေဟိ, တီဟိ ဘာဝနာဟိ, တီဟိ သီလသမာဓိပညာဟိ သုဒ္ဓေနာတိ သဗ္ဗဂုဏတ္တိကေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဝိဘာဝိတန္တိ ဒေသနာယ ဝိတ္ထာရိတံ, ဝိဘူတံ ဝာ ကတံ ဝိဟိတံ, ပညတ္တံ ဝာ ဟောတိ။ သံဝဏ္ဏနာတိ ဝတ္တမာနသမီပေ ဝတ္တမာနဝစနံ။
162.Tīhi suddhenāti ettha tīhīti nissakkavacanaṃ vā hoti, karaṇavacanaṃ vā. Nissakkapakkhe kāyavacīmanodvārehi suddhena. Tathā duccaritamalehi visamehi papañcehītiādinā nayena sabbakilesattikehi bodhimaṇḍe eva suddhenāti yojetabbaṃ. Karaṇapakkhe tīhīti kāyavacīmanodvārehi suddhena. Tathā tīhi sucaritehi, tīhi vimokkhehi, tīhi bhāvanāhi, tīhi sīlasamādhipaññāhi suddhenāti sabbaguṇattikehi yojetabbaṃ. Vibhāvitanti desanāya vitthāritaṃ, vibhūtaṃ vā kataṃ vihitaṃ, paññattaṃ vā hoti. Saṃvaṇṇanāti vattamānasamīpe vattamānavacanaṃ.
န ကေဝလံ ရာဇဂဟမေဝ, ဣဒမ္ပိ နဂရံ။ သပရိစ္ဆေဒန္တိ သပရိယန္တန္တိ အတ္ထော။ သပရိက္ခေပန္တိ ဧကေ။ ‘‘ဟံသဝဋ္ဋကစ္ဆဒနေနာတိ ဟံသပရိက္ခေပသဏ္ဌာနေနာ’’တိ လိခိတံ။ ကာယဝိစ္ဆိန္ဒနိယကထန္တိ အတ္တနော အတ္တဘာဝေ, ပရသ္သ ဝာ အတ္တဘာဝေ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနကရံ ဝိစ္ဆိန္ဒနကရံ ဓမ္မကထံ ကထေတိ။ အသုဘာ စေဝ သုဘာကာရဝိရဟိတတ္တာ။ အသုစိနော စ ဒောသနိသ္သန္ဒနပဘဝတ္တာ။ ပဋိကူလာ စ ဇိဂုစ္ဆနီယတ္တာ ပိတ္တသေမ္ဟာဒီသု အာသယတော။ အသုဘာယ ဝဏ္ဏန္တိ အသုဘာကာရသ္သ, အသုဘကမ္မဋ္ဌာနသ္သ ဝာ ဝိတ္ထာရံ ဘာသတိ။ သာမိအတ္ထေ ဟေတံ သမ္ပဒာနဝစနံ။ အသုဘန္တိ အသုဘနိမိတ္တသ္သ အာဝိဘာဝာယ ပစ္စုပဋ္ဌာနာယ ဝိတ္ထာရကထာသင္ခာတံ ဝဏ္ဏံ ဘာသဘီတိ အတ္ထော။ တေသံယေဝ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနံ ဒသဟိ လက္ခဏေဟိ သမ္ပန္နံ ကိလေသစောရေဟိ အနဘိဘဝနီယတ္တာ ဈာနစိတ္တံ မဉ္ဇူသံ နာမ။
Na kevalaṃ rājagahameva, idampi nagaraṃ. Saparicchedanti sapariyantanti attho. Saparikkhepanti eke. ‘‘Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānenā’’ti likhitaṃ. Kāyavicchindaniyakathanti attano attabhāve, parassa vā attabhāve chandarāgappahānakaraṃ vicchindanakaraṃ dhammakathaṃ katheti. Asubhā ceva subhākāravirahitattā. Asucino ca dosanissandanapabhavattā. Paṭikūlā ca jigucchanīyattā pittasemhādīsu āsayato. Asubhāya vaṇṇanti asubhākārassa, asubhakammaṭṭhānassa vā vitthāraṃ bhāsati. Sāmiatthe hetaṃ sampadānavacanaṃ. Asubhanti asubhanimittassa āvibhāvāya paccupaṭṭhānāya vitthārakathāsaṅkhātaṃ vaṇṇaṃ bhāsabhīti attho. Tesaṃyeva ādimajjhapariyosānānaṃ dasahi lakkhaṇehi sampannaṃ kilesacorehi anabhibhavanīyattā jhānacittaṃ mañjūsaṃ nāma.
တတ္ရိမာနီတိ ဧတ္ထာယံ ပိဏ္ဍတ္ထော – ယသ္မိံ ဝာရေ ပဌမံ ဈာနံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ သကလမ္ပိ ဇဝနဝာရံ အနုလောမပရိကမ္မဥပစာရဂောတ္ရဘုအပ္ပနာပ္ပဘေဒံ ဧကတ္တနယေန ‘‘ပဌမံ ဈာန’’န္တိ ဂဟေတ္ဝာ တသ္သ ပဌမဇ္ဈာနသ္သ အပ္ပနာပဋိပာဒိကာယ ခိပ္ပာဒိဘေဒာယ အဘိညာယ အဓိဂတာယ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိံ ဥပာဒာယ အာဂမနဝသေန ပဋိပဒာဝိသုဒ္ဓိ အာဒီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ရမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန ဥပေက္ခာနုဗ္ရူဟနာ မဇ္ဈေတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိယောဒာပကဉာဏသ္သ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန သမ္ပဟံသနာ ပရိယောသာနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ အာဒိစိတ္တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပဌမဇ္ဈာနသ္သ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ, ဧတသ္မိံ အန္တရေ ပဋိပဒာဝိသုဒ္ဓီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပ္ပာဒဌိတိက္ခဏေသု ဥပေက္ခာနုဗ္ရူဟနာ, ဌိတိဘင္ဂက္ခဏေသု သမ္ပဟံသနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ လက္ခဏန္တိ ကတ္ဝာ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိပဋိပတ္တိပက္ခန္ဒနေ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗဘာဂော လက္ခီယတိ, တိဝိဓေန အဇ္ဈုပေက္ခနေန မဇ္ဈံ လက္ခီယတိ, စတုဗ္ဗိဓာယ သမ္ပဟံသနာယ ပရိယောသာနံ လက္ခီယတီတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒသ လက္ခဏာနီ’’တိ။
Tatrimānīti etthāyaṃ piṇḍattho – yasmiṃ vāre paṭhamaṃ jhānaṃ ekacittakkhaṇikaṃ uppajjati, taṃ sakalampi javanavāraṃ anulomaparikammaupacāragotrabhuappanāppabhedaṃ ekattanayena ‘‘paṭhamaṃ jhāna’’nti gahetvā tassa paṭhamajjhānassa appanāpaṭipādikāya khippādibhedāya abhiññāya adhigatāya kiccanipphattiṃ upādāya āgamanavasena paṭipadāvisuddhi ādīti veditabbā. Tatramajjhattupekkhāya kiccanipphattivasena upekkhānubrūhanā majjheti veditabbā. Pariyodāpakañāṇassa kiccanipphattivasena sampahaṃsanā pariyosānanti veditabbaṃ. Tattha ādicittato paṭṭhāya yāva paṭhamajjhānassa uppādakkhaṇaṃ, etasmiṃ antare paṭipadāvisuddhīti veditabbā. Uppādaṭhitikkhaṇesu upekkhānubrūhanā, ṭhitibhaṅgakkhaṇesu sampahaṃsanāti veditabbā. Lakkhīyati etenāti lakkhaṇanti katvā ‘‘visuddhipaṭipattipakkhandane’’tiādinā pubbabhāgo lakkhīyati, tividhena ajjhupekkhanena majjhaṃ lakkhīyati, catubbidhāya sampahaṃsanāya pariyosānaṃ lakkhīyatīti. Tena vuttaṃ ‘‘dasa lakkhaṇānī’’ti.
ပာရိဗန္ဓကတောတိ နီဝရဏသင္ခာတပာရိဗန္ဓကတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဂောတ္ရဘုပရိယောသာနံ ပုဗ္ဗဘာဂဇဝနစိတ္တံ ‘‘စိတ္တဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ တံ စိတ္တံ မဇ္ဈိမံ သမာဓိနိမိတ္တသင္ခာတံ အပ္ပနာသမာဓိံ တဒတ္ထာယ ဥပဂစ္ဆမာနံ ဧကသန္တတိဝသေန ပရိဏာမေန္တံ ပဋိပဇ္ဇတိ နာမ။ ဧဝံ ပဋိပန္နသ္သ တသ္သ တတ္ထ သမထနိမိတ္တေ ပက္ခန္ဒနံ တဗ္ဘာဝူပဂမနံ ဟောတီတိ ကတ္ဝာ ‘‘တတ္ထ စိတ္တပက္ခန္ဒန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ တာဝ ပဌမဇ္ဈာနုပ္ပာဒက္ခဏေ ဧဝ အာဂမနဝသေန ပဋိပဒာဝိသုဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဝိသုဒ္ဓသ္သ အပ္ပနာပ္ပတ္တသ္သ ပုန ဝိသောဓနေ ဗ္ယာပာရာဘာဝာ အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတိ။ သမထပ္ပဋိပန္နတ္တာ ပုန သမာဓာနေ ဗ္ယာပာရာဘာဝာ စ သမထပ္ပဋိပန္နသ္သ အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတိ။ ကိလေသသံသဂ္ဂံ ပဟာယ ဧကန္တေန ဥပဋ္ဌိတတ္တာ ပုန ဧကတ္တုပဋ္ဌာနေ ဗ္ယာပာရာသမ္ဘဝတော ဧကတ္တုပဋ္ဌာနသ္သ အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဇာတာနန္တိ တသ္မိံ စိတ္တေ ဇာတာနံ သမာဓိပညာနံ ယုဂနဒ္ဓဘာဝေန အနတိဝတ္တနဋ္ဌေန နာနာကိလေသေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ။ သဒ္ဓာဒီနံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ဝိမုတ္တိရသေနေကရသဋ္ဌေန အနတိဝတ္တနေကသဘာဝာနံ တေသံ ဒ္ဝိန္နံ ဥပဂတံ တဇ္ဇံ တသ္သာရုပ္ပံ တဒနုရူပံ ဝီရိယံ တထာ စိတ္တံ ယောဂီ ဝာဟေတိ ပဝတ္တေတီတိ ကတ္ဝာ တဒုပဂဝီရိယဝာဟနဋ္ဌေန စ ဝိသေသဘာဂိယဘာဝတ္တာ အာသေဝနဋ္ဌေန စ သမ္ပဟံသနာ ဟောတီတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစေတ္ထ ‘‘အနန္တရာတီတံ ဂောတ္ရဘုစိတ္တံ ဧကသန္တတိဝသေန ပရိဏာမေန္တံ ပဋိပဇ္ဇတိ နာမာ’’တိ လိခိတံ။ တတ္ထ ဟိ ပရိဏာမေန္တံ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဧတာနိ ဝစနာနိ အတီတသ္သ န သမ္ဘဝန္တိ, ယဉ္စ တဒနန္တရံ လိခိတံ ‘‘အပ္ပနာသမာဓိစိတ္တံ ဥပဂစ္ဆမာနံ ဂောတ္ရဘုစိတ္တံ တတ္ထ ပက္ခန္ဒတိ နာမာ’’တိ။ ဣမိနာပိ တံ န ယုဇ္ဇတိ, ‘‘ပဋိပတ္တိက္ခဏေ ဧဝ အတီတ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဂောတ္ရဘုစိတ္တံ တတ္ထ ပက္ခန္ဒတီ’’တိ ဝစနမေဝ ဝိရုဇ္ဈတီတိ အာစရိယော။ ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကမ္ပိ လောကုတ္တရစိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကသ္သာပိ ဈာနသ္သ ဧတာနိ ဒသ လက္ခဏာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တတော ပဋ္ဌာယ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဧဝာ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာနသမ္ပန္နန္တိ အဓိဋ္ဌာနေန သဟဂတ’’န္တိ လိခိတံ။ တသ္သတ္ထော – ယဉ္စ ‘‘အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနသင္ခာတ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ တေသံ တိဏ္ဏမ္ပိ ကလ္ယာဏကတာယ သမန္နာဂတတ္တာ တိဝိဓကလ္ယာဏကတဉ္စ။ ဧဝံ တိဝိဓစိတ္တံ တဒဓိဂမမူလကာနံ ဂုဏာနံ, ဥပရိဈာနာဓိဂမသ္သ ဝာ ပဒဋ္ဌာနဋ္ဌေန အဓိဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တသ္မာ စိတ္တသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန သမ္ပန္နတ္တာ အဓိဋ္ဌာနသမ္ပန္နံ နာမာတိ။
Pāribandhakatoti nīvaraṇasaṅkhātapāribandhakato visuddhattā gotrabhupariyosānaṃ pubbabhāgajavanacittaṃ ‘‘cittavisuddhī’’ti vuccati. Tathā visuddhattā taṃ cittaṃ majjhimaṃ samādhinimittasaṅkhātaṃ appanāsamādhiṃ tadatthāya upagacchamānaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāma. Evaṃ paṭipannassa tassa tattha samathanimitte pakkhandanaṃ tabbhāvūpagamanaṃ hotīti katvā ‘‘tattha cittapakkhandana’’nti vuccati. Evaṃ tāva paṭhamajjhānuppādakkhaṇe eva āgamanavasena paṭipadāvisuddhi veditabbā. Evaṃ visuddhassa appanāppattassa puna visodhane byāpārābhāvā ajjhupekkhanaṃ hoti. Samathappaṭipannattā puna samādhāne byāpārābhāvā ca samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ hoti. Kilesasaṃsaggaṃ pahāya ekantena upaṭṭhitattā puna ekattupaṭṭhāne byāpārāsambhavato ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ hoti. Tattha jātānanti tasmiṃ citte jātānaṃ samādhipaññānaṃ yuganaddhabhāvena anativattanaṭṭhena nānākilesehi vimuttattā. Saddhādīnaṃ indriyānaṃ vimuttirasenekarasaṭṭhena anativattanekasabhāvānaṃ tesaṃ dvinnaṃ upagataṃ tajjaṃ tassāruppaṃ tadanurūpaṃ vīriyaṃ tathā cittaṃ yogī vāheti pavattetīti katvā tadupagavīriyavāhanaṭṭhena ca visesabhāgiyabhāvattā āsevanaṭṭhena ca sampahaṃsanā hotīti attho veditabbo. Apicettha ‘‘anantarātītaṃ gotrabhucittaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāmā’’ti likhitaṃ. Tattha hi pariṇāmentaṃ paṭipajjatīti etāni vacanāni atītassa na sambhavanti, yañca tadanantaraṃ likhitaṃ ‘‘appanāsamādhicittaṃ upagacchamānaṃ gotrabhucittaṃ tattha pakkhandati nāmā’’ti. Imināpi taṃ na yujjati, ‘‘paṭipattikkhaṇe eva atīta’’nti vuttattā ‘‘gotrabhucittaṃ tattha pakkhandatī’’ti vacanameva virujjhatīti ācariyo. ‘‘Ekacittakkhaṇikampi lokuttaracittaṃ āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuttattā ‘‘ekacittakkhaṇikassāpi jhānassa etāni dasa lakkhaṇānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tato paṭṭhāya āsevanā bhāvanā evā’’tipi vuttaṃ. ‘‘Adhiṭṭhānasampannanti adhiṭṭhānena sahagata’’nti likhitaṃ. Tassattho – yañca ‘‘ādimajjhapariyosānasaṅkhāta’’nti vuttaṃ, taṃ tesaṃ tiṇṇampi kalyāṇakatāya samannāgatattā tividhakalyāṇakatañca. Evaṃ tividhacittaṃ tadadhigamamūlakānaṃ guṇānaṃ, uparijhānādhigamassa vā padaṭṭhānaṭṭhena adhiṭṭhānaṃ hoti, tasmā cittassa adhiṭṭhānabhāvena sampannattā adhiṭṭhānasampannaṃ nāmāti.
အဒ္ဓမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုန္တိ ဧတ္ထ အာစရိယာ ဧဝမာဟု ‘‘ဘိက္ခူနံ အညမညဝဓဒသ္သနသဝနသမ္ဘဝေ သတ္ထုနော သတိ တသ္သ ဥပဒ္ဒဝသ္သ အဘာဝေ ဥပာယာဇာနနတော ‘အယံ အသဗ္ဗညူ’တိ ဟေတုပတိရူပကမဟေတုံ ဝတ္ဝာ ဓမ္မိသ္သရသ္သာပိ တထာဂတသ္သ ကမ္မေသ္ဝနိသ္သရိယံ အသမ္ဗုဇ္ဈမာနာ အသဗ္ဗဒသ္သိတမဓိစ္စမောဟာ ဗဟုဇနာ အဝီစိပရာယနာ ဘဝေယ္ယုံ, တသ္မာ သော ဘဂဝာ ပဂေဝ တေသံ ဘိက္ခူနံ အညမညံ ဝဓမာနဘာဝံ ဉတ္ဝာ တဒဘာဝောပာယာဘာဝံ ပန သုဝိနိစ္ဆိနိတ္ဝာ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနာနံ သုဂတိလာဘဟေတုမေဝေကံ ကတ္ဝာ အသုဘဒေသနာယ ဝာ ရူပသဒ္ဒဒသ္သနသဝနေဟိ နိပ္ပယောဇနေဟိ ဝိရမိတ္ဝာ ပဂေဝ တတော ဝိရမဏတော, သုဂတိလာဘဟေတုကရဏတော, အဝသ္သံ ပညာပိတဗ္ဗာယ တတိယပာရာဇိကပညတ္တိယာ ဝတ္ထာဂမဒသ္သနတော စ အတ္တနော သဗ္ဗဒသ္သိတံ ပရိက္ခကာနံ ပကာသေန္တော ဝိယ တမဒ္ဓမာသံ ဝေနေယ္ယဟိတနိပ္ဖတ္တိယာ ဖလသမာပတ္တိယာ အဝကာသံ ကတ္ဝာ ဝိဟရိတုကာမော ‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓမာသံ ပဋိသလ္လီယိတု’န္တိအာဒိမာဟာ’’တိ။ အာစရိယာ နာမ ဗုဒ္ဓမိတ္တတ္ထေရဓမ္မသိရိတ္ထေရဥပတိသ္သတ္ထေရာဒယော ဂဏပာမောက္ခာ, အဋ္ဌကထာစရိယသ္သ စ သန္တိကေ သုတပုဗ္ဗာ။ တတော အညေ ဧကေတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘သကေန ကာယေန အဋ္ဋီယန္တိ။ပေ.။ ဘဝိသ္သန္တီ’’တိ ဣဒံ ပရတော ‘‘ယေ တေ ဘိက္ခူ အဝီတရာဂာ, တေသံ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, ဟောတိ လောမဟံသော, ဟောတိ ဆမ္ဘိတတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ န ယုဇ္ဇတိ, ဣဒဉ္စ ဘဂဝတော အသုဘကထာရမ္မဏပ္ပယောဇနေန န သမေတီတိ စေ? န, တဒတ္ထာဇာနနတော။ သကေန ကာယေန အဋ္ဋီယန္တာနမ္ပိ တေသံ အရိယမဂ္ဂေန အပ္ပဟီနသိနေဟတ္တာ ခီဏာသဝာနံ ဝိယ မရဏံ ပဋိစ္စ အဘယံ န ဟောတိ, ဘယဉ္စ ပန အသုဘဘာဝနာနုယောဂာနုဘာဝေန မန္ဒီဘူတံ အနဋ္ဋီယန္တာနံ ဝိယ န မဟန္တံ ဟုတ္ဝာ စိတ္တံ မောဟေသိ။ အပာယုပဂေ တေ သတ္တေ နာကာသီတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထ ဝာ ဣဒံ ပုရိမသ္သ ကာရဏဝစနံ, ယသ္မာ တေသံ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, ဆမ္ဘိတတ္တံ, လောမဟံသော စ, တသ္မာ ‘‘တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ အသုဘကထံ ကထေတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ။
Addhamāsaṃ paṭisallīyitunti ettha ācariyā evamāhu ‘‘bhikkhūnaṃ aññamaññavadhadassanasavanasambhave satthuno sati tassa upaddavassa abhāve upāyājānanato ‘ayaṃ asabbaññū’ti hetupatirūpakamahetuṃ vatvā dhammissarassāpi tathāgatassa kammesvanissariyaṃ asambujjhamānā asabbadassitamadhiccamohā bahujanā avīciparāyanā bhaveyyuṃ, tasmā so bhagavā pageva tesaṃ bhikkhūnaṃ aññamaññaṃ vadhamānabhāvaṃ ñatvā tadabhāvopāyābhāvaṃ pana suvinicchinitvā tattha puthujjanānaṃ sugatilābhahetumevekaṃ katvā asubhadesanāya vā rūpasaddadassanasavanehi nippayojanehi viramitvā pageva tato viramaṇato, sugatilābhahetukaraṇato, avassaṃ paññāpitabbāya tatiyapārājikapaññattiyā vatthāgamadassanato ca attano sabbadassitaṃ parikkhakānaṃ pakāsento viya tamaddhamāsaṃ veneyyahitanipphattiyā phalasamāpattiyā avakāsaṃ katvā viharitukāmo ‘icchāmahaṃ, bhikkhave, addhamāsaṃ paṭisallīyitu’ntiādimāhā’’ti. Ācariyā nāma buddhamittattheradhammasirittheraupatissattherādayo gaṇapāmokkhā, aṭṭhakathācariyassa ca santike sutapubbā. Tato aññe eketi veditabbā. ‘‘Sakena kāyena aṭṭīyanti…pe… bhavissantī’’ti idaṃ parato ‘‘ye te bhikkhū avītarāgā, tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, hoti lomahaṃso, hoti chambhitatta’’nti iminā na yujjati, idañca bhagavato asubhakathārammaṇappayojanena na sametīti ce? Na, tadatthājānanato. Sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ ariyamaggena appahīnasinehattā khīṇāsavānaṃ viya maraṇaṃ paṭicca abhayaṃ na hoti, bhayañca pana asubhabhāvanānuyogānubhāvena mandībhūtaṃ anaṭṭīyantānaṃ viya na mahantaṃ hutvā cittaṃ mohesi. Apāyupage te satte nākāsīti evamattho veditabbo. Atha vā idaṃ purimassa kāraṇavacanaṃ, yasmā tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, chambhitattaṃ, lomahaṃso ca, tasmā ‘‘tena kho pana samayena bhagavā asubhakathaṃ kathetī’’tiādi vuttanti.
အထ ဝာ သကေန ကာယေန အဋ္ဋီယန္တာနမ္ပိ တေသံ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, မဟာနုဘာဝာ ဝီတရာဂာတိ ခီဏာသဝာနံ မဟန္တံ ဝိသေသံ ဒသ္သေတိ, အတိဒုပ္ပသဟေယ္ယမိဒံ မရဏဘယံ, ယတော ဧဝံဝိဓာနမ္ပိ အဝီတရာဂတ္တာ ဘယံ ဟောတီတိပိ ဒသ္သေတိ။ တဒညေ တေသံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စသတာနံ အညတရာ။ တေနေဒံ ဒီပေတိ ‘‘တံ တထာ အာဂတံ အသိဟတ္ထံ ဝဓကံ ပသ္သိတ္ဝာ တဒညေသမ္ပိ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, ပဂေဝ တေသန္တိ ကတ္ဝာ ဘဂဝာ ပဌမမေဝ တေသံ အသုဘကထံ ကထေသိ, ပရတော တေသံ နာဟောသိ။ ဧဝံ မဟာနိသံသာ နေသံ အသုဘကထာ အာသီ’’တိ။ ယော ပနေတ္ထ ပစ္ဆိမော နယော , သော ‘‘တေသု ကိရ ဘိက္ခူသု ကေနစိပိ ကာယဝိကာရော ဝာ ဝစီဝိကာရော ဝာ န ကတော, သဗ္ဗေ သတာ သမ္ပဇာနာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန နိပဇ္ဇိံသူ’’တိ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန သမေတိ။
Atha vā sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ hoti eva bhayaṃ, mahānubhāvā vītarāgāti khīṇāsavānaṃ mahantaṃ visesaṃ dasseti, atiduppasaheyyamidaṃ maraṇabhayaṃ, yato evaṃvidhānampi avītarāgattā bhayaṃ hotītipi dasseti. Tadaññe tesaṃ bhikkhūnaṃ pañcasatānaṃ aññatarā. Tenedaṃ dīpeti ‘‘taṃ tathā āgataṃ asihatthaṃ vadhakaṃ passitvā tadaññesampi hoti eva bhayaṃ, pageva tesanti katvā bhagavā paṭhamameva tesaṃ asubhakathaṃ kathesi, parato tesaṃ nāhosi. Evaṃ mahānisaṃsā nesaṃ asubhakathā āsī’’ti. Yo panettha pacchimo nayo , so ‘‘tesu kira bhikkhūsu kenacipi kāyavikāro vā vacīvikāro vā na kato, sabbe satā sampajānā dakkhiṇena passena nipajjiṃsū’’ti iminā aṭṭhakathāvacanena sameti.
အပရေ ပနာဟူတိ ကုလဒ္ဓိပဋိသေဓနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘အယံ ကိရ လဒ္ဓီ’’တိ ဝစနံ ‘‘မာရဓေယ္ယံနာတိက္ကမိသ္သတီ’’တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကထံ? အယံ ဘိက္ခူ အဃာတေန္တော မာရဝိသယံ အတိက္ကမိသ္သတိ အကုသလကရဏတော စ။ ဃာတေန္တော ပန မာရဓေယ္ယံ နာတိက္ကမိသ္သတိ ဗလဝတ္တာ ကမ္မသ္သာတိ သယံ မာရပက္ခိကတ္တာ ဧဝံ စိန္တေတ္ဝာ ပန ‘‘ယေ န မတာ, တေ သံသာရတော န မုတ္တာ’’တိ အတ္တနော စ လဒ္ဓိ, တသ္မာ တံ တတ္ထ ဥဘယေသံ မဂ္ဂေ နိယောဇေန္တီ ဧဝမာဟ, တေနေဝ ‘‘မာရပက္ခိကာ မာရေန သမာနလဒ္ဓိကာ’’တိ အဝတ္ဝာ ‘‘မာရသ္သာ နုဝတ္တိကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဣမိနာ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ယသ္မာ မာရသ္သ အနုဝတ္တိ, တသ္မာ ဧဝံ စိန္တေတ္ဝာပိ အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ဧဝမာဟာ’’တိ ကေစိ လိခန္တိ။ မမ သန္တိကေ ဧကတော ဥပဋ္ဌာနမာဂစ္ဆန္တိ, အတ္တနော အတ္တနော အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ သန္တိကေ ဥဒ္ဒေသာဒိံ ဂဏ္ဟာတိ။
Apare panāhūti kuladdhipaṭisedhanatthaṃ vuttaṃ. ‘‘Ayaṃ kira laddhī’’ti vacanaṃ ‘‘māradheyyaṃnātikkamissatī’’ti vacanena virujjhatīti ce? Na virujjhati. Kathaṃ? Ayaṃ bhikkhū aghātento māravisayaṃ atikkamissati akusalakaraṇato ca. Ghātento pana māradheyyaṃ nātikkamissati balavattā kammassāti sayaṃ mārapakkhikattā evaṃ cintetvā pana ‘‘ye na matā, te saṃsārato na muttā’’ti attano ca laddhi, tasmā taṃ tattha ubhayesaṃ magge niyojentī evamāha, teneva ‘‘mārapakkhikā mārena samānaladdhikā’’ti avatvā ‘‘mārassā nuvattikā’’ti vuttā. ‘‘Iminā kiṃ vuttaṃ hoti? Yasmā mārassa anuvatti, tasmā evaṃ cintetvāpi attano laddhivasena evamāhā’’ti keci likhanti. Mama santike ekato upaṭṭhānamāgacchanti, attano attano ācariyupajjhāyānaṃ santike uddesādiṃ gaṇhāti.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၃. တတိယပာရာဇိကံ • 3. Tatiyapārājikaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၃. တတိယပာရာဇိကံ • 3. Tatiyapārājikaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ပဌမပညတ္တိနိဒာနဝဏ္ဏနာ • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ပဌမပညတ္တိနိဒာနဝဏ္ဏနာ • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā