Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga

१. पाराजिककण्डं

1. Pārājikakaṇḍaṃ

१. पठमपाराजिकं

1. Paṭhamapārājikaṃ

सुदिन्‍नभाणवारो

Sudinnabhāṇavāro

२४. तेन खो पन समयेन वेसालिया अविदूरे कलन्दगामो नाम अत्थि ¹। तत्थ सुदिन्‍नो नाम कलन्दपुत्तो सेट्ठिपुत्तो होति। अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो सम्बहुलेहि ² सहायकेहि सद्धिं वेसालिं अगमासि केनचिदेव करणीयेन । तेन खो पन समयेन भगवा महतिया परिसाय परिवुतो धम्मं देसेन्तो निसिन्‍नो होति। अद्दस खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो भगवन्तं महतिया परिसाय परिवुतं धम्मं देसेन्तं निसिन्‍नं। दिस्वानस्स एतदहोसि – ‘‘यंनूनाहम्पि धम्मं सुणेय्य’’न्ति। अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो येन सा परिसा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्‍नस्स खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स एतदहोसि – ‘‘यथा यथा खो अहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, नयिदं सुकरं अगारं अज्झावसता एकन्तपरिपुण्णं एकन्तपरिसुद्धं सङ्खलिखितं ब्रह्मचरियं चरितुं; यंनूनाहं केसमस्सुं ओहारेत्वा कासायानि वत्थानि अच्छादेत्वा अगारस्मा अनगारियं पब्बजेय्य’’न्ति। अथ खो सा परिसा भगवता धम्मिया कथाय सन्दस्सिता समादपिता समुत्तेजिता सम्पहंसिता उट्ठायासना भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा पक्‍कामि।

24. Tena kho pana samayena vesāliyā avidūre kalandagāmo nāma atthi ³. Tattha sudinno nāma kalandaputto seṭṭhiputto hoti. Atha kho sudinno kalandaputto sambahulehi ⁴ sahāyakehi saddhiṃ vesāliṃ agamāsi kenacideva karaṇīyena . Tena kho pana samayena bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ desento nisinno hoti. Addasa kho sudinno kalandaputto bhagavantaṃ mahatiyā parisāya parivutaṃ dhammaṃ desentaṃ nisinnaṃ. Disvānassa etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhampi dhammaṃ suṇeyya’’nti. Atha kho sudinno kalandaputto yena sā parisā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho sudinnassa kalandaputtassa etadahosi – ‘‘yathā yathā kho ahaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ; yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’nti. Atha kho sā parisā bhagavatā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

२५. अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो अचिरवुट्ठिताय परिसाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्‍नो खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘यथा यथाहं, भन्ते, भगवता धम्मं देसितं आजानामि , नयिदं सुकरं अगारं अज्झावसता एकन्तपरिपुण्णं एकन्तपरिसुद्धं सङ्खलिखितं ब्रह्मचरियं चरितुं; इच्छामहं, भन्ते, केसमस्सुं ओहारेत्वा कासायानि वत्थानि अच्छादेत्वा अगारस्मा अनगारियं पब्बजितुं। पब्बाजेतु मं भगवा’’ति। ‘‘अनुञ्‍ञातोसि पन त्वं, सुद्दिन्‍न, मातापितूहि अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति? ‘‘न खो अहं, भन्ते, अनुञ्‍ञातो मातापितूहि अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। ‘‘न खो, सुदिन्‍न, तथागता अननुञ्‍ञातं मातापितूहि पुत्तं पब्बाजेन्ती’’ति। ‘‘सोहं, भन्ते, तथा करिस्सामि यथा मं मातापितरो अनुजानिस्सन्ति अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति।

25. Atha kho sudinno kalandaputto aciravuṭṭhitāya parisāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sudinno kalandaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yathā yathāhaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi , nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ; icchāmahaṃ, bhante, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Pabbājetu maṃ bhagavā’’ti. ‘‘Anuññātosi pana tvaṃ, suddinna, mātāpitūhi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, bhante, anuññāto mātāpitūhi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. ‘‘Na kho, sudinna, tathāgatā ananuññātaṃ mātāpitūhi puttaṃ pabbājentī’’ti. ‘‘Sohaṃ, bhante, tathā karissāmi yathā maṃ mātāpitaro anujānissanti agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti.

२६. अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो वेसालियं तं करणीयं तीरेत्वा येन कलन्दगामो येन मातापितरो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा मातापितरो एतदवोच – ‘‘अम्मताता, यथा यथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, नयिदं सुकरं अगारं अज्झावसता एकन्तपरिपुण्णं एकन्तपरिसुद्धं सङ्खलिखितं ब्रह्मचरियं चरितुं; इच्छामहं केसमस्सुं ओहारेत्वा कासायानि वत्थानि अच्छादेत्वा अगारस्मा अनगारियं पब्बजितुं। अनुजानाथ मं अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। एवं वुत्ते सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, तात सुदिन्‍न, अम्हाकं एकपुत्तको पियो मनापो सुखेधितो सुखपरिहतो। न त्वं, तात सुदिन्‍न, किञ्‍चि दुक्खस्स जानासि। मरणेनपि मयं ते अकामका विना भविस्साम, किं पन मयं तं जीवन्तं अनुजानिस्साम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। दुतियम्पि खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो मातापितरो एतदवोच – ‘‘अम्मताता, यथा यथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, नयिदं सुकरं अगारं अज्झावसता एकन्तपरिपुण्णं एकन्तपरिसुद्धं सङ्खलिखितं ब्रह्मचरियं चरितुं; इच्छामहं केसमस्सुं ओहारेत्वा कासायानि वत्थानि अच्छादेत्वा अगारस्मा अनगारियं पब्बजितुं। अनुजानाथ मं अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। दुतियम्पि खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, तात सुदिन्‍न, अम्हाकं एकपुत्तको पियो मनापो सुखेधितो सुखपरिहतो। न त्वं, तात सुदिन्‍न, किञ्‍चि दुक्खस्स जानासि। मरणेनपि मयं ते अकामका विना भविस्साम, किं पन मयं तं जीवन्तं अनुजानिस्साम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति! ततियम्पि खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो मातापितरो एतदवोच – ‘‘अम्मताता , यथा यथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, नयिदं सुकरं अगारं अज्झावसता एकन्तपरिपुण्णं एकन्तपरिसुद्धं सङ्खलिखितं ब्रह्मचरियं चरितुं; इच्छामहं केसमस्सुं ओहारेत्वा कासायानि वत्थानि अच्छादेत्वा अगारस्मा अनगारियं पब्बजितुं । अनुजानाथ मं अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। ततियम्पि खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, तात सुदिन्‍न, अम्हाकं एकपुत्तको पियो मनापो सुखेधितो सुखपरिहतो। न त्वं, तात सुदिन्‍न, किञ्‍चि दुक्खस्स जानासि। मरणेनपि मयं ते अकामका विना भविस्साम, किं पन मयं तं जीवन्तं अनुजानिस्साम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति!

26. Atha kho sudinno kalandaputto vesāliyaṃ taṃ karaṇīyaṃ tīretvā yena kalandagāmo yena mātāpitaro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mātāpitaro etadavoca – ‘‘ammatātā, yathā yathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ; icchāmahaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Anujānātha maṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Evaṃ vutte sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, tāta sudinna, amhākaṃ ekaputtako piyo manāpo sukhedhito sukhaparihato. Na tvaṃ, tāta sudinna, kiñci dukkhassa jānāsi. Maraṇenapi mayaṃ te akāmakā vinā bhavissāma, kiṃ pana mayaṃ taṃ jīvantaṃ anujānissāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Dutiyampi kho sudinno kalandaputto mātāpitaro etadavoca – ‘‘ammatātā, yathā yathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ; icchāmahaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Anujānātha maṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Dutiyampi kho sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, tāta sudinna, amhākaṃ ekaputtako piyo manāpo sukhedhito sukhaparihato. Na tvaṃ, tāta sudinna, kiñci dukkhassa jānāsi. Maraṇenapi mayaṃ te akāmakā vinā bhavissāma, kiṃ pana mayaṃ taṃ jīvantaṃ anujānissāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti! Tatiyampi kho sudinno kalandaputto mātāpitaro etadavoca – ‘‘ammatātā , yathā yathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ; icchāmahaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ . Anujānātha maṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Tatiyampi kho sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, tāta sudinna, amhākaṃ ekaputtako piyo manāpo sukhedhito sukhaparihato. Na tvaṃ, tāta sudinna, kiñci dukkhassa jānāsi. Maraṇenapi mayaṃ te akāmakā vinā bhavissāma, kiṃ pana mayaṃ taṃ jīvantaṃ anujānissāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti!

२७. अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो – ‘‘न मं मातापितरो अनुजानन्ति अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति, तत्थेव अनन्तरहिताय भूमिया निपज्‍जि – इधेव मे मरणं भविस्सति पब्बज्‍जा वाति। अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो एकम्पि भत्तं न भुञ्‍जि, द्वेपि भत्तानि न भुञ्‍जि, तीणिपि भत्तानि न भुञ्‍जि, चत्तारिपि भत्तानि न भुञ्‍जि, पञ्‍चपि भत्तानि न भुञ्‍जि, छपि भत्तानि न भुञ्‍जि, सत्तपि भत्तानि न भुञ्‍जि।

27. Atha kho sudinno kalandaputto – ‘‘na maṃ mātāpitaro anujānanti agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti, tattheva anantarahitāya bhūmiyā nipajji – idheva me maraṇaṃ bhavissati pabbajjā vāti. Atha kho sudinno kalandaputto ekampi bhattaṃ na bhuñji, dvepi bhattāni na bhuñji, tīṇipi bhattāni na bhuñji, cattāripi bhattāni na bhuñji, pañcapi bhattāni na bhuñji, chapi bhattāni na bhuñji, sattapi bhattāni na bhuñji.

२८. अथ खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, तात सुदिन्‍न, अम्हाकं एकपुत्तको पियो मनापो सुखेधितो सुखपरिहतो। न त्वं, तात सुदिन्‍न, किञ्‍चि दुक्खस्स जानासि। मरणेनपि मयं ते अकामका विना भविस्साम, किं पन मयं तं जीवन्तं अनुजानिस्साम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाय? उट्ठेहि, तात सुदिन्‍न, भुञ्‍ज च पिव च परिचारेहि च, भुञ्‍जन्तो पिवन्तो परिचारेन्तो कामे परिभुञ्‍जन्तो पुञ्‍ञानि करोन्तो अभिरमस्सु। न तं मयं अनुजानाम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। एवं वुत्ते सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो तुण्ही अहोसि। दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, तात सुदिन्‍न, अम्हाकं एकपुत्तको पियो मनापो सुखेधितो सुखपरिहतो। न त्वं, तात सुदिन्‍न, किञ्‍चि दुक्खस्स जानासि। मरणेनपि मयं ते अकामका विना भविस्साम, किं पन मयं तं जीवन्तं अनुजानिस्साम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाय! उट्ठेहि, तात सुदिन्‍न, भुञ्‍ज च पिव च परिचारेहि च, भुञ्‍जन्तो पिवन्तो परिचारेन्तो कामे परिभुञ्‍जन्तो पुञ्‍ञानि करोन्तो अभिरमस्सु। न तं मयं अनुजानाम अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। ततियम्पि खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो तुण्ही अहोसि।

28. Atha kho sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, tāta sudinna, amhākaṃ ekaputtako piyo manāpo sukhedhito sukhaparihato. Na tvaṃ, tāta sudinna, kiñci dukkhassa jānāsi. Maraṇenapi mayaṃ te akāmakā vinā bhavissāma, kiṃ pana mayaṃ taṃ jīvantaṃ anujānissāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya? Uṭṭhehi, tāta sudinna, bhuñja ca piva ca paricārehi ca, bhuñjanto pivanto paricārento kāme paribhuñjanto puññāni karonto abhiramassu. Na taṃ mayaṃ anujānāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Evaṃ vutte sudinno kalandaputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, tāta sudinna, amhākaṃ ekaputtako piyo manāpo sukhedhito sukhaparihato. Na tvaṃ, tāta sudinna, kiñci dukkhassa jānāsi. Maraṇenapi mayaṃ te akāmakā vinā bhavissāma, kiṃ pana mayaṃ taṃ jīvantaṃ anujānissāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya! Uṭṭhehi, tāta sudinna, bhuñja ca piva ca paricārehi ca, bhuñjanto pivanto paricārento kāme paribhuñjanto puññāni karonto abhiramassu. Na taṃ mayaṃ anujānāma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Tatiyampi kho sudinno kalandaputto tuṇhī ahosi.

अथ खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स सहायका येन सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, सम्म सुदिन्‍न, मातापितूनं एकपुत्तको पियो मनापो सुखेधितो सुखपरिहतो। न त्वं, सम्म सुदिन्‍न, किञ्‍चि दुक्खस्स जानासि। मरणेनपि ते मातापितरो अकामका विना भविस्सन्ति, किं पन तं जीवन्तं अनुजानिस्सन्ति अगारस्मा अनगारियं पब्बजाय! उट्ठेहि, सम्म सुदिन्‍न, भुञ्‍ज च पिव च परिचारेहि च, भुञ्‍जन्तो पिवन्तो परिचारेन्तो कामे परिभुञ्‍जन्तो पुञ्‍ञानि करोन्तो अभिरमस्सु, न तं मातापितरो अनुजानिस्सन्ति अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। एवं वुत्ते, सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो तुण्ही अहोसि। दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स सहायका सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, सम्म सुदिन्‍न…पे॰… ततियम्पि खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो तुण्ही अहोसि।

Atha kho sudinnassa kalandaputtassa sahāyakā yena sudinno kalandaputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, samma sudinna, mātāpitūnaṃ ekaputtako piyo manāpo sukhedhito sukhaparihato. Na tvaṃ, samma sudinna, kiñci dukkhassa jānāsi. Maraṇenapi te mātāpitaro akāmakā vinā bhavissanti, kiṃ pana taṃ jīvantaṃ anujānissanti agārasmā anagāriyaṃ pabbajāya! Uṭṭhehi, samma sudinna, bhuñja ca piva ca paricārehi ca, bhuñjanto pivanto paricārento kāme paribhuñjanto puññāni karonto abhiramassu, na taṃ mātāpitaro anujānissanti agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Evaṃ vutte, sudinno kalandaputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho sudinnassa kalandaputtassa sahāyakā sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, samma sudinna…pe… tatiyampi kho sudinno kalandaputto tuṇhī ahosi.

२९. अथ खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स सहायका येन सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स मातापितरो एतदवोचुं – ‘‘अम्मताता, एसो सुदिन्‍नो अनन्तरहिताय भूमिया निपन्‍नो – ‘इधेव मे मरणं भविस्सति पब्बज्‍जा वा’ति। सचे तुम्हे सुदिन्‍नं नानुजानिस्सथ अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाय, तत्थेव मरणं आगमिस्सति। सचे पन तुम्हे सुदिन्‍नं अनुजानिस्सथ अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाय, पब्बजितम्पि नं दक्खिस्सथ। सचे सुदिन्‍नो नाभिरमिस्सति अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाय, का तस्स अञ्‍ञा गति भविस्सति, इधेव पच्‍चागमिस्सति। अनुजानाथ सुदिन्‍नं अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। ‘‘अनुजानाम , ताता, सुदिन्‍नं अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। अथ खो सुदिन्‍नस्स कलन्दपुत्तस्स सहायका येन सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा सुदिन्‍नं कलन्दपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘उट्ठेहि, सम्म सुदिन्‍न, अनुञ्‍ञातोसि मातापितूहि अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति।

29. Atha kho sudinnassa kalandaputtassa sahāyakā yena sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sudinnassa kalandaputtassa mātāpitaro etadavocuṃ – ‘‘ammatātā, eso sudinno anantarahitāya bhūmiyā nipanno – ‘idheva me maraṇaṃ bhavissati pabbajjā vā’ti. Sace tumhe sudinnaṃ nānujānissatha agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya, tattheva maraṇaṃ āgamissati. Sace pana tumhe sudinnaṃ anujānissatha agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya, pabbajitampi naṃ dakkhissatha. Sace sudinno nābhiramissati agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya, kā tassa aññā gati bhavissati, idheva paccāgamissati. Anujānātha sudinnaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. ‘‘Anujānāma , tātā, sudinnaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Atha kho sudinnassa kalandaputtassa sahāyakā yena sudinno kalandaputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sudinnaṃ kalandaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘uṭṭhehi, samma sudinna, anuññātosi mātāpitūhi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti.

३०. अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो – ‘‘अनुञ्‍ञातोम्हि किर मातापितूहि अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति, हट्ठो उदग्गो पाणिना गत्तानि परिपुञ्छन्तो वुट्ठासि। अथ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो कतिपाहं बलं गाहेत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसन्‍नो खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘अनुञ्‍ञातो ⁵ अहं, भन्ते, मातापितूहि अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाय। पब्बाजेतु मं भगवा’’ति । अलत्थ खो सुदिन्‍नो कलन्दपुत्तो भगवतो सन्तिके पब्बज्‍जं, अलत्थ उपसम्पदं। अचिरूपसम्पन्‍नो च पनायस्मा सुदिन्‍नो एवरूपे धुतगुणे समादाय वत्तति, आरञ्‍ञिको होति पिण्डपातिको पंसुकूलिको सपदानचारिको, अञ्‍ञतरं वज्‍जिगामं उपनिस्साय विहरति।

30. Atha kho sudinno kalandaputto – ‘‘anuññātomhi kira mātāpitūhi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti, haṭṭho udaggo pāṇinā gattāni paripuñchanto vuṭṭhāsi. Atha kho sudinno kalandaputto katipāhaṃ balaṃ gāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisanno kho sudinno kalandaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘anuññāto ⁶ ahaṃ, bhante, mātāpitūhi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāya. Pabbājetu maṃ bhagavā’’ti . Alattha kho sudinno kalandaputto bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā sudinno evarūpe dhutaguṇe samādāya vattati, āraññiko hoti piṇḍapātiko paṃsukūliko sapadānacāriko, aññataraṃ vajjigāmaṃ upanissāya viharati.

तेन खो पन समयेन वज्‍जी दुब्भिक्खा होति द्वीहितिका सेतट्ठिका सलाकावुत्ता, न सुकरा उञ्छेन पग्गहेन यापेतुं। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स एतदहोसि – ‘‘एतरहि खो वज्‍जी दुब्भिक्खा द्वीहितिका सेतट्ठिका सलाकावुत्ता, न सुकरा उञ्छेन पग्गहेन यापेतुं। बहू खो पन मे वेसालियं ञाती अड्ढा महद्धना महाभोगा पहूतजातरूपरजता पहूतवित्तूपकरणा पहूतधनधञ्‍ञा। यंनूनाहं ञाती उपनिस्साय विहरेय्यं! ञाती मं ⁷ निस्साय दानानि दस्सन्ति पुञ्‍ञानि करिस्सन्ति, भिक्खू च लाभं लच्छन्ति, अहञ्‍च पिण्डकेन न किलमिस्सामी’’ति। अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो सेनासनं संसामेत्वा पत्तचीवरमादाय येन वेसाली तेन पक्‍कामि। अनुपुब्बेन येन वेसाली तदवसरि। तत्र सुदं आयस्मा सुदिन्‍नो वेसालियं विहरति महावने कूटागारसालायं। अस्सोसुं खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स ञातका – ‘‘सुदिन्‍नो किर कलन्दपुत्तो वेसालिं अनुप्पत्तो’’ति। ते आयस्मतो सुदिन्‍नस्स सट्ठिमत्ते थालिपाके भत्ताभिहारं अभिहरिंसु। अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो ते सट्ठिमत्ते थालिपाके भिक्खूनं विस्सज्‍जेत्वा पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय कलन्दगामं पिण्डाय पाविसि। कलन्दगामे सपदानं पिण्डाय चरमानो येन सकपितु निवेसनं तेनुपसङ्कमि।

Tena kho pana samayena vajjī dubbhikkhā hoti dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā, na sukarā uñchena paggahena yāpetuṃ. Atha kho āyasmato sudinnassa etadahosi – ‘‘etarahi kho vajjī dubbhikkhā dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā, na sukarā uñchena paggahena yāpetuṃ. Bahū kho pana me vesāliyaṃ ñātī aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūtajātarūparajatā pahūtavittūpakaraṇā pahūtadhanadhaññā. Yaṃnūnāhaṃ ñātī upanissāya vihareyyaṃ! Ñātī maṃ ⁸ nissāya dānāni dassanti puññāni karissanti, bhikkhū ca lābhaṃ lacchanti, ahañca piṇḍakena na kilamissāmī’’ti. Atha kho āyasmā sudinno senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya yena vesālī tena pakkāmi. Anupubbena yena vesālī tadavasari. Tatra sudaṃ āyasmā sudinno vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Assosuṃ kho āyasmato sudinnassa ñātakā – ‘‘sudinno kira kalandaputto vesāliṃ anuppatto’’ti. Te āyasmato sudinnassa saṭṭhimatte thālipāke bhattābhihāraṃ abhihariṃsu. Atha kho āyasmā sudinno te saṭṭhimatte thālipāke bhikkhūnaṃ vissajjetvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kalandagāmaṃ piṇḍāya pāvisi. Kalandagāme sapadānaṃ piṇḍāya caramāno yena sakapitu nivesanaṃ tenupasaṅkami.

३१. तेन खो पन समयेन आयस्मतो सुदिन्‍नस्स ञातिदासी आभिदोसिकं कुम्मासं छड्डेतुकामा ⁹ होति। अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो तं ञातिदासिं एतदवोच – ‘‘सचे तं, भगिनि, छड्डनीयधम्मं , इध मे पत्ते आकिरा’’ति। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स ञातिदासी तं आभिदोसिकं कुम्मासं आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पत्ते आकिरन्ती हत्थानञ्‍च पादानञ्‍च सरस्स च निमित्तं अग्गहेसि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स ञातिदासी येनायस्मतो सुदिन्‍नस्स माता तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मतो सुदिन्‍नस्स मातरं एतदवोच – ‘‘यग्घेय्ये, जानेय्यासि, अय्यपुत्तो सुदिन्‍नो अनुप्पत्तो’’ति। ‘‘सचे, जे, त्वं सच्‍चं भणसि, अदासिं तं करोमी’’ति।

31. Tena kho pana samayena āyasmato sudinnassa ñātidāsī ābhidosikaṃ kummāsaṃ chaḍḍetukāmā ¹⁰ hoti. Atha kho āyasmā sudinno taṃ ñātidāsiṃ etadavoca – ‘‘sace taṃ, bhagini, chaḍḍanīyadhammaṃ , idha me patte ākirā’’ti. Atha kho āyasmato sudinnassa ñātidāsī taṃ ābhidosikaṃ kummāsaṃ āyasmato sudinnassa patte ākirantī hatthānañca pādānañca sarassa ca nimittaṃ aggahesi. Atha kho āyasmato sudinnassa ñātidāsī yenāyasmato sudinnassa mātā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmato sudinnassa mātaraṃ etadavoca – ‘‘yaggheyye, jāneyyāsi, ayyaputto sudinno anuppatto’’ti. ‘‘Sace, je, tvaṃ saccaṃ bhaṇasi, adāsiṃ taṃ karomī’’ti.

३२. तेन खो पन समयेन आयस्मा सुदिन्‍नो तं आभिदोसिकं कुम्मासं अञ्‍ञतरं कुट्टमूलं ¹¹ निस्साय परिभुञ्‍जति। पितापि खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स कम्मन्ता आगच्छन्तो अद्दस आयस्मन्तं सुदिन्‍नं तं आभिदोसिकं कुम्मासं अञ्‍ञतरं कुट्टमूलं निस्साय परिभुञ्‍जन्तं । दिस्वान येनायस्मा सुदिन्‍नो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘अत्थि नाम, तात सुदिन्‍न, आभिदोसिकं कुम्मासं परिभुञ्‍जिस्ससि! ननु नाम, तात सुदिन्‍न, सकं गेहं गन्तब्ब’’न्ति? ‘‘अगमिम्ह ¹² खो ते गहपति, गेहं। ततोयं आभिदोसिको कुम्मासो’’ति। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पिता आयस्मतो सुदिन्‍नस्स बाहायं गहेत्वा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘एहि, तात सुदिन्‍न, घरं गमिस्सामा’’ति। अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो येन सकपितु निवेसनं तेनुपसङ्कमि ; उपसङ्कमित्वा पञ्‍ञत्ते आसने निसीदि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पिता आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘भुञ्‍ज, तात सुदिन्‍ना’’ति। ‘‘अलं, गहपति, कतं मे अज्‍ज भत्तकिच्‍च’’न्ति। ‘‘अधिवासेहि, तात सुदिन्‍न, स्वातनाय भत्त’’न्ति। अधिवासेसि खो आयस्मा सुदिन्‍नो तुण्हीभावेन। अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो उट्ठायासना पक्‍कामि।

32. Tena kho pana samayena āyasmā sudinno taṃ ābhidosikaṃ kummāsaṃ aññataraṃ kuṭṭamūlaṃ ¹³ nissāya paribhuñjati. Pitāpi kho āyasmato sudinnassa kammantā āgacchanto addasa āyasmantaṃ sudinnaṃ taṃ ābhidosikaṃ kummāsaṃ aññataraṃ kuṭṭamūlaṃ nissāya paribhuñjantaṃ . Disvāna yenāyasmā sudinno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘atthi nāma, tāta sudinna, ābhidosikaṃ kummāsaṃ paribhuñjissasi! Nanu nāma, tāta sudinna, sakaṃ gehaṃ gantabba’’nti? ‘‘Agamimha ¹⁴ kho te gahapati, gehaṃ. Tatoyaṃ ābhidosiko kummāso’’ti. Atha kho āyasmato sudinnassa pitā āyasmato sudinnassa bāhāyaṃ gahetvā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘ehi, tāta sudinna, gharaṃ gamissāmā’’ti. Atha kho āyasmā sudinno yena sakapitu nivesanaṃ tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho āyasmato sudinnassa pitā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘bhuñja, tāta sudinnā’’ti. ‘‘Alaṃ, gahapati, kataṃ me ajja bhattakicca’’nti. ‘‘Adhivāsehi, tāta sudinna, svātanāya bhatta’’nti. Adhivāsesi kho āyasmā sudinno tuṇhībhāvena. Atha kho āyasmā sudinno uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

३३. अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता तस्सा रत्तिया अच्‍चयेन हरितेन गोमयेन पथविं ओपुञ्‍जापेत्वा ¹⁵ द्वे पुञ्‍जे कारापेसि – एकं हिरञ्‍ञस्स, एकं सुवण्णस्स। ताव महन्ता पुञ्‍जा अहेसुं, ओरतो ठितो पुरिसो पारतो ठितं पुरिसं न पस्सति; पारतो ठितो पुरिसो ओरतो ठितं पुरिसं न पस्सति। ते पुञ्‍जे किलञ्‍जेहि पटिच्छादापेत्वा मज्झे आसनं पञ्‍ञापेत्वा तिरोकरणीयं परिक्खिपित्वा आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिकं आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, वधु, येन अलङ्कारेन अलङ्कता पुत्तस्स मे सुदिन्‍नस्स पिया अहोसि मनापा तेन अलङ्कारेन अलङ्करा’’ति। ‘‘एवं, अय्ये’’ति, खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका आयस्मतो सुदिन्‍नस्स मातुया पच्‍चस्सोसि।

33. Atha kho āyasmato sudinnassa mātā tassā rattiyā accayena haritena gomayena pathaviṃ opuñjāpetvā ¹⁶ dve puñje kārāpesi – ekaṃ hiraññassa, ekaṃ suvaṇṇassa. Tāva mahantā puñjā ahesuṃ, orato ṭhito puriso pārato ṭhitaṃ purisaṃ na passati; pārato ṭhito puriso orato ṭhitaṃ purisaṃ na passati. Te puñje kilañjehi paṭicchādāpetvā majjhe āsanaṃ paññāpetvā tirokaraṇīyaṃ parikkhipitvā āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikaṃ āmantesi – ‘‘tena hi, vadhu, yena alaṅkārena alaṅkatā puttassa me sudinnassa piyā ahosi manāpā tena alaṅkārena alaṅkarā’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti, kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā āyasmato sudinnassa mātuyā paccassosi.

३४. अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय येन सकपितु निवेसनं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्‍ञत्ते आसने निसीदि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पिता येनायस्मा सुदिन्‍नो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा ते पुञ्‍जे विवरापेत्वा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘इदं ते, तात सुदिन्‍न, मातु मत्तिकं इत्थिकाय इत्थिधनं, अञ्‍ञं पेत्तिकं अञ्‍ञं पितामहं। लब्भा, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगा च भुञ्‍जितुं पुञ्‍ञानि च कातुं। एहि त्वं, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगे च भुञ्‍जस्सु पुञ्‍ञानि च करोही’’ति । ‘‘तात, न उस्सहामि न विसहामि, अभिरतो अहं ब्रह्मचरियं चरामी’’ति। दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पिता आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘इदं ते, तात सुदिन्‍न, मातु मत्तिकं, इत्थिकाय इत्थिधनं, अञ्‍ञं पेत्तिकं , अञ्‍ञं पितामहं। लब्भा, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगा च भुञ्‍जितुं पुञ्‍ञानि च कातुं। एहि त्वं, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगे च भुञ्‍जस्सु पुञ्‍ञानि च करोही’’ति। ‘‘वदेय्याम खो तं, गहपति, सचे त्वं नातिकड्ढेय्यासी’’ति। ‘‘वदेहि, तात सुदिन्‍ना’’ति। तेन हि त्वं, गहपति, महन्ते महन्ते साणिपसिब्बके कारापेत्वा हिरञ्‍ञसुवण्णस्स पूरापेत्वा सकटेहि निब्बाहापेत्वा मज्झे गङ्गाय सोते ओपातेहि ¹⁷। तं किस्स हेतु? यञ्हि ते, गहपति, भविस्सति ततोनिदानं भयं वा छम्भितत्तं वा लोमहंसो वा आरक्खो वा सो ते न भविस्सती’’ति। एवं वुत्ते, आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पिता अनत्तमनो अहोसि – ‘‘कथञ्हि नाम पुत्तो सुदिन्‍नो एवं वक्खती’’ति!

34. Atha kho āyasmā sudinno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena sakapitu nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho āyasmato sudinnassa pitā yenāyasmā sudinno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te puñje vivarāpetvā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ te, tāta sudinna, mātu mattikaṃ itthikāya itthidhanaṃ, aññaṃ pettikaṃ aññaṃ pitāmahaṃ. Labbhā, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhogā ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Ehi tvaṃ, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassu puññāni ca karohī’’ti . ‘‘Tāta, na ussahāmi na visahāmi, abhirato ahaṃ brahmacariyaṃ carāmī’’ti. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho āyasmato sudinnassa pitā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ te, tāta sudinna, mātu mattikaṃ, itthikāya itthidhanaṃ, aññaṃ pettikaṃ , aññaṃ pitāmahaṃ. Labbhā, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhogā ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Ehi tvaṃ, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassu puññāni ca karohī’’ti. ‘‘Vadeyyāma kho taṃ, gahapati, sace tvaṃ nātikaḍḍheyyāsī’’ti. ‘‘Vadehi, tāta sudinnā’’ti. Tena hi tvaṃ, gahapati, mahante mahante sāṇipasibbake kārāpetvā hiraññasuvaṇṇassa pūrāpetvā sakaṭehi nibbāhāpetvā majjhe gaṅgāya sote opātehi ¹⁸. Taṃ kissa hetu? Yañhi te, gahapati, bhavissati tatonidānaṃ bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā ārakkho vā so te na bhavissatī’’ti. Evaṃ vutte, āyasmato sudinnassa pitā anattamano ahosi – ‘‘kathañhi nāma putto sudinno evaṃ vakkhatī’’ti!

३५. अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पिता आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिकं आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, वधु, त्वं पिया च मनापा च ¹⁹। अप्पेव नाम पुत्तो सुदिन्‍नो तुय्हम्पि वचनं करेय्या’’ति! अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पादेसु गहेत्वा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘कीदिसा नाम ता, अय्यपुत्त, अच्छरायो यासं त्वं हेतु ब्रह्मचरियं चरसी’’ति? ‘‘न खो अहं, भगिनि, अच्छरानं हेतु ब्रह्मचरियं चरामी’’ति। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका – ‘‘अज्‍जतग्गे मं अय्यपुत्तो सुदिन्‍नो भगिनिवादेन समुदाचरती’’ति, तत्थेव मुच्छिता पपता।

35. Atha kho āyasmato sudinnassa pitā āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikaṃ āmantesi – ‘‘tena hi, vadhu, tvaṃ piyā ca manāpā ca ²⁰. Appeva nāma putto sudinno tuyhampi vacanaṃ kareyyā’’ti! Atha kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā āyasmato sudinnassa pādesu gahetvā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘kīdisā nāma tā, ayyaputta, accharāyo yāsaṃ tvaṃ hetu brahmacariyaṃ carasī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, bhagini, accharānaṃ hetu brahmacariyaṃ carāmī’’ti. Atha kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā – ‘‘ajjatagge maṃ ayyaputto sudinno bhaginivādena samudācaratī’’ti, tattheva mucchitā papatā.

अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो पितरं एतदवोच – ‘‘सचे, गहपति, भोजनं दातब्बं देथ, मा नो विहेठयित्था’’ति। ‘‘भुञ्‍ज, तात सुदिन्‍ना’’ति। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता च पिता च आयस्मन्तं सुदिन्‍नं पणीतेन खादनीयेन भोजनीयेन सहत्था सन्तप्पेसुं सम्पवारेसुं। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता आयस्मन्तं सुदिन्‍नं भुत्ताविं ओनीतपत्तपाणिं एतदवोच – ‘‘इदं, तात सुदिन्‍न, कुलं अड्ढं महद्धनं महाभोगं पहूतजातरूपरजतं पहूतवित्तूपकरणं पहूतधनधञ्‍ञं। लब्भा, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगा च भुञ्‍जितुं पुञ्‍ञानि च कातुं। एहि त्वं, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगे च भुञ्‍जस्सु पुञ्‍ञानि च करोही’’ति। ‘‘अम्म, न उस्सहामि न विसहामि , अभिरतो अहं ब्रह्मचरियं चरामी’’ति। दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘इदं, तात सुदिन्‍न, कुलं अड्ढं महद्धनं महाभोगं पहूतजातरूपरजतं पहूतवित्तूपकरणं पहूतधनधञ्‍ञं ²¹। तेन हि, तात सुदिन्‍न, बीजकम्पि देहि – मा नो अपुत्तकं सापतेय्यं लिच्छवयो अतिहरापेसु’’न्ति। ‘‘एतं खो मे, अम्म, सक्‍का कातु’’न्ति। ‘‘कहं पन, तात सुदिन्‍न, एतरहि विहरसी’’ति? ‘‘महावने, अम्मा’’ति। अथ खो आयस्मा सुदिन्‍नो उट्ठायासना पक्‍कामि।

Atha kho āyasmā sudinno pitaraṃ etadavoca – ‘‘sace, gahapati, bhojanaṃ dātabbaṃ detha, mā no viheṭhayitthā’’ti. ‘‘Bhuñja, tāta sudinnā’’ti. Atha kho āyasmato sudinnassa mātā ca pitā ca āyasmantaṃ sudinnaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesuṃ sampavāresuṃ. Atha kho āyasmato sudinnassa mātā āyasmantaṃ sudinnaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, tāta sudinna, kulaṃ aḍḍhaṃ mahaddhanaṃ mahābhogaṃ pahūtajātarūparajataṃ pahūtavittūpakaraṇaṃ pahūtadhanadhaññaṃ. Labbhā, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhogā ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Ehi tvaṃ, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassu puññāni ca karohī’’ti. ‘‘Amma, na ussahāmi na visahāmi , abhirato ahaṃ brahmacariyaṃ carāmī’’ti. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho āyasmato sudinnassa mātā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, tāta sudinna, kulaṃ aḍḍhaṃ mahaddhanaṃ mahābhogaṃ pahūtajātarūparajataṃ pahūtavittūpakaraṇaṃ pahūtadhanadhaññaṃ ²². Tena hi, tāta sudinna, bījakampi dehi – mā no aputtakaṃ sāpateyyaṃ licchavayo atiharāpesu’’nti. ‘‘Etaṃ kho me, amma, sakkā kātu’’nti. ‘‘Kahaṃ pana, tāta sudinna, etarahi viharasī’’ti? ‘‘Mahāvane, ammā’’ti. Atha kho āyasmā sudinno uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

३६. अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिकं आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, वधु, यदा उतुनी होसि, पुप्फं ते उप्पन्‍नं होति, अथ मे आरोचेय्यासी’’ति। ‘‘एवं अय्ये’’ति खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका आयस्मतो सुदिन्‍नस्स मातुया पच्‍चस्सोसि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका नचिरस्सेव उतुनी अहोसि, पुप्फंसा उप्पज्‍जि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका आयस्मतो सुदिन्‍नस्स मातरं एतदवोच – ‘‘उतुनीम्हि, अय्ये, पुप्फं मे उप्पन्‍न’’न्ति। ‘‘तेन हि, वधु, येन अलङ्कारेन अलङ्कता पुत्तस्स सुदिन्‍नस्स पिया अहोसि मनापा तेन अलङ्कारेन अलङ्करा’’ति। ‘‘एवं अय्ये’’ति खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका आयस्मतो सुदिन्‍नस्स मातुया पच्‍चस्सोसि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिकं आदाय येन महावनं येनायस्मा सुदिन्‍नो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘इदं, तात सुदिन्‍न, कुलं अड्ढं महद्धनं महाभोगं पहूतजातरूपरजतं पहूतवित्तूपकरणं पहूतधनधञ्‍ञं। लब्भा, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगा च भुञ्‍जितुं पुञ्‍ञानि च कातुं। एहि त्वं, तात सुदिन्‍न, हीनायावत्तित्वा भोगे च भुञ्‍जस्सु पुञ्‍ञानि च करोही’’ति। ‘‘अम्म, न उस्सहामि न विसहामि, अभिरतो अहं ब्रह्मचरियं चरामी’’ति। दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स माता आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोच – ‘‘इदं, तात सुदिन्‍न, कुलं अड्ढं महद्धनं महाभोगं पहूतजातरूपरजतं पहूतवित्तूपकरणं पहूतधनधञ्‍ञं। तेन हि, तात सुदिन्‍न, बीजकम्पि देहि – मा नो अपुत्तकं सापतेय्यं लिच्छवयो अतिहरापेसु’’न्ति। ‘‘एतं खो मे, अम्म, सक्‍का कातु’’न्ति, पुराणदुतियिकाय बाहायं गहेत्वा महावनं अज्झोगाहेत्वा अपञ्‍ञत्ते सिक्खापदे अनादीनवदस्सो पुराणदुतियिकाय तिक्खत्तुं मेथुनं धम्मं अभिविञ्‍ञापेसि। सा तेन गब्भं गण्हि। भुम्मा देवा सद्दमनुस्सावेसुं – ‘‘निरब्बुदो वत, भो, भिक्खुसङ्घो निरादीनवो; सुदिन्‍नेन कलन्दपुत्तेन अब्बुदं उप्पादितं, आदीनवो उप्पादितो’’ति। भुम्मानं देवानं सद्दं सुत्वा चातुमहाराजिका ²³ देवा सद्दमनुस्सावेसुं…पे॰… तावतिंसा देवा… यामा देवा … तुसिता देवा… निम्मानरती देवा… परनिम्मितवसवत्ती देवा… ब्रह्मकायिका देवा सद्दमनुस्सावेसुं – ‘‘निरब्बुदो वत, भो, भिक्खुसङ्घो निरादीनवो; सुदिन्‍नेन कलन्दपुत्तेन अब्बुदं उप्पादितं, आदीनवो उप्पादितो’’ति। इतिह तेन खणेन तेन मुहुत्तेन याव ब्रह्मलोका सद्दो अब्भुग्गच्छि।

36. Atha kho āyasmato sudinnassa mātā āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikaṃ āmantesi – ‘‘tena hi, vadhu, yadā utunī hosi, pupphaṃ te uppannaṃ hoti, atha me āroceyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ ayye’’ti kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā āyasmato sudinnassa mātuyā paccassosi. Atha kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā nacirasseva utunī ahosi, pupphaṃsā uppajji. Atha kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā āyasmato sudinnassa mātaraṃ etadavoca – ‘‘utunīmhi, ayye, pupphaṃ me uppanna’’nti. ‘‘Tena hi, vadhu, yena alaṅkārena alaṅkatā puttassa sudinnassa piyā ahosi manāpā tena alaṅkārena alaṅkarā’’ti. ‘‘Evaṃ ayye’’ti kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā āyasmato sudinnassa mātuyā paccassosi. Atha kho āyasmato sudinnassa mātā āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikaṃ ādāya yena mahāvanaṃ yenāyasmā sudinno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, tāta sudinna, kulaṃ aḍḍhaṃ mahaddhanaṃ mahābhogaṃ pahūtajātarūparajataṃ pahūtavittūpakaraṇaṃ pahūtadhanadhaññaṃ. Labbhā, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhogā ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Ehi tvaṃ, tāta sudinna, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassu puññāni ca karohī’’ti. ‘‘Amma, na ussahāmi na visahāmi, abhirato ahaṃ brahmacariyaṃ carāmī’’ti. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho āyasmato sudinnassa mātā āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, tāta sudinna, kulaṃ aḍḍhaṃ mahaddhanaṃ mahābhogaṃ pahūtajātarūparajataṃ pahūtavittūpakaraṇaṃ pahūtadhanadhaññaṃ. Tena hi, tāta sudinna, bījakampi dehi – mā no aputtakaṃ sāpateyyaṃ licchavayo atiharāpesu’’nti. ‘‘Etaṃ kho me, amma, sakkā kātu’’nti, purāṇadutiyikāya bāhāyaṃ gahetvā mahāvanaṃ ajjhogāhetvā apaññatte sikkhāpade anādīnavadasso purāṇadutiyikāya tikkhattuṃ methunaṃ dhammaṃ abhiviññāpesi. Sā tena gabbhaṃ gaṇhi. Bhummā devā saddamanussāvesuṃ – ‘‘nirabbudo vata, bho, bhikkhusaṅgho nirādīnavo; sudinnena kalandaputtena abbudaṃ uppāditaṃ, ādīnavo uppādito’’ti. Bhummānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā cātumahārājikā ²⁴ devā saddamanussāvesuṃ…pe… tāvatiṃsā devā… yāmā devā … tusitā devā… nimmānaratī devā… paranimmitavasavattī devā… brahmakāyikā devā saddamanussāvesuṃ – ‘‘nirabbudo vata, bho, bhikkhusaṅgho nirādīnavo; sudinnena kalandaputtena abbudaṃ uppāditaṃ, ādīnavo uppādito’’ti. Itiha tena khaṇena tena muhuttena yāva brahmalokā saddo abbhuggacchi.

अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिका तस्स गब्भस्स परिपाकमन्वाय पुत्तं विजायि। अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स सहायका तस्स दारकस्स ‘बीजको’ति नामं अकंसु। आयस्मतो सुदिन्‍नस्स पुराणदुतियिकाय बीजकमाताति नामं अकंसु। आयस्मतो सुदिन्‍नस्स बीजकपिताति नामं अकंसु। ते अपरेन समयेन उभो अगारस्मा अनगारियं पब्बजित्वा अरहत्तं सच्छाकंसु।

Atha kho āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikā tassa gabbhassa paripākamanvāya puttaṃ vijāyi. Atha kho āyasmato sudinnassa sahāyakā tassa dārakassa ‘bījako’ti nāmaṃ akaṃsu. Āyasmato sudinnassa purāṇadutiyikāya bījakamātāti nāmaṃ akaṃsu. Āyasmato sudinnassa bījakapitāti nāmaṃ akaṃsu. Te aparena samayena ubho agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā arahattaṃ sacchākaṃsu.

३७. अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स अहुदेव कुक्‍कुच्‍चं, अहु विप्पटिसारो – ‘‘अलाभा वत मे, न वत मे लाभा! दुल्‍लद्धं वत मे, न वत मे सुलद्धं! योहं एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा नासक्खिं यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितु’’न्ति। सो तेनेव कुक्‍कुच्‍चेन तेन विप्पटिसारेन किसो अहोसि लूखो दुब्बण्णो उप्पण्डुप्पण्डुकजातो धमनिसन्थतगत्तो अन्तोमनो लीनमनो दुक्खी दुम्मनो विप्पटिसारी पज्झायि।

37. Atha kho āyasmato sudinnassa ahudeva kukkuccaṃ, ahu vippaṭisāro – ‘‘alābhā vata me, na vata me lābhā! Dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ! Yohaṃ evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā nāsakkhiṃ yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritu’’nti. So teneva kukkuccena tena vippaṭisārena kiso ahosi lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto antomano līnamano dukkhī dummano vippaṭisārī pajjhāyi.

३८. अथ खो आयस्मतो सुदिन्‍नस्स सहायका भिक्खू आयस्मन्तं सुदिन्‍नं एतदवोचुं – ‘‘पुब्बे खो त्वं, आवुसो सुदिन्‍न, वण्णवा अहोसि पीणिन्द्रियो पसन्‍नमुखवण्णो विप्पसन्‍नछविवण्णो; सो दानि त्वं एतरहि किसो लूखो दुब्बण्णो उप्पण्डुप्पण्डुकजातो धमनिसन्थतगत्तो अन्तोमनो लीनमनो दुक्खी दुम्मनो विप्पटिसारी पज्झायसि। कच्‍चि नो त्वं, आवुसो सुदिन्‍न, अनभिरतो ब्रह्मचरियं चरसी’’ति? ‘‘न खो अहं, आवुसो, अनभिरतो ब्रह्मचरियं चरामि। अत्थि मे पापकम्मं कतं; पुराणदुतियिकाय मेथुनो धम्मो पटिसेवितो; तस्स मय्हं, आवुसो, अहुदेव कुक्‍कुच्‍चं अहु विप्पटिसारो – ‘अलाभा वत मे, न वत मे लाभा; दुल्‍लद्धं वत मे, न वत मे सुलद्धं; योहं एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा नासक्खिं यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितु’’न्ति। ‘‘अलञ्हि ते, आवुसो सुदिन्‍न, कुक्‍कुच्‍चाय अलं विप्पटिसाराय यं त्वं एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा न सक्खिस्ससि यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितुं। ननु, आवुसो, भगवता अनेकपरियायेन विरागाय धम्मो देसितो, नो सरागाय; विसंयोगाय धम्मो देसितो, नो संयोगाय; अनुपादानाय धम्मो देसितो, नो सउपादानाय। तत्थ नाम त्वं, आवुसो, भगवता विरागाय धम्मे देसिते सरागाय चेतेस्ससि, विसंयोगाय धम्मे देसिते संयोगाय चेतेस्ससि, अनुपादानाय धम्मे देसिते सउपादानाय चेतेस्ससि! ननु, आवुसो, भगवता अनेकपरियायेन रागविरागाय धम्मो देसितो, मदनिम्मदनाय पिपासविनयाय आलयसमुग्घाताय वट्टुपच्छेदाय तण्हाक्खयाय विरागाय निरोधाय निब्बानाय धम्मो देसितो! ननु, आवुसो, भगवता अनेकपरियायेन कामानं पहानं अक्खातं, कामसञ्‍ञानं परिञ्‍ञा अक्खाता, कामपिपासानं पटिविनयो अक्खातो, कामवितक्‍कानं समुग्घातो अक्खातो, कामपरिळाहानं वूपसमो अक्खातो! नेतं, आवुसो, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय, पसन्‍नानं वा भिय्योभावाय। अथ ख्वेतं, आवुसो, अप्पसन्‍नानञ्‍चेव अप्पसादाय पसन्‍नानञ्‍च एकच्‍चानं अञ्‍ञथत्ताया’’ति।

38. Atha kho āyasmato sudinnassa sahāyakā bhikkhū āyasmantaṃ sudinnaṃ etadavocuṃ – ‘‘pubbe kho tvaṃ, āvuso sudinna, vaṇṇavā ahosi pīṇindriyo pasannamukhavaṇṇo vippasannachavivaṇṇo; so dāni tvaṃ etarahi kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto antomano līnamano dukkhī dummano vippaṭisārī pajjhāyasi. Kacci no tvaṃ, āvuso sudinna, anabhirato brahmacariyaṃ carasī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, anabhirato brahmacariyaṃ carāmi. Atthi me pāpakammaṃ kataṃ; purāṇadutiyikāya methuno dhammo paṭisevito; tassa mayhaṃ, āvuso, ahudeva kukkuccaṃ ahu vippaṭisāro – ‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yohaṃ evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā nāsakkhiṃ yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritu’’nti. ‘‘Alañhi te, āvuso sudinna, kukkuccāya alaṃ vippaṭisārāya yaṃ tvaṃ evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā na sakkhissasi yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Nanu, āvuso, bhagavatā anekapariyāyena virāgāya dhammo desito, no sarāgāya; visaṃyogāya dhammo desito, no saṃyogāya; anupādānāya dhammo desito, no saupādānāya. Tattha nāma tvaṃ, āvuso, bhagavatā virāgāya dhamme desite sarāgāya cetessasi, visaṃyogāya dhamme desite saṃyogāya cetessasi, anupādānāya dhamme desite saupādānāya cetessasi! Nanu, āvuso, bhagavatā anekapariyāyena rāgavirāgāya dhammo desito, madanimmadanāya pipāsavinayāya ālayasamugghātāya vaṭṭupacchedāya taṇhākkhayāya virāgāya nirodhāya nibbānāya dhammo desito! Nanu, āvuso, bhagavatā anekapariyāyena kāmānaṃ pahānaṃ akkhātaṃ, kāmasaññānaṃ pariññā akkhātā, kāmapipāsānaṃ paṭivinayo akkhāto, kāmavitakkānaṃ samugghāto akkhāto, kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto! Netaṃ, āvuso, appasannānaṃ vā pasādāya, pasannānaṃ vā bhiyyobhāvāya. Atha khvetaṃ, āvuso, appasannānañceva appasādāya pasannānañca ekaccānaṃ aññathattāyā’’ti.

३९. अथ खो ते भिक्खू आयस्मन्तं सुदिन्‍नं अनेकपरियायेन विगरहित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्‍निपातापेत्वा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं पटिपुच्छि – ‘‘सच्‍चं किर त्वं, सुदिन्‍न, पुराणदुतियिकाय मेथुनं धम्मं पटिसेवी’’ति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा – ‘‘अननुच्छविकं ²⁵, मोघपुरिस, अननुलोमिकं अप्पटिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा न सक्खिस्ससि यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितुं! ननु मया, मोघपुरिस, अनेकपरियायेन विरागाय धम्मो देसितो, नो सरागाय; विसंयोगाय धम्मो देसितो, नो संयोगाय; अनुपादानाय धम्मो देसितो, नो सउपादानाय! तत्थ नाम त्वं, मोघपुरिस, मया विरागाय धम्मे देसिते सरागाय चेतेस्ससि , विसंयोगाय धम्मे देसिते संयोगाय चेतेस्ससि, अनुपादानाय धम्मे देसिते सउपादानाय चेतेस्ससि! ननु मया, मोघपुरिस, अनेकपरियायेन रागविरागाय धम्मो देसितो! मदनिम्मदनाय पिपासविनयाय आलयसमुग्घाताय वट्टुपच्छेदाय तण्हाक्खयाय विरागाय निरोधाय निब्बानाय धम्मो देसितो! ननु मया, मोघपुरिस, अनेकपरियायेन कामानं पहानं अक्खातं, कामसञ्‍ञानं परिञ्‍ञा अक्खाता, कामपिपासानं पटिविनयो अक्खातो, कामवितक्‍कानं समुग्घातो अक्खातो, कामपरिळाहानं वूपसमो अक्खातो! वरं ते, मोघपुरिस, आसिविसस्स ²⁶ घोरविसस्स मुखे अङ्गजातं पक्खित्तं, न त्वेव मातुगामस्स अङ्गजाते अङ्गजातं पक्खित्तं। वरं ते, मोघपुरिस, कण्हसप्पस्स मुखे अङ्गजातं पक्खित्तं, न त्वेव मातुगामस्स अङ्गजाते अङ्गजातं पक्खित्तं। वरं ते, मोघपुरिस, अङ्गारकासुया आदित्ताय सम्पज्‍जलिताय सजोतिभूताय अङ्गजातं पक्खित्तं, न त्वेव मातुगामस्स अङ्गजाते अङ्गजातं पक्खित्तं। तं किस्स हेतु? ततोनिदानञ्हि, मोघपुरिस, मरणं वा निगच्छेय्य मरणमत्तं वा दुक्खं, न त्वेव तप्पच्‍चया कायस्स भेदा परं मरणा अपायं दुग्गतिं विनिपातं निरयं उपपज्‍जेय्य। इतोनिदानञ्‍च खो, मोघपुरिस, कायस्स भेदा परं मरणा अपायं दुग्गतिं विनिपातं निरयं उपपज्‍जेय्य। तत्थ नाम त्वं, मोघपुरिस, यं त्वं असद्धम्मं गामधम्मं वसलधम्मं दुट्ठुल्‍लं ओदकन्तिकं रहस्सं द्वयंद्वयसमापत्तिं समापज्‍जिस्ससि, बहूनं खो त्वं, मोघपुरिस, अकुसलानं धम्मानं आदिकत्ता पुब्बङ्गमो। नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय, पसन्‍नानं वा भिय्योभावाय; अथ ख्वेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानञ्‍चेव अप्पसादाय, पसन्‍नानञ्‍च एकच्‍चानं अञ्‍ञथत्ताया’’ति।

39. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ sudinnaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ sudinnaṃ paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, sudinna, purāṇadutiyikāya methunaṃ dhammaṃ paṭisevī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā – ‘‘ananucchavikaṃ ²⁷, moghapurisa, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā na sakkhissasi yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carituṃ! Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito, no sarāgāya; visaṃyogāya dhammo desito, no saṃyogāya; anupādānāya dhammo desito, no saupādānāya! Tattha nāma tvaṃ, moghapurisa, mayā virāgāya dhamme desite sarāgāya cetessasi , visaṃyogāya dhamme desite saṃyogāya cetessasi, anupādānāya dhamme desite saupādānāya cetessasi! Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena rāgavirāgāya dhammo desito! Madanimmadanāya pipāsavinayāya ālayasamugghātāya vaṭṭupacchedāya taṇhākkhayāya virāgāya nirodhāya nibbānāya dhammo desito! Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena kāmānaṃ pahānaṃ akkhātaṃ, kāmasaññānaṃ pariññā akkhātā, kāmapipāsānaṃ paṭivinayo akkhāto, kāmavitakkānaṃ samugghāto akkhāto, kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto! Varaṃ te, moghapurisa, āsivisassa ²⁸ ghoravisassa mukhe aṅgajātaṃ pakkhittaṃ, na tveva mātugāmassa aṅgajāte aṅgajātaṃ pakkhittaṃ. Varaṃ te, moghapurisa, kaṇhasappassa mukhe aṅgajātaṃ pakkhittaṃ, na tveva mātugāmassa aṅgajāte aṅgajātaṃ pakkhittaṃ. Varaṃ te, moghapurisa, aṅgārakāsuyā ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya aṅgajātaṃ pakkhittaṃ, na tveva mātugāmassa aṅgajāte aṅgajātaṃ pakkhittaṃ. Taṃ kissa hetu? Tatonidānañhi, moghapurisa, maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Itonidānañca kho, moghapurisa, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Tattha nāma tvaṃ, moghapurisa, yaṃ tvaṃ asaddhammaṃ gāmadhammaṃ vasaladhammaṃ duṭṭhullaṃ odakantikaṃ rahassaṃ dvayaṃdvayasamāpattiṃ samāpajjissasi, bahūnaṃ kho tvaṃ, moghapurisa, akusalānaṃ dhammānaṃ ādikattā pubbaṅgamo. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya, pasannānaṃ vā bhiyyobhāvāya; atha khvetaṃ, moghapurisa, appasannānañceva appasādāya, pasannānañca ekaccānaṃ aññathattāyā’’ti.

अथ खो भगवा आयस्मन्तं सुदिन्‍नं अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय दुप्पोसताय महिच्छताय असन्तुट्ठिताय ²⁹ सङ्गणिकाय कोसज्‍जस्स अवण्णं भासित्वा अनेकपरियायेन सुभरताय सुपोसताय अप्पिच्छस्स सन्तुट्ठस्स सल्‍लेखस्स धुतस्स पासादिकस्स अपचयस्स वीरियारम्भस्स ³⁰ वण्णं भासित्वा भिक्खूनं तदनुच्छविकं तदनुलोमिकं धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्‍ञपेस्सामि ³¹ दस अत्थवसे पटिच्‍च – सङ्घसुट्ठुताय, सङ्घफासुताय, दुम्मङ्कूनं पुग्गलानं निग्गहाय, पेसलानं भिक्खूनं फासुविहाराय, दिट्ठधम्मिकानं आसवानं संवराय, सम्परायिकानं आसवानं पटिघाताय, अप्पसन्‍नानं पसादाय, पसन्‍नानं भिय्योभावाय, सद्धम्मट्ठितिया, विनयानुग्गहाय। एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sudinnaṃ anekapariyāyena vigarahitvā dubbharatāya dupposatāya mahicchatāya asantuṭṭhitāya ³² saṅgaṇikāya kosajjassa avaṇṇaṃ bhāsitvā anekapariyāyena subharatāya suposatāya appicchassa santuṭṭhassa sallekhassa dhutassa pāsādikassa apacayassa vīriyārambhassa ³³ vaṇṇaṃ bhāsitvā bhikkhūnaṃ tadanucchavikaṃ tadanulomikaṃ dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññapessāmi ³⁴ dasa atthavase paṭicca – saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya, dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya, diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya, appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya, saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

‘‘यो पन भिक्खु मेथुनं धम्मं पटिसेवेय्य, पाराजिको होति असंवासो’’ति।

‘‘Yopana bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyya, pārājiko hoti asaṃvāso’’ti.

एवञ्‍चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं होति।

Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.

सुदिन्‍नभाणवारो निट्ठितो।

Sudinnabhāṇavāro niṭṭhito.

मक्‍कटीवत्थु

Makkaṭīvatthu

४०. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु वेसालियं महावने मक्‍कटिं आमिसेन उपलापेत्वा तस्सा मेथुनं धम्मं पटिसेवति। अथ खो सो भिक्खु पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरं आदाय वेसालिं पिण्डाय पाविसि। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खू सेनासनचारिकं आहिण्डन्ता येन तस्स भिक्खुनो विहारो तेनुपसङ्कमिंसु। अद्दस खो सा मक्‍कटी ते भिक्खू दूरतोव आगच्छन्ते। दिस्वान येन ते भिक्खू तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा तेसं भिक्खूनं पुरतो कटिम्पि चालेसि छेप्पम्पि चालेसि, कटिम्पि ओड्डि, निमित्तम्पि अकासि। अथ खो तेसं भिक्खूनं एतदहोसि – ‘‘निस्संसयं खो सो भिक्खु इमिस्सा मक्‍कटिया मेथुनं धम्मं पटिसेवती’’ति। एकमन्तं निलीयिंसु। अथ खो सो भिक्खु वेसालियं पिण्डाय चरित्वा पिण्डपातं आदाय पटिक्‍कमि।

40. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane makkaṭiṃ āmisena upalāpetvā tassā methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. Atha kho so bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaraṃ ādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū senāsanacārikaṃ āhiṇḍantā yena tassa bhikkhuno vihāro tenupasaṅkamiṃsu. Addasa kho sā makkaṭī te bhikkhū dūratova āgacchante. Disvāna yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tesaṃ bhikkhūnaṃ purato kaṭimpi cālesi cheppampi cālesi, kaṭimpi oḍḍi, nimittampi akāsi. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho so bhikkhu imissā makkaṭiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevatī’’ti. Ekamantaṃ nilīyiṃsu. Atha kho so bhikkhu vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā piṇḍapātaṃ ādāya paṭikkami.

४१. अथ खो सा मक्‍कटी येन सो भिक्खु तेनुपसङ्कमि। अथ खो सो भिक्खु तं पिण्डपातं एकदेसं भुञ्‍जित्वा एकदेसं तस्सा मक्‍कटिया अदासि। अथ खो सा मक्‍कटी तं पिण्डपातं भुञ्‍जित्वा तस्स भिक्खुनो कटिं ओड्डि। अथ खो सो भिक्खु तस्सा मक्‍कटिया मेथुनं धम्मं पटिसेवति। अथ खो ते भिक्खू तं भिक्खुं एतदवोचुं – ‘‘ननु, आवुसो, भगवता सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं; किस्स त्वं, आवुसो, मक्‍कटिया मेथुनं धम्मं पटिसेवसी’’ति? ‘‘सच्‍चं, आवुसो, भगवता सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं; तञ्‍च खो मनुस्सित्थिया , नो तिरच्छानगताया’’ति। ‘‘ननु, आवुसो, तथेव तं होति। अननुच्छविकं, आवुसो, अननुलोमिकं अप्पटिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम त्वं, आवुसो, एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा न सक्खिस्ससि यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितुं! ननु, आवुसो, भगवता अनेकपरियायेन विरागाय धम्मो देसितो, नो सरागाय…पे॰… कामपरिळाहानं वूपसमो अक्खातो! नेतं, आवुसो, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय पसन्‍नानं वा भिय्योभावाय। अथ ख्वेतं, आवुसो, अप्पसन्‍नानञ्‍चेव अप्पसादाय, पसन्‍नानञ्‍च एकच्‍चानं अञ्‍ञथत्ताया’’ति। अथ खो ते भिक्खू तं भिक्खुं अनेकपरियायेन विगरहित्वा भगवतो एतमत्थं अरोचेसुं।

41. Atha kho sā makkaṭī yena so bhikkhu tenupasaṅkami. Atha kho so bhikkhu taṃ piṇḍapātaṃ ekadesaṃ bhuñjitvā ekadesaṃ tassā makkaṭiyā adāsi. Atha kho sā makkaṭī taṃ piṇḍapātaṃ bhuñjitvā tassa bhikkhuno kaṭiṃ oḍḍi. Atha kho so bhikkhu tassā makkaṭiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. Atha kho te bhikkhū taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘‘nanu, āvuso, bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ; kissa tvaṃ, āvuso, makkaṭiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevasī’’ti? ‘‘Saccaṃ, āvuso, bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ; tañca kho manussitthiyā , no tiracchānagatāyā’’ti. ‘‘Nanu, āvuso, tatheva taṃ hoti. Ananucchavikaṃ, āvuso, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tvaṃ, āvuso, evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā na sakkhissasi yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carituṃ! Nanu, āvuso, bhagavatā anekapariyāyena virāgāya dhammo desito, no sarāgāya…pe… kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto! Netaṃ, āvuso, appasannānaṃ vā pasādāya pasannānaṃ vā bhiyyobhāvāya. Atha khvetaṃ, āvuso, appasannānañceva appasādāya, pasannānañca ekaccānaṃ aññathattāyā’’ti. Atha kho te bhikkhū taṃ bhikkhuṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ arocesuṃ.

४२. अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्‍निपातापेत्वा तं भिक्खुं पटिपुच्छि – ‘‘सच्‍चं किर त्वं, भिक्खु, मक्‍कटिया मेथुनं धम्मं पटिसेवी’’ति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा – ‘‘अननुच्छविकं, मोघपुरिस, अननुलोमिकं अप्पतिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा न सक्खिस्ससि यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितुं! ननु मया, मोघपुरिस, अनेकपरियायेन विरागाय धम्मो देसितो, नो सरागाय …पे॰… कामपरिळाहानं वूपसमो अक्खातो! वरं ते, मोघपुरिस, आसीविसस्स घोरविसस्स मुखे अङ्गजातं पक्खित्तं, न त्वेव मक्‍कटिया अङ्गजाते अङ्गजातं पक्खित्तं। वरं ते, मोघपुरिस, कण्हसप्पस्स मुखे अङ्गजातं पक्खित्तं, न त्वेव मक्‍कटिया अङ्गजाते अङ्गजातं पक्खित्तं। वरं ते, मोघपुरिस, अङ्गारकासुया आदित्ताय सम्पज्‍जलिताय सजोतिभूताय अङ्गजातं पक्खित्तं, न त्वेव मक्‍कटिया अङ्गजाते अङ्गजातं पक्खित्तं। तं किस्स हेतु? ततोनिदानञ्हि, मोघपुरिस, मरणं वा निगच्छेय्य मरणमत्तं वा दुक्खं; न त्वेव तप्पच्‍चया कायस्स भेदा परं मरणा अपायं दुग्गतिं विनिपातं निरयं उपपज्‍जेय्य। इतोनिदानञ्‍च खो, मोघपुरिस, कायस्स भेदा परं मरणा अपायं दुग्गतिं विनिपातं निरयं उपपज्‍जेय्य। तत्थ नाम त्वं, मोघपुरिस, यं त्वं असद्धम्मं गामधम्मं वसलधम्मं दुट्ठुल्‍लं ओदकन्तिकं रहस्सं द्वयंद्वयसमापत्तिं समापज्‍जिस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

42. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā taṃ bhikkhuṃ paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, makkaṭiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā – ‘‘ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appatirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā na sakkhissasi yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carituṃ! Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito, no sarāgāya …pe… kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto! Varaṃ te, moghapurisa, āsīvisassa ghoravisassa mukhe aṅgajātaṃ pakkhittaṃ, na tveva makkaṭiyā aṅgajāte aṅgajātaṃ pakkhittaṃ. Varaṃ te, moghapurisa, kaṇhasappassa mukhe aṅgajātaṃ pakkhittaṃ, na tveva makkaṭiyā aṅgajāte aṅgajātaṃ pakkhittaṃ. Varaṃ te, moghapurisa, aṅgārakāsuyā ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya aṅgajātaṃ pakkhittaṃ, na tveva makkaṭiyā aṅgajāte aṅgajātaṃ pakkhittaṃ. Taṃ kissa hetu? Tatonidānañhi, moghapurisa, maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ; na tveva tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Itonidānañca kho, moghapurisa, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Tattha nāma tvaṃ, moghapurisa, yaṃ tvaṃ asaddhammaṃ gāmadhammaṃ vasaladhammaṃ duṭṭhullaṃ odakantikaṃ rahassaṃ dvayaṃdvayasamāpattiṃ samāpajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

‘‘यो पन भिक्खु मेथुनं धम्मं पटिसेवेय्य अन्तमसो तिरच्छानगतायपि, पाराजिको होति असंवासो’’ति।

‘‘Yopana bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyya antamaso tiracchānagatāyapi, pārājiko hoti asaṃvāso’’ti.

एवञ्‍चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं होति।

Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.

मक्‍कटीवत्थु निट्ठितं।

Makkaṭīvatthu niṭṭhitaṃ.

सन्थतभाणवारो

Santhatabhāṇavāro

४३. तेन खो पन समयेन सम्बहुला वेसालिका वज्‍जिपुत्तका भिक्खू यावदत्थं भुञ्‍जिंसु, यावदत्थं सुपिंसु, यावदत्थं न्हायिंसु। यावदत्थं भुञ्‍जित्वा यावदत्थं सुपित्वा यावदत्थं न्हायित्वा अयोनिसो मनसि करित्वा सिक्खं अपच्‍चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेविंसु। ते अपरेन समयेन ञातिब्यसनेनपि फुट्ठा भोगब्यसनेनपि फुट्ठा रोगब्यसनेनपि फुट्ठा आयस्मन्तं आनन्दं उपसङ्कमित्वा एवं वदन्ति – ‘‘न मयं, भन्ते आनन्द, बुद्धगरहिनो न धम्मगरहिनो न सङ्घगरहिनो; अत्तगरहिनो मयं, भन्ते आनन्द, अनञ्‍ञगरहिनो। मयमेवम्हा अलक्खिका मयं अप्पपुञ्‍ञा, ये मयं एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजित्वा नासक्खिम्हा यावजीवं परिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं चरितुं। इदानि चेपि ³⁵ मयं, भन्ते आनन्द, लभेय्याम भगवतो सन्तिके पब्बज्‍जं लभेय्याम उपसम्पदं, इदानिपि मयं विपस्सका कुसलानं धम्मानं पुब्बरत्तापररत्तं बोधिपक्खिकानं धम्मानं भावनानुयोगमनुयुत्ता विहरेय्याम। साधु, भन्ते आनन्द, भगवतो एतमत्थं आरोचेही’’ति। ‘‘एवमावुसो’’ति खो आयस्मा आनन्दो वेसालिकानं वज्‍जिपुत्तकानं पटिस्सुणित्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसि।

43. Tena kho pana samayena sambahulā vesālikā vajjiputtakā bhikkhū yāvadatthaṃ bhuñjiṃsu, yāvadatthaṃ supiṃsu, yāvadatthaṃ nhāyiṃsu. Yāvadatthaṃ bhuñjitvā yāvadatthaṃ supitvā yāvadatthaṃ nhāyitvā ayoniso manasi karitvā sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu. Te aparena samayena ñātibyasanenapi phuṭṭhā bhogabyasanenapi phuṭṭhā rogabyasanenapi phuṭṭhā āyasmantaṃ ānandaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘‘na mayaṃ, bhante ānanda, buddhagarahino na dhammagarahino na saṅghagarahino; attagarahino mayaṃ, bhante ānanda, anaññagarahino. Mayamevamhā alakkhikā mayaṃ appapuññā, ye mayaṃ evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā nāsakkhimhā yāvajīvaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Idāni cepi ³⁶ mayaṃ, bhante ānanda, labheyyāma bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyāma upasampadaṃ, idānipi mayaṃ vipassakā kusalānaṃ dhammānaṃ pubbarattāpararattaṃ bodhipakkhikānaṃ dhammānaṃ bhāvanānuyogamanuyuttā vihareyyāma. Sādhu, bhante ānanda, bhagavato etamatthaṃ ārocehī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā ānando vesālikānaṃ vajjiputtakānaṃ paṭissuṇitvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesi.

‘‘अट्ठानमेतं, आनन्द, अनवकासो यं तथागतो वज्‍जीनं वा वज्‍जिपुत्तकानं वा कारणा सावकानं पाराजिकं सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं समूहनेय्या’’ति।

‘‘Aṭṭhānametaṃ, ānanda, anavakāso yaṃ tathāgato vajjīnaṃ vā vajjiputtakānaṃ vā kāraṇā sāvakānaṃ pārājikaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ samūhaneyyā’’ti.

अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘यो, भिक्खवे ³⁷, सिक्खं अपच्‍चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेवति सो आगतो न उपसम्पादेतब्बो ; यो च खो, भिक्खवे ³⁸, सिक्खं पच्‍चक्खाय दुब्बल्यं आविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेवति सो आगतो उपसम्पादेतब्बो। एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘yo, bhikkhave ³⁹, sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭisevati so āgato na upasampādetabbo ; yo ca kho, bhikkhave ⁴⁰, sikkhaṃ paccakkhāya dubbalyaṃ āvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭisevati so āgato upasampādetabbo. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

४४. ‘‘यो पन भिक्खु भिक्खूनं सिक्खासाजीवसमापन्‍नो सिक्खं अपच्‍चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेवेय्य अन्तमसो तिरच्छानगतायपि, पाराजिको होति असंवासो’’ति।

44.‘‘Yo pana bhikkhu bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyya antamaso tiracchānagatāyapi, pārājiko hoti asaṃvāso’’ti.

४५. यो पनाति यो यादिसो यथायुत्तो यथाजच्‍चो यथानामो यथागोत्तो यथासीलो यथाविहारी यथागोचरो थेरो वा नवो वा मज्झिमो वा। एसो वुच्‍चति ‘यो पना’ति।

45.Yo panāti yo yādiso yathāyutto yathājacco yathānāmo yathāgotto yathāsīlo yathāvihārī yathāgocaro thero vā navo vā majjhimo vā. Eso vuccati ‘yo panā’ti.

⁴¹ भिक्खूति भिक्खकोति भिक्खु, भिक्खाचरियं अज्झुपगतोति भिक्खु, भिन्‍नपटधरोति भिक्खु, समञ्‍ञाय भिक्खु, पटिञ्‍ञाय भिक्खु, एहि भिक्खूति भिक्खु, तीहि सरणगमनेहि उपसम्पन्‍नोति भिक्खु, भद्रो भिक्खु, सारो भिक्खु, सेखो भिक्खु, असेखो भिक्खु, समग्गेन सङ्घेन ञत्तिचतुत्थेन कम्मेन अकुप्पेन ठानारहेन उपसम्पन्‍नोति भिक्खु। तत्र य्वायं भिक्खु समग्गेन सङ्घेन ञत्तिचतुत्थेन कम्मेन अकुप्पेन ठानारहेन उपसम्पन्‍नो, अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

⁴²Bhikkhūti bhikkhakoti bhikkhu, bhikkhācariyaṃ ajjhupagatoti bhikkhu, bhinnapaṭadharoti bhikkhu, samaññāya bhikkhu, paṭiññāya bhikkhu, ehi bhikkhūti bhikkhu, tīhi saraṇagamanehi upasampannoti bhikkhu, bhadro bhikkhu, sāro bhikkhu, sekho bhikkhu, asekho bhikkhu, samaggena saṅghena ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampannoti bhikkhu. Tatra yvāyaṃ bhikkhu samaggena saṅghena ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampanno, ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

⁴³ सिक्खाति तिस्सो सिक्खा – अधिसीलसिक्खा, अधिचित्तसिक्खा, अधिपञ्‍ञासिक्खा । तत्र यायं अधिसीलसिक्खा, अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता सिक्खाति।

⁴⁴Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā . Tatra yāyaṃ adhisīlasikkhā, ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā sikkhāti.

साजीवं नाम यं भगवता पञ्‍ञत्तं सिक्खापदं, एतं साजीवं नाम। तस्मिं सिक्खति, तेन वुच्‍चति साजीवसमापन्‍नोति।

Sājīvaṃ nāma yaṃ bhagavatā paññattaṃ sikkhāpadaṃ, etaṃ sājīvaṃ nāma. Tasmiṃ sikkhati, tena vuccati sājīvasamāpannoti.

सिक्खं अपच्‍चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वाति अत्थि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता; अत्थि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च पच्‍चक्खाता।

Sikkhaṃapaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvāti atthi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā; atthi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca paccakkhātā.

‘‘कथञ्‍च, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता। इध, भिक्खवे, भिक्खु उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो उपासकभावं पत्थयमानो आरामिकभावं पत्थयमानो सामणेरभावं पत्थयमानो तित्थियभावं पत्थयमानो तित्थियसावकभावं पत्थयमानो अस्समणभावं पत्थयमानो असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘यंनूनाहं बुद्धं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

‘‘Kathañca, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā. Idha, bhikkhave, bhikkhu ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno upāsakabhāvaṃ patthayamāno ārāmikabhāvaṃ patthayamāno sāmaṇerabhāvaṃ patthayamāno titthiyabhāvaṃ patthayamāno titthiyasāvakabhāvaṃ patthayamāno assamaṇabhāvaṃ patthayamāno asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘yaṃnūnāhaṃ buddhaṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘यंनूनाहं धम्मं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… यंनूनाहं सङ्घं… यंनूनाहं सिक्खं… यंनूनाहं विनयं… यंनूनाहं पातिमोक्खं… यंनूनाहं उद्देसं… यंनूनाहं उपज्झायं… यंनूनाहं आचरियं… यंनूनाहं सद्धिविहारिकं… यंनूनाहं अन्तेवासिकं… यंनूनाहं समानुपज्झायकं… यंनूनाहं समानाचरियकं यंनूनाहं सब्रह्मचारिं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति। ‘यंनूनाहं गिही अस्स’न्ति वदति विञ्‍ञापेति। ‘यंनूनाहं उपासको अस्स’न्ति… ‘यंनूनाहं आरामिको अस्स’न्ति… ‘यंनूनाहं सामणेरो अस्स’न्ति… ‘यंनूनाहं तित्थियो अस्स’न्ति… ‘यंनूनाहं तित्थियसावको अस्स’न्ति… ‘यंनूनाहं अस्समणो अस्स’न्ति… ‘यंनूनाहं असक्यपुत्तियो अस्स’न्ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘yaṃnūnāhaṃ dhammaṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti…pe… yaṃnūnāhaṃ saṅghaṃ… yaṃnūnāhaṃ sikkhaṃ… yaṃnūnāhaṃ vinayaṃ… yaṃnūnāhaṃ pātimokkhaṃ… yaṃnūnāhaṃ uddesaṃ… yaṃnūnāhaṃ upajjhāyaṃ… yaṃnūnāhaṃ ācariyaṃ… yaṃnūnāhaṃ saddhivihārikaṃ… yaṃnūnāhaṃ antevāsikaṃ… yaṃnūnāhaṃ samānupajjhāyakaṃ… yaṃnūnāhaṃ samānācariyakaṃ yaṃnūnāhaṃ sabrahmacāriṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti. ‘Yaṃnūnāhaṃ gihī assa’nti vadati viññāpeti. ‘Yaṃnūnāhaṃ upāsako assa’nti… ‘yaṃnūnāhaṃ ārāmiko assa’nti… ‘yaṃnūnāhaṃ sāmaṇero assa’nti… ‘yaṃnūnāhaṃ titthiyo assa’nti… ‘yaṃnūnāhaṃ titthiyasāvako assa’nti… ‘yaṃnūnāhaṃ assamaṇo assa’nti… ‘yaṃnūnāhaṃ asakyaputtiyo assa’nti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

४६. ‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘यदि पनाहं बुद्धं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘यदि पनाहं असक्यपुत्तियो अस्स’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘अपाहं बुद्धं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘अपाहं असक्यपुत्तियो अस्स’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘हन्दाहं बुद्धं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘हन्दाहं असक्यपुत्तियो अस्स’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘होति मे बुद्धं पच्‍चक्खेय्य’न्ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘होति मे असक्यपुत्तियो अस्स’न्ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

46. ‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘yadi panāhaṃ buddhaṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti…pe… ‘yadi panāhaṃ asakyaputtiyo assa’nti vadati viññāpeti…pe… ‘apāhaṃ buddhaṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti…pe… ‘apāhaṃ asakyaputtiyo assa’nti vadati viññāpeti…pe… ‘handāhaṃ buddhaṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti…pe… ‘handāhaṃ asakyaputtiyo assa’nti vadati viññāpeti…pe… ‘hoti me buddhaṃ paccakkheyya’nti vadati viññāpeti…pe… ‘hoti me asakyaputtiyo assa’nti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

४७. ‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो ‘मातरं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पितरं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘भातरं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘भगिनिं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पुत्तं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘धीतरं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पजापतिं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘ञातके सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘मित्ते सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘गामं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘निगमं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘खेत्तं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘वत्थुं सरामि’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘हिरञ्‍ञं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सुवण्णं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सिप्पं सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पुब्बे हसितं लपितं कीळितं समनुस्सरामी’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

47. ‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno ‘mātaraṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘pitaraṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘bhātaraṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘bhaginiṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘puttaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘dhītaraṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘pajāpatiṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘ñātake sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘mitte sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘gāmaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘nigamaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘khettaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘vatthuṃ sarāmi’ti vadati viññāpeti… ‘hiraññaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘suvaṇṇaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘sippaṃ sarāmī’ti vadati viññāpeti… ‘pubbe hasitaṃ lapitaṃ kīḷitaṃ samanussarāmī’ti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

४८. ‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘माता मे अत्थि, सा मया पोसेतब्बा’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पिता मे अत्थि, सो मया पोसेतब्बो’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘भाता मे अत्थि, सो मया पोसेतब्बो’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘भगिनी मे अत्थि, सा मया पोसेतब्बा’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पुत्तो मे अत्थि, सो मया पोसेतब्बो’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘धीता मे अत्थि, सा मया पोसेतब्बा’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पजापति मे अत्थि, सा मया पोसेतब्बा’ति वदति विञ्‍ञापेति … ‘ञातका मे अत्थि, ते मया पोसेतब्बा’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘मित्ता मे अत्थि, ते मया पोसेतब्बा’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

48. ‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘mātā me atthi, sā mayā posetabbā’ti vadati viññāpeti… ‘pitā me atthi, so mayā posetabbo’ti vadati viññāpeti… ‘bhātā me atthi, so mayā posetabbo’ti vadati viññāpeti… ‘bhaginī me atthi, sā mayā posetabbā’ti vadati viññāpeti… ‘putto me atthi, so mayā posetabbo’ti vadati viññāpeti… ‘dhītā me atthi, sā mayā posetabbā’ti vadati viññāpeti… ‘pajāpati me atthi, sā mayā posetabbā’ti vadati viññāpeti … ‘ñātakā me atthi, te mayā posetabbā’ti vadati viññāpeti… ‘mittā me atthi, te mayā posetabbā’ti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

४९. ‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘माता मे अत्थि, सा मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पिता मे अत्थि, सो मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘भाता मे अत्थि, सो मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘भगिनी मे अत्थि, सा मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पुत्तो मे अत्थि, सो मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘धीता मे अत्थि, सा मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पजापति मे अत्थि, सा मं पोसेस्सती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘ञातका मे अत्थि, ते मं पोसेस्सन्ती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘मित्ता मे अत्थि, ते मं पोसेस्सन्ती’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘गामो मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘निगमो मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘खेत्तं मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘वत्थु मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘हिरञ्‍ञं मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सुवण्णं मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सिप्पं मे अत्थि, तेनाहं जीविस्सामी’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

49. ‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘mātā me atthi, sā maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘pitā me atthi, so maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘bhātā me atthi, so maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘bhaginī me atthi, sā maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘putto me atthi, so maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘dhītā me atthi, sā maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘pajāpati me atthi, sā maṃ posessatī’ti vadati viññāpeti… ‘ñātakā me atthi, te maṃ posessantī’ti vadati viññāpeti… ‘mittā me atthi, te maṃ posessantī’ti vadati viññāpeti… ‘gāmo me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti… ‘nigamo me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti… ‘khettaṃ me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti… ‘vatthu me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti… ‘hiraññaṃ me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti… ‘suvaṇṇaṃ me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti… ‘sippaṃ me atthi, tenāhaṃ jīvissāmī’ti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

५०. ‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो ‘दुक्‍कर’न्ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘न सुकर’न्ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘दुच्‍चर’न्ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘न सुचर’न्ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘न उस्सहामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘न विसहामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘न रमामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘नाभिरमामी’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि खो, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च अपच्‍चक्खाता।

50. ‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno ‘dukkara’nti vadati viññāpeti… ‘na sukara’nti vadati viññāpeti… ‘duccara’nti vadati viññāpeti… ‘na sucara’nti vadati viññāpeti… ‘na ussahāmī’ti vadati viññāpeti… ‘na visahāmī’ti vadati viññāpeti… ‘na ramāmī’ti vadati viññāpeti… ‘nābhiramāmī’ti vadati viññāpeti. Evampi kho, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca apaccakkhātā.

५१. ‘‘कथञ्‍च , भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च पच्‍चक्खाता? इध , भिक्खवे, भिक्खु उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘बुद्धं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च पच्‍चक्खाता।

51. ‘‘Kathañca , bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca paccakkhātā? Idha , bhikkhave, bhikkhu ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘buddhaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca paccakkhātā.

‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘धम्मं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सङ्घं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सिक्खं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘विनयं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘पातिमोक्खं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘उद्देसं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘उपज्झायं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘आचरियं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सद्धिविहारिकं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘अन्तेवासिकं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘समानुपज्झायकं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘समानाचरियकं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सब्रह्मचारिं पच्‍चक्खामी’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘गिहीति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘उपासकोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘आरामिकोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सामणेरोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘तित्थियोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘तित्थियसावकोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘अस्समणोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘असक्यपुत्तियोति मं धारेही’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च पच्‍चक्खाता।

‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘dhammaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘saṅghaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘sikkhaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘vinayaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘pātimokkhaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘uddesaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘upajjhāyaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘ācariyaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘saddhivihārikaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘antevāsikaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘samānupajjhāyakaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘samānācariyakaṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘sabrahmacāriṃ paccakkhāmī’ti vadati viññāpeti… ‘gihīti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘upāsakoti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘ārāmikoti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘sāmaṇeroti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘titthiyoti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘titthiyasāvakoti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘assamaṇoti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti… ‘asakyaputtiyoti maṃ dhārehī’ti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca paccakkhātā.

५२. ‘‘अथ वा पन उक्‍कण्ठितो अनभिरतो सामञ्‍ञा चवितुकामो भिक्खुभावं अट्टीयमानो हरायमानो जिगुच्छमानो गिहिभावं पत्थयमानो…पे॰… असक्यपुत्तियभावं पत्थयमानो – ‘अलं मे बुद्धेना’ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘अलं मे सब्रह्मचारीही’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि…पे॰… अथ वा पन…पे॰… ‘किं नु मे बुद्धेना’ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘किं नु मे सब्रह्मचारीही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘न ममत्थो बुद्धेना’ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘न ममत्थो सब्रह्मचारीही’ति वदति विञ्‍ञापेति… ‘सुमुत्ताहं बुद्धेना’ति वदति विञ्‍ञापेति…पे॰… ‘सुमुत्ताहं सब्रह्मचारीही’ति वदति विञ्‍ञापेति। एवम्पि, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च पच्‍चक्खाता।

52. ‘‘Atha vā pana ukkaṇṭhito anabhirato sāmaññā cavitukāmo bhikkhubhāvaṃ aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno gihibhāvaṃ patthayamāno…pe… asakyaputtiyabhāvaṃ patthayamāno – ‘alaṃ me buddhenā’ti vadati viññāpeti…pe… ‘alaṃ me sabrahmacārīhī’ti vadati viññāpeti. Evampi…pe… atha vā pana…pe… ‘kiṃ nu me buddhenā’ti vadati viññāpeti…pe… ‘kiṃ nu me sabrahmacārīhī’ti vadati viññāpeti… ‘na mamattho buddhenā’ti vadati viññāpeti…pe… ‘na mamattho sabrahmacārīhī’ti vadati viññāpeti… ‘sumuttāhaṃ buddhenā’ti vadati viññāpeti…pe… ‘sumuttāhaṃ sabrahmacārīhī’ti vadati viññāpeti. Evampi, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca paccakkhātā.

५३. ‘‘यानि वा पनञ्‍ञानिपि अत्थि बुद्धवेवचनानि वा धम्मवेवचनानि वा सङ्घवेवचनानि वा सिक्खावेवचनानि वा विनयवेवचनानि वा पातिमोक्खवेवचनानि वा उद्देसवेवचनानि वा उपज्झायवेवचनानि वा आचरियवेवचनानि वा सद्धिविहारिकवेवचनानि वा अन्तेवासिकवेवचनानि वा समानुपज्झायकवेवचनानि वा समानाचरियकवेवचनानि वा सब्रह्मचारिवेवचनानि वा गिहिवेवचनानि वा उपासकवेवचनानि वा आरामिकवेवचनानि वा सामणेरवेवचनानि वा तित्थियवेवचनानि वा तित्थियसावकवेवचनानि वा अस्समणवेवचनानि वा असक्यपुत्तियवेवचनानि वा, तेहि आकारेहि तेहि लिङ्गेहि तेहि निमित्तेहि वदति विञ्‍ञापेति। एवं खो, भिक्खवे, दुब्बल्याविकम्मञ्‍चेव होति सिक्खा च पच्‍चक्खाता।

53. ‘‘Yāni vā panaññānipi atthi buddhavevacanāni vā dhammavevacanāni vā saṅghavevacanāni vā sikkhāvevacanāni vā vinayavevacanāni vā pātimokkhavevacanāni vā uddesavevacanāni vā upajjhāyavevacanāni vā ācariyavevacanāni vā saddhivihārikavevacanāni vā antevāsikavevacanāni vā samānupajjhāyakavevacanāni vā samānācariyakavevacanāni vā sabrahmacārivevacanāni vā gihivevacanāni vā upāsakavevacanāni vā ārāmikavevacanāni vā sāmaṇeravevacanāni vā titthiyavevacanāni vā titthiyasāvakavevacanāni vā assamaṇavevacanāni vā asakyaputtiyavevacanāni vā, tehi ākārehi tehi liṅgehi tehi nimittehi vadati viññāpeti. Evaṃ kho, bhikkhave, dubbalyāvikammañceva hoti sikkhā ca paccakkhātā.

५४. ‘‘कथञ्‍च, भिक्खवे, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा? इध, भिक्खवे, येहि आकारेहि येहि लिङ्गेहि येहि निमित्तेहि सिक्खा पच्‍चक्खाता होति तेहि आकारेहि तेहि लिङ्गेहि तेहि निमित्तेहि उम्मत्तको सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। उम्मत्तकस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। खित्तचित्तो सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। खित्तचित्तस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। वेदनाट्टो सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। वेदनाट्टस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। देवताय सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। तिरच्छानगतस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। अरियकेन मिलक्खस्स ⁴⁵ सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, सो च न पटिविजानाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। मिलक्खकेन अरियकस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, सो च न पटिविजानाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। अरियकेन अरियस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, सो च न पटिविजानाति , अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। मिलक्खकेन मिलक्खस्स सन्तिके सिक्खं पच्‍चक्खाति, सो च न पटिविजानाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। दवाय सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। रवाय सिक्खं पच्‍चक्खाति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। असावेतुकामो सावेति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। सावेतुकामो न सावेति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। अविञ्‍ञुस्स सावेति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। विञ्‍ञुस्स न सावेति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। सब्बसो वा पन न सावेति, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा। एवं खो, भिक्खवे, अपच्‍चक्खाता होति सिक्खा’’।

54. ‘‘Kathañca, bhikkhave, apaccakkhātā hoti sikkhā? Idha, bhikkhave, yehi ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi sikkhā paccakkhātā hoti tehi ākārehi tehi liṅgehi tehi nimittehi ummattako sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Ummattakassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Khittacitto sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Khittacittassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Vedanāṭṭo sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Vedanāṭṭassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Devatāya santike sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Tiracchānagatassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Ariyakena milakkhassa ⁴⁶ santike sikkhaṃ paccakkhāti, so ca na paṭivijānāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Milakkhakena ariyakassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, so ca na paṭivijānāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Ariyakena ariyassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, so ca na paṭivijānāti , apaccakkhātā hoti sikkhā. Milakkhakena milakkhassa santike sikkhaṃ paccakkhāti, so ca na paṭivijānāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Davāya sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Ravāya sikkhaṃ paccakkhāti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Asāvetukāmo sāveti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Sāvetukāmo na sāveti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Aviññussa sāveti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Viññussa na sāveti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Sabbaso vā pana na sāveti, apaccakkhātā hoti sikkhā. Evaṃ kho, bhikkhave, apaccakkhātā hoti sikkhā’’.

५५. ⁴⁷ मेथुनधम्मो नाम यो सो असद्धम्मो गामधम्मो वसलधम्मो दुट्ठुल्‍लं ओदकन्तिकं रहस्सं द्वयंद्वयसमापत्ति, एसो मेथुनधम्मो नाम।

55.⁴⁸Methunadhammo nāma yo so asaddhammo gāmadhammo vasaladhammo duṭṭhullaṃ odakantikaṃ rahassaṃ dvayaṃdvayasamāpatti, eso methunadhammo nāma.

पटिसेवति नाम यो निमित्तेन निमित्तं अङ्गजातेन अङ्गजातं अन्तमसो तिलफलमत्तम्पि पवेसेति, एसो पटिसेवति नाम।

Paṭisevati nāma yo nimittena nimittaṃ aṅgajātena aṅgajātaṃ antamaso tilaphalamattampi paveseti, eso paṭisevati nāma.

अन्तमसो तिरच्छानगतायपीति तिरच्छानगतित्थियापि मेथुनं धम्मं पटिसेवित्वा अस्समणो होति असक्यपुत्तियो, पगेव मनुस्सित्थिया। तेन वुच्‍चति – ‘अन्तमसो तिरच्छानगतायपी’ति।

Antamasotiracchānagatāyapīti tiracchānagatitthiyāpi methunaṃ dhammaṃ paṭisevitvā assamaṇo hoti asakyaputtiyo, pageva manussitthiyā. Tena vuccati – ‘antamaso tiracchānagatāyapī’ti.

पाराजिको होतीति सेय्यथापि नाम पुरिसो सीसच्छिन्‍नो अभब्बो तेन सरीरबन्धनेन जीवितुं, एवमेव भिक्खु मेथुनं धम्मं पटिसेवित्वा अस्समणो होति असक्यपुत्तियो। तेन वुच्‍चति – ‘पाराजिको होती’ति।

Pārājiko hotīti seyyathāpi nāma puriso sīsacchinno abhabbo tena sarīrabandhanena jīvituṃ, evameva bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevitvā assamaṇo hoti asakyaputtiyo. Tena vuccati – ‘pārājiko hotī’ti.

असंवासोति संवासो नाम एककम्मं एकुद्देसो समसिक्खता – एसो संवासो नाम। सो तेन सद्धिं नत्थि। तेन वुच्‍चति – ‘असंवासो’ति।

Asaṃvāsoti saṃvāso nāma ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā – eso saṃvāso nāma. So tena saddhiṃ natthi. Tena vuccati – ‘asaṃvāso’ti.

५६. तिस्सो इत्थियो – मनुस्सित्थी, अमनुस्सित्थी, तिरच्छानगतित्थी। तयो उभतोब्यञ्‍जनका – मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनको, अमनुस्सुभतोब्यञ्‍जनको, तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनको। तयो पण्डका – मनुस्सपण्डको, अमनुस्सपण्डको , तिरच्छानगतपण्डको। तयो पुरिसा – मनुस्सपुरिसो, अमनुस्सपुरिसो, तिरच्छानगतपुरिसो।

56. Tisso itthiyo – manussitthī, amanussitthī, tiracchānagatitthī. Tayo ubhatobyañjanakā – manussubhatobyañjanako, amanussubhatobyañjanako, tiracchānagatubhatobyañjanako. Tayo paṇḍakā – manussapaṇḍako, amanussapaṇḍako , tiracchānagatapaṇḍako. Tayo purisā – manussapuriso, amanussapuriso, tiracchānagatapuriso.

मनुस्सित्थिया तयो मग्गे मेथुनं धम्मं पटिसेवन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स – वच्‍चमग्गे, पस्सावमग्गे, मुखे। अमनुस्सित्थिया…पे॰… तिरच्छानगतित्थिया तयो मग्गे मेथुनं धम्मं पटिसेवन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स – वच्‍चमग्गे, पस्सावमग्गे, मुखे। मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… अमनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकस्स तयो मग्गे मेथुनं धम्मं पटिसेवन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स – वच्‍चमग्गे, पस्सावमग्गे, मुखे। मनुस्सपण्डकस्स द्वे मग्गे मेथुनं धम्मं पटिसेवन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स – वच्‍चमग्गे, मुखे। अमनुस्सपण्डकस्स… तिरच्छानगतपण्डकस्स… मनुस्सपुरिसस्स… अमनुस्सपुरिसस्स… तिरच्छानगतपुरिसस्स द्वे मग्गे मेथुनं धम्मं पटिसेवन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स – वच्‍चमग्गे, मुखे।

Manussitthiyā tayo magge methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa āpatti pārājikassa – vaccamagge, passāvamagge, mukhe. Amanussitthiyā…pe… tiracchānagatitthiyā tayo magge methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa āpatti pārājikassa – vaccamagge, passāvamagge, mukhe. Manussubhatobyañjanakassa… amanussubhatobyañjanakassa… tiracchānagatubhatobyañjanakassa tayo magge methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa āpatti pārājikassa – vaccamagge, passāvamagge, mukhe. Manussapaṇḍakassa dve magge methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa āpatti pārājikassa – vaccamagge, mukhe. Amanussapaṇḍakassa… tiracchānagatapaṇḍakassa… manussapurisassa… amanussapurisassa… tiracchānagatapurisassa dve magge methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa āpatti pārājikassa – vaccamagge, mukhe.

५७. भिक्खुस्स सेवनचित्तं उपट्ठिते मनुस्सित्थिया वच्‍चमग्गं अङ्गजातं पवेसेन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुस्स सेवनचित्तं उपट्ठिते मनुस्सित्थिया पस्सावमग्गं… मुखं अङ्गजातं पवेसेन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुस्स सेवनचित्तं उपट्ठिते अमनुस्सित्थिया… तिरच्छानगतित्थिया… मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… अमनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकस्स… वच्‍चमग्गं पस्सावमग्गं मुखं अङ्गजातं पवेसेन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुस्स सेवनचित्तं उपट्ठिते मनुस्सपण्डकस्स वच्‍चमग्गं मुखं अङ्गजातं पवेसेन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुस्स सेवनचित्तं उपट्ठिते अमनुस्सपण्डकस्स… तिरच्छानगतपण्डकस्स… मनुस्सपुरिसस्स… अमनुस्सपुरिसस्स… तिरच्छानगतपुरिसस्स वच्‍चमग्गं मुखं अङ्गजातं पवेसेन्तस्स आपत्ति पाराजिकस्स।

57. Bhikkhussa sevanacittaṃ upaṭṭhite manussitthiyā vaccamaggaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa āpatti pārājikassa. Bhikkhussa sevanacittaṃ upaṭṭhite manussitthiyā passāvamaggaṃ… mukhaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa āpatti pārājikassa. Bhikkhussa sevanacittaṃ upaṭṭhite amanussitthiyā… tiracchānagatitthiyā… manussubhatobyañjanakassa… amanussubhatobyañjanakassa… tiracchānagatubhatobyañjanakassa… vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ mukhaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa āpatti pārājikassa. Bhikkhussa sevanacittaṃ upaṭṭhite manussapaṇḍakassa vaccamaggaṃ mukhaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa āpatti pārājikassa. Bhikkhussa sevanacittaṃ upaṭṭhite amanussapaṇḍakassa… tiracchānagatapaṇḍakassa… manussapurisassa… amanussapurisassa… tiracchānagatapurisassa vaccamaggaṃ mukhaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa āpatti pārājikassa.

५८. भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति ⁴⁹, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं न सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं न सादियति, पविट्ठं न सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं न सादियति, पविट्ठं न सादियति, ठितं न सादियति, उद्धरणं सादियति आपत्ति पाराजिकस्स। भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं न सादियति, पविट्ठं न सादियति, ठितं न सादियति, उद्धरणं न सादियति, अनापत्ति।

58. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati ⁵⁰, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ na sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ na sādiyati, paviṭṭhaṃ na sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ na sādiyati, paviṭṭhaṃ na sādiyati, ṭhitaṃ na sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati āpatti pārājikassa. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ na sādiyati, paviṭṭhaṃ na sādiyati, ṭhitaṃ na sādiyati, uddharaṇaṃ na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

५९. भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं जागरन्तिं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं… मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

59. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ jāgarantiṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ… mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका अमनुस्सित्थिं… तिरच्छानगतित्थिं… मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकं… अमनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकं… तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā amanussitthiṃ… tiracchānagatitthiṃ… manussubhatobyañjanakaṃ… amanussubhatobyañjanakaṃ… tiracchānagatubhatobyañjanakaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकं जागरन्तं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं… मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति , पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā tiracchānagatubhatobyañjanakaṃ jāgarantaṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ… mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati , paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सपण्डकं… अमनुस्सपण्डकं… तिरच्छानगतपण्डकं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā manussapaṇḍakaṃ… amanussapaṇḍakaṃ… tiracchānagatapaṇḍakaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका तिरच्छानगतपण्डकं जागरन्तं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं … मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā tiracchānagatapaṇḍakaṃ jāgarantaṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ … mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

६०. भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सपुरिसं… अमनुस्सपुरिसं… तिरच्छानगतपुरिसं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

60. Bhikkhupaccatthikā manussapurisaṃ… amanussapurisaṃ… tiracchānagatapurisaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका तिरच्छानगतपुरिसं जागरन्तं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं… मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā tiracchānagatapurisaṃ jāgarantaṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ… mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

६१. भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति सन्थताय असन्थतस्स, असन्थताय सन्थतस्स, सन्थताय सन्थतस्स, असन्थताय असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति ।

61. Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti santhatāya asanthatassa, asanthatāya santhatassa, santhatāya santhatassa, asanthatāya asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti .

भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सित्थिं जागरन्तिं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं… मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति, सन्थताय असन्थतस्स, असन्थताय सन्थतस्स, सन्थताय सन्थतस्स, असन्थताय असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā manussitthiṃ jāgarantiṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ… mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti, santhatāya asanthatassa, asanthatāya santhatassa, santhatāya santhatassa, asanthatāya asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका अमनुस्सित्थिं… तिरच्छानगतित्थिं… मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकं… अमनस्सुभतोब्यञ्‍जनकं … तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति सन्थतस्स असन्थतस्स, असन्थतस्स सन्थतस्स, सन्थतस्स सन्थतस्स, असन्थतस्स असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā amanussitthiṃ… tiracchānagatitthiṃ… manussubhatobyañjanakaṃ… amanassubhatobyañjanakaṃ … tiracchānagatubhatobyañjanakaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti santhatassa asanthatassa, asanthatassa santhatassa, santhatassa santhatassa, asanthatassa asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकं जागरन्तं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं… मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… पस्सावमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति, सन्थतस्स असन्थतस्स, असन्थतस्स सन्थतस्स, सन्थतस्स सन्थतस्स, असन्थतस्स असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति , उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā tiracchānagatubhatobyañjanakaṃ jāgarantaṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ… mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… passāvamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti, santhatassa asanthatassa, asanthatassa santhatassa, santhatassa santhatassa, asanthatassa asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati , uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

६२. भिक्खुपच्‍चत्थिका मनुस्सपण्डकं… अमनुस्सपण्डकं… तिरच्छानगतपण्डकं… मनुस्सपुरिसं… अमनुस्सपुरिसं… तिरच्छानगतपुरिसं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति सन्थतस्स असन्थतस्स, असन्थतस्स सन्थतस्स, सन्थतस्स सन्थतस्स, असन्थतस्स असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

62. Bhikkhupaccatthikā manussapaṇḍakaṃ… amanussapaṇḍakaṃ… tiracchānagatapaṇḍakaṃ… manussapurisaṃ… amanussapurisaṃ… tiracchānagatapurisaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti santhatassa asanthatassa, asanthatassa santhatassa, santhatassa santhatassa, asanthatassa asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका तिरच्छानगतपुरिसं जागरन्तं… सुत्तं… मत्तं… उम्मत्तं… पमत्तं… मतं अक्खायितं… मतं येभुय्येन अक्खायितं…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतं येभुय्येन खायितं भिक्खुस्स सन्तिके आनेत्वा वच्‍चमग्गेन… मुखेन अङ्गजातं अभिनिसीदेन्ति, सन्थतस्स असन्थतस्स, असन्थतस्स सन्थतस्स, सन्थतस्स सन्थतस्स, असन्थतस्स असन्थतस्स। सो च पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति , आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā tiracchānagatapurisaṃ jāgarantaṃ… suttaṃ… mattaṃ… ummattaṃ… pamattaṃ… mataṃ akkhāyitaṃ… mataṃ yebhuyyena akkhāyitaṃ…pe… āpatti pārājikassa. Mataṃ yebhuyyena khāyitaṃ bhikkhussa santike ānetvā vaccamaggena… mukhena aṅgajātaṃ abhinisīdenti, santhatassa asanthatassa, asanthatassa santhatassa, santhatassa santhatassa, asanthatassa asanthatassa. So ca pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati , āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

६३. भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं मनुस्सित्थिया सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… पस्सावमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति , ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

63. Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ manussitthiyā santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… passāvamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati , ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं मनुस्सित्थिया जागरन्तिया… सुत्ताय… मत्ताय… उम्मत्ताय… पमत्ताय … मताय अक्खायिताय… मताय येभुय्येन अक्खायिताय…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मताय येभुय्येन खायिताय सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… पस्सावमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ manussitthiyā jāgarantiyā… suttāya… mattāya… ummattāya… pamattāya … matāya akkhāyitāya… matāya yebhuyyena akkhāyitāya…pe… āpatti pārājikassa. Matāya yebhuyyena khāyitāya santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… passāvamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं अमनुस्सित्थिया… तिरच्छानगतित्थिया… मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… अमनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकस्स… मनुस्सपण्डकस्स… अमनुस्सपण्डकस्स… तिरच्छानगतपण्डकस्स… मनुस्सपुरिसस्स… अमनुस्सपुरिसस्स… तिरच्छानगतपुरिसस्स सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ amanussitthiyā… tiracchānagatitthiyā… manussubhatobyañjanakassa… amanussubhatobyañjanakassa… tiracchānagatubhatobyañjanakassa… manussapaṇḍakassa… amanussapaṇḍakassa… tiracchānagatapaṇḍakassa… manussapurisassa… amanussapurisassa… tiracchānagatapurisassa santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं तिरच्छानगतपुरिसस्स जागरन्तस्स… सुत्तस्स… मत्तस्स… उम्मत्तस्स… पमत्तस्स… मतस्स अक्खायितस्स… मतस्स येभुय्येन अक्खायितस्स…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतस्स येभुय्येन खायितस्स सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ tiracchānagatapurisassa jāgarantassa… suttassa… mattassa… ummattassa… pamattassa… matassa akkhāyitassa… matassa yebhuyyena akkhāyitassa…pe… āpatti pārājikassa. Matassa yebhuyyena khāyitassa santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

६४. भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं मनुस्सित्थिया सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… पस्सावमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति सन्थतस्स असन्थताय, असन्थतस्स सन्थताय, सन्थतस्स सन्थताय, असन्थतस्स असन्थताय। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

64. Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ manussitthiyā santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… passāvamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti santhatassa asanthatāya, asanthatassa santhatāya, santhatassa santhatāya, asanthatassa asanthatāya. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं मनुस्सित्थिया जागरन्तिया… सुत्ताय… मत्ताय… उम्मत्ताय… पमत्ताय… मताय अक्खायिताय… मताय येभुय्येन अक्खायिताय…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मताय येभुय्येन खायिताय सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… पस्सावमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति सन्थतस्स असन्थताय, असन्थतस्स सन्थताय, सन्थतस्स सन्थताय, असन्थतस्स असन्थताय। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ manussitthiyā jāgarantiyā… suttāya… mattāya… ummattāya… pamattāya… matāya akkhāyitāya… matāya yebhuyyena akkhāyitāya…pe… āpatti pārājikassa. Matāya yebhuyyena khāyitāya santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… passāvamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti santhatassa asanthatāya, asanthatassa santhatāya, santhatassa santhatāya, asanthatassa asanthatāya. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं अमनुस्सित्थिया… तिरच्छानगतित्थिया… मनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… अमनुस्सुभतोब्यञ्‍जनकस्स… तिरच्छानगतुभतोब्यञ्‍जनकस्स… मनुस्सपण्डकस्स… अमनुस्सपण्डकस्स… तिरच्छानगतपण्डकस्स… मनुस्सपुरिसस्स… अमनुस्सपुरिसस्स… तिरच्छानगतपुरिसस्स सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति सन्थतस्स असन्थतस्स, असन्थतस्स सन्थतस्स, सन्थतस्स सन्थतस्स, असन्थतस्स असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति पाराजिकस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ amanussitthiyā… tiracchānagatitthiyā… manussubhatobyañjanakassa… amanussubhatobyañjanakassa… tiracchānagatubhatobyañjanakassa… manussapaṇḍakassa… amanussapaṇḍakassa… tiracchānagatapaṇḍakassa… manussapurisassa… amanussapurisassa… tiracchānagatapurisassa santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti santhatassa asanthatassa, asanthatassa santhatassa, santhatassa santhatassa, asanthatassa asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

६५. भिक्खुपच्‍चत्थिका भिक्खुं तिरच्छानगतपुरिसस्स जागरन्तस्स… सुत्तस्स… मत्तस्स… उम्मत्तस्स… पमत्तस्स… मतस्स अक्खायितस्स… मतस्स येभुय्येन अक्खायितस्स…पे॰… आपत्ति पाराजिकस्स। मतस्स येभुय्येन खायितस्स सन्तिके आनेत्वा अङ्गजातेन वच्‍चमग्गं… मुखं अभिनिसीदेन्ति सन्थतस्स असन्थतस्स, असन्थतस्स सन्थतस्स, सन्थतस्स सन्थतस्स, असन्थतस्स असन्थतस्स। सो चे पवेसनं सादियति, पविट्ठं सादियति, ठितं सादियति, उद्धरणं सादियति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स…पे॰… न सादियति, अनापत्ति।

65. Bhikkhupaccatthikā bhikkhuṃ tiracchānagatapurisassa jāgarantassa… suttassa… mattassa… ummattassa… pamattassa… matassa akkhāyitassa… matassa yebhuyyena akkhāyitassa…pe… āpatti pārājikassa. Matassa yebhuyyena khāyitassa santike ānetvā aṅgajātena vaccamaggaṃ… mukhaṃ abhinisīdenti santhatassa asanthatassa, asanthatassa santhatassa, santhatassa santhatassa, asanthatassa asanthatassa. So ce pavesanaṃ sādiyati, paviṭṭhaṃ sādiyati, ṭhitaṃ sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti thullaccayassa…pe… na sādiyati, anāpatti.

यथा भिक्खुपच्‍चत्थिका वित्थारिता, एवं वित्थारेतब्बा।

Yathā bhikkhupaccatthikā vitthāritā, evaṃ vitthāretabbā.

राजपच्‍चत्थिका… चोरपच्‍चत्थिका… धुत्तपच्‍चत्थिका… उप्पळगन्धपच्‍चत्थिका। संखित्तं।

Rājapaccatthikā… corapaccatthikā… dhuttapaccatthikā… uppaḷagandhapaccatthikā. Saṃkhittaṃ.

६६. मग्गेन मग्गं पवेसेति, आपत्ति पाराजिकस्स। मग्गेन अमग्गं पवेसेति, आपत्ति पाराजिकस्स। अमग्गेन मग्गं पवेसेति, आपत्ति पाराजिकस्स। अमग्गेन अमग्गं पवेसेति, आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्स।

66. Maggena maggaṃ paveseti, āpatti pārājikassa. Maggena amaggaṃ paveseti, āpatti pārājikassa. Amaggena maggaṃ paveseti, āpatti pārājikassa. Amaggena amaggaṃ paveseti, āpatti thullaccayassa.

भिक्खु सुत्तभिक्खुम्हि विप्पटिपज्‍जति; पटिबुद्धो सादियति, उभो नासेतब्बा। पटिबुद्धो न सादियति, दूसको नासेतब्बो। भिक्खु सुत्तसामणेरम्हि विप्पटिपज्‍जति; पटिबुद्धो सादियति, उभो नासेतब्बा। पटिबुद्धो न सादियति, दूसको नासेतब्बो। सामणेरो सुत्तभिक्खुम्हि विप्पटिपज्‍जति; पटिबुद्धो सादियति, उभो नासेतब्बा। पटिबुद्धो न सादियति, दूसको नासेतब्बो। सामणेरो सुत्तसामणेरम्हि विप्पटिपज्‍जति; पटिबुद्धो सादियति, उभो नासेतब्बा । पटिबुद्धो न सादियति, दूसको नासेतब्बो।

Bhikkhu suttabhikkhumhi vippaṭipajjati; paṭibuddho sādiyati, ubho nāsetabbā. Paṭibuddho na sādiyati, dūsako nāsetabbo. Bhikkhu suttasāmaṇeramhi vippaṭipajjati; paṭibuddho sādiyati, ubho nāsetabbā. Paṭibuddho na sādiyati, dūsako nāsetabbo. Sāmaṇero suttabhikkhumhi vippaṭipajjati; paṭibuddho sādiyati, ubho nāsetabbā. Paṭibuddho na sādiyati, dūsako nāsetabbo. Sāmaṇero suttasāmaṇeramhi vippaṭipajjati; paṭibuddho sādiyati, ubho nāsetabbā . Paṭibuddho na sādiyati, dūsako nāsetabbo.

अनापत्ति अजानन्तस्स, असादियन्तस्स, उम्मत्तकस्स, खित्तचित्तस्स, वेदनाट्टस्स, आदिकम्मिकस्साति।

Anāpatti ajānantassa, asādiyantassa, ummattakassa, khittacittassa, vedanāṭṭassa, ādikammikassāti.

सन्थतभाणवारो निट्ठितो।

Santhatabhāṇavāro niṭṭhito.

विनीतवत्थुउद्दानगाथा

Vinītavatthuuddānagāthā

मक्‍कटी वज्‍जिपुत्ता च, गिही नग्गो च तित्थिया।

Makkaṭī vajjiputtā ca, gihī naggo ca titthiyā;

दारिकुप्पलवण्णा च, ब्यञ्‍जनेहिपरे दुवे॥

Dārikuppalavaṇṇā ca, byañjanehipare duve.

माता धीता भगिनी च, जाया च मुदु लम्बिना।

Mātā dhītā bhaginī ca, jāyā ca mudu lambinā;

द्वे वणा लेपचित्तञ्‍च, दारुधीतलिकाय च॥

Dve vaṇā lepacittañca, dārudhītalikāya ca.

सुन्दरेन सह पञ्‍च, पञ्‍च सिवथिकट्ठिका।

Sundarena saha pañca, pañca sivathikaṭṭhikā;

नागी यक्खी च पेती च, पण्डकोपहतो छुपे॥

Nāgī yakkhī ca petī ca, paṇḍakopahato chupe.

भद्दिये अरहं सुत्तो, सावत्थिया चतुरो परे।

Bhaddiye arahaṃ sutto, sāvatthiyā caturo pare;

वेसालिया तयो माला, सुपिने भारुकच्छको॥

Vesāliyā tayo mālā, supine bhārukacchako.

सुपब्बा सद्धा भिक्खुनी, सिक्खमाना सामणेरी च।

Supabbā saddhā bhikkhunī, sikkhamānā sāmaṇerī ca;

वेसिया पण्डको गिही, अञ्‍ञमञ्‍ञं वुड्ढपब्बजितो मिगोति॥

Vesiyā paṇḍako gihī, aññamaññaṃ vuḍḍhapabbajito migoti.

विनीतवत्थु

Vinītavatthu

६७. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु मक्‍कटिया मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि – ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं, कच्‍चि नु खो अहं पाराजिकं आपत्तिं आपन्‍नो’’ति? भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

67. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu makkaṭiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi – ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ pārājikaṃ āpattiṃ āpanno’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesi. ‘‘Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन सम्बहुला वेसालिका वज्‍जिपुत्तका भिक्खू सिक्खं अपच्‍चक्खाय दुब्बल्यं अनाविकत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेविंसु। तेसं कुक्‍कुच्‍चं अहोसि – ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं, कच्‍चि नु खो मयं पाराजिकं आपत्तिं आपन्‍ना’’ति? भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘आपत्तिं तुम्हे, भिक्खवे, आपन्‍ना पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena sambahulā vesālikā vajjiputtakā bhikkhū sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi – ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho mayaṃ pārājikaṃ āpattiṃ āpannā’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Āpattiṃ tumhe, bhikkhave, āpannā pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु – ‘एवं मे अनापत्ति भविस्सती’ति, गिहिलिङ्गेन मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्‍ञत्तं, कच्‍चि नु खो अहं पाराजिकं आपत्तिं आपन्‍नो’’ति? भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu – ‘evaṃ me anāpatti bhavissatī’ti, gihiliṅgena methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ pārājikaṃ āpattiṃ āpanno’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesi. ‘‘Āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु – ‘एवं मे अनापत्ति भविस्सती’ति, नग्गो हुत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu – ‘evaṃ me anāpatti bhavissatī’ti, naggo hutvā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु – ‘एवं मे अनापत्ति भविस्सती’ति, कुसचीरं निवासेत्वा… वाकचीरं निवासेत्वा… फलकचीरं निवासेत्वा… केसकम्बलं निवासेत्वा… वालकम्बलं निवासेत्वा… उलूकपक्खिकं निवासेत्वा… अजिनक्खिपं निवासेत्वा मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu – ‘evaṃ me anāpatti bhavissatī’ti, kusacīraṃ nivāsetvā… vākacīraṃ nivāsetvā… phalakacīraṃ nivāsetvā… kesakambalaṃ nivāsetvā… vālakambalaṃ nivāsetvā… ulūkapakkhikaṃ nivāsetvā… ajinakkhipaṃ nivāsetvā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो पिण्डचारिको भिक्खु पीठके निपन्‍नं दारिकं पस्सित्वा सारत्तो अङ्गुट्ठं अङ्गजातं पवेसेसि। सा कालमकासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति , भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति सङ्घादिसेसस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro piṇḍacāriko bhikkhu pīṭhake nipannaṃ dārikaṃ passitvā sāratto aṅguṭṭhaṃ aṅgajātaṃ pavesesi. Sā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti , bhikkhu, pārājikassa. Āpatti saṅghādisesassā’’ti.

६८. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो माणवको उप्पलवण्णाय भिक्खुनिया पटिबद्धचित्तो होति। अथ खो सो माणवको उप्पलवण्णाय भिक्खुनिया गामं पिण्डाय पविट्ठाय कुटिकं पविसित्वा निलीनो अच्छि। उप्पलवण्णा भिक्खुनी पच्छाभत्तं पिण्डपातपटिक्‍कन्ता पादे पक्खालेत्वा कुटिकं पविसित्वा मञ्‍चके निसीदि। अथ खो सो माणवको उप्पलवण्णं भिक्खुनिं उग्गहेत्वा दूसेसि। उप्पलवण्णा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। भिक्खुनियो भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसुं। भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, असादियन्तिया’’ति।

68. Tena kho pana samayena aññataro māṇavako uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā paṭibaddhacitto hoti. Atha kho so māṇavako uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhāya kuṭikaṃ pavisitvā nilīno acchi. Uppalavaṇṇā bhikkhunī pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā pāde pakkhāletvā kuṭikaṃ pavisitvā mañcake nisīdi. Atha kho so māṇavako uppalavaṇṇaṃ bhikkhuniṃ uggahetvā dūsesi. Uppalavaṇṇā bhikkhunī bhikkhunīnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Bhikkhuniyo bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesuṃ. Bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anāpatti, bhikkhave, asādiyantiyā’’ti.

६९. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरस्स भिक्खुनो इत्थिलिङ्गं पातुभूतं होति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, तंयेव उपज्झं तमेव उपसम्पदं तानियेव ⁵¹ वस्सानि भिक्खुनीहि सङ्गमितुं ⁵²। या आपत्तियो भिक्खूनं भिक्खुनीहि साधारणा ता आपत्तियो भिक्खुनीनं सन्तिके वुट्ठातुं। या आपत्तियो भिक्खूनं भिक्खुनीहि असाधारणा ताहि आपत्तीहि अनापत्ती’’ति।

69. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno itthiliṅgaṃ pātubhūtaṃ hoti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, taṃyeva upajjhaṃ tameva upasampadaṃ tāniyeva ⁵³ vassāni bhikkhunīhi saṅgamituṃ ⁵⁴. Yā āpattiyo bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi sādhāraṇā tā āpattiyo bhikkhunīnaṃ santike vuṭṭhātuṃ. Yā āpattiyo bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi asādhāraṇā tāhi āpattīhi anāpattī’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरिस्सा भिक्खुनिया पुरिसलिङ्गं पातुभूतं होति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, तंयेव उपज्झं तमेव उपसम्पदं तानियेव ⁵⁵ वस्सानि भिक्खूहि सङ्गमितुं ⁵⁶। या आपत्तियो भिक्खुनीनं भिक्खूहि साधारणा ता आपत्तियो भिक्खूनं सन्तिके वुट्ठातुं। या आपत्तियो भिक्खुनीनं भिक्खूहि असाधारणा ताहि आपत्तीहि अनापत्ती’’ति।

Tena kho pana samayena aññatarissā bhikkhuniyā purisaliṅgaṃ pātubhūtaṃ hoti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, taṃyeva upajjhaṃ tameva upasampadaṃ tāniyeva ⁵⁷ vassāni bhikkhūhi saṅgamituṃ ⁵⁸. Yā āpattiyo bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi sādhāraṇā tā āpattiyo bhikkhūnaṃ santike vuṭṭhātuṃ. Yā āpattiyo bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇā tāhi āpattīhi anāpattī’’ti.

७०. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु – ‘एवं मे अनापत्ति भविस्सती’ति, मातुया मेथुनं धम्मं पटिसेवि… धीतुया मेथुनं धम्मं पटिसेवि… भगिनिया मेथुनं धम्मं पटिसेवि… तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

70. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu – ‘evaṃ me anāpatti bhavissatī’ti, mātuyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi… dhītuyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi… bhaginiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi… tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु पुराणदुतियिकाय मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu purāṇadutiyikāya methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

७१. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु मुदुपिट्ठिको होति। सो अनभिरतिया पीळितो अत्तनो अङ्गजातं मुखेन अग्गहेसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पराजिक’’न्ति।

71. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu mudupiṭṭhiko hoti. So anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ mukhena aggahesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno parājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु लम्बी होति। सो अनभिरतिया पीळितो अत्तनो अङ्गजातं अत्तनो वच्‍चमग्गं पवेसेसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu lambī hoti. So anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano vaccamaggaṃ pavesesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु मतसरीरं पस्सि। तस्मिञ्‍च सरीरे अङ्गजातसामन्ता वणो होति। सो – ‘एवं मे अनापत्ति भविस्सती’ति, अङ्गजाते अङ्गजातं पवेसेत्वा वणेन नीहरि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu matasarīraṃ passi. Tasmiñca sarīre aṅgajātasāmantā vaṇo hoti. So – ‘evaṃ me anāpatti bhavissatī’ti, aṅgajāte aṅgajātaṃ pavesetvā vaṇena nīhari. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु मतसरीरं पस्सि। तस्मिञ्‍च सरीरे अङ्गजातसामन्ता वणो होति। सो – ‘एवं मे अनापत्ति भविस्सती’ति, वणे अङ्गजातं पवेसेत्वा अङ्गजातेन नीहरि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu matasarīraṃ passi. Tasmiñca sarīre aṅgajātasāmantā vaṇo hoti. So – ‘evaṃ me anāpatti bhavissatī’ti, vaṇe aṅgajātaṃ pavesetvā aṅgajātena nīhari. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सारत्तो लेपचित्तस्स निमित्तं अङ्गजातेन छुपि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति दुक्‍कटस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto lepacittassa nimittaṃ aṅgajātena chupi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti dukkaṭassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सारत्तो दारुधीतलिकाय निमित्तं अङ्गजातेन छुपि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति दुक्‍कटस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto dārudhītalikāya nimittaṃ aṅgajātena chupi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti dukkaṭassā’’ti.

७२. तेन खो पन समयेन सुन्दरो नाम भिक्खु राजगहा पब्बजितो रथिकाय ⁵⁹ गच्छति। अञ्‍ञतरा इत्थी – ‘मुहुत्तं ⁶⁰, भन्ते, आगमेहि, वन्दिस्सामी’ति सा वन्दन्ती अन्तरवासकं उक्खिपित्वा मुखेन अङ्गजातं अग्गहेसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘सादियि त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, सादियि’’न्ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असादियन्तस्सा’’ति।

72. Tena kho pana samayena sundaro nāma bhikkhu rājagahā pabbajito rathikāya ⁶¹ gacchati. Aññatarā itthī – ‘muhuttaṃ ⁶², bhante, āgamehi, vandissāmī’ti sā vandantī antaravāsakaṃ ukkhipitvā mukhena aṅgajātaṃ aggahesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘sādiyi tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, sādiyi’’nti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, asādiyantassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरा इत्थी भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘एहि, भन्ते, मेथुनं धम्मं पटिसेवा’’ति। ‘‘अलं, भगिनि, नेतं कप्पती’’ति। ‘‘एहि, भन्ते, अहं वायमिस्सामि, त्वं मा वायमि, एवं ते अनापत्ति भविस्सती’’ति। सो भिक्खु तथा अकासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññatarā itthī bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘ehi, bhante, methunaṃ dhammaṃ paṭisevā’’ti. ‘‘Alaṃ, bhagini, netaṃ kappatī’’ti. ‘‘Ehi, bhante, ahaṃ vāyamissāmi, tvaṃ mā vāyami, evaṃ te anāpatti bhavissatī’’ti. So bhikkhu tathā akāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरा इत्थी भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘एहि, भन्ते, मेथुनं धम्मं पटिसेवा’’ति। ‘‘अलं, भगिनि, नेतं कप्पती’’ति। ‘‘एहि भन्ते, त्वं वायम, अहं न वायमिस्सामि, एवं ते अनापत्ति भविस्सती’’ति। सो भिक्खु तथा अकासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññatarā itthī bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘ehi, bhante, methunaṃ dhammaṃ paṭisevā’’ti. ‘‘Alaṃ, bhagini, netaṃ kappatī’’ti. ‘‘Ehi bhante, tvaṃ vāyama, ahaṃ na vāyamissāmi, evaṃ te anāpatti bhavissatī’’ti. So bhikkhu tathā akāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरा इत्थी भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘एहि, भन्ते, मेथुनं धम्मं पटिसेवा’’ति। ‘‘अलं, भगिनि, नेतं कप्पती’’ति। ‘‘एहि, भन्ते, अब्भन्तरं घट्टेत्वा बहि मोचेहि…पे॰… बहि घट्टेत्वा अब्भन्तरं मोचेहि, एवं ते अनापत्ति भविस्सती’’ति। सो भिक्खु तथा अकासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññatarā itthī bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘ehi, bhante, methunaṃ dhammaṃ paṭisevā’’ti. ‘‘Alaṃ, bhagini, netaṃ kappatī’’ti. ‘‘Ehi, bhante, abbhantaraṃ ghaṭṭetvā bahi mocehi…pe… bahi ghaṭṭetvā abbhantaraṃ mocehi, evaṃ te anāpatti bhavissatī’’ti. So bhikkhu tathā akāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

७३. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सिवथिकं गन्त्वा अक्खायितं सरीरं पस्सित्वा तस्मिं मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

73. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sivathikaṃ gantvā akkhāyitaṃ sarīraṃ passitvā tasmiṃ methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सिवथिकं गन्त्वा येभुय्येन अक्खायितं सरीरं पस्सित्वा तस्मिं मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sivathikaṃ gantvā yebhuyyena akkhāyitaṃ sarīraṃ passitvā tasmiṃ methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सिवथिकं गन्त्वा येभुय्येन खायितं सरीरं पस्सित्वा तस्मिं मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति थुल्‍लच्‍चयस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sivathikaṃ gantvā yebhuyyena khāyitaṃ sarīraṃ passitvā tasmiṃ methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti thullaccayassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सिवथिकं गन्त्वा छिन्‍नसीसं पस्सित्वा वट्टकते मुखे छुपन्तं अङ्गजातं पवेसेसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sivathikaṃ gantvā chinnasīsaṃ passitvā vaṭṭakate mukhe chupantaṃ aṅgajātaṃ pavesesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सिवथिकं गन्त्वा छिन्‍नसीसं पस्सित्वा वट्टकते मुखे अच्छुपन्तं अङ्गजातं पवेसेसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति दुक्‍कटस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sivathikaṃ gantvā chinnasīsaṃ passitvā vaṭṭakate mukhe acchupantaṃ aṅgajātaṃ pavesesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti dukkaṭassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु अञ्‍ञतरिस्सा इत्थिया पटिबद्धचित्तो होति। सा कालङ्कता ⁶³ सुसाने छड्डिता। अट्ठिकानि विप्पकिण्णानि होन्ति। अथ खो सो भिक्खु सिवथिकं गन्त्वा अट्ठिकानि सङ्कड्ढित्वा निमित्ते अङ्गजातं पटिपादेसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति दुक्‍कटस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu aññatarissā itthiyā paṭibaddhacitto hoti. Sā kālaṅkatā ⁶⁴ susāne chaḍḍitā. Aṭṭhikāni vippakiṇṇāni honti. Atha kho so bhikkhu sivathikaṃ gantvā aṭṭhikāni saṅkaḍḍhitvā nimitte aṅgajātaṃ paṭipādesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti dukkaṭassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु नागिया मेथुनं धम्मं पटिसेवि… यक्खिनिया मेथुनं धम्मं पटिसेवि… पेतिया मेथुनं धम्मं पटिसेवि … पण्डकस्स मेथुनं धम्मं पटिसेवि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu nāgiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi… yakkhiniyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi… petiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevi … paṇḍakassa methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु उपहतिन्द्रियो होति। सो – ‘नाहं वेदियामि ⁶⁵ सुखं वा दुक्खं वा, अनापत्ति मे भविस्सती’ति, मेथुनं धम्मं पटिसेवि। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘वेदयि वा सो, भिक्खवे, मोघपुरिसो न वा वेदयि, आपत्ति पाराजिकस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu upahatindriyo hoti. So – ‘nāhaṃ vediyāmi ⁶⁶ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā, anāpatti me bhavissatī’ti, methunaṃ dhammaṃ paṭisevi. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Vedayi vā so, bhikkhave, moghapuriso na vā vedayi, āpatti pārājikassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु – ‘इत्थिया मेथुनं धम्मं पटिसेविस्सामी’ति, छुपितमत्ते विप्पटिसारी अहोसि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति सङ्घादिसेसस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu – ‘itthiyā methunaṃ dhammaṃ paṭisevissāmī’ti, chupitamatte vippaṭisārī ahosi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti saṅghādisesassā’’ti.

७४. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु भद्दिये जातियावने दिवाविहारगतो निपन्‍नो होति। तस्स अङ्गमङ्गानि वातूपत्थद्धानि होन्ति। अञ्‍ञतरा इत्थी पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदित्वा यावदत्थं कत्वा पक्‍कामि। भिक्खू किलिन्‍नं पस्सित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘पञ्‍चहि , भिक्खवे, आकारेहि अङ्गजातं कम्मनियं होति – रागेन, वच्‍चेन, पस्सावेन, वातेन, उच्‍चालिङ्गपाणकदट्ठेन। इमेहि खो, भिक्खवे, पञ्‍चहाकारेहि अङ्गजातं कम्मनियं होति । अट्ठानमेतं, भिक्खवे, अनवकासो यं तस्स भिक्खुनो रागेन अङ्गजातं कम्मनियं अस्स। अरहं सो, भिक्खवे, भिक्खु। अनापत्ति, भिक्खवे, तस्स भिक्खुनो’’ति।

74. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu bhaddiye jātiyāvane divāvihāragato nipanno hoti. Tassa aṅgamaṅgāni vātūpatthaddhāni honti. Aññatarā itthī passitvā aṅgajāte abhinisīditvā yāvadatthaṃ katvā pakkāmi. Bhikkhū kilinnaṃ passitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Pañcahi , bhikkhave, ākārehi aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti – rāgena, vaccena, passāvena, vātena, uccāliṅgapāṇakadaṭṭhena. Imehi kho, bhikkhave, pañcahākārehi aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti . Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ tassa bhikkhuno rāgena aṅgajātaṃ kammaniyaṃ assa. Arahaṃ so, bhikkhave, bhikkhu. Anāpatti, bhikkhave, tassa bhikkhuno’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सावत्थिया अन्धवने दिवाविहारगतो निपन्‍नो होति। अञ्‍ञतरा गोपालिका पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदि। सो भिक्खु पवेसनं सादियि, पविट्ठं सादियि, ठितं सादियि, उद्धरणं सादियि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāvatthiyā andhavane divāvihāragato nipanno hoti. Aññatarā gopālikā passitvā aṅgajāte abhinisīdi. So bhikkhu pavesanaṃ sādiyi, paviṭṭhaṃ sādiyi, ṭhitaṃ sādiyi, uddharaṇaṃ sādiyi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सावत्थिया अन्धवने दिवाविहारगतो निपन्‍नो होति। अञ्‍ञतरा अजपालिका पस्सित्वा… अञ्‍ञतरा कट्ठहारिका पस्सित्वा… अञ्‍ञतरा गोमयहारिका पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदि। सो भिक्खु पवेसनं सादियि, पविट्ठं सादियि, ठितं सादियि, उद्धरणं सादियि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāvatthiyā andhavane divāvihāragato nipanno hoti. Aññatarā ajapālikā passitvā… aññatarā kaṭṭhahārikā passitvā… aññatarā gomayahārikā passitvā aṅgajāte abhinisīdi. So bhikkhu pavesanaṃ sādiyi, paviṭṭhaṃ sādiyi, ṭhitaṃ sādiyi, uddharaṇaṃ sādiyi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

७५. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु वेसालियं महावने दिवाविहारगतो निपन्‍नो होति। अञ्‍ञतरा इत्थी पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदित्वा यावदत्थं कत्वा सामन्ता हसमाना ठिता होति । सो भिक्खु पटिबुज्झित्वा तं इत्थिं एतदवोच – ‘‘तुय्हिदं कम्म’’न्ति? ‘‘आम, मय्हं कम्म’’न्ति। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘सादियि त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, जानामी’’ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, अजानन्तस्सा’’ति।

75. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane divāvihāragato nipanno hoti. Aññatarā itthī passitvā aṅgajāte abhinisīditvā yāvadatthaṃ katvā sāmantā hasamānā ṭhitā hoti . So bhikkhu paṭibujjhitvā taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘tuyhidaṃ kamma’’nti? ‘‘Āma, mayhaṃ kamma’’nti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘sādiyi tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, jānāmī’’ti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, ajānantassā’’ti.

७६. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु वेसालियं महावने दिवाविहारगतो रुक्खं अपस्साय निपन्‍नो होति। अञ्‍ञतरा इत्थी पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदि। सो भिक्खु सहसा वुट्ठासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘सादियि त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, सादियि’’न्ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असादियन्तस्सा’’ति।

76. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane divāvihāragato rukkhaṃ apassāya nipanno hoti. Aññatarā itthī passitvā aṅgajāte abhinisīdi. So bhikkhu sahasā vuṭṭhāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘sādiyi tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, sādiyi’’nti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, asādiyantassā’’ti.

तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु वेसालियं महावने दिवाविहारगतो रुक्खं अपस्साय निपन्‍नो होति। अञ्‍ञतरा इत्थी पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदि। सो भिक्खु अक्‍कमित्वा पवत्तेसि ⁶⁷। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘सादियि त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, सादियि’’न्ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असादियन्तस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane divāvihāragato rukkhaṃ apassāya nipanno hoti. Aññatarā itthī passitvā aṅgajāte abhinisīdi. So bhikkhu akkamitvā pavattesi ⁶⁸. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘sādiyi tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, sādiyi’’nti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, asādiyantassā’’ti.

७७. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु वेसालियं महावने कूटागारसालायं दिवाविहारगतो द्वारं विवरित्वा निपन्‍नो होति। तस्स अङ्गमङ्गानि वातूपत्थद्धानि होन्ति। तेन खो पन समयेन सम्बहुला इत्थियो गन्धञ्‍च मालञ्‍च आदाय आरामं आगमंसु विहारपेक्खिकायो। अथ खो ता इत्थियो तं भिक्खुं पस्सित्वा अङ्गजाते अभिनिसीदित्वा यावदत्थं कत्वा, पुरिसूसभो वतायन्ति वत्वा गन्धञ्‍च मालञ्‍च आरोपेत्वा पक्‍कमिंसु। भिक्खू किलिन्‍नं पस्सित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘पञ्‍चहि, भिक्खवे, आकारेहि अङ्गजातं कम्मनियं होति – रागेन, वच्‍चेन, पस्सावेन, वातेन, उच्‍चालिङ्गपाणकदट्ठेन। इमेहि खो, भिक्खवे, पञ्‍चहाकारेहि अङ्गजातं कम्मनियं होति। अट्ठानमेतं, भिक्खवे, अनवकासो, यं तस्स भिक्खुनो रागेन अङ्गजातं कम्मनियं अस्स। अरहं सो, भिक्खवे, भिक्खु। अनापत्ति, भिक्खवे, तस्स भिक्खुनो। अनुजानामि, भिक्खवे, दिवा पटिसल्‍लीयन्तेन द्वारं संवरित्वा पटिसल्‍लीयितु’’न्ति।

77. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ divāvihāragato dvāraṃ vivaritvā nipanno hoti. Tassa aṅgamaṅgāni vātūpatthaddhāni honti. Tena kho pana samayena sambahulā itthiyo gandhañca mālañca ādāya ārāmaṃ āgamaṃsu vihārapekkhikāyo. Atha kho tā itthiyo taṃ bhikkhuṃ passitvā aṅgajāte abhinisīditvā yāvadatthaṃ katvā, purisūsabho vatāyanti vatvā gandhañca mālañca āropetvā pakkamiṃsu. Bhikkhū kilinnaṃ passitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, ākārehi aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti – rāgena, vaccena, passāvena, vātena, uccāliṅgapāṇakadaṭṭhena. Imehi kho, bhikkhave, pañcahākārehi aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti. Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ tassa bhikkhuno rāgena aṅgajātaṃ kammaniyaṃ assa. Arahaṃ so, bhikkhave, bhikkhu. Anāpatti, bhikkhave, tassa bhikkhuno. Anujānāmi, bhikkhave, divā paṭisallīyantena dvāraṃ saṃvaritvā paṭisallīyitu’’nti.

७८. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भारुकच्छको भिक्खु सुपिनन्ते ⁶⁹ पुराणदुतियिकाय मेथुनं धम्मं पटिसेवित्वा – ‘अस्समणो अहं, विब्भमिस्सामी’ति, भारुकच्छं गच्छन्तो अन्तरामग्गे आयस्मन्तं उपालिं पस्सित्वा एतमत्थं आरोचेसि। आयस्मा उपालि एवमाह – ‘‘अनापत्ति, आवुसो, सुपिनन्तेना’’ति।

78. Tena kho pana samayena aññataro bhārukacchako bhikkhu supinante ⁷⁰ purāṇadutiyikāya methunaṃ dhammaṃ paṭisevitvā – ‘assamaṇo ahaṃ, vibbhamissāmī’ti, bhārukacchaṃ gacchanto antarāmagge āyasmantaṃ upāliṃ passitvā etamatthaṃ ārocesi. Āyasmā upāli evamāha – ‘‘anāpatti, āvuso, supinantenā’’ti.

तेन खो पन समयेन राजगहे सुपब्बा नाम उपासिका मुधप्पसन्‍ना ⁷¹ होति। सा एवंदिट्ठिका होति – ‘‘या मेथुनं धम्मं देति सा अग्गदानं देती’’ति। सा भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘एहि, भन्ते, मेथुनं धम्मं पटिसेवा’’ति। ‘‘अलं, भगिनि, नेतं कप्पती’’ति। ‘‘एहि, भन्ते, ऊरुन्तरिकाय ⁷² घट्टेहि, एवं ते अनापत्ति भविस्सती’’ति…पे॰… एहि, भन्ते, नाभियं घट्टेहि… एहि, भन्ते, उदरवट्टियं घट्टेहि… एहि, भन्ते, उपकच्छके घट्टेहि… एहि, भन्ते, गीवायं घट्टेहि… एहि, भन्ते, कण्णच्छिद्दे घट्टेहि… एहि, भन्ते, केसवट्टियं घट्टेहि… एहि, भन्ते, अङ्गुलन्तरिकाय घट्टेहि… ‘‘एहि, भन्ते, हत्थेन उपक्‍कमित्वा मोचेस्सामि, एवं ते अनापत्ति भविस्सती’’ति। सो भिक्खु तथा अकासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति सङ्घादिसेसस्सा’’ति।

Tena kho pana samayena rājagahe supabbā nāma upāsikā mudhappasannā ⁷³ hoti. Sā evaṃdiṭṭhikā hoti – ‘‘yā methunaṃ dhammaṃ deti sā aggadānaṃ detī’’ti. Sā bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘ehi, bhante, methunaṃ dhammaṃ paṭisevā’’ti. ‘‘Alaṃ, bhagini, netaṃ kappatī’’ti. ‘‘Ehi, bhante, ūruntarikāya ⁷⁴ ghaṭṭehi, evaṃ te anāpatti bhavissatī’’ti…pe… ehi, bhante, nābhiyaṃ ghaṭṭehi… ehi, bhante, udaravaṭṭiyaṃ ghaṭṭehi… ehi, bhante, upakacchake ghaṭṭehi… ehi, bhante, gīvāyaṃ ghaṭṭehi… ehi, bhante, kaṇṇacchidde ghaṭṭehi… ehi, bhante, kesavaṭṭiyaṃ ghaṭṭehi… ehi, bhante, aṅgulantarikāya ghaṭṭehi… ‘‘ehi, bhante, hatthena upakkamitvā mocessāmi, evaṃ te anāpatti bhavissatī’’ti. So bhikkhu tathā akāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti saṅghādisesassā’’ti.

७९. तेन खो पन समयेन सावत्थियं सद्धा नाम उपासिका मुधप्पसन्‍ना होति। सा एवंदिट्ठिका होति – ‘‘या मेथुनं धम्मं देति सा अग्गदानं देती’’ति। सा भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘एहि, भन्ते, मेथुनं धम्मं पटिसेवा’’ति। ‘‘अलं, भगिनि, नेतं कप्पती’’ति। ‘‘एहि, भन्ते, ऊरुन्तरिकाय घट्टेहि…पे॰… एहि, भन्ते, हत्थेन उपक्‍कमित्वा मोचेस्सामि, एवं ते अनापत्ति भविस्सती’’ति। सो भिक्खु तथा अकासि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। आपत्ति सङ्घादिसेसस्सा’’ति।

79. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ saddhā nāma upāsikā mudhappasannā hoti. Sā evaṃdiṭṭhikā hoti – ‘‘yā methunaṃ dhammaṃ deti sā aggadānaṃ detī’’ti. Sā bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘ehi, bhante, methunaṃ dhammaṃ paṭisevā’’ti. ‘‘Alaṃ, bhagini, netaṃ kappatī’’ti. ‘‘Ehi, bhante, ūruntarikāya ghaṭṭehi…pe… ehi, bhante, hatthena upakkamitvā mocessāmi, evaṃ te anāpatti bhavissatī’’ti. So bhikkhu tathā akāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Āpatti saṅghādisesassā’’ti.

८०. तेन खो पन समयेन वेसालियं लिच्छविकुमारका भिक्खुं गहेत्वा भिक्खुनिया विप्पटिपादेसुं… सिक्खमानाय विप्पटिपादेसुं… सामणेरिया विप्पटिपादेसुं। उभो सादियिंसु। उभो नासेतब्बा। उभो न सादियिंसु। उभिन्‍नं अनापत्ति।

80. Tena kho pana samayena vesāliyaṃ licchavikumārakā bhikkhuṃ gahetvā bhikkhuniyā vippaṭipādesuṃ… sikkhamānāya vippaṭipādesuṃ… sāmaṇeriyā vippaṭipādesuṃ. Ubho sādiyiṃsu. Ubho nāsetabbā. Ubho na sādiyiṃsu. Ubhinnaṃ anāpatti.

८१. तेन खो पन समयेन वेसालियं लिच्छविकुमारका भिक्खुं गहेत्वा वेसिया विप्पटिपादेसुं… पण्डके विप्पटिपादेसुं… गिहिनिया विप्पटिपादेसुं। भिक्खु सादियि। भिक्खु नासेतब्बो। भिक्खु न सादियि। भिक्खुस्स अनापत्ति।

81. Tena kho pana samayena vesāliyaṃ licchavikumārakā bhikkhuṃ gahetvā vesiyā vippaṭipādesuṃ… paṇḍake vippaṭipādesuṃ… gihiniyā vippaṭipādesuṃ. Bhikkhu sādiyi. Bhikkhu nāsetabbo. Bhikkhu na sādiyi. Bhikkhussa anāpatti.

तेन खो पन समयेन वेसालियं लिच्छविकुमारका भिक्खू गहेत्वा अञ्‍ञमञ्‍ञं विप्पटिपादेसुं। उभो सादियिंसु। उभो नासेतब्बा। उभो न सादियिंसु। उभिन्‍नं अनापत्ति।

Tena kho pana samayena vesāliyaṃ licchavikumārakā bhikkhū gahetvā aññamaññaṃ vippaṭipādesuṃ. Ubho sādiyiṃsu. Ubho nāsetabbā. Ubho na sādiyiṃsu. Ubhinnaṃ anāpatti.

८२. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो वुड्ढपब्बजितो भिक्खु पुराणदुतियिकाय दस्सनं अगमासि। सा – ‘एहि, भन्ते, विब्भमा’ति अग्गहेसि। सो भिक्खु पटिक्‍कमन्तो उत्तानो परिपति। सा उब्भजित्वा ⁷⁵ अङ्गजाते ⁷⁶ अभिनिसीदि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि …पे॰… ‘‘सादियि त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, सादियि’’न्ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असादियन्तस्सा’’ति।

82. Tena kho pana samayena aññataro vuḍḍhapabbajito bhikkhu purāṇadutiyikāya dassanaṃ agamāsi. Sā – ‘ehi, bhante, vibbhamā’ti aggahesi. So bhikkhu paṭikkamanto uttāno paripati. Sā ubbhajitvā ⁷⁷ aṅgajāte ⁷⁸ abhinisīdi. Tassa kukkuccaṃ ahosi …pe… ‘‘sādiyi tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, sādiyi’’nti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, asādiyantassā’’ti.

८३. तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु अरञ्‍ञे विहरति। मिगपोतको तस्स पस्सावट्ठानं आगन्त्वा पस्सावं पिवन्तो मुखेन अङ्गजातं अग्गहेसि। सो भिक्खु सादियि। तस्स कुक्‍कुच्‍चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्‍नो पाराजिक’’न्ति।

83. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu araññe viharati. Migapotako tassa passāvaṭṭhānaṃ āgantvā passāvaṃ pivanto mukhena aṅgajātaṃ aggahesi. So bhikkhu sādiyi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.

पठमपाराजिकं समत्तं।

Paṭhamapārājikaṃ samattaṃ.

Next: २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ

Footnotes:

1. कलन्दगामो नाम होति (सी॰), कलन्दगामो होति (स्या॰)

2. सम्पहूलेहि (सी॰)

3. kalandagāmo nāma hoti (sī.), kalandagāmo hoti (syā.)

4. sampahūlehi (sī.)

5. अनुञ्‍ञातोम्हि (सी॰ स्या॰)

6. anuññātomhi (sī. syā.)

7. ञातकापि मं (स्या॰)

8. ñātakāpi maṃ (syā.)

9. छट्टेतुकामा (क॰)

10. chaṭṭetukāmā (ka.)

11. कुड्डमूलं (सी॰ स्या॰)

12. अगमम्हा (क॰)

13. kuḍḍamūlaṃ (sī. syā.)

14. agamamhā (ka.)

15. ओपुच्छापेत्वा (सी॰ स्या॰)

16. opucchāpetvā (sī. syā.)

17. ओसादेहि (सी॰ स्या॰)

18. osādehi (sī. syā.)

19. त्वम्पि याच (सी॰)

20. tvampi yāca (sī.)

21. पहूतधनधञ्‍ञं (प॰ चरामीति) इतिपाठो सब्बत्थ नत्थि, ऊनो मञ्‍ञे

22. pahūtadhanadhaññaṃ (pa. carāmīti) itipāṭho sabbattha natthi, ūno maññe

23. चातुम्महाराजिका (सी॰ स्या॰)

24. cātummahārājikā (sī. syā.)

25. अननुच्छवियं (सी॰)

26. आसीविसस्स (सी॰ स्या॰)

27. ananucchaviyaṃ (sī.)

28. āsīvisassa (sī. syā.)

29. असन्तुट्ठताय (स्या॰)

30. वीरियारब्भस्स (क॰)

31. पञ्‍ञापेस्सामि (सी॰ स्या॰)

32. asantuṭṭhatāya (syā.)

33. vīriyārabbhassa (ka.)

34. paññāpessāmi (sī. syā.)

35. इदानिपि चे (स्या॰)

36. idānipi ce (syā.)

37. यो पन भिक्खवे भिक्खु (सी॰) यो खो भिक्खवे भिक्खु (स्या॰)

38. यो च खो भिक्खवे भिक्खु (सी॰ स्या॰)

39. yo pana bhikkhave bhikkhu (sī.) yo kho bhikkhave bhikkhu (syā.)

40. yo ca kho bhikkhave bhikkhu (sī. syā.)

41. विभ॰ ५१०, झानविभङ्गेपि

42. vibha. 510, jhānavibhaṅgepi

43. दी॰ नि॰ ३.३०५

44. dī. ni. 3.305

45. मिलक्खकस्स (सी॰ स्या॰) मिलक्खुस्स (क॰)

46. milakkhakassa (sī. syā.) milakkhussa (ka.)

47. महानि॰ ४९, ५०, ५१

48. mahāni. 49, 50, 51

49. पविसनं सादयति (क॰)

50. pavisanaṃ sādayati (ka.)

51. तानि (सी॰ स्या॰)

52. सङ्कमितुं (सी॰ स्या॰)

53. tāni (sī. syā.)

54. saṅkamituṃ (sī. syā.)

55. तानि (सी॰ स्या॰)

56. सङ्कमितुं (सी॰ स्या॰)

57. tāni (sī. syā.)

58. saṅkamituṃ (sī. syā.)

59. रथियाय (क॰)

60. इत्थी तं पस्सित्वा एतदवोच मुहुत्तं (स्या॰)

61. rathiyāya (ka.)

62. itthī taṃ passitvā etadavoca muhuttaṃ (syā.)

63. कालकता (सी॰ स्या॰)

64. kālakatā (sī. syā.)

65. वेदयामि (क॰)

66. vedayāmi (ka.)

67. पवट्टेसि (सी॰ स्या॰)

68. pavaṭṭesi (sī. syā.)

69. सुपिनन्तेन (सी॰ स्या॰)

70. supinantena (sī. syā.)

71. मुद्धप्पसन्‍ना (सी॰)

72. ऊरन्तरिकाय (सी॰)

73. muddhappasannā (sī.)

74. ūrantarikāya (sī.)

75. उब्भुजित्वा (सी॰ स्या॰)

76. अङ्गजातेन (सी॰)

77. ubbhujitvā (sī. syā.)

78. aṅgajātena (sī.)

Related texts:

अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / १. पठमपाराजिकं • 1. Paṭhamapārājikaṃ

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā
सुदिन्‍नभाणवारवण्णना • Sudinnabhāṇavāravaṇṇanā
मक्‍कटीवत्थुकथावण्णना • Makkaṭīvatthukathāvaṇṇanā
वज्‍जिपुत्तकवत्थुकथावण्णना • Vajjiputtakavatthukathāvaṇṇanā
चतुब्बिधविनयादिकथावण्णना • Catubbidhavinayādikathāvaṇṇanā
पच्‍चक्खानविभङ्गवण्णना • Paccakkhānavibhaṅgavaṇṇanā
मूलपञ्‍ञत्तिवण्णना • Mūlapaññattivaṇṇanā
अनुपञ्‍ञत्तिवण्णना • Anupaññattivaṇṇanā
पठमचतुक्‍कवण्णना • Paṭhamacatukkavaṇṇanā
एकूनसत्ततिद्विसतचतुक्‍ककथावण्णना • Ekūnasattatidvisatacatukkakathāvaṇṇanā
सन्थतचतुक्‍कभेदकथावण्णना • Santhatacatukkabhedakathāvaṇṇanā
राजपच्‍चत्थिकादिचतुक्‍कभेदकथावण्णना • Rājapaccatthikādicatukkabhedakathāvaṇṇanā
आपत्तानापत्तिवारवण्णना • Āpattānāpattivāravaṇṇanā
विनीतवत्थुवण्णना • Vinītavatthuvaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact