| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
1. පඨමපාරාජිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
656-7. තත්‌ථ තත්‌ථ ඨානුප්‌පත්‌තිකපඤ්‌ඤා වීමංසා. පදපටිපාටියා එවාති මාතිකාපදපටිපාටියා එව. ‘‘වුත්‌තන්‌ති සඞ්‌ගීතිකානං උපසඞ්‌කප්‌පනානං විභාජනං වුත්‌ත’’න්‌ති ලිඛිතං.
656-7. Tattha tattha ṭhānuppattikapaññā vīmaṃsā. Padapaṭipāṭiyā evāti mātikāpadapaṭipāṭiyā eva. ‘‘Vuttanti saṅgītikānaṃ upasaṅkappanānaṃ vibhājanaṃ vutta’’nti likhitaṃ.
658. ‘‘එහිභික්‌ඛුනීති භික්‌ඛුනී, තීහි සරණගමනෙහි උපසම්‌පන්‌නාති භික්‌ඛුනී’’ති ඉදං පන දෙසනාවිලාසවසෙන වුත්‌තන්‌ති එකෙ. අඤ්‌ඤබුද්‌ධකාලෙ අත්‌ථීති එකෙ, තං න යුත්‌තං විය දිස්‌සති අම්‌හාකම්‌පි බුද්‌ධකාලෙ සම්‌භවප්‌පසඞ්‌ගතො, එහිභික්‌ඛුනියා පටිසෙධඡායාදිස්‌සනතො ච. යථාහ ධම්‌මපදෙ විසාඛාවත්‌ථුස්‌මිං (ධ. ප. අට්‌ඨ. 1. විසාඛාවත්‌ථු) ‘‘තස්‌ස චීවරදානස්‌ස නිස්‌සන්‌දෙන ඉමං මහාලතාපසාධනං ලභි. ඉත්‌ථීනඤ්‌හි චීවරදානං මහාලතාපසාධනභණ්‌ඩෙන මත්‌ථකං පප්‌පොති, පුරිසානං ඉද්‌ධිමයපත්‌තචීවරෙනා’’ති. තීහි සරණගමනෙහි උපසම්‌පන්‌නාය පන භික්‌ඛුනියා සම්‌භවො අඤ්‌ඤබුද්‌ධකාලෙ කදාචි සියා, නත්‌ථෙව අම්‌හාකං බුද්‌ධකාලෙ. දෙසනාවිලාසෙන පන භික්‌ඛුදෙසනාක්‌කමෙනෙව භික්‌ඛුනිනිද්‌දෙසො වුත්‌තො, තෙනෙව භික්‌ඛුසඞ්‌ඝවසෙන එකතොඋපසම්‌පන්‌නා භික්‌ඛුනියො විජ්‌ජමානාපි තත්‌ථ න වුත්‌තා. තාසං අත්‌ථිතා ඉමාය පරිවාරකථාය වෙදිතබ්‌බා –
658. ‘‘Ehibhikkhunīti bhikkhunī, tīhi saraṇagamanehi upasampannāti bhikkhunī’’ti idaṃ pana desanāvilāsavasena vuttanti eke. Aññabuddhakāle atthīti eke, taṃ na yuttaṃ viya dissati amhākampi buddhakāle sambhavappasaṅgato, ehibhikkhuniyā paṭisedhachāyādissanato ca. Yathāha dhammapade visākhāvatthusmiṃ (dha. pa. aṭṭha. 1. visākhāvatthu) ‘‘tassa cīvaradānassa nissandena imaṃ mahālatāpasādhanaṃ labhi. Itthīnañhi cīvaradānaṃ mahālatāpasādhanabhaṇḍena matthakaṃ pappoti, purisānaṃ iddhimayapattacīvarenā’’ti. Tīhi saraṇagamanehi upasampannāya pana bhikkhuniyā sambhavo aññabuddhakāle kadāci siyā, nattheva amhākaṃ buddhakāle. Desanāvilāsena pana bhikkhudesanākkameneva bhikkhuniniddeso vutto, teneva bhikkhusaṅghavasena ekatoupasampannā bhikkhuniyo vijjamānāpi tattha na vuttā. Tāsaṃ atthitā imāya parivārakathāya veditabbā –
‘‘උභො එකතො උපසම්‌පන්‌නා,
‘‘Ubho ekato upasampannā,
උභින්‌නං හත්‌ථතො චීවරං පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය;
Ubhinnaṃ hatthato cīvaraṃ paṭiggaṇheyya;
සියා ආපත්‌තියො නානා,
Siyā āpattiyo nānā,
පඤ්‌හා මෙසා කුසලෙහි චින්‌තිතා’’ති. (පරි. 479);
Pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 479);
අථ වා පුථුජ්‌ජනකාලෙ එහිභික්‌ඛුසරණගමනෙන උපසම්‌පන්‌නොව ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගපාතුභාවෙන භික්‌ඛුනිභාවෙ ඨිතා පුරිසූපසම්‌පන්‌නං උපාදාය ‘‘එහිභික්‌ඛුනී’’ති, ‘‘තීහි සරණගමනෙහි උපසම්‌පන්‌නා භික්‌ඛුනී’’ති ච සඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති. නො චෙ, තං වචනං විරුජ්‌ඣෙය්‍යාති එකෙ, විචාරෙත්‌වා ගහෙතබ්‌බං. ‘‘විඤ්‌ඤූ පටිබලො’’ති ද්‌වින්‌නං අවස්‌සවභාවස්‌ස ඉජ්‌ඣනතො වුත්‌තං. එත්‌ථ යස්‌මා යං කිඤ්‌චි ආමිසං පටිග්‌ගණ්‌හන්‌තීනං අග්‌ගහත්‌ථා පුරිසානං හත්‌ථෙහි කදාචි මිස්‌සීභාවං ගච්‌ඡන්‌ති, වන්‌දන්‌තානං වා පුරිසානං සිරානි අග්‌ගපාදෙහි මිස්‌සිතානි කදාචි හොන්‌ති, කෙසච්‌ඡෙදනකාලෙ වා සිරං පුරිසානං හත්‌ථෙහි මිස්‌සිතං හොති, චිත්‌තං නාමෙතං අතිරද්‌ධගවෙසි, දුරක්‌ඛියං වා, තස්‌මා ‘‘මා අතිලහුං පාරාජිකාපත්‌ති භික්‌ඛුනීනං හොතූ’’ති බුද්‌ධා භගවන්‌තො කාරුඤ්‌ඤෙන පාරාජිකක්‌ඛෙත්‌තපරිච්‌ඡෙදං, ථුල්‌ලච්‌චයක්‌ඛෙත්‌තපරිච්‌ඡෙදඤ්‌ච විසුං විසුං දෙසෙසුන්‌ති වෙදිතබ්‌බං.
Atha vā puthujjanakāle ehibhikkhusaraṇagamanena upasampannova itthiliṅgapātubhāvena bhikkhunibhāve ṭhitā purisūpasampannaṃ upādāya ‘‘ehibhikkhunī’’ti, ‘‘tīhi saraṇagamanehi upasampannā bhikkhunī’’ti ca saṅkhyaṃ gacchati. No ce, taṃ vacanaṃ virujjheyyāti eke, vicāretvā gahetabbaṃ. ‘‘Viññū paṭibalo’’ti dvinnaṃ avassavabhāvassa ijjhanato vuttaṃ. Ettha yasmā yaṃ kiñci āmisaṃ paṭiggaṇhantīnaṃ aggahatthā purisānaṃ hatthehi kadāci missībhāvaṃ gacchanti, vandantānaṃ vā purisānaṃ sirāni aggapādehi missitāni kadāci honti, kesacchedanakāle vā siraṃ purisānaṃ hatthehi missitaṃ hoti, cittaṃ nāmetaṃ atiraddhagavesi, durakkhiyaṃ vā, tasmā ‘‘mā atilahuṃ pārājikāpatti bhikkhunīnaṃ hotū’’ti buddhā bhagavanto kāruññena pārājikakkhettaparicchedaṃ, thullaccayakkhettaparicchedañca visuṃ visuṃ desesunti veditabbaṃ.
659. තබ්‌බහුලනයෙන සා වුත්‌තාති එත්‌ථ අයමනුගණ්‌ඨිපදක්‌කමො – යෙභුය්‍යෙන කිරියසමුට්‌ඨානත්‌තා ‘‘කිරියසමුට්‌ඨාන’’න්‌ති වුත්‌තං. ‘‘කායසංසග්‌ගං සමාපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති අවත්‌වා පන ‘‘සාදියෙය්‍යා’’ති වුත්‌තත්‌තා අකිරියතොපි සමුට්‌ඨාතීති වෙදිතබ්‌බං. යථා චෙත්‌ථ, එවං හෙට්‌ඨා ‘‘මනුස්‌සිත්‌ථියා තයො මග්‌ගෙ මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවන්‌තස්‌ස ආපත්‌ති පාරාජිකස්‌සා’’තිආදිනා නයෙන කිරියසමුට්‌ඨානතං වත්‌වා තදනන්‌තරං ‘‘භික්‌ඛුපච්‌චත්‌ථිකා…පෙ.… සො චෙ පවෙසනං සාදියති, ආපත්‌ති පාරාජිකස්‌සා’’තිආදිනා (පාරා. 56) නයෙන අකිරියසමුට්‌ඨානතායපි වුත්‌තත්‌තා පඨමපාරාජිකස්‌සාපි තබ්‌බහුලනයෙනෙව කිරියසමුට්‌ඨානතා වෙදිතබ්‌බා. න හි පවෙසනසාදියනාදිම්‌හි කිරියසමුට්‌ඨානතා දිස්‌සති. අඞ්‌ගජාතචලනඤ්‌චෙත්‌ථ න සාරතො දට්‌ඨබ්‌බං ‘‘සො චෙ පවෙසනං න සාදියති, පවිට්‌ඨං න සාදියති, ඨිතං න සාදියති, උද්‌ධරණං සාදියති, ආපත්‌ති පාරාජිකස්‌සා’’ති (පාරා. 58) එත්‌ථ ඨිත න සාදියනෙ පකතියාපි පරිපුණ්‌ණචලනත්‌තා. සාදියනපච්‌චයා හි සෙවනචලනඤ්‌චෙත්‌ථ න දිස්‌සතෙවාති තබ්‌බහුලනයෙනෙව කිරියසමුට්‌ඨානතා ගහෙතබ්‌බා. තත්‌ථ තත්‌ථ අට්‌ඨකථාසු කස්‌මා තබ්‌බහුලනයො අවුත්‌තොති චෙ? ‘‘යො පන භික්‌ඛු මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවෙය්‍යා’’ති (පාරා. 39, 42) මාතිකායං කිරියසමුට්‌ඨානස්‌ස සරූපෙන වුත්‌තත්‌තා තදනුරූපවසෙන විභඞ්‌ගනයමනොලොකෙත්‌වා ‘‘කිරියසමුට්‌ඨාන’’මිච්‌චෙව වුත්‌තං. යථා චෙතෙසු තබ්‌බහුලනයෙන කිරියසමුට්‌ඨානතා වුත්‌තා, තථා සුරාදීනං අකුසලෙනෙව පාතබ්‌බතා, න ඉතරථා ‘‘යං අකුසලෙනෙව ආපජ්‌ජති, අයං ලොකවජ්‌ජා, සෙසා පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජා’’ති (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. පඨමපාරාජිකවණ්‌ණනා) වුත්‌තෙ ලොකවජ්‌ජපණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජානං නියමනලක්‌ඛණසිද්‌ධි හොති, තථා තං අවත්‌වා ‘‘යස්‌සා සචිත්‌තකපක්‌ඛෙ චිත්‌තං අකුසලමෙව හොති, අයං ලොකවජ්‌ජා. සෙසා පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජා’’ති වුත්‌තෙ ලොකවජ්‌ජවචනං නිරත්‌ථකං සියා වත්‌ථුඅජානනපක්‌ඛෙපි අකුසලෙනෙව පාතබ්‌බත්‌තා. යස්‌මා තත්‌ථ සුරාපානවීතික්‌කමස්‌ස අකුසලචිත්‌තුප්‌පාදො නත්‌ථි, තස්‌මා ඛන්‌ධකට්‌ඨකථායං (මහාව. අට්‌ඨ. 108) ‘‘මජ්‌ජපානෙ පන භික්‌ඛුනො අජානිත්‌වාපි බීජතො පට්‌ඨාය මජ්‌ජං පිවන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං, සාමණෙරො ජානිත්‌වා පිවන්‌තො සීලභෙදං ආපජ්‌ජති, න අජානිත්‌වා’’ති වුත්‌තං, න වුත්‌තං ‘‘වත්‌ථුඅජානනපක්‌ඛෙ පාණාතිපාතාදීනං සිද්‌ධිකරඅකුසලචිත්‌තුප්‌පාදසදිසෙ චිත්‌තුප්‌පාදෙ සතිපි සාමණෙරො සීලභෙදං නාපජ්‌ජතී’’ති. අභිනිවෙසවචනං පාණාතිපාතාදීහි සමානජාතිකත්‌තා සාමණෙරානං සුරාපානස්‌ස. ‘‘සුරාදයො පනිමෙ’’ති වත්‌ථුං ජානිත්‌වා පාතබ්‌බතාදිවසෙන වීතික්‌කමන්‌තස්‌ස අකුසලස්‌ස අසම්‌භවො නත්‌ථි. තෙන වුත්‌තං ‘‘යස්‌ස සචිත්‌තකපක්‌ඛෙ’’තිආදි.
659.Tabbahulanayenasā vuttāti ettha ayamanugaṇṭhipadakkamo – yebhuyyena kiriyasamuṭṭhānattā ‘‘kiriyasamuṭṭhāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti avatvā pana ‘‘sādiyeyyā’’ti vuttattā akiriyatopi samuṭṭhātīti veditabbaṃ. Yathā cettha, evaṃ heṭṭhā ‘‘manussitthiyā tayo magge methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa āpatti pārājikassā’’tiādinā nayena kiriyasamuṭṭhānataṃ vatvā tadanantaraṃ ‘‘bhikkhupaccatthikā…pe… so ce pavesanaṃ sādiyati, āpatti pārājikassā’’tiādinā (pārā. 56) nayena akiriyasamuṭṭhānatāyapi vuttattā paṭhamapārājikassāpi tabbahulanayeneva kiriyasamuṭṭhānatā veditabbā. Na hi pavesanasādiyanādimhi kiriyasamuṭṭhānatā dissati. Aṅgajātacalanañcettha na sārato daṭṭhabbaṃ ‘‘so ce pavesanaṃ na sādiyati, paviṭṭhaṃ na sādiyati, ṭhitaṃ na sādiyati, uddharaṇaṃ sādiyati, āpatti pārājikassā’’ti (pārā. 58) ettha ṭhita na sādiyane pakatiyāpi paripuṇṇacalanattā. Sādiyanapaccayā hi sevanacalanañcettha na dissatevāti tabbahulanayeneva kiriyasamuṭṭhānatā gahetabbā. Tattha tattha aṭṭhakathāsu kasmā tabbahulanayo avuttoti ce? ‘‘Yo pana bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā’’ti (pārā. 39, 42) mātikāyaṃ kiriyasamuṭṭhānassa sarūpena vuttattā tadanurūpavasena vibhaṅganayamanoloketvā ‘‘kiriyasamuṭṭhāna’’micceva vuttaṃ. Yathā cetesu tabbahulanayena kiriyasamuṭṭhānatā vuttā, tathā surādīnaṃ akusaleneva pātabbatā, na itarathā ‘‘yaṃ akusaleneva āpajjati, ayaṃ lokavajjā, sesā paṇṇattivajjā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) vutte lokavajjapaṇṇattivajjānaṃ niyamanalakkhaṇasiddhi hoti, tathā taṃ avatvā ‘‘yassā sacittakapakkhe cittaṃ akusalameva hoti, ayaṃ lokavajjā. Sesā paṇṇattivajjā’’ti vutte lokavajjavacanaṃ niratthakaṃ siyā vatthuajānanapakkhepi akusaleneva pātabbattā. Yasmā tattha surāpānavītikkamassa akusalacittuppādo natthi, tasmā khandhakaṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 108) ‘‘majjapāne pana bhikkhuno ajānitvāpi bījato paṭṭhāya majjaṃ pivantassa pācittiyaṃ, sāmaṇero jānitvā pivanto sīlabhedaṃ āpajjati, na ajānitvā’’ti vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘vatthuajānanapakkhe pāṇātipātādīnaṃ siddhikaraakusalacittuppādasadise cittuppāde satipi sāmaṇero sīlabhedaṃ nāpajjatī’’ti. Abhinivesavacanaṃ pāṇātipātādīhi samānajātikattā sāmaṇerānaṃ surāpānassa. ‘‘Surādayo panime’’ti vatthuṃ jānitvā pātabbatādivasena vītikkamantassa akusalassa asambhavo natthi. Tena vuttaṃ ‘‘yassa sacittakapakkhe’’tiādi.
කිඤ්‌චෙත්‌ථ යුත්‌තිවචනෙන අරහන්‌තානං අප්‌පවිසනතො සචිත්‌තකාචිත්‌තකපක්‌ඛෙසු අකුසලනියමොති චෙ? න, ධම්‌මතාවසෙන සෙක්‌ඛානම්‌පි අප්‌පවිසනතො. අචිත්‌තකපක්‌ඛෙ අකුසලනියමාභාවදස්‌සනත්‌ථං සුපන්‌තස්‌ස මුඛෙ පක්‌ඛිත්‌තජලබින්‌දුමිව සුරාබින්‌දුආදයො උදාහරිතබ්‌බාති. තබ්‌බහුලනයෙන හි අත්‌ථෙ ගහිතෙ පුබ්‌බෙනාපරං අට්‌ඨකථාය සමෙති. ‘‘සද්‌ධිං පාළියා අවිසෙසත්‌ථො පරතො ආවි භවිස්‌සතීති අපරෙ’’ති වුත්‌තං. ඉදමෙත්‌ථ විචාරෙතබ්‌බං . යදි වත්‌ථුජානනපක්‌ඛෙ විනා අකුසලෙන මජ්‌ජපානං සියා, කස්‌මා නාළිමජ්‌ඣං නාතික්‌කමති අරියානං පානකාදිසඤ්‌ඤීනන්‌ති? සීලභෙදවත්‌ථුවීතික්‌කමො විනාපි චිත්‌තෙන අරියානං ධම්‌මතාවසෙනෙව න සම්‌භවතීති චෙ, න, චක්‌ඛුපාලත්‌ථෙරවත්‌ථු (ධ. ප. අට්‌ඨ. 1.1) ආදිවිරොධතොති. අපිච භික්‌ඛුනොපි සාමණෙරස්‌ස විය සුරාපානං සචිත්‌තකමෙව කස්‌මා න ජාතන්‌ති? අප්‌පතිරූපත්‌තාති චෙ, සාමණෙරානම්‌පි අප්‌පතිරූපමෙව. සහධම්‌මිකා එව හි තෙ. මහාසාවජ්‌ජත්‌තාති චෙ? සාමණෙරානම්‌පි තාදිසමෙව. සාමණෙරානං සචිත්‌තකමෙව පාරාජිකං, ඉතරං දණ්‌ඩකම්‌මවත්‌ථූති චෙ? භික්‌ඛූනම්‌පි මජ්‌ජපානෙ නත්‌ථි. එත්‌ථ තිකපාචිත්‌තියෙන න භවිතබ්‌බං. මජ්‌ජෙ අමජ්‌ජසඤ්‌ඤිස්‌ස දුක්‌කටාපත්‌ති පඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බා සියා. භික්‌ඛුස්‌ස පාචිත්‌තියවත්‌ථු සාමණෙරානං පාරාජිකං හොති තිරච්‌ඡානගතසාමණෙරානං වියාති චෙ? අචිත්‌තකම්‌පි මජ්‌ජපානාදීනං සාමණෙරානං පාරාජිකං පඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බං සියා. නාචිත්‌තකං පාරාජිකං සම්‌භවතීති චෙ? න, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජම්‌පි පාරාජිකං සම්‌භවතීති. නිකායන්‌තරපක්‌ඛෙ අයමෙව දොසො. අම්‌හාකඤ්‌හි ලොකවජ්‌ජමෙව මජ්‌ජපානන්‌ති. කස්‌මා පනෙත්‌ථ සුරාපානමෙව ධම්‌මතාවසෙන අරියා න කරොන්‌තීති? න කෙවලං සුරාපානමෙව ධම්‌මතාවසෙන අරියා න කරොන්‌ති, පාණෙසුපි කොධවසෙන පාණසඤ්‌ඤිතාය සීසච්‌ඡෙදනාදීනි න කරොන්‌ති, සදාරසඤ්‌ඤාය පරදාරං න වීතික්‌කමන්‌ති, අනත්‌ථභඤ්‌ජකසඤ්‌ඤාය අත්‌ථභඤ්‌ජකමුසා න වදන්‌ති, සම්‌මාදිට්‌ඨිසඤ්‌ඤාය මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං න පටිපජ්‌ජන්‌තීති වෙදිතබ්‌බා. ආචරියාපි සුරාපානෙ අකුසලනියමාභාවමෙව වදන්‌ති, තස්‌මා එව මාතිකාට්‌ඨකථාය ගණ්‌ඨිපදෙ ලොකවජ්‌ජපණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජාධිකාරෙ ‘‘සචිත්‌තකපක්‌ඛෙඅකුසලන්‌ති සුරාපානාදිසඞ්‌ගහත්‌ථං, ඉතරථා යස්‌ස අකුසලමෙවාති වදෙය්‍යා’’ති ලිඛිතං. කිරියසමුට්‌ඨානතා පනස්‌ස තබ්‌බහුලනයමෙව, න පඨමපාරාජිකෙ. කථං? කායසංසග්‌ගසික්‌ඛාපදං පඨමපාරාජිකසමුට්‌ඨානං. එත්‌ථ භික්‌ඛුස්‌ස ච භික්‌ඛුනියා ච කායසංසග්‌ගභාවෙ සති භික්‌ඛුනී කායඞ්‌ගමචොපයමානාපි චිත්‌තෙනෙව අධිවාසෙන්‌තී ආපජ්‌ජති, න එවං භික්‌ඛු. භික්‌ඛු පන චොපයමානොව ආපජ්‌ජති, එවමෙව පඨමපාරාජිකෙපි චොපනෙ සති එව ආපජ්‌ජති, නාසති. පවෙසනං සාදියතීති එත්‌ථ පවෙසනසාදියනං නාම සෙවනචිත්‌තස්‌සුප්‌පාදනන්‌ති, එවං සන්‌තෙපි ‘‘වීමංසිත්‌වා ගහෙතබ්‌බ’’න්‌ති වුත්‌තං.
Kiñcettha yuttivacanena arahantānaṃ appavisanato sacittakācittakapakkhesu akusalaniyamoti ce? Na, dhammatāvasena sekkhānampi appavisanato. Acittakapakkhe akusalaniyamābhāvadassanatthaṃ supantassa mukhe pakkhittajalabindumiva surābinduādayo udāharitabbāti. Tabbahulanayena hi atthe gahite pubbenāparaṃ aṭṭhakathāya sameti. ‘‘Saddhiṃ pāḷiyā avisesattho parato āvi bhavissatīti apare’’ti vuttaṃ. Idamettha vicāretabbaṃ . Yadi vatthujānanapakkhe vinā akusalena majjapānaṃ siyā, kasmā nāḷimajjhaṃ nātikkamati ariyānaṃ pānakādisaññīnanti? Sīlabhedavatthuvītikkamo vināpi cittena ariyānaṃ dhammatāvaseneva na sambhavatīti ce, na, cakkhupālattheravatthu (dha. pa. aṭṭha. 1.1) ādivirodhatoti. Apica bhikkhunopi sāmaṇerassa viya surāpānaṃ sacittakameva kasmā na jātanti? Appatirūpattāti ce, sāmaṇerānampi appatirūpameva. Sahadhammikā eva hi te. Mahāsāvajjattāti ce? Sāmaṇerānampi tādisameva. Sāmaṇerānaṃ sacittakameva pārājikaṃ, itaraṃ daṇḍakammavatthūti ce? Bhikkhūnampi majjapāne natthi. Ettha tikapācittiyena na bhavitabbaṃ. Majje amajjasaññissa dukkaṭāpatti paññāpetabbā siyā. Bhikkhussa pācittiyavatthu sāmaṇerānaṃ pārājikaṃ hoti tiracchānagatasāmaṇerānaṃ viyāti ce? Acittakampi majjapānādīnaṃ sāmaṇerānaṃ pārājikaṃ paññāpetabbaṃ siyā. Nācittakaṃ pārājikaṃ sambhavatīti ce? Na, paṇṇattivajjampi pārājikaṃ sambhavatīti. Nikāyantarapakkhe ayameva doso. Amhākañhi lokavajjameva majjapānanti. Kasmā panettha surāpānameva dhammatāvasena ariyā na karontīti? Na kevalaṃ surāpānameva dhammatāvasena ariyā na karonti, pāṇesupi kodhavasena pāṇasaññitāya sīsacchedanādīni na karonti, sadārasaññāya paradāraṃ na vītikkamanti, anatthabhañjakasaññāya atthabhañjakamusā na vadanti, sammādiṭṭhisaññāya micchādiṭṭhiṃ na paṭipajjantīti veditabbā. Ācariyāpi surāpāne akusalaniyamābhāvameva vadanti, tasmā eva mātikāṭṭhakathāya gaṇṭhipade lokavajjapaṇṇattivajjādhikāre ‘‘sacittakapakkheakusalanti surāpānādisaṅgahatthaṃ, itarathā yassa akusalamevāti vadeyyā’’ti likhitaṃ. Kiriyasamuṭṭhānatā panassa tabbahulanayameva, na paṭhamapārājike. Kathaṃ? Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ. Ettha bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca kāyasaṃsaggabhāve sati bhikkhunī kāyaṅgamacopayamānāpi citteneva adhivāsentī āpajjati, na evaṃ bhikkhu. Bhikkhu pana copayamānova āpajjati, evameva paṭhamapārājikepi copane sati eva āpajjati, nāsati. Pavesanaṃ sādiyatīti ettha pavesanasādiyanaṃ nāma sevanacittassuppādananti, evaṃ santepi ‘‘vīmaṃsitvā gahetabba’’nti vuttaṃ.
පඨමපාරාජිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / භික්‌ඛුනීවිභඞ්‌ග • Bhikkhunīvibhaṅga / 1. පඨමපාරාජිකං • 1. Paṭhamapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / භික්‌ඛුනීවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. පඨමපාරාජිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 1. පඨමපාරාජිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. උබ්‌භජාණුමණ්‌ඩලිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Ubbhajāṇumaṇḍalikasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 1. පඨමපාරාජිකසික්‌ඛාපදං • 1. Paṭhamapārājikasikkhāpadaṃ
