| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
6. පාටිදෙසනීයකණ්‌ඩං
6. Pāṭidesanīyakaṇḍaṃ
1. පඨමපාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපද-අත්‌ථයොජනා
1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpada-atthayojanā
ඛුද්‌දකානං අනන්‌තරා පාටිදෙසනීයා යෙ ධම්‌මා සඞ්‌ගීතිකාරෙහි ඨපිතා, ඉදානි තෙසං ධම්‌මානං අයං වණ්‌ණනා භවතීති යොජනා.
Khuddakānaṃ anantarā pāṭidesanīyā ye dhammā saṅgītikārehi ṭhapitā, idāni tesaṃ dhammānaṃ ayaṃ vaṇṇanā bhavatīti yojanā.
552. පඨමපාටිදෙසනීයෙ තාව අත්‌ථො එවං වෙදිතබ්‌බොති යොජනා. පටිආගමනකාලෙති පිණ්‌ඩාය චරණට්‌ඨානතො පක්‌කමිත්‌වා, පටිනිවත්‌තිත්‌වා වා ආගමනකාලෙ. සබ්‌බෙවාති එත්‌ථ නිග්‌ගහීතලොපවසෙන සන්‌ධි හොතීති ආහ ‘‘සබ්‌බමෙවා’’ති. ‘‘කම්‌පමානා’’ති ඉමිනා පපුබ්‌බවිධධාතුයා කම්‌පනත්‌ථං දස්‌සෙති. අපෙහීති එත්‌ථ අපපුබ්‌බඉධාතු ගත්‍යත්‌ථොති ආහ ‘‘අපගච්‌ඡා’’ති.
552. Paṭhamapāṭidesanīye tāva attho evaṃ veditabboti yojanā. Paṭiāgamanakāleti piṇḍāya caraṇaṭṭhānato pakkamitvā, paṭinivattitvā vā āgamanakāle. Sabbevāti ettha niggahītalopavasena sandhi hotīti āha ‘‘sabbamevā’’ti. ‘‘Kampamānā’’ti iminā papubbavidhadhātuyā kampanatthaṃ dasseti. Apehīti ettha apapubbaidhātu gatyatthoti āha ‘‘apagacchā’’ti.
553. පටිදෙසෙතබ්‌බාකාරං දස්‌සෙති අනෙනාති පටිදෙසෙතබ්‌බාකාරදස්‌සනං. ද්‌වින්‌නං සද්‌දානං පරියායභාවං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘රථිකාති රච්‌ඡා’’ති. රථස්‌ස හිතා රථිකා. ණ්‍යපච්‌චයෙ කතෙ ‘‘රච්‌ඡා’’ති (මොග්‌ගල්‌ලානෙ 4.72 සුත්‌තෙ) වුච්‌චති. රච්‌ඡන්‌තරෙන අනිබ්‌බිද්‌ධා රච්‌ඡා බ්‍යූහො නාමාති ආහ ‘‘අනිබ්‌බිජ්‌ඣිත්‌වා’’තිආදි. බ්‍යූහෙති සම්‌පිණ්‌ඩෙති ජනෙ අඤ්‌ඤත්‌ථ ගන්‌තුමපදානවසෙනාති බ්‍යූහො. සිඞ්‌ඝාටකං නාම මග්‌ගසන්‌ධීති ආහ ‘‘මග්‌ගසමොධානට්‌ඨාන’’න්‌ති. සිඞ්‌ඝති මග්‌ගසමොධානං කරොති එත්‌ථාති සිඞ්‌ඝාටකං. එතෙසූති රථිකාදීසු. එසෙව නයොති දුක්‌කටපාටිදෙසනීයෙ අතිදිසති. හීති සච්‌චං. ‘‘වචනතො’’ති පදං ‘‘වෙදිතබ්‌බො’’ති පදෙ ඤාපකහෙතු. දදමානාය භික්‌ඛුනියා වසෙනාති යොජනා. එත්‌ථාති සික්‌ඛාපදෙ. තස්‌මාති යස්‌මා අපමාණං, තස්‌මා.
553. Paṭidesetabbākāraṃ dasseti anenāti paṭidesetabbākāradassanaṃ. Dvinnaṃ saddānaṃ pariyāyabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘rathikāti racchā’’ti. Rathassa hitā rathikā. Ṇyapaccaye kate ‘‘racchā’’ti (moggallāne 4.72 sutte) vuccati. Racchantarena anibbiddhā racchā byūho nāmāti āha ‘‘anibbijjhitvā’’tiādi. Byūheti sampiṇḍeti jane aññattha gantumapadānavasenāti byūho. Siṅghāṭakaṃ nāma maggasandhīti āha ‘‘maggasamodhānaṭṭhāna’’nti. Siṅghati maggasamodhānaṃ karoti etthāti siṅghāṭakaṃ. Etesūti rathikādīsu. Eseva nayoti dukkaṭapāṭidesanīye atidisati. Hīti saccaṃ. ‘‘Vacanato’’ti padaṃ ‘‘veditabbo’’ti pade ñāpakahetu. Dadamānāya bhikkhuniyā vasenāti yojanā. Etthāti sikkhāpade. Tasmāti yasmā apamāṇaṃ, tasmā.
ඉදන්‌ති වචනං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. සම්‌භින්‌නෙ එකරසෙ කාලිකත්‌තයෙති යොජනා.
Idanti vacanaṃ vuttanti sambandho. Sambhinne ekarase kālikattayeti yojanā.
556. ‘‘දාපෙතී’’ති හෙතුත්‌ථකිරියාය කාරිතකත්‌තුකාරිතකම්‌මානි දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘අඤ්‌ඤාතිකාය අඤ්‌ඤෙන කෙනචී’’ති. අඤ්‌ඤෙනාති අත්‌තනා අඤ්‌ඤෙන. ‘‘තාය එව වා භික්‌ඛුනියා අඤ්‌ඤෙන වා කෙනචී’’ති පදානි ‘‘පටිග්‌ගහාපෙත්‌වා’’තිපදෙ කාරිතකම්‌මානීති. පඨමං.
556. ‘‘Dāpetī’’ti hetutthakiriyāya kāritakattukāritakammāni dassetuṃ vuttaṃ ‘‘aññātikāya aññena kenacī’’ti. Aññenāti attanā aññena. ‘‘Tāya eva vā bhikkhuniyā aññena vā kenacī’’ti padāni ‘‘paṭiggahāpetvā’’tipade kāritakammānīti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. පඨමපාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදං • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. පඨමපාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • Pāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 1. පඨමපාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. පඨමපාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
