१. पठमपाटिदेसनीयसिक्खापदं

1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ

इमे खो पनायस्मन्तो चत्तारो पाटिदेसनीया

Ime kho panāyasmanto cattāro pāṭidesanīyā

धम्मा उद्देसं आगच्छन्ति।

Dhammā uddesaṃ āgacchanti.

५५२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरा भिक्खुनी सावत्थियं पिण्डाय चरित्वा पटिक्‍कमनकाले अञ्‍ञतरं भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘हन्दाय्य, भिक्खं पटिग्गण्हा’’ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति सब्बेव अग्गहेसि। सा उपकट्ठे काले नासक्खि पिण्डाय चरितुं, छिन्‍नभत्ता अहोसि। अथ खो सा भिक्खुनी दुतियम्पि दिवसं…पे॰… ततियम्पि दिवसं सावत्थियं पिण्डाय चरित्वा पटिक्‍कमनकाले तं भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘हन्दाय्य, भिक्खं पटिग्गण्हा’’ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति सब्बेव अग्गहेसि। सा उपकट्ठे काले नासक्खि पिण्डाय चरितुं, छिन्‍नभत्ता अहोसि। अथ खो सा भिक्खुनी चतुत्थे दिवसे रथिकाय पवेधेन्ती गच्छति। सेट्ठि गहपति रथेन पटिपथं आगच्छन्तो तं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘अपेहाय्ये’’ति। सा वोक्‍कमन्ती तत्थेव परिपति। सेट्ठि गहपति तं भिक्खुनिं खमापेसि – ‘‘खमाहाय्ये, मयासि पातिता’’ति। ‘‘नाहं, गहपति, तया पातिता। अपिच, अहमेव दुब्बला’’ति। ‘‘किस्स पन त्वं, अय्ये, दुब्बला’’ति? अथ खो सा भिक्खुनी सेट्ठिस्स गहपतिस्स एतमत्थं आरोचेसि। सेट्ठि गहपति तं भिक्खुनिं घरं नेत्वा भोजेत्वा उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भदन्ता भिक्खुनिया हत्थतो आमिसं पटिग्गहेस्सन्ति! किच्छलाभो मातुगामो’’ति!

552. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññatarā bhikkhunī sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā paṭikkamanakāle aññataraṃ bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘handāyya, bhikkhaṃ paṭiggaṇhā’’ti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti sabbeva aggahesi. Sā upakaṭṭhe kāle nāsakkhi piṇḍāya carituṃ, chinnabhattā ahosi. Atha kho sā bhikkhunī dutiyampi divasaṃ…pe… tatiyampi divasaṃ sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā paṭikkamanakāle taṃ bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘handāyya, bhikkhaṃ paṭiggaṇhā’’ti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti sabbeva aggahesi. Sā upakaṭṭhe kāle nāsakkhi piṇḍāya carituṃ, chinnabhattā ahosi. Atha kho sā bhikkhunī catutthe divase rathikāya pavedhentī gacchati. Seṭṭhi gahapati rathena paṭipathaṃ āgacchanto taṃ bhikkhuniṃ etadavoca – ‘‘apehāyye’’ti. Sā vokkamantī tattheva paripati. Seṭṭhi gahapati taṃ bhikkhuniṃ khamāpesi – ‘‘khamāhāyye, mayāsi pātitā’’ti. ‘‘Nāhaṃ, gahapati, tayā pātitā. Apica, ahameva dubbalā’’ti. ‘‘Kissa pana tvaṃ, ayye, dubbalā’’ti? Atha kho sā bhikkhunī seṭṭhissa gahapatissa etamatthaṃ ārocesi. Seṭṭhi gahapati taṃ bhikkhuniṃ gharaṃ netvā bhojetvā ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā bhikkhuniyā hatthato āmisaṃ paṭiggahessanti! Kicchalābho mātugāmo’’ti!

अस्सोसुं खो भिक्खू तस्स सेट्ठिस्स गहपतिस्स उज्झायन्तस्स खिय्यन्तस्स विपाचेन्तस्स। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खु भिक्खुनिया हत्थतो आमिसं पटिग्गहेस्सती’’ति …पे॰… सच्‍चं किर त्वं, भिक्खु, भिक्खुनिया हत्थतो आमिसं पटिग्गहेसीति ? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। ‘‘ञातिका ते, भिक्खु, अञ्‍ञातिका’’ति? ‘‘अञ्‍ञातिका, भगवा’’ति। ‘‘अञ्‍ञातको, मोघपुरिस, अञ्‍ञातिकाय न जानाति पतिरूपं वा अप्पतिरूपं वा सन्तं वा असन्तं वा। कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, अञ्‍ञातिकाय भिक्खुनिया हत्थतो आमिसं पटिग्गहेस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

Assosuṃ kho bhikkhū tassa seṭṭhissa gahapatissa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhu bhikkhuniyā hatthato āmisaṃ paṭiggahessatī’’ti …pe… saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, bhikkhuniyā hatthato āmisaṃ paṭiggahesīti ? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Ñātikā te, bhikkhu, aññātikā’’ti? ‘‘Aññātikā, bhagavā’’ti. ‘‘Aññātako, moghapurisa, aññātikāya na jānāti patirūpaṃ vā appatirūpaṃ vā santaṃ vā asantaṃ vā. Kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, aññātikāya bhikkhuniyā hatthato āmisaṃ paṭiggahessasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

५५३. ‘‘यो पन भिक्खु अञ्‍ञातिकाय भिक्खुनिया अन्तरघरं पविट्ठाय हत्थतो खादनीयं वा भोजनीयं वा सहत्था पटिग्गहेत्वा खादेय्य वा भुञ्‍जेय्य वा, पटिदेसेतब्बं तेन भिक्खुना – ‘गारय्हं, आवुसो, धम्मं आपज्‍जिं असप्पायं पाटिदेसनीयं, तं पटिदेसेमी’’’ति।

553.‘‘Yo pana bhikkhu aññātikāya bhikkhuniyā antaragharaṃ paviṭṭhāya hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā khādeyya vā bhuñjeyya vā, paṭidesetabbaṃ tena bhikkhunā – ‘gārayhaṃ, āvuso, dhammaṃ āpajjiṃ asappāyaṃ pāṭidesanīyaṃ, taṃ paṭidesemī’’’ti.

५५४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

554.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

अञ्‍ञातिका नाम मातितो वा । पितितो वा याव सत्तमा पितामहयुगा असम्बद्धा।

Aññātikā nāma mātito vā . Pitito vā yāva sattamā pitāmahayugā asambaddhā.

भिक्खुनी नाम उभतोसङ्घे उपसम्पन्‍ना।

Bhikkhunī nāma ubhatosaṅghe upasampannā.

अन्तरघरं नाम रथिका ब्यूहं सिङ्घाटकं घरं।

Antaragharaṃ nāma rathikā byūhaṃ siṅghāṭakaṃ gharaṃ.

खादनीयं नाम पञ्‍च भोजनानि – यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं ठपेत्वा अवसेसं खादनीयं नाम।

Khādanīyaṃ nāma pañca bhojanāni – yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ ṭhapetvā avasesaṃ khādanīyaṃ nāma.

भोजनीयं नाम पञ्‍च भोजनानि – ओदनो, कुम्मासो, सत्तु, मच्छो, मंसं। ‘‘खादिस्सामि भुञ्‍जिस्सामी’’ति पटिग्गण्हाति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति पाटिदेसनीयस्स।

Bhojanīyaṃ nāma pañca bhojanāni – odano, kummāso, sattu, maccho, maṃsaṃ. ‘‘Khādissāmi bhuñjissāmī’’ti paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti pāṭidesanīyassa.

५५५. अञ्‍ञातिकाय अञ्‍ञातिकसञ्‍ञी अन्तरघरं पविट्ठाय हत्थतो खादनीयं वा भोजनीयं वा सहत्था पटिग्गहेत्वा खादति वा भुञ्‍जति वा, आपत्ति पाटिदेसनीयस्स। अञ्‍ञातिकाय वेमतिको अन्तरघरं पविट्ठाय हत्थतो खादनीयं वा भोजनीयं वा सहत्था पटिग्गहेत्वा खादति वा भुञ्‍जति वा, आपत्ति पाटिदेसनीयस्स। अञ्‍ञातिकाय ञातिकसञ्‍ञी अन्तरघरं पविट्ठाय हत्थतो खादनीयं वा भोजनीयं वा सहत्था पटिग्गहेत्वा खादति वा भुञ्‍जति वा, आपत्ति पाटिदेसनीयस्स।

555. Aññātikāya aññātikasaññī antaragharaṃ paviṭṭhāya hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā khādati vā bhuñjati vā, āpatti pāṭidesanīyassa. Aññātikāya vematiko antaragharaṃ paviṭṭhāya hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā khādati vā bhuñjati vā, āpatti pāṭidesanīyassa. Aññātikāya ñātikasaññī antaragharaṃ paviṭṭhāya hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā khādati vā bhuñjati vā, āpatti pāṭidesanīyassa.

यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं आहारत्थाय पटिग्गण्हाति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति दुक्‍कटस्स। एकतोउपसम्पन्‍नाय हत्थतो खादनीयं वा भोजनीयं वा – ‘‘खादिस्सामि भुञ्‍जिस्सामी’’ति पटिग्गण्हाति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति दुक्‍कटस्स। ञातिकाय अञ्‍ञातिकसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। ञातिकाय वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। ञातिकाय ञातिकसञ्‍ञी, अनापत्ति।

Yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa. Ekatoupasampannāya hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā – ‘‘khādissāmi bhuñjissāmī’’ti paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa. Ñātikāya aññātikasaññī, āpatti dukkaṭassa. Ñātikāya vematiko, āpatti dukkaṭassa. Ñātikāya ñātikasaññī, anāpatti.

५५६. अनापत्ति ञातिकाय, दापेति न देति, उपनिक्खिपित्वा देति अन्तरारामे, भिक्खुनुपस्सये, तित्थियसेय्याय, पटिक्‍कमने , गामतो नीहरित्वा देति, यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं ‘‘सति पच्‍चये परिभुञ्‍जा’’ति देति, सिक्खमानाय, सामणेरिया, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

556. Anāpatti ñātikāya, dāpeti na deti, upanikkhipitvā deti antarārāme, bhikkhunupassaye, titthiyaseyyāya, paṭikkamane , gāmato nīharitvā deti, yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti deti, sikkhamānāya, sāmaṇeriyā, ummattakassa, ādikammikassāti.

पठमपाटिदेसनीयसिक्खापदं निट्ठितं।

Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.

Next: २. दुतियपाटिदेसनीयसिक्खापदं • 2. Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ

Related texts:

अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / १. पठमपाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • Pāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / १. पठमपाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १. पठमपाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १. पठमपाटिदेसनीयसिक्खापद-अत्थयोजना • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpada-atthayojanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact