| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
5. පඨමපත්‌ථනාසුත්‌තං
5. Paṭhamapatthanāsuttaṃ
135. ‘‘පඤ්‌චහි, භික්‌ඛවෙ, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස ජෙට්‌ඨො පුත්‌තො රජ්‌ජං පත්‌ථෙති. කතමෙහි පඤ්‌චහි? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස ජෙට්‌ඨො පුත්‌තො උභතො සුජාතො හොති මාතිතො ච පිතිතො ච, සංසුද්‌ධගහණිකො, යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන; අභිරූපො හොති දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො; මාතාපිතූනං පියො හොති මනාපො; නෙගමජානපදස්‌ස පියො හොති මනාපො; යානි තානි රඤ්‌ඤං ඛත්‌තියානං මුද්‌ධාවසිත්‌තානං සිප්‌පට්‌ඨානානි හත්‌ථිස්‌මිං වා අස්‌සස්‌මිං වා රථස්‌මිං වා ධනුස්‌මිං වා ථරුස්‌මිං වා තත්‌ථ සික්‌ඛිතො හොති අනවයො.
135. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto rajjaṃ pattheti. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, rañño khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato; mātāpitūnaṃ piyo hoti manāpo; negamajānapadassa piyo hoti manāpo; yāni tāni raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ sippaṭṭhānāni hatthismiṃ vā assasmiṃ vā rathasmiṃ vā dhanusmiṃ vā tharusmiṃ vā tattha sikkhito hoti anavayo.
‘‘තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛොම්‌හි උභතො සුජාතො මාතිතො ච පිතිතො ච, සංසුද්‌ධගහණිකො, යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන. කස්‌මාහං රජ්‌ජං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො. කස්‌මාහං රජ්‌ජං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි මාතාපිතූනං පියො මනාපො. කස්‌මාහං රජ්‌ජං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි නෙගමජානපදස්‌ස පියො මනාපො. කස්‌මාහං රජ්‌ජං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි යානි තානි රඤ්‌ඤං ඛත්‌තියානං මුද්‌ධාවසිත්‌තානං සිප්‌පට්‌ඨානානි හත්‌ථිස්‌මිං වා අස්‌සස්‌මිං වා රථස්‌මිං වා ධනුස්‌මිං වා ථරුස්‌මිං වා, තත්‌ථ 1 සික්‌ඛිතො අනවයො. කස්‌මාහං රජ්‌ජං න පත්‌ථෙය්‍ය’න්‌ති! ඉමෙහි ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චහි අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස ජෙට්‌ඨො පුත්‌තො රජ්‌ජං පත්‌ථෙති.
‘‘Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ khomhi ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi mātāpitūnaṃ piyo manāpo. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi negamajānapadassa piyo manāpo. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi yāni tāni raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ sippaṭṭhānāni hatthismiṃ vā assasmiṃ vā rathasmiṃ vā dhanusmiṃ vā tharusmiṃ vā, tattha 2 sikkhito anavayo. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyya’nti! Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi samannāgato rañño khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto rajjaṃ pattheti.
‘‘එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු ආසවානං ඛයං පත්‌ථෙති. කතමෙහි පඤ්‌චහි? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සද්‌ධො හොති, සද්‌දහති තථාගතස්‌ස බොධිං – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති. අප්‌පාබාධො හොති අප්‌පාතඞ්‌කො, සමවෙපාකිනියා ගහණියා සමන්‌නාගතො නාතිසීතාය නාච්‌චුණ්‌හාය මජ්‌ඣිමාය පධානක්‌ඛමාය; අසඨො හොති අමායාවී, යථාභූතං අත්‌තානං ආවිකත්‌තා සත්‌ථරි වා විඤ්‌ඤූසු වා සබ්‍රහ්‌මචාරීසු; ආරද්‌ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදාය, ථාමවා දළ්‌හපරක්‌කමො අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු; පඤ්‌ඤවා හොති උදයත්‌ථගාමිනියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො අරියාය නිබ්‌බෙධිකාය සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ pattheti. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Appābādho hoti appātaṅko, samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya; asaṭho hoti amāyāvī, yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu; āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu; paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
‘‘තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛොම්‌හි සද්‌ධො, සද්‌දහාමි තථාගතස්‌ස බොධිං – ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො…පෙ.… සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති. ‘කස්‌මාහං ආසවානං ඛයං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි අප්‌පාබාධො අප්‌පාතඞ්‌කො සමවෙපාකිනියා ගහණියා සමන්‌නාගතො නාතිසීතාය නාච්‌චුණ්‌හාය මජ්‌ඣිමාය පධානක්‌ඛමාය. කස්‌මාහං ආසවානං ඛයං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි අසඨො අමායාවී යථාභූතං අත්‌තානං ආවිකත්‌තා සත්‌ථරි වා විඤ්‌ඤූසු වා සබ්‍රහ්‌මචාරීසු. කස්‌මාහං ආසවානං ඛයං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි ආරද්‌ධවීරියො විහරාමි අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදාය, ථාමවා දළ්‌හපරක්‌කමො අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. කස්‌මාහං ආසවානං ඛයං න පත්‌ථෙය්‍යං! අහං ඛොම්‌හි පඤ්‌ඤවා උදයත්‌ථගාමිනියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො අරියාය නිබ්‌බෙධිකාය සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා. කස්‌මාහං ආසවානං ඛයං න පත්‌ථෙය්‍ය’න්‌ති! ඉමෙහි ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු ආසවානං ඛයං පත්‌ථෙතී’’ති. පඤ්‌චමං.
‘‘Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ khomhi saddho, saddahāmi tathāgatassa bodhiṃ – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. ‘Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi appābādho appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi asaṭho amāyāvī yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi āraddhavīriyo viharāmi akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi paññavā udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyya’nti! Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ patthetī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5-6. පත්‌ථනාසුත්‌තද්‌වයවණ්‌ණනා • 5-6. Patthanāsuttadvayavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5-9. පත්‌ථනාසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 5-9. Patthanāsuttādivaṇṇanā
