| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๕. ปฐมปวารณสิกฺขาปทํ
5. Paṭhamapavāraṇasikkhāpadaṃ
๒๓๖. ปญฺจเม ปวาริตาติ เอตฺถ วสฺสํวุตฺถปวารณา, ปจฺจยปวารณา, ปฎิเกฺขปปวารณา, ยาวทตฺถปวารณา จาติ จตุพฺพิธาสุ ปวารณาสุ ยาวทตฺถปวารณา จ ปฎิเกฺขปปวารณา จาติ เทฺว ปวารณา อธิเปฺปตาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘พฺราหฺมเณนา’’ติอาทิฯ พฺราหฺมเณน ปวาริตาติ สมฺพโนฺธฯ สยนฺติ ตติยนฺตนิปาโต ‘‘ปวาริตา’’ติปเทน สมฺพโนฺธฯ จสโทฺท อญฺญตฺถ โยเชตโพฺพ ยาวทตฺถปวารณาย จ ปฎิเกฺขปปวารณาย จาติฯ ปฎิมุขํ อตฺตโน เคหํ วิสนฺติ ปวิสนฺตีติ ปฎิวิสฺสกาติ วุเตฺต อาสนฺนเคหวาสิกา คเหตพฺพาติ อาห ‘‘สามนฺตฆรวาสิเก’’ติฯ
236. Pañcame pavāritāti ettha vassaṃvutthapavāraṇā, paccayapavāraṇā, paṭikkhepapavāraṇā, yāvadatthapavāraṇā cāti catubbidhāsu pavāraṇāsu yāvadatthapavāraṇā ca paṭikkhepapavāraṇā cāti dve pavāraṇā adhippetāti dassento āha ‘‘brāhmaṇenā’’tiādi. Brāhmaṇena pavāritāti sambandho. Sayanti tatiyantanipāto ‘‘pavāritā’’tipadena sambandho. Casaddo aññattha yojetabbo yāvadatthapavāraṇāya ca paṭikkhepapavāraṇāya cāti. Paṭimukhaṃ attano gehaṃ visanti pavisantīti paṭivissakāti vutte āsannagehavāsikā gahetabbāti āha ‘‘sāmantagharavāsike’’ti.
๒๓๗. อุทฺธงฺคโม รโว โอรโว, โสเยว สโทฺท โอรวสโทฺท, กากานํ โอรวสโทฺท กโกรวสโทฺทติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘กากาน’’นฺติอาทิฯ
237. Uddhaṅgamo ravo oravo, soyeva saddo oravasaddo, kākānaṃ oravasaddo kakoravasaddoti dassento āha ‘‘kākāna’’ntiādi.
๒๓๙. ตวนฺตุปจฺจยสฺส อตีตตฺถภาวํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘ตตฺถ จา’’ติอาทิฯ ตตฺถาติ ‘‘ภุตฺตวา’’ติปเทฯ ยสฺมา เยน ภิกฺขุนา อโชฺฌหริตํ โหติ, ตสฺมา โส ‘‘ภุตฺตาวี’’ติ สงฺขฺยํ คจฺฉตีติ โยชนาฯ สงฺขาทิตฺวาติ ทเนฺตหิ จุณฺณํ กตฺวาฯ เตนาติ เตน เหตุนาฯ อสฺสาติ ‘‘ภุตฺตาวี’’ติปทสฺสฯ ปวาเรติ ปฎิกฺขิปตีติ ปวาริโต ภิกฺขูติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘กตปวารโณ’’ติฯ โสปิ จาติ โส ปฎิเกฺขโป จ โหตีติ สมฺพโนฺธฯ อสฺสาติ ‘‘ปวาริโต’’ติปทสฺสฯ ตตฺถาติ ‘‘อสนํ ปญฺญายตี’’ติอาทิวจเนฯ ยสฺมา ภุตฺตาวีติปิ สงฺขฺยํ คจฺฉติ, ตสฺมา น ปสฺสามาติ โยชนาฯ ‘‘อสนํ ปญฺญายตี’’ติ ปทภาชนิยา ‘‘ภุตฺตาวี’’ติ มาติกาปทสฺส อสํสนฺทนภาวํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘อสนํ ปญฺญายตีติ อิมินา’’ติอาทิฯ ยญฺจาติ ยญฺจ โภชนํฯ ทิรตฺตาทีติ เอตฺถ อาทิสเทฺทน ปญฺจาทิวจนํ สงฺคณฺหาติฯ เอตนฺติ ‘‘ภุตฺตาวี’’ติปทํฯ
239. Tavantupaccayassa atītatthabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tattha cā’’tiādi. Tatthāti ‘‘bhuttavā’’tipade. Yasmā yena bhikkhunā ajjhoharitaṃ hoti, tasmā so ‘‘bhuttāvī’’ti saṅkhyaṃ gacchatīti yojanā. Saṅkhāditvāti dantehi cuṇṇaṃ katvā. Tenāti tena hetunā. Assāti ‘‘bhuttāvī’’tipadassa. Pavāreti paṭikkhipatīti pavārito bhikkhūti dassento āha ‘‘katapavāraṇo’’ti. Sopi cāti so paṭikkhepo ca hotīti sambandho. Assāti ‘‘pavārito’’tipadassa. Tatthāti ‘‘asanaṃ paññāyatī’’tiādivacane. Yasmā bhuttāvītipi saṅkhyaṃ gacchati, tasmā na passāmāti yojanā. ‘‘Asanaṃ paññāyatī’’ti padabhājaniyā ‘‘bhuttāvī’’ti mātikāpadassa asaṃsandanabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘asanaṃ paññāyatīti iminā’’tiādi. Yañcāti yañca bhojanaṃ. Dirattādīti ettha ādisaddena pañcādivacanaṃ saṅgaṇhāti. Etanti ‘‘bhuttāvī’’tipadaṃ.
‘‘อสนํ ปญฺญายตี’’ติอาทีสุ วินิจฺฉโย เอวํ เวทิตโพฺพติ สมฺพโนฺธฯ ‘‘ปญฺญายตี’’ติ เอตฺถ ญาธาตุยา ขายนตฺถํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘ทิสฺสตี’’ติฯ ‘‘หตฺถปาเส’’ติปทสฺส ทฺวาทสหตฺถปฺปมาโณ หตฺถปาโส นาธิเปฺปโตติ อาห ‘‘อฑฺฒเตยฺยหตฺถปฺปมาเณ’’ติฯ วาจาย อภิหรณํ นาธิเปฺปตํฯ เตนาห ‘‘กาเยนา’’ติฯ อภิหรตีติ อภิมุขํ หรติฯ ตนฺติ โภชนํฯ เอตนฺติ ปญฺจงฺคภาวํ, ‘‘ปญฺจหิ…เป.… ปญฺญายตี’’ติ วจนํ วาฯ
‘‘Asanaṃ paññāyatī’’tiādīsu vinicchayo evaṃ veditabboti sambandho. ‘‘Paññāyatī’’ti ettha ñādhātuyā khāyanatthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘dissatī’’ti. ‘‘Hatthapāse’’tipadassa dvādasahatthappamāṇo hatthapāso nādhippetoti āha ‘‘aḍḍhateyyahatthappamāṇe’’ti. Vācāya abhiharaṇaṃ nādhippetaṃ. Tenāha ‘‘kāyenā’’ti. Abhiharatīti abhimukhaṃ harati. Tanti bhojanaṃ. Etanti pañcaṅgabhāvaṃ, ‘‘pañcahi…pe… paññāyatī’’ti vacanaṃ vā.
ตตฺราติ ‘‘อสนํ ปญฺญายตี’’ติอาทิวจเนฯ อสฺนาตีติ กียาทิคณตฺตา, ตสฺส จ เอกกฺขรธาตุตฺตา สการนการานํ สํโยโค ทฎฺฐโพฺพฯ ตนฺติ โภชนํฯ อุนฺทติ ปสวติ ภุญฺชนฺตานํ อายุพลํ ชเนตีติ โอทโนฯ ยวาทโย ปูติํ กตฺวา กตตฺตา กุจฺฉิเตน มสียติ อามสียตีติ กุมาโสฯ สจติ สมวาโย หุตฺวา ภวตีติ สตฺตุฯ พฺยญฺชนตฺถาย มาเรตโพฺพติ มโจฺฉฯ มานียติ ภุญฺชเนฺตหีติ มํสํฯ ตตฺถาติ โอทนาทีสุ ปญฺจสุ โภชเนสุฯ สาโร อสฺสตฺถิ อเญฺญสํ ธญฺญานนฺติ สาลีฯ วหติ ภุญฺชนฺตานํ ชีวิตนฺติ วีหิฯ ยวติ อมิสฺสิโตปิ มิสฺสิโต วิย ภวตีติ ยโวฯ คุธติ ปริเวฐติ มิลกฺขโภชนตฺตาติ โคธุโมฯ โสภนสีสตฺตา กมนียภาวํ คจฺฉตีติ กงฺคุฯ มหนฺตสีสตฺตา, มธุรรสนาฬตฺตา จ วรียติ ปตฺถียติ ชเนหีติ วรโกฯ โกรํ รุธิรํ ทูสติ ภุญฺชนฺตานนฺติ กุทฺรูสโกฯ นิพฺพโตฺต โอทโน นามาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถาติ สตฺตสุ ธเญฺญสุฯ สาลีตีติ เอตฺถ อิติสโทฺท นามปริยาโยฯ สาลี นามาติ อโตฺถฯ เอเสว นโย ‘‘วีหีตี’’ติอาทีสุปิฯ
Tatrāti ‘‘asanaṃ paññāyatī’’tiādivacane. Asnātīti kīyādigaṇattā, tassa ca ekakkharadhātuttā sakāranakārānaṃ saṃyogo daṭṭhabbo. Tanti bhojanaṃ. Undati pasavati bhuñjantānaṃ āyubalaṃ janetīti odano. Yavādayo pūtiṃ katvā katattā kucchitena masīyati āmasīyatīti kumāso. Sacati samavāyo hutvā bhavatīti sattu. Byañjanatthāya māretabboti maccho. Mānīyati bhuñjantehīti maṃsaṃ. Tatthāti odanādīsu pañcasu bhojanesu. Sāro assatthi aññesaṃ dhaññānanti sālī. Vahati bhuñjantānaṃ jīvitanti vīhi. Yavati amissitopi missito viya bhavatīti yavo. Gudhati pariveṭhati milakkhabhojanattāti godhumo. Sobhanasīsattā kamanīyabhāvaṃ gacchatīti kaṅgu. Mahantasīsattā, madhurarasanāḷattā ca varīyati patthīyati janehīti varako. Koraṃ rudhiraṃ dūsati bhuñjantānanti kudrūsako. Nibbatto odano nāmāti sambandho. Tatthāti sattasu dhaññesu. Sālītīti ettha itisaddo nāmapariyāyo. Sālī nāmāti attho. Eseva nayo ‘‘vīhītī’’tiādīsupi.
เอตฺถาติ ติณธญฺญชาตีสุฯ นีวาโร สาลิยา อนุโลโม, วรกโจรโก วรกสฺส อนุโลโมฯ อมฺพิลปายาสาทีสูติ เอตฺถ อาทิสเทฺทน ขีรภตฺตาทโย สงฺคณฺหนฺติฯ โอธีติ อวธิ, มริยาโทติ อโตฺถฯ โส หิ อวหียติ จชียติ อสฺมาติ โอธีติ วุจฺจติฯ
Etthāti tiṇadhaññajātīsu. Nīvāro sāliyā anulomo, varakacorako varakassa anulomo. Ambilapāyāsādīsūti ettha ādisaddena khīrabhattādayo saṅgaṇhanti. Odhīti avadhi, mariyādoti attho. So hi avahīyati cajīyati asmāti odhīti vuccati.
โยปิ ปายาโส วา ยาปิ อมฺพิลยาคุ วา โอธิํ น ทเสฺสติ, โส ปวารณํ น ชเนตีติ โยชนาฯ ปเยน ขีเรน กตตฺตา ปายาโสฯ ปาตพฺพสฺส, อสิตพฺพสฺส จาติ ทฺวินฺนํ พฺยุปฺปตฺตินิมิตฺตานํ สมฺภวโต วา ปายาโสติ วุจฺจติฯ อุทฺธนโตติ จุลฺลิโตฯ สา หิ อุปริ ธียนฺติ ฐปิยนฺติ ถาลฺยาทโย เอตฺถาติ อุทฺธนนฺติ วุจฺจติฯ อาวชฺชิตฺวาติ ปริณาเมตฺวาฯ ฆนภาวนฺติ กถินภาวํฯ เอตฺถาปิ วาเกฺย ‘‘โย โส’’ติ ปทานิ โยเชตพฺพานิฯ ปุเพฺพติ อพฺภุณฺหกาเลฯ นิมนฺตเนติ นิมนฺตนฎฺฐาเนฯ ภเตฺต อากิริตฺวา เทนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ ยาปนํ คจฺฉติ อิมายาติ ยาคุฯ กิญฺจาปิ ตนุกา โหติ, ตถาปีติ โยชนาฯ อุทกาทีสูติอาทิสเทฺทน กิญฺชิกขีราทโย สงฺคยฺหนฺติฯ ยาคุสงฺคหเมว คจฺฉติ, กสฺมา? อุทกาทีนํ ปกฺกุถิตตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ ตสฺมิํ วาติ สภเตฺต, ปกฺกุถิตอุทกาทิเก วาฯ อญฺญสฺมิํ วาติ ปกฺกุถิตอุทกาทิโต อญฺญสฺมิํ อุทกาทิเก วาฯ ยตฺถ ยสฺมิํ อุทกาทิเก ปกฺขิปนฺติ, ตํ ปวารณํ ชเนตีติ โยชนาฯ
Yopi pāyāso vā yāpi ambilayāgu vā odhiṃ na dasseti, so pavāraṇaṃ na janetīti yojanā. Payena khīrena katattā pāyāso. Pātabbassa, asitabbassa cāti dvinnaṃ byuppattinimittānaṃ sambhavato vā pāyāsoti vuccati. Uddhanatoti cullito. Sā hi upari dhīyanti ṭhapiyanti thālyādayo etthāti uddhananti vuccati. Āvajjitvāti pariṇāmetvā. Ghanabhāvanti kathinabhāvaṃ. Etthāpi vākye ‘‘yo so’’ti padāni yojetabbāni. Pubbeti abbhuṇhakāle. Nimantaneti nimantanaṭṭhāne. Bhatte ākiritvā dentīti sambandho. Yāpanaṃ gacchati imāyāti yāgu. Kiñcāpi tanukā hoti, tathāpīti yojanā. Udakādīsūtiādisaddena kiñjikakhīrādayo saṅgayhanti. Yāgusaṅgahameva gacchati, kasmā? Udakādīnaṃ pakkuthitattāti adhippāyo. Tasmiṃ vāti sabhatte, pakkuthitaudakādike vā. Aññasmiṃ vāti pakkuthitaudakādito aññasmiṃ udakādike vā. Yattha yasmiṃ udakādike pakkhipanti, taṃ pavāraṇaṃ janetīti yojanā.
สุทฺธรสโกติ มจฺฉมํสขณฺฑนฺหารูหิ อมิโสฺส สุโทฺธ มจฺฉาทิรสโกฯ รสกยาคูติ รสกภูตา ทฺรวภูตา ยาคุฯ ฆนยาคูติ กถินยาคุฯ เอตฺถาติ ฆนยาคุยํฯ ปุปฺผิอตฺถายาติ ปุปฺผํ ผุลฺลํ อิมสฺส ขชฺชกสฺสาติ ปุปฺผี, ปุปฺผิโน อโตฺถ ปโยชนํ ปุปฺผิอโตฺถ, ตทตฺถาย กตนฺติ สมฺพโนฺธฯ เต ตณฺฑุเลติ เต เสทิตตณฺฑุเลฯ อจุณฺณตฺตา เนว สตฺตุสงฺขฺยํ, อปกฺกตฺตา น ภตฺตสงฺขฺยํ คจฺฉนฺติฯ เตหีติ เสทิตตณฺฑุเลหิฯ เต ตณฺฑุเล ปจนฺติ, กโรนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ
Suddharasakoti macchamaṃsakhaṇḍanhārūhi amisso suddho macchādirasako. Rasakayāgūti rasakabhūtā dravabhūtā yāgu. Ghanayāgūti kathinayāgu. Etthāti ghanayāguyaṃ. Pupphiatthāyāti pupphaṃ phullaṃ imassa khajjakassāti pupphī, pupphino attho payojanaṃ pupphiattho, tadatthāya katanti sambandho. Te taṇḍuleti te seditataṇḍule. Acuṇṇattā neva sattusaṅkhyaṃ, apakkattā na bhattasaṅkhyaṃ gacchanti. Tehīti seditataṇḍulehi. Te taṇḍule pacanti, karontīti sambandho.
‘‘ยเวหี’’ติ พหุวจเนน สตฺต ธญฺญานิปิ คหิตานิฯ เอส นโย สาลิวีหิยเวหีติ เอตฺถาปิฯ ถุเสติ ธญฺญตเจฯ ปลาเปตฺวาติ ปฎิกฺกมาเปตฺวา ฯ ตนฺติ จุณฺณํ คจฺฉตีติ สมฺพโนฺธฯ ขรปากภชฺชิตานนฺติ ขโร ปาโก ขรปาโก, ขรปาเกน ภชฺชิตา ขรปากภชฺชิตา, เตสํฯ น ปวาเรนฺติ อสตฺตุสงฺคหตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ กุณฺฑกมฺปีติ กณมฺปิฯ ปวาเรติ สตฺตุสงฺคหตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ เตหีติ ลาเชหิฯ สุทฺธขชฺชกนฺติ ปิเฎฺฐหิ อมิสฺสิตํ สุทฺธํ ผลาผลาทิขชฺชกํฯ ยาคุํ ปิวนฺตสฺส เทนฺตีติ โยชนาฯ ตานีติ เทฺว มจฺฉมํสขณฺฑานิฯ น ปวาเรติ ทฺวินฺนํ มจฺฉมํสขณฺฑานํ อขาทิตตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ ตโตติ เทฺวมจฺฉมํสขณฺฑโต นีหริตฺวา เอกนฺติ สมฺพโนฺธ, เตสุ วาฯ โสติ ขาทโก ภิกฺขุฯ อญฺญนฺติ ทฺวีหิ มจฺฉมํสขเณฺฑหิ อญฺญํ ปวารณปโหนกํ โภชนํฯ
‘‘Yavehī’’ti bahuvacanena satta dhaññānipi gahitāni. Esa nayo sālivīhiyavehīti etthāpi. Thuseti dhaññatace. Palāpetvāti paṭikkamāpetvā . Tanti cuṇṇaṃ gacchatīti sambandho. Kharapākabhajjitānanti kharo pāko kharapāko, kharapākena bhajjitā kharapākabhajjitā, tesaṃ. Na pavārenti asattusaṅgahattāti adhippāyo. Kuṇḍakampīti kaṇampi. Pavāreti sattusaṅgahattāti adhippāyo. Tehīti lājehi. Suddhakhajjakanti piṭṭhehi amissitaṃ suddhaṃ phalāphalādikhajjakaṃ. Yāguṃ pivantassa dentīti yojanā. Tānīti dve macchamaṃsakhaṇḍāni. Na pavāreti dvinnaṃ macchamaṃsakhaṇḍānaṃ akhāditattāti adhippāyo. Tatoti dvemacchamaṃsakhaṇḍato nīharitvā ekanti sambandho, tesu vā. Soti khādako bhikkhu. Aññanti dvīhi macchamaṃsakhaṇḍehi aññaṃ pavāraṇapahonakaṃ bhojanaṃ.
อวตฺถุตายาติ ปวารณาย อวตฺถุภาวโตฯ ตํ วิตฺถาเรโนฺต อาห ‘‘ยํ หี’’ติฯ หิสโทฺท วิตฺถารโชตโกฯ ยนฺติ มํสํฯ อิทํ ปนาติ อิทํ มํสํ ปนฯ ปฎิกฺขิตฺตมํสํ กปฺปิยภาวโต อปฎิกฺขิปิตพฺพฎฺฐาเน ฐิตตฺตา ปฎิกฺขิตฺตมฺปิ มํสภาวํ น ชหาติฯ นนุ ขาทิตมํสํ ปน อกปฺปิยภาวโต ปฎิกฺขิปิตพฺพฎฺฐาเน ฐิตตฺตา ขาทิยมานมฺปิ มํสภาวํ ชหาตีติ อาห ‘‘ยํ ปนา’’ติอาทิฯ กุลทูสกกมฺมญฺจ เวชฺชกมฺมญฺจ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาโรจนญฺจ สาทิตรูปิยญฺจ กุล…เป.… รูปิยานิ, ตานิ อาทีนิ เยสํ กุหนาทีนนฺติ กุล…เป.… รูปิยาทโย, เตหิฯ สพฺพตฺถาติ สเพฺพสุ วาเรสุฯ
Avatthutāyāti pavāraṇāya avatthubhāvato. Taṃ vitthārento āha ‘‘yaṃ hī’’ti. Hisaddo vitthārajotako. Yanti maṃsaṃ. Idaṃ panāti idaṃ maṃsaṃ pana. Paṭikkhittamaṃsaṃ kappiyabhāvato apaṭikkhipitabbaṭṭhāne ṭhitattā paṭikkhittampi maṃsabhāvaṃ na jahāti. Nanu khāditamaṃsaṃ pana akappiyabhāvato paṭikkhipitabbaṭṭhāne ṭhitattā khādiyamānampi maṃsabhāvaṃ jahātīti āha ‘‘yaṃ panā’’tiādi. Kuladūsakakammañca vejjakammañca uttarimanussadhammārocanañca sāditarūpiyañca kula…pe… rūpiyāni, tāni ādīni yesaṃ kuhanādīnanti kula…pe… rūpiyādayo, tehi. Sabbatthāti sabbesu vāresu.
เอวนฺติอาทิ นิคมนนิทสฺสนํฯ ตนฺติ โภชนํฯ ยถาติ เยนากาเรนฯ เยน อโชฺฌหฎํ โหติ, โส ปฎิกฺขิปติ ปวาเรตีติ โยชนาฯ กตฺถจีติ กิสฺมิญฺจิ ปตฺตาทิเกฯ ตสฺมิํ เจ อนฺตเรติ ตสฺมิํ ขเณ เจฯ อญฺญตฺราติ อญฺญสฺมิํ ฐาเนฯ ปเตฺต วิชฺชมานโภชนํ อนโชฺฌหริตุกาโม โหติ ยถา, เอวนฺติ โยชนาฯ หีติ สจฺจํฯ สพฺพตฺถาติ สเพฺพสุ ปเทสุฯ ตตฺถาติ กุรุนฺทียํฯ อานิสทสฺสาติ อาคมฺม นิสีทติ เอเตนาติ อานิสโท, ตสฺส ปจฺฉิมนฺตโตติ สมฺพโนฺธฯ ปณฺหิอนฺตโตติ ปสติ ฐิตกาเล วา คมนกาเล วา ภูมิํ ผุสตีติ ปณฺหี, ตสฺส อนฺตโตฯ ‘‘ทายกสฺสา’’ติปทํ ‘‘ปสาริตหตฺถ’’นฺติ ปเทน จ ‘‘องฺค’’นฺติ ปเทน จ อวยวีสมฺพโนฺธฯ หตฺถปาโสติ หตฺถสฺส ปาโส สมีโป หตฺถปาโส, หโตฺถ ปสติ ผุสติ อสฺมิํ ฐาเนติ วา หตฺถปาโส, อฑฺฒเตยฺยหโตฺถ ปเทโสฯ ตสฺมินฺติ หตฺถปาเสฯ
Evantiādi nigamananidassanaṃ. Tanti bhojanaṃ. Yathāti yenākārena. Yena ajjhohaṭaṃ hoti, so paṭikkhipati pavāretīti yojanā. Katthacīti kismiñci pattādike. Tasmiṃ ce antareti tasmiṃ khaṇe ce. Aññatrāti aññasmiṃ ṭhāne. Patte vijjamānabhojanaṃ anajjhoharitukāmo hoti yathā, evanti yojanā. Hīti saccaṃ. Sabbatthāti sabbesu padesu. Tatthāti kurundīyaṃ. Ānisadassāti āgamma nisīdati etenāti ānisado, tassa pacchimantatoti sambandho. Paṇhiantatoti pasati ṭhitakāle vā gamanakāle vā bhūmiṃ phusatīti paṇhī, tassa antato. ‘‘Dāyakassā’’tipadaṃ ‘‘pasāritahattha’’nti padena ca ‘‘aṅga’’nti padena ca avayavīsambandho. Hatthapāsoti hatthassa pāso samīpo hatthapāso, hattho pasati phusati asmiṃ ṭhāneti vā hatthapāso, aḍḍhateyyahattho padeso. Tasminti hatthapāse.
อุปนาเมตีติ สมีปํ นาเมติฯ อนนฺตรนิสิโนฺนปีติ หตฺถปาสํ อวิชหิตฺวา อนนฺตเร ฐาเน นิสิโนฺนปิ ภิกฺขุ วทตีติ โยชนาฯ ภตฺตปจฺฉินฺติ ภเตฺตน ปกฺขิตฺตํ ปจฺฉิํฯ อีสกนฺติ ภาวนปุํสกํฯ อุทฺธริตฺวา วา อปนาเมตฺวา วาติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ ทูเรติ นวาสเนฯ อิโตติ ปตฺตโตฯ คโต ทูโตติ สมฺพโนฺธฯ
Upanāmetīti samīpaṃ nāmeti. Anantaranisinnopīti hatthapāsaṃ avijahitvā anantare ṭhāne nisinnopi bhikkhu vadatīti yojanā. Bhattapacchinti bhattena pakkhittaṃ pacchiṃ. Īsakanti bhāvanapuṃsakaṃ. Uddharitvā vā apanāmetvā vāti sambandhitabbaṃ. Dūreti navāsane. Itoti pattato. Gato dūtoti sambandho.
ปริเวสนายาติ ปริเวสนตฺถาย, ภตฺตเคฺค วาฯ ตตฺราติ อสฺมิํ ปริเวสเนฯ ตนฺติ ภตฺตปจฺฉิํฯ ผุฎฺฐมตฺตาวาติ ผุสิยมตฺตาวฯ กฎจฺฉุนา อุทฺธฎภเตฺต ปน ปวารณา โหตีติ โยชนาฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ตสฺสาติ ปริเวสกสฺสฯ อภิหเฎ ปฎิกฺขิตฺตตฺตาติ อภิหฎสฺส ภตฺตสฺส ปฎิกฺขิตฺตภาวโตฯ
Parivesanāyāti parivesanatthāya, bhattagge vā. Tatrāti asmiṃ parivesane. Tanti bhattapacchiṃ. Phuṭṭhamattāvāti phusiyamattāva. Kaṭacchunā uddhaṭabhatte pana pavāraṇā hotīti yojanā. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tassāti parivesakassa. Abhihaṭe paṭikkhittattāti abhihaṭassa bhattassa paṭikkhittabhāvato.
‘‘กาเยน วาจาย วา ปฎิกฺขิปนฺตสฺส ปวารณา โหตี’’ติ สเงฺขเปน วุตฺตมตฺถํ วิตฺถาเรน ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ตตฺถา’’ติอาทิฯ ตตฺถาติ เตสุ กายวาจาปฎิเกฺขเปสุฯ มจฺฉิกพีชนินฺติ มกฺขิกานํ อุตฺตาสนิํ พีชนิํฯ ขการสฺส หิ ฉการํ กตฺวา ‘‘มจฺฉิกา’’ติ วุจฺจติ ‘‘สจฺฉิกตฺวา’’ติอาทีสุ วิย (อ. นิ. ๓.๑๐๓)ฯ เอตฺถ หิ ‘‘สกฺขิกตฺวา’’ติ วตฺตเพฺพ ขการสฺส ฉกาโร โหติฯ
‘‘Kāyena vācāya vā paṭikkhipantassa pavāraṇā hotī’’ti saṅkhepena vuttamatthaṃ vitthārena dassento āha ‘‘tatthā’’tiādi. Tatthāti tesu kāyavācāpaṭikkhepesu. Macchikabījaninti makkhikānaṃ uttāsaniṃ bījaniṃ. Khakārassa hi chakāraṃ katvā ‘‘macchikā’’ti vuccati ‘‘sacchikatvā’’tiādīsu viya (a. ni. 3.103). Ettha hi ‘‘sakkhikatvā’’ti vattabbe khakārassa chakāro hoti.
เอโก วทตีติ สมฺพโนฺธฯ อปเนตฺวาติ ปตฺตโต อปเนตฺวาฯ เอตฺถาติ วจเนฯ กถนฺติ เกนากาเรน โหตีติ โยชนาฯ วทนฺตสฺส นามาติ เอตฺถ นามสโทฺท ครหโตฺถ ‘‘อตฺถี’’ติปเทน โยเชตโพฺพฯ อตฺถิ นามาติ อโตฺถฯ อิโตปีติ ปตฺตโตปิฯ ตตฺราปีติ ตสฺมิํ วจเนปิฯ
Eko vadatīti sambandho. Apanetvāti pattato apanetvā. Etthāti vacane. Kathanti kenākārena hotīti yojanā. Vadantassa nāmāti ettha nāmasaddo garahattho ‘‘atthī’’tipadena yojetabbo. Atthi nāmāti attho. Itopīti pattatopi. Tatrāpīti tasmiṃ vacanepi.
สมํสกนฺติ มํเสน สห ปวตฺตํฯ รสนฺติ ทฺรวํฯ ตนฺติ วจนํฯ ปฎิกฺขิปโต โหติฯ กสฺมา? มโจฺฉ จ รโส จ มเจฺฉน มิโสฺส รโส จาติ อตฺถสฺส สมฺภวโตฯ อิทนฺติ วตฺถุํฯ มํสํ วิสุํ กตฺวาติ ‘‘มํสสฺส รสํ มํสรส’’นฺติ มํสปทตฺถสฺส ปธานภาวํ อกตฺวา, รสปทตฺถเสฺสว ปธานภาวํ กตฺวาติ อโตฺถฯ
Samaṃsakanti maṃsena saha pavattaṃ. Rasanti dravaṃ. Tanti vacanaṃ. Paṭikkhipato hoti. Kasmā? Maccho ca raso ca macchena misso raso cāti atthassa sambhavato. Idanti vatthuṃ. Maṃsaṃ visuṃ katvāti ‘‘maṃsassa rasaṃ maṃsarasa’’nti maṃsapadatthassa padhānabhāvaṃ akatvā, rasapadatthasseva padhānabhāvaṃ katvāti attho.
อาปุจฺฉนฺตนฺติ ‘‘มํสรสํ คณฺหถา’’ติ อาปุจฺฉนฺตํฯ ตนฺติ มํสํฯ กรมฺพโกติ มิสฺสกาธิวจนเมตํฯ ยญฺหิ อเญฺญน อเญฺญน มิเสฺสตฺวา กโรนฺติ, โส ‘‘กรมฺพโก’’ติ วุจฺจติฯ อยํ ปเนตฺถ วจนโตฺถ – กโรติ สมูหํ อวยวินฺติ กโร, กรียติ วา สมูเหน อวยวินาติ กโร, อวยโว, ตํ วกติ อาททาตีติ กรมฺพโก, สมูโหฯ ‘‘กทมฺพโก’’ติปิ ปาโฐ, โสปิ ยุโตฺตเยว อนุมตตฺตา ปณฺฑิเตหิฯ อภิธาเนปิ เอวเมว อตฺถีฯ อโตฺถ ปน อญฺญถา จิเนฺตตโพฺพฯ อิมสฺมิํ วา อเตฺถ รการสฺส ทกาโร กาตโพฺพฯ มํเสน มิโสฺส, ลกฺขิโต วา กรมฺพโก มํสกรมฺพโกฯ น ปวาเรตีติ เยสํ เกสญฺจิ มิสฺสกตฺตา น ปวาเรติฯ ปวาเรตีติ มํเสน มิสฺสิตตฺตา ปวาเรติฯ
Āpucchantanti ‘‘maṃsarasaṃ gaṇhathā’’ti āpucchantaṃ. Tanti maṃsaṃ. Karambakoti missakādhivacanametaṃ. Yañhi aññena aññena missetvā karonti, so ‘‘karambako’’ti vuccati. Ayaṃ panettha vacanattho – karoti samūhaṃ avayavinti karo, karīyati vā samūhena avayavināti karo, avayavo, taṃ vakati ādadātīti karambako, samūho. ‘‘Kadambako’’tipi pāṭho, sopi yuttoyeva anumatattā paṇḍitehi. Abhidhānepi evameva atthī. Attho pana aññathā cintetabbo. Imasmiṃ vā atthe rakārassa dakāro kātabbo. Maṃsena misso, lakkhito vā karambako maṃsakarambako. Na pavāretīti yesaṃ kesañci missakattā na pavāreti. Pavāretīti maṃsena missitattā pavāreti.
โย ปน ปฎิกฺขิปติ, โส ปวาริโตว โหตีติ โยชนาฯ นิมนฺตเนติ นิมนฺตนฎฺฐาเนฯ หีติ สจฺจํฯ ตตฺถาติ กุรุนฺทิยํฯ เยนาติ เยน ภเตฺตนฯ เอตฺถาติ ‘‘ยาคุํ คณฺหถา’’ติอาทิวจเนฯ อธิปฺปาโยติ อฎฺฐกถาจริยานํ อธิปฺปาโยฯ เอตฺถาติ ‘‘ยาคุมิสฺสกํ คณฺหถา’’ติอาทิวจเนฯ ทุทฺทสนฺติ ทุกฺกรํ ทสฺสนํฯ อิทญฺจาติ ‘‘มิสฺสกํ คณฺหถา’’ติวจนญฺจฯ น สมาเนตพฺพนฺติ สมํ น อาเนตพฺพํ, สมานํ วา น กาตพฺพํฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ อิทํ ปนาติ มิสฺสกํ ปนฯ เอตฺถาติ มิสฺสเกฯ วิสุํ กตฺวาติ รสขีรสปฺปีนิ อาเวณิํ กตฺวาฯ ตนฺติ รสาทิํฯ
Yo pana paṭikkhipati, so pavāritova hotīti yojanā. Nimantaneti nimantanaṭṭhāne. Hīti saccaṃ. Tatthāti kurundiyaṃ. Yenāti yena bhattena. Etthāti ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’tiādivacane. Adhippāyoti aṭṭhakathācariyānaṃ adhippāyo. Etthāti ‘‘yāgumissakaṃ gaṇhathā’’tiādivacane. Duddasanti dukkaraṃ dassanaṃ. Idañcāti ‘‘missakaṃ gaṇhathā’’tivacanañca. Na samānetabbanti samaṃ na ānetabbaṃ, samānaṃ vā na kātabbaṃ. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Idaṃ panāti missakaṃ pana. Etthāti missake. Visuṃ katvāti rasakhīrasappīni āveṇiṃ katvā. Tanti rasādiṃ.
กทฺทียติ มทฺทียตีติ กทฺทโมฯ อุนฺทติ ปสวติ วฑฺฒตีติ อุทกํฯ อุนฺทติ วา เกฺลทนํ กโรตีติ อุทกํ, นิลีเน สเตฺต คุปติ รกฺขตีติ คุโมฺพ, คุหติ สํวรตีติ วา คุโมฺพฯ อนุปริยายเนฺตนาติ อนุกฺกเมน ปริวตฺติตฺวา อายเนฺตนฯ ตนฺติ นาวํ วา เสตุํ วาฯ มชฺฌนฺหิกนฺติ อหสฺส มชฺฌํ มชฺฌนฺหํ, อหสทฺทสฺส นฺหาเทโส, มชฺฌนฺหํ เอว มชฺฌนฺหิกํฯ โปตฺถเกสุ ปน มชฺฌนฺติกนฺติ ปาโฐ อตฺถิ, โส อปาโฐเยวฯ โย ฐิโต ปวาเรติ, เตน ฐิเตเนว ภุญฺชิตพฺพนฺติ โยชนาฯ อานิสทนฺติ ปีเฐ ผุฎฺฐอานิสทมํสํฯ อจาเลตฺวาติ อจาเวตฺวาฯ อยเมว วา ปาโฐฯ อุปริ จ ปเสฺสสุ จ อโมเจตฺวาติ วุตฺตํ โหติฯ อทินฺนาทาเน วิย ฐานาจาวนํ น เวทิตพฺพํฯ สํสริตุนฺติ สํสพฺพิตุํฯ นนฺติ ภิกฺขุํฯ
Kaddīyati maddīyatīti kaddamo. Undati pasavati vaḍḍhatīti udakaṃ. Undati vā kledanaṃ karotīti udakaṃ, nilīne satte gupati rakkhatīti gumbo, guhati saṃvaratīti vā gumbo. Anupariyāyantenāti anukkamena parivattitvā āyantena. Tanti nāvaṃ vā setuṃ vā. Majjhanhikanti ahassa majjhaṃ majjhanhaṃ, ahasaddassa nhādeso, majjhanhaṃ eva majjhanhikaṃ. Potthakesu pana majjhantikanti pāṭho atthi, so apāṭhoyeva. Yo ṭhito pavāreti, tena ṭhiteneva bhuñjitabbanti yojanā. Ānisadanti pīṭhe phuṭṭhaānisadamaṃsaṃ. Acāletvāti acāvetvā. Ayameva vā pāṭho. Upari ca passesu ca amocetvāti vuttaṃ hoti. Adinnādāne viya ṭhānācāvanaṃ na veditabbaṃ. Saṃsaritunti saṃsabbituṃ. Nanti bhikkhuṃ.
อติเรกํ ริจติ คจฺฉตีติ อติริตฺตํ, น อติริตฺตํ อนติริตฺตนฺติ อตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘น อติริตฺต’’นฺติฯ ‘‘อธิก’’นฺติอิมินา อติริตฺตสทฺทสฺส อติสุญฺญตฺถํ นิวเตฺตติฯ อธิ หุตฺวา เอติ ปวตฺตตีติ อธิกํฯ ตํ ปนาติ อนติริตฺตํ ปน โหตีติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถาติ ‘‘อกปฺปิยกต’’นฺติอาทิวจเนฯ วิตฺถาโร เอวํ เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ ตตฺถาติ อติริตฺตํ กาตเพฺพสุ วตฺถูสุฯ ยํ ผลํ วา ยํ กนฺทมูลาทิ วา อกตนฺติ โยชนาฯ อกปฺปิยโภชนํ วาติ กุลทูสกกมฺมาทีหิ นิพฺพตฺตํ อกปฺปิยโภชนํ วา อตฺถีติ สมฺพโนฺธฯ โยติ วินยธโร ภิกฺขุฯ เตน กตนฺติ โยชนาฯ ‘‘ภุตฺตาวินา ปวาริเตน อาสนา วุฎฺฐิเตน กต’’นฺติวจนโต ภุตฺตาวินา อปวาริเตน อาสนา วุฎฺฐิเตน กตฺตพฺพนฺติ สิทฺธํฯ ตสฺมา ปาโต อทฺธานํ คจฺฉเนฺตสุ ทฺวีสุ เอโก ปวาริโต, ตสฺส อิตโร ปิณฺฑาย จริตฺวา ลทฺธํ ภิกฺขํ อตฺตนา อภุตฺวาปิ ‘‘อลเมตํ สพฺพ’’นฺติ กาตุํ ลภติ เอวฯ ยนฺติ ขาทนียโภชนียํฯ ‘‘ตทุภยมฺปี’’ติอิมินา อติริตฺตญฺจ อติริตฺตญฺจ อติริตฺตํ, น อติริตฺตํ อนติริตฺตนฺติ อตฺถํ ทเสฺสติฯ
Atirekaṃ ricati gacchatīti atirittaṃ, na atirittaṃ anatirittanti atthaṃ dassento āha ‘‘na atiritta’’nti. ‘‘Adhika’’ntiiminā atirittasaddassa atisuññatthaṃ nivatteti. Adhi hutvā eti pavattatīti adhikaṃ. Taṃ panāti anatirittaṃ pana hotīti sambandho. Tatthāti ‘‘akappiyakata’’ntiādivacane. Vitthāro evaṃ veditabboti yojanā. Tatthāti atirittaṃ kātabbesu vatthūsu. Yaṃ phalaṃ vā yaṃ kandamūlādi vā akatanti yojanā. Akappiyabhojanaṃ vāti kuladūsakakammādīhi nibbattaṃ akappiyabhojanaṃ vā atthīti sambandho. Yoti vinayadharo bhikkhu. Tena katanti yojanā. ‘‘Bhuttāvinā pavāritena āsanā vuṭṭhitena kata’’ntivacanato bhuttāvinā apavāritena āsanā vuṭṭhitena kattabbanti siddhaṃ. Tasmā pāto addhānaṃ gacchantesu dvīsu eko pavārito, tassa itaro piṇḍāya caritvā laddhaṃ bhikkhaṃ attanā abhutvāpi ‘‘alametaṃ sabba’’nti kātuṃ labhati eva. Yanti khādanīyabhojanīyaṃ. ‘‘Tadubhayampī’’tiiminā atirittañca atirittañca atirittaṃ, na atirittaṃ anatirittanti atthaṃ dasseti.
ตเสฺสวาติ อนติริตฺตเสฺสวฯ เอตฺถาติ อนติริเตฺต, ‘‘กปฺปิยกต’’นฺติ อาทีสุ สตฺตสุ วินยกมฺมากาเรสุ วาฯ อนนฺตเรติ วินยธรสฺส อนนฺตเร อาสเนฯ ปตฺตโต นีหริตฺวาติ สมฺพโนฺธฯ ตเตฺถวาติ ภุญฺชนฎฺฐาเนเยวฯ ตสฺสาติ นิสินฺนสฺสฯ เตนาติ ภตฺตํ อาเนเนฺตน ภิกฺขุนา ภุญฺชิตพฺพนฺติ โยชนาฯ ‘‘นิสิเนฺนน ภิกฺขุนา’’ติ การิตกมฺมํ อาเนตพฺพํฯ กสฺมา ‘‘หตฺถํ โธวิตฺวา’’ติ วุตฺตนฺติ ปุจฺฉโนฺต อาห ‘‘กสฺมา’’ติฯ หีติ การณํฯ ยสฺมา อกปฺปิยํ โหติ, ตสฺมา หตฺถํ โธวิตฺวาติ มยา วุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ ตสฺสาติ ภตฺตํ อาเนนฺตสฺสฯ เยนาติ วินยธเรนฯ ปุน เยนาติ เอวเมวฯ ยญฺจาติ ขาทนียโภชนียญฺจฯ เยน วินยธเรน ปฐมํ อกตํ, เตเนว กตฺตพฺพํฯ ยญฺจ ขาทนียโภชนียํ ปฐมํ อกตํ, ตเญฺญว กตฺตพฺพนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ ตตฺถาติ ปฐมภาชเนฯ หีติ สจฺจํฯ ปฐมภาชนํ สุทฺธํ โธวิตฺวา กตมฺปิ นิโทฺทสเมวฯ เตน ภิกฺขุนาติ ปวาริเตน ภิกฺขุนาฯ
Tassevāti anatirittasseva. Etthāti anatiritte, ‘‘kappiyakata’’nti ādīsu sattasu vinayakammākāresu vā. Anantareti vinayadharassa anantare āsane. Pattato nīharitvāti sambandho. Tatthevāti bhuñjanaṭṭhāneyeva. Tassāti nisinnassa. Tenāti bhattaṃ ānentena bhikkhunā bhuñjitabbanti yojanā. ‘‘Nisinnena bhikkhunā’’ti kāritakammaṃ ānetabbaṃ. Kasmā ‘‘hatthaṃ dhovitvā’’ti vuttanti pucchanto āha ‘‘kasmā’’ti. Hīti kāraṇaṃ. Yasmā akappiyaṃ hoti, tasmā hatthaṃ dhovitvāti mayā vuttanti adhippāyo. Tassāti bhattaṃ ānentassa. Yenāti vinayadharena. Puna yenāti evameva. Yañcāti khādanīyabhojanīyañca. Yena vinayadharena paṭhamaṃ akataṃ, teneva kattabbaṃ. Yañca khādanīyabhojanīyaṃ paṭhamaṃ akataṃ, taññeva kattabbanti vuttaṃ hoti . Tatthāti paṭhamabhājane. Hīti saccaṃ. Paṭhamabhājanaṃ suddhaṃ dhovitvā katampi niddosameva. Tena bhikkhunāti pavāritena bhikkhunā.
กุเณฺฑปีติ อุกฺขลิยมฺปิฯ สา หิ กุฑติ โอทนาทิํ ทาหํ กโรตีติ กุโณฺฑติ วุจฺจติฯ ตนฺติ อติริตฺตกตํ ขาทนียโภชนียํฯ เยน ปนาติ วินยธเรน ปนฯ ภิกฺขุํ นิสีทาเปนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ มงฺคลนิมนฺตเนติ มงฺคลตฺถาย นิมนฺตนฎฺฐาเนฯ ตตฺถาติ มงฺคลนิมนฺตเนฯ กโรเนฺตนาติ กโรเนฺตน วินยธเรนฯ
Kuṇḍepīti ukkhaliyampi. Sā hi kuḍati odanādiṃ dāhaṃ karotīti kuṇḍoti vuccati. Tanti atirittakataṃ khādanīyabhojanīyaṃ. Yena panāti vinayadharena pana. Bhikkhuṃ nisīdāpentīti sambandho. Maṅgalanimantaneti maṅgalatthāya nimantanaṭṭhāne. Tatthāti maṅgalanimantane. Karontenāti karontena vinayadharena.
คิลาเนน ภุญฺชิตาวเสสเมว น เกวลํ คิลานาติริตฺตํ นาม, คิลานํ ปน อุทฺทิสฺส อาภตํ คิลานาติริตฺตเมว นามาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘น เกวล’’นฺติอาทิฯ ยํกิญฺจิ คิลานนฺติ อุปสมฺปนฺนํ วา อนุปสมฺปนฺนํ วา ยํกิญฺจิ คิลานํฯ ยํ ทุกฺกฎํ วุตฺตํ, ตํ อสํสฎฺฐวเสน วุตฺตนฺติ โยชนาฯ อนาหารตฺถายาติ ปิปาสเจฺฉทนอาพาธวูปสมตฺถายฯ
Gilānena bhuñjitāvasesameva na kevalaṃ gilānātirittaṃ nāma, gilānaṃ pana uddissa ābhataṃ gilānātirittameva nāmāti dassento āha ‘‘na kevala’’ntiādi. Yaṃkiñci gilānanti upasampannaṃ vā anupasampannaṃ vā yaṃkiñci gilānaṃ. Yaṃ dukkaṭaṃ vuttaṃ, taṃ asaṃsaṭṭhavasena vuttanti yojanā. Anāhāratthāyāti pipāsacchedanaābādhavūpasamatthāya.
๒๔๑. สติ ปจฺจเยติ เอตฺถ ปจฺจยสฺส สรูปํ ทเสฺสตุํ ‘‘ปิปาสาย สตี’’ติ จ ‘‘อาพาเธ สตี’’ติ จ วุตฺตํฯ เตน เตนาติ สตฺตาหกาลิเกน จ ยาวชีวิเกน จฯ ตสฺสาติ อาพาธสฺสฯ อิทํ ปทํ ‘‘อุปสมนตฺถ’’นฺติ เอตฺถ สมุธาตุยา สมฺพเนฺธ สมฺพโนฺธ, ยุปจฺจเยน สมฺพเนฺธ กมฺมนฺติ ทฎฺฐพฺพนฺติฯ ปญฺจมํฯ
241.Sati paccayeti ettha paccayassa sarūpaṃ dassetuṃ ‘‘pipāsāya satī’’ti ca ‘‘ābādhe satī’’ti ca vuttaṃ. Tena tenāti sattāhakālikena ca yāvajīvikena ca. Tassāti ābādhassa. Idaṃ padaṃ ‘‘upasamanattha’’nti ettha samudhātuyā sambandhe sambandho, yupaccayena sambandhe kammanti daṭṭhabbanti. Pañcamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๔. โภชนวโคฺค • 4. Bhojanavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๕. ปฐมปวารณสิกฺขาปทวณฺณนา • 5. Paṭhamapavāraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๕. ปฐมปวารณาสิกฺขาปทวณฺณนา • 5. Paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๕. ปฐมปวารณสิกฺขาปทวณฺณนา • 5. Paṭhamapavāraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๕. ปฐมปวารณาสิกฺขาปทวณฺณนา • 5. Paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā
