Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விமானவத்து²-அட்ட²கதா² • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    1. இத்தி²விமானங்

    1. Itthivimānaṃ

    1. பீட²வக்³கோ³

    1. Pīṭhavaggo

    1. பட²மபீட²விமானவண்ணனா

    1. Paṭhamapīṭhavimānavaṇṇanā

    தத்த² பட²மவத்து²ஸ்ஸ அயங் அட்டு²ப்பத்தி – ப⁴க³வதி ஸாவத்தி²யங் விஹரந்தே ஜேதவனே அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ ஆராமே ரஞ்ஞா பஸேனதி³னா கோஸலேன பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸத்தாஹங் அஸதி³ஸதா³னே பவத்திதே தத³னுரூபேன அனாத²பிண்டி³கேன மஹாஸெட்டி²னா தயோ தி³வஸே, ததா² விஸாகா²ய மஹாஉபாஸிகாய மஹாதா³னே தி³ன்னே அஸதி³ஸதா³னஸ்ஸ பவத்தி ஸகலஜம்பு³தீ³பே பாகடா அஹோஸி. அத² மஹாஜனோ தத்த² தத்த² கத²ங் ஸமுட்டா²பேஸி ‘‘கிங் நு கோ² ஏவங் உளாரவிப⁴வபரிச்சாகே³னேவ தா³னங் மஹப்ப²லதரங் ப⁴விஸ்ஸதி, உதா³ஹு அத்தனோ விப⁴வானுரூபபரிச்சாகே³னாபீ’’தி. பி⁴க்கூ² தங் கத²ங் ஸுத்வா ப⁴க³வதோ ஆரோசேஸுங். ப⁴க³வா ‘‘ந, பி⁴க்க²வே, தெ³ய்யத⁴ம்மஸம்பத்தியாவ தா³னங் மஹப்ப²லதரங் ப⁴விஸ்ஸதி, அத² கோ² சித்தபஸாத³ஸம்பத்தியா ச கெ²த்தஸம்பத்தியா ச, தஸ்மா குண்ட³கமுட்டி²மத்தம்பி பிலோதிகாமத்தம்பி திணபண்ணஸந்தா²ரமத்தம்பி பூதிமுத்தஹரீதகமத்தம்பி விப்பஸன்னேன சேதஸா த³க்கி²ணெய்யபுக்³க³லே பதிட்டா²பிதங், தம்பி மஹப்ப²லதரங் ப⁴விஸ்ஸதி மஹாஜுதிகங் மஹாவிப்பா²ர’’ந்தி ஆஹ. ததா² ஹி வுத்தங் ஸக்கேன தே³வானமிந்தே³ன –

    Tattha paṭhamavatthussa ayaṃ aṭṭhuppatti – bhagavati sāvatthiyaṃ viharante jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme raññā pasenadinā kosalena buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sattāhaṃ asadisadāne pavattite tadanurūpena anāthapiṇḍikena mahāseṭṭhinā tayo divase, tathā visākhāya mahāupāsikāya mahādāne dinne asadisadānassa pavatti sakalajambudīpe pākaṭā ahosi. Atha mahājano tattha tattha kathaṃ samuṭṭhāpesi ‘‘kiṃ nu kho evaṃ uḷāravibhavapariccāgeneva dānaṃ mahapphalataraṃ bhavissati, udāhu attano vibhavānurūpapariccāgenāpī’’ti. Bhikkhū taṃ kathaṃ sutvā bhagavato ārocesuṃ. Bhagavā ‘‘na, bhikkhave, deyyadhammasampattiyāva dānaṃ mahapphalataraṃ bhavissati, atha kho cittapasādasampattiyā ca khettasampattiyā ca, tasmā kuṇḍakamuṭṭhimattampi pilotikāmattampi tiṇapaṇṇasanthāramattampi pūtimuttaharītakamattampi vippasannena cetasā dakkhiṇeyyapuggale patiṭṭhāpitaṃ, tampi mahapphalataraṃ bhavissati mahājutikaṃ mahāvipphāra’’nti āha. Tathā hi vuttaṃ sakkena devānamindena –

    ‘‘நத்தி² சித்தே பஸன்னம்ஹி, அப்பிகா நாம த³க்கி²ணா;

    ‘‘Natthi citte pasannamhi, appikā nāma dakkhiṇā;

    ததா²க³தே வா ஸம்பு³த்³தே⁴, அத² வா தஸ்ஸ ஸாவகே’’தி. (வி॰ வ॰ 804);

    Tathāgate vā sambuddhe, atha vā tassa sāvake’’ti. (vi. va. 804);

    ஸா பனேஸா கதா² ஸகலஜம்பு³தீ³பே வித்தா²ரிகா அஹோஸி. மனுஸ்ஸா ஸமணப்³ராஹ்மணகபணத்³தி⁴கவணிப்³ப³கயாசகானங் யதா²விப⁴வங் தா³னானி தெ³ந்தி, கே³ஹங்க³ணே பானீயங் உபட்ட²பெந்தி, த்³வாரகொட்ட²கேஸு ஆஸனானி ட²பெந்தி. தேன ச ஸமயேன அஞ்ஞதரோ பிண்ட³பாதசாரிகோ தே²ரோ பாஸாதி³கேன அபி⁴க்கந்தேன படிக்கந்தேன ஆலோகிதேன விலோகிதேன ஸமிஞ்ஜிதேன பஸாரிதேன ஒக்கி²த்தசக்கு² இரியாபத²ஸம்பன்னோ பிண்டா³ய சரந்தோ உபகட்டே² காலே அஞ்ஞதரங் கே³ஹங் ஸம்பாபுணி. தத்தே²கா குலதீ⁴தா ஸத்³தா⁴ பஸன்னா தே²ரங் பஸ்ஸித்வா ஸஞ்ஜாதகா³ரவப³ஹுமானா உளாரபீதிஸோமனஸ்ஸங் உப்பாதெ³த்வா கே³ஹங் பவேஸெத்வா பஞ்சபதிட்டி²தேன வந்தி³த்வா அத்தனோ பீட²ங் பஞ்ஞாபெத்வா தஸ்ஸ உபரி பீதகங் மட்ட²வத்த²ங் அத்த²ரித்வா அதா³ஸி. அத² தே²ரே தத்த² நிஸின்னே ‘‘இத³ங் மய்ஹங் உத்தமங் புஞ்ஞக்கெ²த்தங் உபட்டி²த’’ந்தி பஸன்னசித்தா யதா²விப⁴வங் ஆஹாரேன பரிவிஸி, பீ³ஜனிஞ்ச க³ஹெத்வா பீ³ஜி. ஸோ தே²ரோ கதப⁴த்தகிச்சோ ஆஸனதா³னபோ⁴ஜனதா³னாதி³படிஸங்யுத்தங் த⁴ம்மிங் கத²ங் கதெ²த்வா பக்காமி. ஸா இத்தீ² தங் அத்தனோ தா³னங் தஞ்ச த⁴ம்மகத²ங் பச்சவெக்க²ந்தீ பீதியா நிரந்தரங் பு²ட்ட²ஸரீரா ஹுத்வா தங் பீட²ம்பி தே²ரஸ்ஸ அதா³ஸி.

    Sā panesā kathā sakalajambudīpe vitthārikā ahosi. Manussā samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ yathāvibhavaṃ dānāni denti, gehaṅgaṇe pānīyaṃ upaṭṭhapenti, dvārakoṭṭhakesu āsanāni ṭhapenti. Tena ca samayena aññataro piṇḍapātacāriko thero pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhu iriyāpathasampanno piṇḍāya caranto upakaṭṭhe kāle aññataraṃ gehaṃ sampāpuṇi. Tatthekā kuladhītā saddhā pasannā theraṃ passitvā sañjātagāravabahumānā uḷārapītisomanassaṃ uppādetvā gehaṃ pavesetvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā attano pīṭhaṃ paññāpetvā tassa upari pītakaṃ maṭṭhavatthaṃ attharitvā adāsi. Atha there tattha nisinne ‘‘idaṃ mayhaṃ uttamaṃ puññakkhettaṃ upaṭṭhita’’nti pasannacittā yathāvibhavaṃ āhārena parivisi, bījaniñca gahetvā bīji. So thero katabhattakicco āsanadānabhojanadānādipaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kathetvā pakkāmi. Sā itthī taṃ attano dānaṃ tañca dhammakathaṃ paccavekkhantī pītiyā nirantaraṃ phuṭṭhasarīrā hutvā taṃ pīṭhampi therassa adāsi.

    ததோ அபரேன ஸமயேன அஞ்ஞதரேன ரோகே³ன பு²ட்டா² காலங் கத்வா தாவதிங்ஸப⁴வனே த்³வாத³ஸயோஜனிகே கனகவிமானே நிப்³ப³த்தி. அச்ச²ராஸஹஸ்ஸங் சஸ்ஸா பரிவாரோ அஹோஸி, பீட²தா³னானுபா⁴வேன சஸ்ஸா யோஜனிகோ கனகபல்லங்கோ நிப்³ப³த்தி ஆகாஸசாரீ ஸீக⁴ஜவோ உபரி கூடாகா³ரஸண்டா²னோ, தேன தங் ‘‘பீட²விமான’’ந்தி வுச்சதி. தஞ்ஹி ஸுவண்ணவண்ணங் வத்த²ங் அத்த²ரித்வா தி³ன்னத்தா கம்மஸரிக்க²தங் விபா⁴வெந்தங் ஸுவண்ணமயங் அஹோஸி, பீதிவேக³ஸ்ஸ ப³லவபா⁴வேன ஸீக⁴ஜவங், த³க்கி²ணெய்யஸ்ஸ சித்தருசிவஸேன தி³ன்னத்தா யதா²ருசிகா³மீ , பஸாத³ஸம்பத்தியா உளாரதாய ஸப்³ப³ஸோவ பாஸாதி³கங் ஸோபா⁴திஸயயுத்தஞ்ச அஹோஸி.

    Tato aparena samayena aññatarena rogena phuṭṭhā kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Accharāsahassaṃ cassā parivāro ahosi, pīṭhadānānubhāvena cassā yojaniko kanakapallaṅko nibbatti ākāsacārī sīghajavo upari kūṭāgārasaṇṭhāno, tena taṃ ‘‘pīṭhavimāna’’nti vuccati. Tañhi suvaṇṇavaṇṇaṃ vatthaṃ attharitvā dinnattā kammasarikkhataṃ vibhāventaṃ suvaṇṇamayaṃ ahosi, pītivegassa balavabhāvena sīghajavaṃ, dakkhiṇeyyassa cittarucivasena dinnattā yathārucigāmī , pasādasampattiyā uḷāratāya sabbasova pāsādikaṃ sobhātisayayuttañca ahosi.

    அதே²கஸ்மிங் உஸ்ஸவதி³வஸே தே³வதாஸு யதா²ஸகங் தி³ப்³பா³னுபா⁴வேன உய்யானகீளனத்த²ங் நந்த³னவனங் க³ச்ச²ந்தீஸு ஸா தே³வதா தி³ப்³ப³வத்த²னிவத்தா² தி³ப்³பா³ப⁴ரணவிபூ⁴ஸிதா அச்ச²ராஸஹஸ்ஸபரிவாரா ஸகப⁴வனா நிக்க²மித்வா தங் பீட²விமானங் அபி⁴ருய்ஹ மஹதியா தே³வித்³தி⁴யா மஹந்தேன ஸிரிஸோப⁴க்³கே³ன ஸமந்ததோ சந்தோ³ விய ஸூரியோ விய ச ஓபா⁴ஸெந்தீ உய்யானங் க³ச்ச²தி. தேன ச ஸமயேன ஆயஸ்மா மஹாமொக்³க³ல்லானோ ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ தே³வசாரிகங் சரந்தோ தாவதிங்ஸப⁴வனங் உபக³தோ தஸ்ஸா தே³வதாய அவிதூ³ரே அத்தானங் த³ஸ்ஸேஸி. அத² ஸா தே³வதா தங் தி³ஸ்வா ஸமுப்பன்னப³லவபஸாத³கா³ரவா ஸஹஸா பல்லங்கதோ ஓருய்ஹ தே²ரங் உபஸங்கமித்வா பஞ்சபதிட்டி²தேன வந்தி³த்வா த³ஸனக²ஸமோதா⁴னஸமுஜ்ஜலங் அஞ்ஜலிங் பக்³க³ய்ஹ நமஸ்ஸமானா அட்டா²ஸி. தே²ரோ கிஞ்சாபி தாய அஞ்ஞேஹி ச ஸத்தேஹி யதூ²பசிதங் குஸலாகுஸலங் அத்தனோ யதா²கம்மூபக³ஞாணானுபா⁴வேன ஹத்த²தலே ட²பிதஆமலகங் விய பஞ்ஞாப³லபே⁴தே³ன பச்சக்க²தோ பஸ்ஸதி, ததா²பி யஸ்மா தே³வதானங் உபபத்திஸமனந்தரமேவ ‘‘குதோ நு கோ² அஹங் சவித்வா இதூ⁴பபன்னா, கிங் நு கோ² குஸலகம்மங் கத்வா இமங் ஸம்பத்திங் படிலபா⁴மீ’’தி அதீதப⁴வங் யதூ²பசிதஞ்ச கம்மங் உத்³தி³ஸ்ஸ யேபு⁴ய்யேன த⁴ம்மதாஸித்³தா⁴ உபதா⁴ரணா , தஸ்ஸா ச யாதா²வதோ ஞாணங் உப்பஜ்ஜதி, தஸ்மா தாய தே³வதாய கதகம்மங் கதா²பெத்வா ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ கம்மப²லங் பச்சக்க²ங் காதுகாமோ –

    Athekasmiṃ ussavadivase devatāsu yathāsakaṃ dibbānubhāvena uyyānakīḷanatthaṃ nandanavanaṃ gacchantīsu sā devatā dibbavatthanivatthā dibbābharaṇavibhūsitā accharāsahassaparivārā sakabhavanā nikkhamitvā taṃ pīṭhavimānaṃ abhiruyha mahatiyā deviddhiyā mahantena sirisobhaggena samantato cando viya sūriyo viya ca obhāsentī uyyānaṃ gacchati. Tena ca samayena āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayeneva devacārikaṃ caranto tāvatiṃsabhavanaṃ upagato tassā devatāya avidūre attānaṃ dassesi. Atha sā devatā taṃ disvā samuppannabalavapasādagāravā sahasā pallaṅkato oruyha theraṃ upasaṅkamitvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā dasanakhasamodhānasamujjalaṃ añjaliṃ paggayha namassamānā aṭṭhāsi. Thero kiñcāpi tāya aññehi ca sattehi yathūpacitaṃ kusalākusalaṃ attano yathākammūpagañāṇānubhāvena hatthatale ṭhapitaāmalakaṃ viya paññābalabhedena paccakkhato passati, tathāpi yasmā devatānaṃ upapattisamanantarameva ‘‘kuto nu kho ahaṃ cavitvā idhūpapannā, kiṃ nu kho kusalakammaṃ katvā imaṃ sampattiṃ paṭilabhāmī’’ti atītabhavaṃ yathūpacitañca kammaṃ uddissa yebhuyyena dhammatāsiddhā upadhāraṇā , tassā ca yāthāvato ñāṇaṃ uppajjati, tasmā tāya devatāya katakammaṃ kathāpetvā sadevakassa lokassa kammaphalaṃ paccakkhaṃ kātukāmo –

    1.

    1.

    ‘‘பீட²ங் தே ஸோவண்ணமயங் உளாரங், மனோஜவங் க³ச்ச²தி யேனகாமங்;

    ‘‘Pīṭhaṃ te sovaṇṇamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;

    அலங்கதே மல்யத⁴ரே ஸுவத்தே², ஓபா⁴ஸஸி விஜ்ஜுரிவப்³ப⁴ கூடங்.

    Alaṅkate malyadhare suvatthe, obhāsasi vijjurivabbha kūṭaṃ.

    2.

    2.

    ‘‘கேன தேதாதி³ஸோ வண்ணோ, கேன தே இத⁴ மிஜ்ஜ²தி;

    ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

    உப்பஜ்ஜந்தி ச தே போ⁴கா³, யே கேசி மனஸோ பியா.

    Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

    3.

    3.

    ‘‘புச்சா²மி தங் தே³வி மஹானுபா⁴வே,

    ‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve,

    மனுஸ்ஸபூ⁴தா கிமகாஸி புஞ்ஞங்;

    Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

    கேனாஸி ஏவங் ஜலிதானுபா⁴வா,

    Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā,

    வண்ணோ ச தே ஸப்³ப³தி³ஸா பபா⁴ஸதீ’’தி. ஆஹ –

    Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. āha –

    4.

    4.

    ‘‘ஸா தே³வதா அத்தமனா, மொக்³க³ல்லானேன புச்சி²தா;

    ‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

    பஞ்ஹங் புட்டா² வியாகாஸி, யஸ்ஸ கம்மஸ்ஸித³ங் ப²லங்’’.

    Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.

    5.

    5.

    ‘‘அஹங் மனுஸ்ஸேஸு மனுஸ்ஸபூ⁴தா, அப்³பா⁴க³தானாஸனகங் அதா³ஸிங்;

    ‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, abbhāgatānāsanakaṃ adāsiṃ;

    அபி⁴வாத³யிங் அஞ்ஜலிகங் அகாஸிங், யதா²னுபா⁴வஞ்ச அதா³ஸி தா³னங்.

    Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ, yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.

    6.

    6.

    ‘‘தேன மேதாதி³ஸோ வண்ணோ, தேன மே இத⁴ மிஜ்ஜ²தி;

    ‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

    உப்பஜ்ஜந்தி ச மே போ⁴கா³, யே கேசி மனஸோ பியா.

    Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

    7.

    7.

    ‘‘அக்கா²மி தே பி⁴க்கு² மஹானுபா⁴வ, மனுஸ்ஸபூ⁴தா யமகாஸி புஞ்ஞங்;

    ‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

    தேனம்ஹி ஏவங் ஜலிதானுபா⁴வா, வண்ணோ ச மே ஸப்³ப³தி³ஸா பபா⁴ஸதீ’’தி.

    Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

    1. தத்த² பீட²ந்தி யங்கிஞ்சி தாதி³ஸங் தா³ருக்க²ந்த⁴ம்பி ஆபணம்பி ப³லிகரணபீட²ம்பி வெத்தாஸனம்பி மஸாரகாதி³விஸேஸனாமங் தா³ருமயாதி³ஆஸனம்பி வுச்சதி. ததா² ஹி ‘‘பாத³பீட²ங் பாத³கத²லிக’’ந்தி (மஹாவ॰ 209; சூளவ॰ 75) எத்த² பாத³ட²பனயொக்³க³ங் பீடா²தி³கங் தா³ருக்க²ந்த⁴ங் வுச்சதி, ‘‘பீட²ஸப்பீ’’தி (மி॰ ப॰ 5.3.1) எத்த² ஹத்தே²ன க³ஹணயொக்³க³ங். ‘‘பீடி²கா’’தி பன ஏகச்சேஸு ஜனபதே³ஸு தே³ஸவோஹாரேன ஆபணங். ‘‘பூ⁴தபீடி²கா தே³வகுலபீடி²கா’’தி எத்த² தே³வதானங் ப³லிகரணட்டா²னபூ⁴தங் பீட²ங். ‘‘ப⁴த்³த³பீட²’’ந்தி எத்த² வெத்தலதாதீ³ஹி உபரி வீதங் ஆஸனங், யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘ப⁴த்³த³பீட²ங் உபானயீ’’தி . ‘‘ஸுபஞ்ஞத்தங் மஞ்சபீட²ங். மஞ்சங் வா பீட²ங் வா காரயமானேனா’’தி (பாசி॰ 522) ச ஆதீ³ஸு மஸாரகாதி³பே⁴த³ங் தா³ருமயாதி³ஆஸனங். இத⁴ பன பல்லங்காகாரஸண்டி²தங் தே³வதாய புஞ்ஞானுபா⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தங் யோஜனிகங் கனகவிமானங் வேதி³தப்³ப³ங்.

    1. Tattha pīṭhanti yaṃkiñci tādisaṃ dārukkhandhampi āpaṇampi balikaraṇapīṭhampi vettāsanampi masārakādivisesanāmaṃ dārumayādiāsanampi vuccati. Tathā hi ‘‘pādapīṭhaṃ pādakathalika’’nti (mahāva. 209; cūḷava. 75) ettha pādaṭhapanayoggaṃ pīṭhādikaṃ dārukkhandhaṃ vuccati, ‘‘pīṭhasappī’’ti (mi. pa. 5.3.1) ettha hatthena gahaṇayoggaṃ. ‘‘Pīṭhikā’’ti pana ekaccesu janapadesu desavohārena āpaṇaṃ. ‘‘Bhūtapīṭhikā devakulapīṭhikā’’ti ettha devatānaṃ balikaraṇaṭṭhānabhūtaṃ pīṭhaṃ. ‘‘Bhaddapīṭha’’nti ettha vettalatādīhi upari vītaṃ āsanaṃ, yaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘bhaddapīṭhaṃ upānayī’’ti . ‘‘Supaññattaṃ mañcapīṭhaṃ. Mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā kārayamānenā’’ti (pāci. 522) ca ādīsu masārakādibhedaṃ dārumayādiāsanaṃ. Idha pana pallaṅkākārasaṇṭhitaṃ devatāya puññānubhāvābhinibbattaṃ yojanikaṃ kanakavimānaṃ veditabbaṃ.

    தேதி தே-ஸத்³தோ³ ‘‘ந தே ஸுக²ங் பஜானந்தி, யே ந பஸ்ஸந்தி நந்த³ன’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.11, 226) த-ஸத்³த³ஸ்ஸ வஸேன பச்சத்தப³ஹுவசனே ஆக³தோ. ‘‘நமோ தே புரிஸாஜஞ்ஞ, நமோ தே புரிஸுத்தம (தீ³॰ நி॰ 3.278; ஸு॰ நி॰ 549). நமோ தே பு³த்³த⁴ வீரத்தூ²’’தி (ஸங்॰ நி॰ 1.90) ச ஆதீ³ஸு தும்ஹ-ஸத்³த³ஸ்ஸ வஸேன ஸம்பதா³னே, துய்ஹந்தி அத்தோ². ‘‘கிங் தே தி³ட்ட²ங் கிந்தி தே ஸுதங். உபதீ⁴ தே ஸமதிக்கந்தா, ஆஸவா தே பதா³லிதா’’தி (ம॰ நி॰ 2.400; ஸு॰ நி॰ 551) ச ஆதீ³ஸு கரணே. ‘‘கிங் தே வதங் கிங் பன ப்³ரஹ்மசரிய’’ந்திஆதீ³ஸு (வி॰ வ॰ 1251; ஜா॰ 1.10.92) ஸாமிஅத்தே². இதா⁴பி ஸாமிஅத்தே² த³ட்ட²ப்³போ³. தவாதி ஹி அத்தோ².

    Teti te-saddo ‘‘na te sukhaṃ pajānanti, ye na passanti nandana’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.11, 226) ta-saddassa vasena paccattabahuvacane āgato. ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama (dī. ni. 3.278; su. ni. 549). Namo te buddha vīratthū’’ti (saṃ. ni. 1.90) ca ādīsu tumha-saddassa vasena sampadāne, tuyhanti attho. ‘‘Kiṃ te diṭṭhaṃ kinti te sutaṃ. Upadhī te samatikkantā, āsavā te padālitā’’ti (ma. ni. 2.400; su. ni. 551) ca ādīsu karaṇe. ‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariya’’ntiādīsu (vi. va. 1251; jā. 1.10.92) sāmiatthe. Idhāpi sāmiatthe daṭṭhabbo. Tavāti hi attho.

    ஸோவண்ணமயந்தி எத்த² ஸுவண்ண-ஸத்³தோ³ ‘‘ஸுவண்ணே து³ப்³ப³ண்ணே ஸுக³தே து³க்³க³தே’’தி (ம॰ நி॰ 1.148) ச ‘‘ஸுவண்ணதா ஸுஸரதா’’தி (கு²॰ பா॰ 8.11) ச ஏவமாதீ³ஸு ச²விஸம்பத்தியங் ஆக³தோ. ‘‘காகங் ஸுவண்ணா பரிவாரயந்தீ’’திஆதீ³ஸு (ஜா॰ 1.1.77) க³ருளே. ‘‘ஸுவண்ணவண்ணோ கஞ்சனஸன்னிப⁴த்தசோ’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 3.200) ஜாதரூபே. இதா⁴பி ஜாதரூபே ஏவ த³ட்ட²ப்³போ³. தஞ்ஹி பு³த்³தா⁴னங் ஸமானவண்ணதாய ஸோப⁴னோ வண்ணோ ஏதஸ்ஸாதி ஸுவண்ணந்தி வுச்சதி. ஸுவண்ணமேவ ஸோவண்ணங் யதா² ‘‘வேகதங் வேஸம’’ந்தி ச. மய-ஸத்³தோ³ ச ‘‘அனுஞ்ஞாதபடிஞ்ஞாதா, தேவிஜ்ஜா மயமஸ்முபோ⁴’’திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 599; ம॰ நி॰ 2.455) அஸ்மத³த்தே² ஆக³தோ. ‘‘மயங் நிஸ்ஸாய ஹேமாய, ஜாதமண்டோ³ த³ரீ ஸுபா⁴’’தி எத்த² பஞ்ஞத்தியங். ‘‘மனோமயா பீதிப⁴க்கா² ஸயங்பபா⁴’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.39; 3.38) நிப்³ப³த்திஅத்தே², பா³ஹிரேன பச்சயேன வினா மனஸாவ நிப்³ப³த்தாதி மனோமயாதி வுத்தா. ‘‘யங்னூனாஹங் ஸாமங் சிக்க²ல்லங் மத்³தி³த்வா ஸப்³ப³மத்திகாமயங் குடிகங் கரெய்ய’’ந்திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 84) விகாரத்தே². ‘‘தா³னமயங் ஸீலமய’’ந்திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 3.305) பத³பூரணமத்தே. இதா⁴பி விகாரத்தே², பத³பூரணமத்தே வா த³ட்ட²ப்³போ³. யதா³ ஹி ஸுவண்ணேன நிப்³ப³த்தங் ஸோவண்ணமயந்தி அயமத்தோ², ததா³ ஸுவண்ணஸ்ஸ விகாரோ ஸோவண்ணமயந்தி விகாரத்தே² மய-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³, ‘‘நிப்³ப³த்திஅத்தே²’’திபி வத்துங் வட்டதியேவ. யதா³ பன ஸுவண்ணேன நிப்³ப³த்தங் ஸோவண்ணந்தி அயமத்தோ², ததா³ ஸோவண்ணமேவ ஸோவண்ணமயந்தி பத³பூரணமத்தே மய-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³.

    Sovaṇṇamayanti ettha suvaṇṇa-saddo ‘‘suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate’’ti (ma. ni. 1.148) ca ‘‘suvaṇṇatā susaratā’’ti (khu. pā. 8.11) ca evamādīsu chavisampattiyaṃ āgato. ‘‘Kākaṃ suvaṇṇā parivārayantī’’tiādīsu (jā. 1.1.77) garuḷe. ‘‘Suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco’’tiādīsu (dī. ni. 3.200) jātarūpe. Idhāpi jātarūpe eva daṭṭhabbo. Tañhi buddhānaṃ samānavaṇṇatāya sobhano vaṇṇo etassāti suvaṇṇanti vuccati. Suvaṇṇameva sovaṇṇaṃ yathā ‘‘vekataṃ vesama’’nti ca. Maya-saddo ca ‘‘anuññātapaṭiññātā, tevijjā mayamasmubho’’tiādīsu (su. ni. 599; ma. ni. 2.455) asmadatthe āgato. ‘‘Mayaṃ nissāya hemāya, jātamaṇḍo darī subhā’’ti ettha paññattiyaṃ. ‘‘Manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā’’tiādīsu (dī. ni. 1.39; 3.38) nibbattiatthe, bāhirena paccayena vinā manasāva nibbattāti manomayāti vuttā. ‘‘Yaṃnūnāhaṃ sāmaṃ cikkhallaṃ madditvā sabbamattikāmayaṃ kuṭikaṃ kareyya’’ntiādīsu (pārā. 84) vikāratthe. ‘‘Dānamayaṃ sīlamaya’’ntiādīsu (dī. ni. 3.305) padapūraṇamatte. Idhāpi vikāratthe, padapūraṇamatte vā daṭṭhabbo. Yadā hi suvaṇṇena nibbattaṃ sovaṇṇamayanti ayamattho, tadā suvaṇṇassa vikāro sovaṇṇamayanti vikāratthe maya-saddo daṭṭhabbo, ‘‘nibbattiatthe’’tipi vattuṃ vaṭṭatiyeva. Yadā pana suvaṇṇena nibbattaṃ sovaṇṇanti ayamattho, tadā sovaṇṇameva sovaṇṇamayanti padapūraṇamatte maya-saddo daṭṭhabbo.

    உளாரந்தி பணீதம்பி ஸெட்ட²ம்பி மஹந்தம்பி. உளார-ஸத்³தோ³ ஹி ‘‘புப்³பே³னாபரங் உளாரங் விஸேஸங் அதி⁴க³ச்ச²தீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 5.376) பணீதே ஆக³தோ. ‘‘உளாராய க²லு ப⁴வங் வச்சா²யனோ ஸமணங் கோ³தமங் பஸங்ஸாய பஸங்ஸதீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.288) ஸெட்டே². ‘‘உளாரபோ⁴கா³ உளாரயஸா ஓளாரிக’’ந்தி ச ஆதீ³ஸு (த⁴॰ ஸ॰ 894, 896; ம॰ நி॰ 1.244) மஹந்தே. தம்பி ச விமானங் மனுஞ்ஞபா⁴வேன உபபு⁴ஞ்ஜந்தானங் அதித்திகரணத்தே²ன பணீதங், ஸமந்தபாஸாதி³கதாதி³னா பஸங்ஸிததாய ஸெட்ட²ங், பமாணமஹந்ததாய ச மஹக்³க⁴தாய ச மஹந்தங், தீஹிபி அத்தே²ஹி உளாரமேவாதி வுத்தங் உளாரந்தி.

    Uḷāranti paṇītampi seṭṭhampi mahantampi. Uḷāra-saddo hi ‘‘pubbenāparaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.376) paṇīte āgato. ‘‘Uḷārāya khalu bhavaṃ vacchāyano samaṇaṃ gotamaṃ pasaṃsāya pasaṃsatī’’tiādīsu (ma. ni. 1.288) seṭṭhe. ‘‘Uḷārabhogā uḷārayasā oḷārika’’nti ca ādīsu (dha. sa. 894, 896; ma. ni. 1.244) mahante. Tampi ca vimānaṃ manuññabhāvena upabhuñjantānaṃ atittikaraṇatthena paṇītaṃ, samantapāsādikatādinā pasaṃsitatāya seṭṭhaṃ, pamāṇamahantatāya ca mahagghatāya ca mahantaṃ, tīhipi atthehi uḷāramevāti vuttaṃ uḷāranti.

    மனோஜவந்தி எத்த² மனோதி சித்தங். யதி³பி மனோ-ஸத்³தோ³ ஸப்³பே³ஸம்பி குஸலாகுஸலாப்³யாகதசித்தானங் ஸாதா⁴ரணவாசீ, ‘‘மனோஜவ’’ந்தி பன வுத்தத்தா யத்த² கத்த²சி ஆரம்மணே பவத்தனகஸ்ஸ கிரியமயசித்தஸ்ஸ வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். தஸ்மா மனஸோ விய ஜவோ ஏதஸ்ஸாதி மனோஜவங் யதா² ஒட்ட²முகோ²தி, அதிவிய ஸீக⁴க³மனந்தி அத்தோ². மனோ ஹி லஹுபரிவத்திதாய அதிதூ³ரேபி விஸயே க²ணேனேவ நிபததி, தேனாஹ ப⁴க³வா – ‘‘நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகத⁴ம்மம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமி யங் ஏவங் லஹுபரிவத்தங், யத²யித³ங், பி⁴க்க²வே, சித்த’’ந்தி (அ॰ நி॰ 1.48) ‘‘தூ³ரங்க³மங் ஏகசர’’ந்தி (த⁴॰ ப॰ 37) ச. க³ச்ச²தீதி தஸ்ஸா தே³வதாய வஸனவிமானதோ உய்யானங் உத்³தி³ஸ்ஸ ஆகாஸேன க³ச்ச²தி.

    Manojavanti ettha manoti cittaṃ. Yadipi mano-saddo sabbesampi kusalākusalābyākatacittānaṃ sādhāraṇavācī, ‘‘manojava’’nti pana vuttattā yattha katthaci ārammaṇe pavattanakassa kiriyamayacittassa vasena veditabbaṃ. Tasmā manaso viya javo etassāti manojavaṃ yathā oṭṭhamukhoti, ativiya sīghagamananti attho. Mano hi lahuparivattitāya atidūrepi visaye khaṇeneva nipatati, tenāha bhagavā – ‘‘nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yaṃ evaṃ lahuparivattaṃ, yathayidaṃ, bhikkhave, citta’’nti (a. ni. 1.48) ‘‘dūraṅgamaṃ ekacara’’nti (dha. pa. 37) ca. Gacchatīti tassā devatāya vasanavimānato uyyānaṃ uddissa ākāsena gacchati.

    யேனகாமந்தி எத்த² காம-ஸத்³தோ³ ‘‘காமா ஹி சித்ரா மது⁴ரா மனோரமா, விரூபரூபேன மதெ²ந்தி சித்த’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 50; தே²ரகா³॰ 787) மனாபியே ரூபாதி³விஸயே ஆக³தோ. ‘‘ச²ந்தோ³ காமோ ராகோ³ காமோ’’திஆதீ³ஸு (விப⁴॰ 564; மஹானி॰ 1; சூளனி॰ 8 அஜிதமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ) ச²ந்த³ராகே³. ‘‘கிலேஸகாமோ காமுபாதா³ன’’ந்திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ஸ॰ 1219; மஹானி॰ 2) ஸப்³ப³ஸ்மிங் லோபே⁴. ‘‘அத்தகாமபாரிசரியாய வண்ணங் பா⁴ஸெய்யா’’திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 291) கா³மத⁴ம்மே. ‘‘ஸந்தெத்த² தயோ குலபுத்தா அத்தகாமரூபா விஹரந்தீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.325; மஹாவ॰ 466) ஹிதச்ச²ந்தே³. ‘‘அத்தாதீ⁴னோ அபராதீ⁴னோ பு⁴ஜிஸ்ஸோ யேனகாமங்க³மோ’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.221; ம॰ நி॰ 1.426) ஸேரிபா⁴வே. இதா⁴பி ஸேரிபா⁴வே ஏவ த³ட்ட²ப்³போ³, தஸ்மா யேனகாமந்தி யதா²ருசி, தே³வதாய இச்சா²னுரூபந்தி அத்தோ².

    Yenakāmanti ettha kāma-saddo ‘‘kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti citta’’ntiādīsu (su. ni. 50; theragā. 787) manāpiye rūpādivisaye āgato. ‘‘Chando kāmo rāgo kāmo’’tiādīsu (vibha. 564; mahāni. 1; cūḷani. 8 ajitamāṇavapucchāniddesa) chandarāge. ‘‘Kilesakāmo kāmupādāna’’ntiādīsu (dha. sa. 1219; mahāni. 2) sabbasmiṃ lobhe. ‘‘Attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāseyyā’’tiādīsu (pārā. 291) gāmadhamme. ‘‘Santettha tayo kulaputtā attakāmarūpā viharantī’’tiādīsu (ma. ni. 1.325; mahāva. 466) hitacchande. ‘‘Attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo’’tiādīsu (dī. ni. 1.221; ma. ni. 1.426) seribhāve. Idhāpi seribhāve eva daṭṭhabbo, tasmā yenakāmanti yathāruci, devatāya icchānurūpanti attho.

    அலங்கதேதி அலங்கதக³த்தே, நானாவித⁴ரங்ஸிஜாலஸமுஜ்ஜலவிவித⁴ரதனவிஜ்ஜோதிதேஹி ஹத்தூ²பக³பாதூ³பகா³தி³பே⁴தே³ஹி ஸட்டி²ஸகடபா⁴ரபரிமாணேஹி தி³ப்³பா³லங்காரேஹி விபூ⁴ஸிதஸரீரேதி அத்தோ². ஸம்போ³த⁴னே சேதங் ஏகவசனங். மல்யத⁴ரேதி கப்பருக்க²பாரிச்ச²த்தகஸந்தானகலதாதி³ஸம்ப⁴வேஹி, ஸுவிஸுத்³த⁴சாமீகரவிவித⁴ரதனமயபத்தகிஞ்ஜக்க²கேஸரேஹி, ஸமந்ததோ விஜ்ஜோதமானவிப்பு²ரந்தகிரணனிகரருசிரேஹி தி³ப்³ப³குஸுமேஹி ஸுமண்டி³தகேஸஹத்தா²தி³தாய மாலாபா⁴ரினீ. ஸுவத்தே²தி கப்பலதானிப்³ப³த்தானங், நானாவிராக³வண்ணவிஸேஸானங் ஸுபரிஸுத்³த⁴பா⁴ஸுரப்பபா⁴னங் நிவாஸனுத்தரியபடிச்ச²தா³தீ³னங் தி³ப்³ப³வத்தா²னங் வஸேன ஸுந்த³ரவத்தே². ஓபா⁴ஸஸீதி விஜ்ஜோதஸி. விஜ்ஜுரிவாதி விஜ்ஜுலதா விய. அப்³ப⁴கூடந்தி வலாஹகஸிக²ரே. பு⁴ம்மத்தே² ஹி ஏதங் உபயோக³வசனங். ஓபா⁴ஸஸீதி வா அந்தோக³த⁴ஹேதுஅத்த²வசனங், ஓபா⁴ஸேஸீதி அத்தோ². இமஸ்மிங் பக்கே² ‘‘அப்³ப⁴கூட’’ந்தி உபயோக³த்தே² ஏவ உபயோக³வசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Alaṅkateti alaṅkatagatte, nānāvidharaṃsijālasamujjalavividharatanavijjotitehi hatthūpagapādūpagādibhedehi saṭṭhisakaṭabhāraparimāṇehi dibbālaṅkārehi vibhūsitasarīreti attho. Sambodhane cetaṃ ekavacanaṃ. Malyadhareti kapparukkhapāricchattakasantānakalatādisambhavehi, suvisuddhacāmīkaravividharatanamayapattakiñjakkhakesarehi, samantato vijjotamānavipphurantakiraṇanikararucirehi dibbakusumehi sumaṇḍitakesahatthāditāya mālābhārinī. Suvattheti kappalatānibbattānaṃ, nānāvirāgavaṇṇavisesānaṃ suparisuddhabhāsurappabhānaṃ nivāsanuttariyapaṭicchadādīnaṃ dibbavatthānaṃ vasena sundaravatthe. Obhāsasīti vijjotasi. Vijjurivāti vijjulatā viya. Abbhakūṭanti valāhakasikhare. Bhummatthe hi etaṃ upayogavacanaṃ. Obhāsasīti vā antogadhahetuatthavacanaṃ, obhāsesīti attho. Imasmiṃ pakkhe ‘‘abbhakūṭa’’nti upayogatthe eva upayogavacanaṃ daṭṭhabbaṃ.

    அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ² – யதா² நாம ஸஞ்ஜா²பபா⁴னுரஞ்ஜிதங் ரத்தவலாஹகஸிக²ரங் பகதியாபி ஓபா⁴ஸமானங் ஸமந்ததோ விஜ்ஜோதமானா விஜ்ஜுலதா நிச்ச²ரந்தீ விஸேஸதோ ஓபா⁴ஸேதி, ஏவமேவங் ஸுபரிஸுத்³த⁴தபனீயமயங் நானாரதனஸமுஜ்ஜலங் பகதிபப⁴ஸ்ஸரங் இமங் விமானங் த்வங் ஸப்³பா³லங்காரேஹி விபூ⁴ஸிதா ஸப்³ப³ஸோ விஜ்ஜோதயந்தீஹி அத்தனோ ஸரீரப்பபா⁴ஹி வத்தா²ப⁴ரணோபா⁴ஸேஹி ச விஸேஸதோ ஓபா⁴ஸேஸீதி.

    Ayañhettha attho – yathā nāma sañjhāpabhānurañjitaṃ rattavalāhakasikharaṃ pakatiyāpi obhāsamānaṃ samantato vijjotamānā vijjulatā niccharantī visesato obhāseti, evamevaṃ suparisuddhatapanīyamayaṃ nānāratanasamujjalaṃ pakatipabhassaraṃ imaṃ vimānaṃ tvaṃ sabbālaṅkārehi vibhūsitā sabbaso vijjotayantīhi attano sarīrappabhāhi vatthābharaṇobhāsehi ca visesato obhāsesīti.

    எத்த² ஹி ‘‘பீட²’’ந்தி நித³ஸ்ஸேதப்³ப³வசனமேதங் , ‘‘அப்³ப⁴கூட’’ந்தி நித³ஸ்ஸனவசனங். ததா² ‘‘தே’’தி நித³ஸ்ஸேதப்³ப³வசனங். தஞ்ஹி ‘‘பீட²’’ந்தி இத³ங் அபெக்கி²த்வா ஸாமிவசனேன வுத்தம்பி ‘‘அலங்கதே மல்யத⁴ரே ஸுவத்தே² ஓபா⁴ஸஸீ’’தி இமானி பதா³னி அபெக்கி²த்வா பச்சத்தவஸேன பரிணமதி, தஸ்மா ‘‘த்வ’’ந்தி வுத்தங் ஹோதி. ‘‘விஜ்ஜுரிவா’’தி நித³ஸ்ஸனவசனங். ‘‘ஓபா⁴ஸஸீ’’தி இத³ங் த்³வின்னம்பி உபமெய்யுபமானானங் ஸம்ப³ந்த⁴த³ஸ்ஸனங். ‘‘ஓபா⁴ஸஸீ’’தி ஹி இத³ங் ‘‘த்வ’’ந்தி பத³ங் அபெக்கி²த்வா மஜ்ஜி²மபுரிஸவஸேன வுத்தங், ‘‘பீட²’’ந்தி இத³ங் அபெக்கி²த்வா பட²மபுரிஸவஸேன பரிணமதி. ச-ஸத்³தோ³ செத்த² லுத்தனித்³தி³ட்டோ² த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘க³ச்ச²தி யேனகாமங் ஓபா⁴ஸஸீ’’தி ச ‘‘விஜ்ஜுலதோபா⁴ஸிதங் அப்³ப⁴கூடங் வியா’’தி பச்சத்தவஸேன சேதங் உபயோக³வசனங் பரிணமதி. ததா² ‘‘பீட²’’ந்தி விஸேஸிதப்³ப³வசனமேதங், ‘‘தே ஸோவண்ணமயங் உளார’’ந்திஆதி³ தஸ்ஸ விஸேஸனங்.

    Ettha hi ‘‘pīṭha’’nti nidassetabbavacanametaṃ , ‘‘abbhakūṭa’’nti nidassanavacanaṃ. Tathā ‘‘te’’ti nidassetabbavacanaṃ. Tañhi ‘‘pīṭha’’nti idaṃ apekkhitvā sāmivacanena vuttampi ‘‘alaṅkate malyadhare suvatthe obhāsasī’’ti imāni padāni apekkhitvā paccattavasena pariṇamati, tasmā ‘‘tva’’nti vuttaṃ hoti. ‘‘Vijjurivā’’ti nidassanavacanaṃ. ‘‘Obhāsasī’’ti idaṃ dvinnampi upameyyupamānānaṃ sambandhadassanaṃ. ‘‘Obhāsasī’’ti hi idaṃ ‘‘tva’’nti padaṃ apekkhitvā majjhimapurisavasena vuttaṃ, ‘‘pīṭha’’nti idaṃ apekkhitvā paṭhamapurisavasena pariṇamati. Ca-saddo cettha luttaniddiṭṭho daṭṭhabbo. ‘‘Gacchati yenakāmaṃ obhāsasī’’ti ca ‘‘vijjulatobhāsitaṃ abbhakūṭaṃ viyā’’ti paccattavasena cetaṃ upayogavacanaṃ pariṇamati. Tathā ‘‘pīṭha’’nti visesitabbavacanametaṃ, ‘‘te sovaṇṇamayaṃ uḷāra’’ntiādi tassa visesanaṃ.

    நனு ச ‘‘ஸோவண்ணமய’’ந்தி வத்வா ஸுவண்ணஸ்ஸ அக்³க³லோஹதாய ஸெட்ட²பா⁴வதோ தி³ப்³ப³ஸ்ஸ ச இதா⁴தி⁴ப்பேதத்தா ‘‘உளார’’ந்தி ந வத்தப்³ப³ந்தி? ந, கிஞ்சி விஸேஸஸப்³பா⁴வதோ. யதே²வ ஹி மனுஸ்ஸபரிபோ⁴க³ஸுவண்ணவிகதிதோ ரஸவித்³த⁴ங் ஸெட்ட²ங் ஸுவிஸுத்³த⁴ங், ததோ ஆகருப்பன்னங், ததோ யங்கிஞ்சி தி³ப்³ப³ங் ஸெட்ட²ங், ஏவங் தி³ப்³ப³ஸுவண்ணேபி சாமீகரங், சாமீகரதோ ஸாதகும்ப⁴ங், ஸாதகும்ப⁴தோ ஜம்பு³னத³ங், ஜம்பு³னத³தோ ஸிங்கீ³ஸுவண்ணங். தஞ்ஹி ஸப்³ப³ஸெட்ட²ங். தேனாஹ ஸக்கோ தே³வானமிந்தோ³ –

    Nanu ca ‘‘sovaṇṇamaya’’nti vatvā suvaṇṇassa aggalohatāya seṭṭhabhāvato dibbassa ca idhādhippetattā ‘‘uḷāra’’nti na vattabbanti? Na, kiñci visesasabbhāvato. Yatheva hi manussaparibhogasuvaṇṇavikatito rasaviddhaṃ seṭṭhaṃ suvisuddhaṃ, tato ākaruppannaṃ, tato yaṃkiñci dibbaṃ seṭṭhaṃ, evaṃ dibbasuvaṇṇepi cāmīkaraṃ, cāmīkarato sātakumbhaṃ, sātakumbhato jambunadaṃ, jambunadato siṅgīsuvaṇṇaṃ. Tañhi sabbaseṭṭhaṃ. Tenāha sakko devānamindo –

    ‘‘முத்தோ முத்தேஹி ஸஹ புராணஜடிலேஹி, விப்பமுத்தோ விப்பமுத்தேஹி;

    ‘‘Mutto muttehi saha purāṇajaṭilehi, vippamutto vippamuttehi;

    ஸிங்கீ³னிக்க²ஸவண்ணோ, ராஜக³ஹங் பாவிஸி ப⁴க³வா’’தி. (மஹாவ॰ 58);

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo, rājagahaṃ pāvisi bhagavā’’ti. (mahāva. 58);

    தஸ்மா ‘‘ஸோவண்ணமய’’ந்தி வத்வாபி ‘‘உளார’’ந்தி வுத்தங். அத² வா ‘‘உளார’’ந்தி இத³ங் ந தஸ்ஸ ஸெட்ட²பணீதபா⁴வமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங், அத² கோ² மஹந்தபா⁴வம்பீதி வுத்தோவாயமத்தோ² . எத்த² ச ‘‘பீட²’’ந்திஆதி³ ப²லஸ்ஸ கம்மஸரிக்க²தாத³ஸ்ஸனங். தத்தா²பி ‘‘ஸோவண்ணமய’’ந்தி இமினா தஸ்ஸ விமானஸ்ஸ வத்து²ஸம்பத³ங் த³ஸ்ஸேதி, ‘‘உளார’’ந்தி இமினா ஸோபா⁴திஸயஸம்பத³ங், ‘‘மனோஜவ’’ந்தி இமினா க³மனஸம்பத³ங். ‘‘க³ச்ச²தி யேனகாம’’ந்தி இமினா ஸீக⁴ஜவதாய பீட²ஸம்பத்திபா⁴வஸம்பத³ங் த³ஸ்ஸேதி.

    Tasmā ‘‘sovaṇṇamaya’’nti vatvāpi ‘‘uḷāra’’nti vuttaṃ. Atha vā ‘‘uḷāra’’nti idaṃ na tassa seṭṭhapaṇītabhāvameva sandhāya vuttaṃ, atha kho mahantabhāvampīti vuttovāyamattho . Ettha ca ‘‘pīṭha’’ntiādi phalassa kammasarikkhatādassanaṃ. Tatthāpi ‘‘sovaṇṇamaya’’nti iminā tassa vimānassa vatthusampadaṃ dasseti, ‘‘uḷāra’’nti iminā sobhātisayasampadaṃ, ‘‘manojava’’nti iminā gamanasampadaṃ. ‘‘Gacchati yenakāma’’nti iminā sīghajavatāya pīṭhasampattibhāvasampadaṃ dasseti.

    அத² வா ‘‘ஸோவண்ணமய’’ந்தி இமினா தஸ்ஸ பணீதபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி, ‘‘உளார’’ந்தி இமினா வேபுல்லமஹத்தங். ‘‘மனோஜவ’’ந்தி இமினா ஆனுபா⁴வமஹத்தங். ‘‘க³ச்ச²தி யேனகாம’’ந்தி இமினா விஹாரஸுக²த்தங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘ஸோவண்ணமய’’ந்தி வா இமினா தஸ்ஸ அபி⁴ரூபதங் வண்ணபொக்க²ரதஞ்ச த³ஸ்ஸேதி, ‘‘உளார’’ந்தி இமினா த³ஸ்ஸனீயதங் பாஸாதி³கதஞ்ச த³ஸ்ஸேதி, ‘‘மனோஜவ’’ந்தி இமினா ஸீக⁴ஸம்பத³ங், ‘‘க³ச்ச²தி யேனகாம’’ந்தி இமினா கத்த²சி அப்படிஹதசாரதங் த³ஸ்ஸேதி.

    Atha vā ‘‘sovaṇṇamaya’’nti iminā tassa paṇītabhāvaṃ dasseti, ‘‘uḷāra’’nti iminā vepullamahattaṃ. ‘‘Manojava’’nti iminā ānubhāvamahattaṃ. ‘‘Gacchati yenakāma’’nti iminā vihārasukhattaṃ dasseti. ‘‘Sovaṇṇamaya’’nti vā iminā tassa abhirūpataṃ vaṇṇapokkharatañca dasseti, ‘‘uḷāra’’nti iminā dassanīyataṃ pāsādikatañca dasseti, ‘‘manojava’’nti iminā sīghasampadaṃ, ‘‘gacchati yenakāma’’nti iminā katthaci appaṭihatacārataṃ dasseti.

    அத² வா தங் விமானங் யஸ்ஸ புஞ்ஞகம்மஸ்ஸ நிஸ்ஸந்த³ப²லங், தஸ்ஸ அலோப⁴னிஸ்ஸந்த³தாய ஸோவண்ணமயங், அதோ³ஸனிஸ்ஸந்த³தாய உளாரங், அமோஹனிஸ்ஸந்த³தாய மனோஜவங் க³ச்ச²தி யேனகாமங். ததா² தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ ஸத்³தா⁴னிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன ஸோவண்ணமயங், பஞ்ஞானிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன உளாரங், வீரியனிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன மனோஜவங், ஸமாதி⁴னிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன க³ச்ச²தி யேனகாமங். ஸத்³தா⁴ஸமாதி⁴னிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன வா ஸோவண்ணமயங், ஸமாதி⁴பஞ்ஞானிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன உளாரங், ஸமாதி⁴வீரியனிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன மனோஜவங், ஸமாதி⁴ஸதினிஸ்ஸந்த³பா⁴வேன க³ச்ச²தி யேனகாமந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Atha vā taṃ vimānaṃ yassa puññakammassa nissandaphalaṃ, tassa alobhanissandatāya sovaṇṇamayaṃ, adosanissandatāya uḷāraṃ, amohanissandatāya manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ. Tathā tassa kammassa saddhānissandabhāvena sovaṇṇamayaṃ, paññānissandabhāvena uḷāraṃ, vīriyanissandabhāvena manojavaṃ, samādhinissandabhāvena gacchati yenakāmaṃ. Saddhāsamādhinissandabhāvena vā sovaṇṇamayaṃ, samādhipaññānissandabhāvena uḷāraṃ, samādhivīriyanissandabhāvena manojavaṃ, samādhisatinissandabhāvena gacchati yenakāmanti veditabbaṃ.

    தத்த² யதா² ‘‘பீட²’’ந்திஆதி³ விமானஸம்பத்தித³ஸ்ஸனவஸேன தஸ்ஸா தே³வதாய புஞ்ஞப²லவிப⁴வஸம்பத்திகித்தனங், ஏவங் ‘‘அலங்கதே’’திஆதி³ அத்தபா⁴வஸம்பத்தித³ஸ்ஸனவஸேன புஞ்ஞப²லவிப⁴வஸம்பத்திகித்தனங். யதா² ஹி ஸுஸிக்கி²தஸிப்பாசரியவிரசிதோபி ரத்தஸுவண்ணாலங்காரோ விவித⁴ரங்ஸிஜாலஸமுஜ்ஜலமணிரதனக²சிதோ ஏவ ஸோப⁴தி, ந கேவலோ, ஏவங் ஸப்³ப³ங்க³ஸம்பன்னோ சதுரஸ்ஸஸோப⁴னோபி அத்தபா⁴வோ ஸுமண்டி³தபஸாதி⁴தோவ ஸோப⁴தி, ந கேவலோ. தேனஸ்ஸா ‘‘அலங்கதே’’திஆதி³னா ஆஹரிமங் ஸோபா⁴விஸேஸங் த³ஸ்ஸேதி, ‘‘ஓபா⁴ஸஸீ’’தி இமினா அனாஹரிமங். ததா² புரிமேன வத்தமானபச்சயனிமித்தங் ஸோபா⁴திஸயங் த³ஸ்ஸேதி, பச்சி²மேன அதீதபச்சயனிமித்தங். புரிமேன வா தஸ்ஸா உபபோ⁴க³வத்து²ஸம்பத³ங் த³ஸ்ஸேதி, பச்சி²மேன உபபு⁴ஞ்ஜனகவத்து²ஸம்பத³ங்.

    Tattha yathā ‘‘pīṭha’’ntiādi vimānasampattidassanavasena tassā devatāya puññaphalavibhavasampattikittanaṃ, evaṃ ‘‘alaṅkate’’tiādi attabhāvasampattidassanavasena puññaphalavibhavasampattikittanaṃ. Yathā hi susikkhitasippācariyaviracitopi rattasuvaṇṇālaṅkāro vividharaṃsijālasamujjalamaṇiratanakhacito eva sobhati, na kevalo, evaṃ sabbaṅgasampanno caturassasobhanopi attabhāvo sumaṇḍitapasādhitova sobhati, na kevalo. Tenassā ‘‘alaṅkate’’tiādinā āharimaṃ sobhāvisesaṃ dasseti, ‘‘obhāsasī’’ti iminā anāharimaṃ. Tathā purimena vattamānapaccayanimittaṃ sobhātisayaṃ dasseti, pacchimena atītapaccayanimittaṃ. Purimena vā tassā upabhogavatthusampadaṃ dasseti, pacchimena upabhuñjanakavatthusampadaṃ.

    எத்தா²ஹ ‘‘கிங் பன தங் விமானங் யுத்தவாஹங், உதா³ஹு அயுத்தவாஹ’’ந்தி? யதி³பி தே³வலோகே ரத²விமானானி யுத்தவாஹானிபி ஹொந்தி ‘‘ஸஹஸ்ஸயுத்தங் ஆஜஞ்ஞரத²’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.264) ஆதி³வசனதோ, தே பன தே³வபுத்தா ஏவ கிச்சகரணகாலே வாஹரூபேன அத்தானங் த³ஸ்ஸெந்தி யதா² ஏராவணோ தே³வபுத்தோ கீளனகாலே ஹத்தி²ரூபேன. இத³ங் பன அஞ்ஞஞ்ச ஏதி³ஸங் அயுத்தவாஹங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Etthāha ‘‘kiṃ pana taṃ vimānaṃ yuttavāhaṃ, udāhu ayuttavāha’’nti? Yadipi devaloke rathavimānāni yuttavāhānipi honti ‘‘sahassayuttaṃ ājaññaratha’’nti (saṃ. ni. 1.264) ādivacanato, te pana devaputtā eva kiccakaraṇakāle vāharūpena attānaṃ dassenti yathā erāvaṇo devaputto kīḷanakāle hatthirūpena. Idaṃ pana aññañca edisaṃ ayuttavāhaṃ daṭṭhabbaṃ.

    யதி³ ஏவங் கிங் தஸ்ஸ விமானஸ்ஸ அப்³ப⁴ந்தரா வாயோதா⁴து க³மனே விஸேஸபச்சயோ, உதா³ஹு பா³ஹிராதி? அப்³ப⁴ந்தராதி க³ஹேதப்³ப³ங். யதா² ஹி சந்த³விமானஸூரியவிமானாதீ³னங் தே³ஸந்தரக³மனே தது³பஜீவீனங் ஸத்தானங் ஸாதா⁴ரணகம்மனிப்³ப³த்தங் அதிவிய ஸீக⁴ஜவங் மஹந்தங் வாயுமண்ட³லங் தானி பேலெந்தங் பவத்தேதி, ந ஏவங் தங் பேலெத்வா பவத்தெந்தீ பா³ஹிரா வாயோதா⁴து அத்தி². யதா² ச பன சக்கரதனங் அந்தோஸமுட்டி²தாய வாயோதா⁴துயா வஸேன பவத்ததி. ந ஹி தஸ்ஸ சந்த³விமானாதீ³னங் விய பா³ஹிரா வாயோதா⁴து பேலெத்வா பவத்திகா அத்தி² ரஞ்ஞோ சக்கவத்திஸ்ஸ சித்தவஸேன ‘‘பவத்தது ப⁴வங் சக்கரதன’’ந்திஆதி³வசனஸமனநந்தரமேவ பவத்தனதோ, ஏவங் தஸ்ஸா தே³வதாய சித்தவஸேன அத்தஸன்னிஸ்ஸிதாய வாயோதா⁴துயா க³ச்ச²தீதி வேதி³தப்³ப³ங். தேன வுத்தங் ‘‘மனோஜவங் க³ச்ச²தி யேனகாம’’ந்தி.

    Yadi evaṃ kiṃ tassa vimānassa abbhantarā vāyodhātu gamane visesapaccayo, udāhu bāhirāti? Abbhantarāti gahetabbaṃ. Yathā hi candavimānasūriyavimānādīnaṃ desantaragamane tadupajīvīnaṃ sattānaṃ sādhāraṇakammanibbattaṃ ativiya sīghajavaṃ mahantaṃ vāyumaṇḍalaṃ tāni pelentaṃ pavatteti, na evaṃ taṃ peletvā pavattentī bāhirā vāyodhātu atthi. Yathā ca pana cakkaratanaṃ antosamuṭṭhitāya vāyodhātuyā vasena pavattati. Na hi tassa candavimānādīnaṃ viya bāhirā vāyodhātu peletvā pavattikā atthi rañño cakkavattissa cittavasena ‘‘pavattatu bhavaṃ cakkaratana’’ntiādivacanasamananantarameva pavattanato, evaṃ tassā devatāya cittavasena attasannissitāya vāyodhātuyā gacchatīti veditabbaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘manojavaṃ gacchati yenakāma’’nti.

    2. ஏவங் பட²மகா³தா²ய தஸ்ஸா தே³வதாய புஞ்ஞப²லஸம்பத்திங் கித்தெத்வா இதா³னி தஸ்ஸா காரணபூ⁴தங் புஞ்ஞஸம்பத³ங் விபா⁴வேதுங் ‘‘கேன தேதாதி³ஸோ வண்ணோ’’திஆதி³ கா³தா²த்³வயங் வுத்தங். தத்த² கேனாதி கிங்-ஸத்³தோ³ ‘‘கிங் ராஜா யோ லோகங் ந ரக்க²தி, கிங் நு கோ² நாம தும்ஹே மங் வத்தப்³ப³ங் மஞ்ஞதா²’’திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 424) க³ரஹணே ஆக³தோ. ‘‘யங்கிஞ்சி ரூபங் அதீதானாக³தபச்சுப்பன்ன’’ந்திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.244; ஸங்॰ நி॰ 3.59) அனியமே. ‘‘கிங் ஸூத⁴ வித்தங் புரிஸஸ்ஸ ஸெட்ட²’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 183; ஸங்॰ நி॰ 1.73) புச்சா²யங். இதா⁴பி புச்சா²யமேவ த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘கேனா’’தி ச ஹேதுஅத்தே² கரணவசனங், கேன ஹேதுனாதி அத்தோ². தேதி தவ. ஏதாதி³ஸோதி ஏதி³ஸோ, ஏதரஹி யதா²தி³ஸ்ஸமானோதி அத்தோ². வண்ணோதி வண்ண-ஸத்³தோ³ ‘‘கதா³ ஸஞ்ஞூள்ஹா பன தே, க³ஹபதி, இமே ஸமணஸ்ஸ கோ³தமஸ்ஸ வண்ணா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 2.77) கு³ணே ஆக³தோ. ‘‘அனேகபரியாயேன பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வண்ணங் பா⁴ஸதி, த⁴ம்மஸ்ஸ வண்ணங் பா⁴ஸதி, ஸங்க⁴ஸ்ஸ வண்ணங் பா⁴ஸதீ’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.4) து²தியங். ‘‘அத² கேன நு வண்ணேன, க³ந்த⁴தே²னோதி வுச்சதீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.234; ஜா॰ 1.6.116) காரணே. ‘‘தயோ பத்தஸ்ஸ வண்ணா’’திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 602) பமாணே. ‘‘சத்தாரோமே, போ⁴ கோ³தம, வண்ணா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 3.115; ம॰ நி॰ 2.379-380) ஜாதியங். ‘‘மஹந்தங் ஹத்தி²ராஜவண்ணங் அபி⁴னிம்மினித்வா’’திஆதீ³ஸு ஸண்டா²னே. ‘‘ஸுவண்ணவண்ணோஸி ப⁴க³வா, ஸுஸுக்கதா³டோ²ஸி வீரியவா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 2.399; ஸு॰ நி॰ 553) ச²விவண்ணே. இதா⁴பி ச²விவண்ணே ஏவ த³ட்ட²ப்³போ³. அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ² – கேன கீதி³ஸேன புஞ்ஞவிஸேஸேன ஹேதுபூ⁴தேன தே³வதே, தவ ஏதாதி³ஸோ ஏவங்விதோ⁴ த்³வாத³ஸயோஜனானி ப²ரணகப்பபோ⁴ ஸரீரவண்ணோ ஜாதோதி?

    2. Evaṃ paṭhamagāthāya tassā devatāya puññaphalasampattiṃ kittetvā idāni tassā kāraṇabhūtaṃ puññasampadaṃ vibhāvetuṃ ‘‘kena tetādiso vaṇṇo’’tiādi gāthādvayaṃ vuttaṃ. Tattha kenāti kiṃ-saddo ‘‘kiṃ rājā yo lokaṃ na rakkhati, kiṃ nu kho nāma tumhe maṃ vattabbaṃ maññathā’’tiādīsu (pārā. 424) garahaṇe āgato. ‘‘Yaṃkiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppanna’’ntiādīsu (ma. ni. 1.244; saṃ. ni. 3.59) aniyame. ‘‘Kiṃ sūdha vittaṃ purisassa seṭṭha’’ntiādīsu (su. ni. 183; saṃ. ni. 1.73) pucchāyaṃ. Idhāpi pucchāyameva daṭṭhabbo. ‘‘Kenā’’ti ca hetuatthe karaṇavacanaṃ, kena hetunāti attho. Teti tava. Etādisoti ediso, etarahi yathādissamānoti attho. Vaṇṇoti vaṇṇa-saddo ‘‘kadā saññūḷhā pana te, gahapati, ime samaṇassa gotamassa vaṇṇā’’tiādīsu (ma. ni. 2.77) guṇe āgato. ‘‘Anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa vaṇṇaṃ bhāsatī’’tiādīsu (dī. ni. 1.4) thutiyaṃ. ‘‘Atha kena nu vaṇṇena, gandhathenoti vuccatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.234; jā. 1.6.116) kāraṇe. ‘‘Tayo pattassa vaṇṇā’’tiādīsu (pārā. 602) pamāṇe. ‘‘Cattārome, bho gotama, vaṇṇā’’tiādīsu (dī. ni. 3.115; ma. ni. 2.379-380) jātiyaṃ. ‘‘Mahantaṃ hatthirājavaṇṇaṃ abhinimminitvā’’tiādīsu saṇṭhāne. ‘‘Suvaṇṇavaṇṇosi bhagavā, susukkadāṭhosi vīriyavā’’tiādīsu (ma. ni. 2.399; su. ni. 553) chavivaṇṇe. Idhāpi chavivaṇṇe eva daṭṭhabbo. Ayañhettha attho – kena kīdisena puññavisesena hetubhūtena devate, tava etādiso evaṃvidho dvādasayojanāni pharaṇakappabho sarīravaṇṇo jātoti?

    கேன தே இத⁴ மிஜ்ஜ²தீதி கேன புஞ்ஞாதிஸயேன தே இத⁴ இமஸ்மிங் டா²னே இதா³னி தயி லப்³ப⁴மானங் உளாரங் ஸுசரிதப²லங் இஜ்ஜ²தி நிப்ப²ஜ்ஜதி. உப்பஜ்ஜந்தீதி நிப்³ப³த்தந்தி, அவிச்சே²த³வஸேன உபரூபரி வத்தந்தீதி அத்தோ². போ⁴கா³தி பரிபு⁴ஞ்ஜிதப்³ப³ட்டே²ன ‘‘போ⁴கா³’’தி லத்³த⁴னாமா வத்தா²ப⁴ரணாதி³வித்தூபகரணவிஸேஸா. யேதி ஸாமஞ்ஞேன அனியமனித்³தே³ஸோ, கேசீதி பகாரபே⁴த³ங் ஆமஸித்வா அனியமனித்³தே³ஸோ, உப⁴யேனாபி பணீதபணீததராதி³பே⁴தே³ தத்த² லப்³ப⁴மானே தாதி³ஸே போ⁴கே³ அனவஸேஸதோ ப்³யாபெத்வா ஸங்க³ண்ஹாதி. அனவஸேஸப்³யாபகோ ஹி அயங் நித்³தே³ஸோ யதா² ‘‘யே கேசி ஸங்கா²ரா’’தி. மனஸோ பியாதி மனஸா பியாயிதப்³பா³, மனாபியாதி அத்தோ².

    Kena te idha mijjhatīti kena puññātisayena te idha imasmiṃ ṭhāne idāni tayi labbhamānaṃ uḷāraṃ sucaritaphalaṃ ijjhati nipphajjati. Uppajjantīti nibbattanti, avicchedavasena uparūpari vattantīti attho. Bhogāti paribhuñjitabbaṭṭhena ‘‘bhogā’’ti laddhanāmā vatthābharaṇādivittūpakaraṇavisesā. Yeti sāmaññena aniyamaniddeso, kecīti pakārabhedaṃ āmasitvā aniyamaniddeso, ubhayenāpi paṇītapaṇītatarādibhede tattha labbhamāne tādise bhoge anavasesato byāpetvā saṅgaṇhāti. Anavasesabyāpako hi ayaṃ niddeso yathā ‘‘ye keci saṅkhārā’’ti. Manaso piyāti manasā piyāyitabbā, manāpiyāti attho.

    எத்த² ச ‘‘ஏதாதி³ஸோ வண்ணோ’’தி இமினா ஹெட்டா² வுத்தவிஸேஸா தஸ்ஸா தே³வதாய அத்தபா⁴வபரியாபன்னா வண்ணஸம்பதா³ த³ஸ்ஸிதா. ‘‘போ⁴கா³’’தி இமினா உபபோ⁴க³பரிபோ⁴க³வத்து²பூ⁴தா தி³ப்³ப³ரூபஸத்³த³க³ந்த⁴ரஸபொ²ட்ட²ப்³ப³பே⁴தா³ காமகு³ணஸம்பதா³. ‘‘மனஸோ பியா’’தி இமினா தேஸங் ரூபாதீ³னங் இட்ட²கந்தமனாபதா. ‘‘இத⁴ மிஜ்ஜ²தீ’’தி இமினா பன தி³ப்³ப³ஆயுவண்ணயஸஸுக²ஆதி⁴பதெய்யஸம்பதா³ த³ஸ்ஸிதா. ‘‘யே கேசி மனஸோ பியா’’தி இமினா யானி ‘‘ஸோ அஞ்ஞே தே³வே த³ஸஹி டா²னேஹி அதி⁴க்³க³ண்ஹாதி தி³ப்³பே³ன ஆயுனா தி³ப்³பே³ன வண்ணேன தி³ப்³பே³ன ஸுகே²ன தி³ப்³பே³ன யஸேன தி³ப்³பே³ன ஆதி⁴பதெய்யேன தி³ப்³பே³ஹி ரூபேஹி தி³ப்³பே³ஹி ஸத்³தே³ஹி தி³ப்³பே³ஹி க³ந்தே⁴ஹி தி³ப்³பே³ஹி ரஸேஹி தி³ப்³பே³ஹி பொ²ட்ட²ப்³பே³ஹீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 4.341) ஸுத்தே ஆக³தானி த³ஸ டா²னானி. தேஸங் இத⁴ அனவஸேஸதோ ஸங்க³ஹோ த³ஸ்ஸிதோதி வேதி³தப்³போ³.

    Ettha ca ‘‘etādiso vaṇṇo’’ti iminā heṭṭhā vuttavisesā tassā devatāya attabhāvapariyāpannā vaṇṇasampadā dassitā. ‘‘Bhogā’’ti iminā upabhogaparibhogavatthubhūtā dibbarūpasaddagandharasaphoṭṭhabbabhedā kāmaguṇasampadā. ‘‘Manaso piyā’’ti iminā tesaṃ rūpādīnaṃ iṭṭhakantamanāpatā. ‘‘Idha mijjhatī’’ti iminā pana dibbaāyuvaṇṇayasasukhaādhipateyyasampadā dassitā. ‘‘Ye keci manaso piyā’’ti iminā yāni ‘‘so aññe deve dasahi ṭhānehi adhiggaṇhāti dibbena āyunā dibbena vaṇṇena dibbena sukhena dibbena yasena dibbena ādhipateyyena dibbehi rūpehi dibbehi saddehi dibbehi gandhehi dibbehi rasehi dibbehi phoṭṭhabbehī’’ti (saṃ. ni. 4.341) sutte āgatāni dasa ṭhānāni. Tesaṃ idha anavasesato saṅgaho dassitoti veditabbo.

    3. புச்சா²மீதி பஞ்ஹங் கரோமி, ஞாதுமிச்சா²மீதி அத்தோ². காமஞ்சேதங் ‘‘கேன தேதாதி³ஸோ வண்ணோ, கேன தே இத⁴ மிஜ்ஜ²தி. கிமகாஸி புஞ்ஞங், கேனாஸி ஏவங் ஜலிதானுபா⁴வா’’தி ச கிங்-ஸத்³த³க்³க³ஹணேனேவ அத்த²ந்தரஸ்ஸ அஸம்ப⁴வதோ புச்சா²வஸேன கா³தா²த்தயங் வுத்தந்தி விஞ்ஞாயதி. புச்சா²விஸேஸபா⁴வஞாபனத்த²ங் பன ‘‘புச்சா²மீ’’தி வுத்தங். அயஞ்ஹி புச்சா² அதி³ட்ட²ஜோதனா தாவ ந ஹோதி ஏதி³ஸஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ மஹாதே²ரஸ்ஸ அதி³ட்ட²பா⁴வாபா⁴வதோ, விமதிச்சே²த³னாபி ந ஹோதி ஸப்³ப³ஸோ ஸமுக்³கா⁴திதஸங்ஸயத்தா, அனுமதிபுச்சா²பி ந ஹோதி ‘‘தங் கிங் மஞ்ஞஸி ராஜஞ்ஞா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.413) விய அனுமதிக³ஹணாகாரேன அப்பவத்தத்தா, கதே²துகம்யதாபுச்சா²பி ந ஹோதி தஸ்ஸா தே³வதாய கதே²துகம்யதாவஸேன தே²ரேன அபுச்சி²தத்தா. விஸேஸேன பன தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னாதி வேதி³தப்³பா³. ஸ்வாயமத்தோ² ஹெட்டா² அட்டு²ப்பத்திகதா²யங் ‘‘தே²ரோ கிஞ்சாபீ’’திஆதி³னா விபா⁴விதோ ஏவ. ந்தி த்வங். தயித³ங் புப்³பா³பராபெக்க²ங், புப்³பா³பெக்க²தாய உபயோகே³கவசனங், பராபெக்க²தாய பன பச்சத்தேகவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    3.Pucchāmīti pañhaṃ karomi, ñātumicchāmīti attho. Kāmañcetaṃ ‘‘kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati. Kimakāsi puññaṃ, kenāsi evaṃ jalitānubhāvā’’ti ca kiṃ-saddaggahaṇeneva atthantarassa asambhavato pucchāvasena gāthāttayaṃ vuttanti viññāyati. Pucchāvisesabhāvañāpanatthaṃ pana ‘‘pucchāmī’’ti vuttaṃ. Ayañhi pucchā adiṭṭhajotanā tāva na hoti edisassa atthassa mahātherassa adiṭṭhabhāvābhāvato, vimaticchedanāpi na hoti sabbaso samugghātitasaṃsayattā, anumatipucchāpi na hoti ‘‘taṃ kiṃ maññasi rājaññā’’tiādīsu (dī. ni. 2.413) viya anumatigahaṇākārena appavattattā, kathetukamyatāpucchāpi na hoti tassā devatāya kathetukamyatāvasena therena apucchitattā. Visesena pana diṭṭhasaṃsandanāti veditabbā. Svāyamattho heṭṭhā aṭṭhuppattikathāyaṃ ‘‘thero kiñcāpī’’tiādinā vibhāvito eva. Tanti tvaṃ. Tayidaṃ pubbāparāpekkhaṃ, pubbāpekkhatāya upayogekavacanaṃ, parāpekkhatāya pana paccattekavacanaṃ daṭṭhabbaṃ.

    தே³வீதி எத்த² தே³வ-ஸத்³தோ³ ‘‘இமானி தே தே³வ சதுராஸீதி நக³ரஸஹஸ்ஸானி குஸவதீராஜதா⁴னிபமுகா²னி, எத்த², தே³வ, ச²ந்த³ங் கரோஹி ஜீவிதே அபெக்க²’’ந்தி ச ஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.266) ஸம்முதிதே³வவஸேன ஆக³தோ, ‘‘தஸ்ஸ தே³வாதிதே³வஸ்ஸ, ஸாஸனங் ஸப்³ப³த³ஸ்ஸினோ’’திஆதீ³ஸு விஸுத்³தி⁴தே³வவஸேன. விஸுத்³தி⁴தே³வானஞ்ஹி ப⁴க³வதோ அதிதே³வபா⁴வே வுத்தே இதரேஸங் வுத்தோ ஏவ ஹோதீதி. ‘‘சாதுமஹாராஜிகா தே³வா தீ³கா⁴யுகா வண்ணவந்தோ ஸுக²ப³ஹுலா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 3.337) உபபத்திதே³வவஸேன. இதா⁴பி உபபத்திதே³வவஸேனேவ வேதி³தப்³போ³. பத³த்த²தோ பன – தி³ப்³ப³தி அத்தனோ புஞ்ஞித்³தி⁴யா கீளதி லளதி பஞ்சஹி காமகு³ணேஹி ரமதி, அத² வா ஹெட்டா² வுத்தனயேன ஜோததி ஓபா⁴ஸதி, ஆகாஸேன விமானேன ச க³ச்ச²தீதி தே³வீ. ‘‘த்வங் தே³வீ’’தி ஸம்போ³த⁴னே சேதங் ஏகவசனங். மஹானுபா⁴வேதி உளாரப்பபா⁴வே, ஸோ பனஸ்ஸானுபா⁴வோ ஹெட்டா² த்³வீஹி கா³தா²ஹி த³ஸ்ஸிதோயேவ.

    Devīti ettha deva-saddo ‘‘imāni te deva caturāsīti nagarasahassāni kusavatīrājadhānipamukhāni, ettha, deva, chandaṃ karohi jīvite apekkha’’nti ca ādīsu (dī. ni. 2.266) sammutidevavasena āgato, ‘‘tassa devātidevassa, sāsanaṃ sabbadassino’’tiādīsu visuddhidevavasena. Visuddhidevānañhi bhagavato atidevabhāve vutte itaresaṃ vutto eva hotīti. ‘‘Cātumahārājikā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā’’tiādīsu (dī. ni. 3.337) upapattidevavasena. Idhāpi upapattidevavaseneva veditabbo. Padatthato pana – dibbati attano puññiddhiyā kīḷati laḷati pañcahi kāmaguṇehi ramati, atha vā heṭṭhā vuttanayena jotati obhāsati, ākāsena vimānena ca gacchatīti devī. ‘‘Tvaṃ devī’’ti sambodhane cetaṃ ekavacanaṃ. Mahānubhāveti uḷārappabhāve, so panassānubhāvo heṭṭhā dvīhi gāthāhi dassitoyeva.

    மனுஸ்ஸபூ⁴தாதி எத்த² மனஸ்ஸ உஸ்ஸன்னதாய மனுஸ்ஸா, ஸதிஸூரபா⁴வப்³ரஹ்மசரியயொக்³யதாதி³கு³ணவஸேன உபசிதமானஸா உக்கட்ட²கு³ணசித்தா. கே பன தே? ஜம்பு³தீ³பவாஸினோ ஸத்தவிஸேஸா. தேனாஹ ப⁴க³வா –

    Manussabhūtāti ettha manassa ussannatāya manussā, satisūrabhāvabrahmacariyayogyatādiguṇavasena upacitamānasā ukkaṭṭhaguṇacittā. Ke pana te? Jambudīpavāsino sattavisesā. Tenāha bhagavā –

    ‘‘தீஹி, பி⁴க்க²வே, டா²னேஹி ஜம்பு³தீ³பகா மனுஸ்ஸா உத்தரகுருகே மனுஸ்ஸே அதி⁴க்³க³ண்ஹந்தி தே³வே ச தாவதிங்ஸே. கதமேஹி தீஹி? ஸூரா, ஸதிமந்தோ, இத⁴ ப்³ரஹ்மசரியவாஸோ’’தி (அ॰ நி॰ 9.21).

    ‘‘Tīhi, bhikkhave, ṭhānehi jambudīpakā manussā uttarakuruke manusse adhiggaṇhanti deve ca tāvatiṃse. Katamehi tīhi? Sūrā, satimanto, idha brahmacariyavāso’’ti (a. ni. 9.21).

    ததா² ஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ பச்சேகபு³த்³தா⁴ அக்³க³ஸாவகா மஹாஸாவகா சக்கவத்தினோ அஞ்ஞே ச மஹானுபா⁴வா ஸத்தா எத்தே²வ உப்பஜ்ஜந்தி. தேஹி ஸமானரூபாதி³தாய பன ஸத்³தி⁴ங் பரித்ததீ³பவாஸீஹி இதரமஹாதீ³பவாஸினோபி ‘‘மனுஸ்ஸா’’த்வேவ பஞ்ஞாயிங்ஸூதி ஏகே.

    Tathā hi buddhā bhagavanto paccekabuddhā aggasāvakā mahāsāvakā cakkavattino aññe ca mahānubhāvā sattā ettheva uppajjanti. Tehi samānarūpāditāya pana saddhiṃ parittadīpavāsīhi itaramahādīpavāsinopi ‘‘manussā’’tveva paññāyiṃsūti eke.

    அபரே பன ப⁴ணந்தி – லோபா⁴தீ³ஹி அலோபா⁴தீ³ஹி ச ஸஹிதஸ்ஸ மனஸ்ஸ உஸ்ஸன்னதாய மனுஸ்ஸா. யே ஹி ஸத்தா மனுஸ்ஸஜாதிகா, தேஸு விஸேஸதோ லோபா⁴த³யோ அலோபா⁴த³யோ ச உஸ்ஸன்னா, தே லோபா⁴தி³உஸ்ஸன்னதாய அபாயமக்³க³ங், அலோபா⁴தி³உஸ்ஸன்னதாய ஸுக³திமக்³க³ங் நிப்³பா³னகா³மிமக்³க³ஞ்ச பூரெந்தி, தஸ்மா லோபா⁴தீ³ஹி அலோபா⁴தீ³ஹி ச ஸஹிதஸ்ஸ மனஸ்ஸ உஸ்ஸன்னதாய பரித்ததீ³பவாஸீஹி ஸத்³தி⁴ங் சதுமஹாதீ³பவாஸினோ ஸத்தவிஸேஸா ‘‘மனுஸ்ஸா’’தி வுச்சந்தீதி.

    Apare pana bhaṇanti – lobhādīhi alobhādīhi ca sahitassa manassa ussannatāya manussā. Ye hi sattā manussajātikā, tesu visesato lobhādayo alobhādayo ca ussannā, te lobhādiussannatāya apāyamaggaṃ, alobhādiussannatāya sugatimaggaṃ nibbānagāmimaggañca pūrenti, tasmā lobhādīhi alobhādīhi ca sahitassa manassa ussannatāya parittadīpavāsīhi saddhiṃ catumahādīpavāsino sattavisesā ‘‘manussā’’ti vuccantīti.

    லோகியா பன ‘‘மனுனோ அபச்சபா⁴வேன மனுஸ்ஸா’’தி வத³ந்தி. மனு நாம பட²மகப்பிகோ லோகமரியாதா³ய ஆதி³பூ⁴தோ ஹிதாஹிதவிதா⁴யகோ ஸத்தானங் பிதுட்டா²னியோ, யோ ஸாஸனே ‘‘மஹாஸம்மதோ’’தி வுச்சதி. பச்சக்க²தோ பரம்பராய ச தஸ்ஸ ஓவாதா³னுஸாஸனியங் டி²தா ஸத்தா புத்தஸதி³ஸதாய ‘‘மனுஸ்ஸா’’தி வுச்சந்தி. ததோ ஏவ ஹி தே மாணவா ‘‘மனுஜா’’தி ச வோஹரீயந்தி. மனுஸ்ஸேஸு பூ⁴தா ஜாதா, மனுஸ்ஸபா⁴வங் வா பத்தாதி மனுஸ்ஸபூ⁴தா.

    Lokiyā pana ‘‘manuno apaccabhāvena manussā’’ti vadanti. Manu nāma paṭhamakappiko lokamariyādāya ādibhūto hitāhitavidhāyako sattānaṃ pituṭṭhāniyo, yo sāsane ‘‘mahāsammato’’ti vuccati. Paccakkhato paramparāya ca tassa ovādānusāsaniyaṃ ṭhitā sattā puttasadisatāya ‘‘manussā’’ti vuccanti. Tato eva hi te māṇavā ‘‘manujā’’ti ca voharīyanti. Manussesu bhūtā jātā, manussabhāvaṃ vā pattāti manussabhūtā.

    கிமகாஸி புஞ்ஞந்தி கிங் தா³னஸீலாதி³ப்பபே⁴தே³ஸு கீதி³ஸங் புஜ்ஜபா⁴வப²லனிப்³ப³த்தனதோ, யத்த² ஸயங் உப்பன்னங், தங் ஸந்தானங் புனாதி விஸோதே⁴தீதி ச ‘‘புஞ்ஞ’’ந்தி லத்³த⁴னாமங் ஸுசரிதங் குஸலகம்மங் அகாஸி, உபசினி நிப்³ப³த்தேஸீதி அத்தோ². ஜலிதானுபா⁴வாதி ஸப்³ப³ஸோ விஜ்ஜோதமானபுஞ்ஞித்³தி⁴கா.

    Kimakāsi puññanti kiṃ dānasīlādippabhedesu kīdisaṃ pujjabhāvaphalanibbattanato, yattha sayaṃ uppannaṃ, taṃ santānaṃ punāti visodhetīti ca ‘‘puñña’’nti laddhanāmaṃ sucaritaṃ kusalakammaṃ akāsi, upacini nibbattesīti attho. Jalitānubhāvāti sabbaso vijjotamānapuññiddhikā.

    கஸ்மா பனெத்த² ‘‘மனுஸ்ஸபூ⁴தா கிமகாஸி புஞ்ஞ’’ந்தி வுத்தங், கிங் அஞ்ஞாஸு க³தீஸு புஞ்ஞகிரியா நத்தீ²தி? நோ நத்தி². யஸ்மா நிரயேபி நாம காமாவசரகுஸலசித்தபவத்தி கதா³சி லப்³ப⁴தேவ, கிமங்க³ங் பனஞ்ஞத்த², நனு அவோசும்ஹா ‘‘தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னா புச்சா²’’தி. தஸ்மா மஹாதே²ரோ மனுஸ்ஸத்தபா⁴வே ட²த்வா புஞ்ஞகம்மங் கத்வா உப்பன்னங் தங் தி³ஸ்வா பூ⁴தத்த²வஸேன புச்ச²ந்தோ ‘‘மனுஸ்ஸபூ⁴தா கிமகாஸி புஞ்ஞ’’ந்தி அவோச.

    Kasmā panettha ‘‘manussabhūtā kimakāsi puñña’’nti vuttaṃ, kiṃ aññāsu gatīsu puññakiriyā natthīti? No natthi. Yasmā nirayepi nāma kāmāvacarakusalacittapavatti kadāci labbhateva, kimaṅgaṃ panaññattha, nanu avocumhā ‘‘diṭṭhasaṃsandanā pucchā’’ti. Tasmā mahāthero manussattabhāve ṭhatvā puññakammaṃ katvā uppannaṃ taṃ disvā bhūtatthavasena pucchanto ‘‘manussabhūtā kimakāsi puñña’’nti avoca.

    அத² வா அஞ்ஞாஸு க³தீஸு ஏகந்தஸுக²தாய ஏகந்தது³க்க²தாய து³க்க²ப³ஹுலதாய ச புஞ்ஞகிரியாய ஓகாஸோ ந ஸுலப⁴ரூபோ ஸப்புரிஸூபனிஸ்ஸயாதி³பச்சயஸமவாயஸ்ஸ ஸுது³ல்லப⁴பா⁴வதோ. கதா³சி உப்பஜ்ஜமானோபி யதா²வுத்தகாரணேன உளாரோ விபுலோ ந ச ஹோதி, மனுஸ்ஸக³தியங் பன ஸுக²ப³ஹுலதாய புஞ்ஞகிரியாய ஓகாஸோ ஸுலப⁴ரூபோ ஸப்புரிஸூபனிஸ்ஸயாதி³பச்சயஸமவாயஸ்ஸ யேபு⁴ய்யேன ஸுலப⁴பா⁴வதோ. யஞ்ச தத்த² து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி, தம்பி விஸேஸதோ புஞ்ஞகிரியாய உபனிஸ்ஸயோ ஹோதி. து³க்கூ²பனிஸ்ஸயா ஹி ஸத்³தா⁴தி. யதா² ஹி அயோக⁴னேன ஸத்த²கே நிப்பா²தி³யமானே தஸ்ஸ ஏகந்ததோ ந அக்³கி³ம்ஹி தாபனங் உத³கேன வா தேமனங் சே²த³னகிரியாஸமத்த²தாய விஸேஸபச்சயோ, தாபெத்வா பன பமாணயோக³தோ உத³கதேமனங் தஸ்ஸா விஸேஸபச்சயோ, ஏவமேவ ஸத்தஸந்தானஸ்ஸ ஏகந்தது³க்க²ஸமங்கி³தா து³க்க²ப³ஹுலதா ஏகந்தஸுக²ஸமங்கி³தா ச புஞ்ஞகிரியாய ந விஸேஸபச்சயோ ஹோதி. ஸதி பன து³க்க²ஸந்தாபனே பமாணயோக³தோ ஸுகூ²பப்³ரூஹனே ச லத்³தூ⁴பனிஸ்ஸயா புஞ்ஞகிரியா உப்பஜ்ஜதி, உப்பஜ்ஜமானா ச மஹாஜுதிகா மஹாவிப்பா²ரா படிபக்க²சே²த³னஸமத்தா² ச ஹோதி, தஸ்மா மனுஸ்ஸபா⁴வோ புஞ்ஞகிரியாய விஸேஸபச்சயோ . தேன வுத்தங் ‘‘மனுஸ்ஸபூ⁴தா கிமகாஸி புஞ்ஞ’’ந்தி. ஸேஸங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.

    Atha vā aññāsu gatīsu ekantasukhatāya ekantadukkhatāya dukkhabahulatāya ca puññakiriyāya okāso na sulabharūpo sappurisūpanissayādipaccayasamavāyassa sudullabhabhāvato. Kadāci uppajjamānopi yathāvuttakāraṇena uḷāro vipulo na ca hoti, manussagatiyaṃ pana sukhabahulatāya puññakiriyāya okāso sulabharūpo sappurisūpanissayādipaccayasamavāyassa yebhuyyena sulabhabhāvato. Yañca tattha dukkhaṃ uppajjati, tampi visesato puññakiriyāya upanissayo hoti. Dukkhūpanissayā hi saddhāti. Yathā hi ayoghanena satthake nipphādiyamāne tassa ekantato na aggimhi tāpanaṃ udakena vā temanaṃ chedanakiriyāsamatthatāya visesapaccayo, tāpetvā pana pamāṇayogato udakatemanaṃ tassā visesapaccayo, evameva sattasantānassa ekantadukkhasamaṅgitā dukkhabahulatā ekantasukhasamaṅgitā ca puññakiriyāya na visesapaccayo hoti. Sati pana dukkhasantāpane pamāṇayogato sukhūpabrūhane ca laddhūpanissayā puññakiriyā uppajjati, uppajjamānā ca mahājutikā mahāvipphārā paṭipakkhachedanasamatthā ca hoti, tasmā manussabhāvo puññakiriyāya visesapaccayo . Tena vuttaṃ ‘‘manussabhūtā kimakāsi puñña’’nti. Sesaṃ suviññeyyameva.

    4. ஏவங் பன தே²ரேன புச்சி²தா ஸா தே³வதா பஞ்ஹங் விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. தமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸா தே³வதா அத்தமனா’’தி கா³தா² வுத்தா. கேன பனாயங் கா³தா² வுத்தா? த⁴ம்மஸங்கா³ஹகேஹி. தத்த² ஸாதி யா புப்³பே³ ‘‘புச்சா²மி தங் தே³வி மஹானுபா⁴வே’’தி வுத்தா, ஸா. தே³வதாதி தே³வபுத்தோபி ப்³ரஹ்மாபி தே³வதீ⁴தாபி வுச்சதி. ‘‘அத² கோ² அஞ்ஞதரா தே³வதா அபி⁴க்கந்தாய ரத்தியா அபி⁴க்கந்தவண்ணா’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.1; கு²॰ பா॰ 5.1) ஹி தே³வபுத்தோ ‘‘தே³வதா’’தி வுத்தோ தே³வோயேவ தே³வதாதி கத்வா. ததா² ‘‘தா தே³வதா ஸத்தஸதா உளாரா, ப்³ரஹ்மவிமானா அபி⁴னிக்க²மித்வா’’திஆதீ³ஸு ப்³ரஹ்மானோ.

    4. Evaṃ pana therena pucchitā sā devatā pañhaṃ vissajjesi. Tamatthaṃ dassetuṃ ‘‘sā devatā attamanā’’ti gāthā vuttā. Kena panāyaṃ gāthā vuttā? Dhammasaṅgāhakehi. Tattha ti yā pubbe ‘‘pucchāmi taṃ devi mahānubhāve’’ti vuttā, sā. Devatāti devaputtopi brahmāpi devadhītāpi vuccati. ‘‘Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.1; khu. pā. 5.1) hi devaputto ‘‘devatā’’ti vutto devoyeva devatāti katvā. Tathā ‘‘tā devatā sattasatā uḷārā, brahmavimānā abhinikkhamitvā’’tiādīsu brahmāno.

    ‘‘அபி⁴க்கந்தேன வண்ணேன, யா த்வங் திட்ட²ஸி தே³வதே;

    ‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

    ஓபா⁴ஸெந்தீ தி³ஸா ஸப்³பா³, ஓஸதீ⁴ விய தாரகா’’தி. (வி॰ வ॰ 75) –

    Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā’’ti. (vi. va. 75) –

    ஆதீ³ஸு தே³வதீ⁴தா. இதா⁴பி தே³வதீ⁴தா ஏவ த³ட்ட²ப்³பா³. அத்தமனாதி துட்ட²மனா பீதிஸோமனஸ்ஸேஹி க³ஹிதமனா. பீதிஸோமனஸ்ஸஸஹக³தஞ்ஹி சித்தங் தோ³மனஸ்ஸஸ்ஸ அனோகாஸதோ தேஹி தங் ஸகங் கத்வா க³ஹிதங் விய ஹோதி. அத்தமனாதி வா ஸகமனா. அனவஜ்ஜபீதிஸோமனஸ்ஸஸம்பயுத்தஞ்ஹி சித்தங் ஸம்பதி ஆயதிஞ்ச தங்ஸமங்கி³னோ ஹிதஸுகா²வஹதோ ‘‘ஸக’’ந்தி வத்தப்³ப³தங் லப⁴தி, ந இதரங்.

    Ādīsu devadhītā. Idhāpi devadhītā eva daṭṭhabbā. Attamanāti tuṭṭhamanā pītisomanassehi gahitamanā. Pītisomanassasahagatañhi cittaṃ domanassassa anokāsato tehi taṃ sakaṃ katvā gahitaṃ viya hoti. Attamanāti vā sakamanā. Anavajjapītisomanassasampayuttañhi cittaṃ sampati āyatiñca taṃsamaṅgino hitasukhāvahato ‘‘saka’’nti vattabbataṃ labhati, na itaraṃ.

    மொக்³க³ல்லானேனாதி மொக்³க³ல்லானகொ³த்தஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணமஹாஸாலஸ்ஸ புத்தபா⁴வதோ ஸோ மஹாதே²ரோ கொ³த்தவஸேன ‘‘மொக்³க³ல்லானோ’’தி பஞ்ஞாதோ, தேன மொக்³க³ல்லானேன . புச்சி²தாதி தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னவஸேன புச்சி²தா, அத்தமனா ஸா தே³வதா பஞ்ஹங் ப்³யாகாஸீதி யோஜனா. அத்தமனதா சஸ்ஸா ‘‘தம்பி நாம பரித்தகம்பி கம்மங் ஏவங் மஹதியா தி³ப்³ப³ஸம்பத்தியா காரணங் அஹோஸீ’’தி புப்³பே³பி ஸா அத்தனோ புஞ்ஞப²லங் படிச்ச அந்தரந்தரா ஸோமனஸ்ஸங் படிஸங்வேதே³தி, இதா³னி பன ‘‘அஞ்ஞதரஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸ கதோபி நாம காரோ ஏவங் உளாரப²லோ, அயங் பன பு³த்³தா⁴னங் அக்³க³ஸாவகோ உளாரகு³ணோ மஹானுபா⁴வோ , இமம்பி பஸ்ஸிதுங் நிபச்சகாரஞ்ச காதுங் லபா⁴மி, மம புஞ்ஞப²லபடிஸங்யுத்தமேவ ச புச்ச²ங் கரோதீ’’தி த்³வீஹி காரணேஹி உப்பன்னா. ஏவங் ஸஞ்ஜாதப³லவபீதிஸோமனஸ்ஸா ஸா தே²ரஸ்ஸ வசனங் ஸிரஸா ஸம்படிச்சி²த்வா பஞ்ஹங் புட்டா² ப்³யாகாஸி.

    Moggallānenāti moggallānagottassa brāhmaṇamahāsālassa puttabhāvato so mahāthero gottavasena ‘‘moggallāno’’ti paññāto, tena moggallānena . Pucchitāti diṭṭhasaṃsandanavasena pucchitā, attamanā sā devatā pañhaṃ byākāsīti yojanā. Attamanatā cassā ‘‘tampi nāma parittakampi kammaṃ evaṃ mahatiyā dibbasampattiyā kāraṇaṃ ahosī’’ti pubbepi sā attano puññaphalaṃ paṭicca antarantarā somanassaṃ paṭisaṃvedeti, idāni pana ‘‘aññatarassa therassa katopi nāma kāro evaṃ uḷāraphalo, ayaṃ pana buddhānaṃ aggasāvako uḷāraguṇo mahānubhāvo , imampi passituṃ nipaccakārañca kātuṃ labhāmi, mama puññaphalapaṭisaṃyuttameva ca pucchaṃ karotī’’ti dvīhi kāraṇehi uppannā. Evaṃ sañjātabalavapītisomanassā sā therassa vacanaṃ sirasā sampaṭicchitvā pañhaṃ puṭṭhā byākāsi.

    பஞ்ஹந்தி ஞாதுங் இச்சி²தங் தங் அத்த²ங் வியாகாஸி கதே²ஸி விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. கத²ங் பன ப்³யாகாஸி? புட்டா²தி புட்டா²காரதோ, புச்சி²தாகாரேனேவாதி அத்தோ². எத்த² ஹி ‘‘புச்சி²தா’’தி வத்வா புன ‘‘புட்டா²’’தி வசனங் விஸேஸத்த²னியமனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸித்³தே⁴ ஹி ஸதி ஆரம்போ⁴ விஸேஸத்த²ஞாபகோவ ஹோதி. கோ பனேஸோ விஸேஸத்தோ²? ப்³யாகரணஸ்ஸ புச்சா²னுரூபதா. யஞ்ஹி கம்மப²லங் த³ஸ்ஸெத்வா தஸ்ஸ காரணபூ⁴தங் கம்மங் புச்சி²தங், தது³ப⁴யஸ்ஸ அஞ்ஞமஞ்ஞானுரூபபா⁴வவிபா⁴வனா. யேன ச ஆகாரேன புச்சா² பவத்தா அத்த²தோ ச ப்³யஞ்ஜனதோ ச, ததா³காரஸ்ஸ ப்³யாகரணஸ்ஸ புச்சா²னுரூபதா, ததா² சேவ விஸ்ஸஜ்ஜனங் பவத்தங். இதி இமஸ்ஸ விஸேஸஸ்ஸ ஞாபனத்த²ங் ‘‘புச்சி²தா’’தி வத்வா புன ‘‘புட்டா²’’தி வுத்தங்.

    Pañhanti ñātuṃ icchitaṃ taṃ atthaṃ viyākāsi kathesi vissajjesi. Kathaṃ pana byākāsi? Puṭṭhāti puṭṭhākārato, pucchitākārenevāti attho. Ettha hi ‘‘pucchitā’’ti vatvā puna ‘‘puṭṭhā’’ti vacanaṃ visesatthaniyamanaṃ daṭṭhabbaṃ. Siddhe hi sati ārambho visesatthañāpakova hoti. Ko paneso visesattho? Byākaraṇassa pucchānurūpatā. Yañhi kammaphalaṃ dassetvā tassa kāraṇabhūtaṃ kammaṃ pucchitaṃ, tadubhayassa aññamaññānurūpabhāvavibhāvanā. Yena ca ākārena pucchā pavattā atthato ca byañjanato ca, tadākārassa byākaraṇassa pucchānurūpatā, tathā ceva vissajjanaṃ pavattaṃ. Iti imassa visesassa ñāpanatthaṃ ‘‘pucchitā’’ti vatvā puna ‘‘puṭṭhā’’ti vuttaṃ.

    ‘‘புச்சி²தா’’தி வா தாய தே³வதாய விஸேஸனமுகே²ன புட்ட²பா⁴வஸ்ஸ பஞ்ஹப்³யாகரணஸ்ஸ ச காரணகித்தனங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ‘‘கேன தேதாதி³ஸோ வண்ணோ’’திஆதி³னா தே²ரேன புச்சீ²யதீதி புச்சா², தாய தே³வதாய கதகம்மங், தஸ்ஸா புச்சா²ய காரிதா ஆசிக்கி²தா வாதி ஸா தே³வதா ‘‘புச்சி²தா’’தி வுத்தா. யஸ்மா புச்சி²தா புச்சி²யமானஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ காரிதா, தஸ்மா பஞ்ஹங் புட்டா². யஸ்மா ச புச்சி²தா புச்சி²யமானஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ ஆசிக்க²னஸபா⁴வா, தஸ்மா பஞ்ஹங் ப்³யாகாஸீதி. யஸ்ஸ கம்மஸ்ஸித³ங் ப²லந்தி இத³ங் ‘‘பஞ்ஹ’’ந்தி வுத்தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஸரூபத³ஸ்ஸனங். அயங் செத்த² அத்தோ² – இத³ங் புச்ச²ந்தஸ்ஸ புச்சி²யமானாய ச பச்சக்க²பூ⁴தங் அனந்தரங் வுத்தப்பகாரங் புஞ்ஞப²லங், யஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ தங் ஞாதுங் இச்சி²தத்தா பஞ்ஹந்தி வுத்தங் புஞ்ஞகம்மங் ப்³யாகாஸீதி.

    ‘‘Pucchitā’’ti vā tāya devatāya visesanamukhena puṭṭhabhāvassa pañhabyākaraṇassa ca kāraṇakittanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘kena tetādiso vaṇṇo’’tiādinā therena pucchīyatīti pucchā, tāya devatāya katakammaṃ, tassā pucchāya kāritā ācikkhitā vāti sā devatā ‘‘pucchitā’’ti vuttā. Yasmā pucchitā pucchiyamānassa kammassa kāritā, tasmā pañhaṃ puṭṭhā. Yasmā ca pucchitā pucchiyamānassa kammassa ācikkhanasabhāvā, tasmā pañhaṃ byākāsīti. Yassa kammassidaṃ phalanti idaṃ ‘‘pañha’’nti vuttassa atthassa sarūpadassanaṃ. Ayaṃ cettha attho – idaṃ pucchantassa pucchiyamānāya ca paccakkhabhūtaṃ anantaraṃ vuttappakāraṃ puññaphalaṃ, yassa kammassa taṃ ñātuṃ icchitattā pañhanti vuttaṃ puññakammaṃ byākāsīti.

    5. அஹங் மனுஸ்ஸேஸூதிஆதி³ பஞ்ஹஸ்ஸ ப்³யாகரணாகாரோ. தத்த² அஹந்தி தே³வதா அத்தானங் நித்³தி³ஸதி. ‘‘மனுஸ்ஸேஸூ’’தி வத்வா புன ‘‘மனுஸ்ஸபூ⁴தா’’தி வசனங் ததா³ அத்தனி மனுஸ்ஸகு³ணானங் விஜ்ஜமானதாத³ஸ்ஸனத்த²ங். யோ ஹி மனுஸ்ஸஜாதிகோவ ஸமானோ பாணாதிபாதாதி³ங் அகத்தப்³ப³ங் கத்வா த³ண்டா³ரஹோ தத்த² தத்த² ராஜாதி³தோ ஹத்த²ச்சே²தா³தி³கம்மகாரணங் பாபுணந்தோ மஹாது³க்க²ங் அனுப⁴வதி, அயங் மனுஸ்ஸனேரயிகோ நாம. அபரோ மனுஸ்ஸஜாதிகோவ ஸமானோ புப்³பே³கதகம்முனா கா⁴ஸச்சா²த³னம்பி ந லப⁴தி, கு²ப்பிபாஸாபி⁴பூ⁴தோ து³க்க²ப³ஹுலோ கத்த²சி பதிட்ட²ங் அலப⁴மானோ விசரதி, அயங் மனுஸ்ஸபேதோ நாம. அபரோ மனுஸ்ஸஜாதிகோவ ஸமானோ பராதீ⁴னவுத்தி பரேஸங் பா⁴ரங் வஹந்தோ பி⁴ன்னமரியாதோ³ வா அனாசாரங் ஆசரித்வா பரேஹி ஸந்தஜ்ஜிதோ மரணப⁴யபீ⁴தோ க³ஹனநிஸ்ஸிதோ து³க்க²ப³ஹுலோ விசரதி ஹிதாஹிதங் அஜானந்தோ நித்³தா³ஜிக⁴ச்சா²து³க்க²வினோத³னாதி³பரோ, அயங் மனுஸ்ஸதிரச்சா²னோ நாம. யோ பன அத்தனோ ஹிதாஹிதங் ஜானந்தோ கம்மப²லங் ஸத்³த³ஹந்தோ ஹிரொத்தப்பஸம்பன்னோ த³யாபன்னோ ஸப்³ப³ஸத்தேஸு ஸங்வேக³ப³ஹுலோ அகுஸலகம்மபதே² பரிவஜ்ஜெந்தோ குஸலகம்மபதே² ஸமாசரந்தோ புஞ்ஞகிரியவத்தூ²னி பரிபூரேதி, அயங் மனுஸ்ஸத⁴ம்மே பதிட்டி²தோ பரமத்த²தோ மனுஸ்ஸோ நாம. அயம்பி தாதி³ஸா அஹோஸி. தேன வுத்தங் ‘‘மனுஸ்ஸேஸு மனுஸ்ஸபூ⁴தா’’தி. மனுஸ்ஸே ஸத்தனிகாயே மனுஸ்ஸபா⁴வங் பத்தா மனுஸ்ஸத⁴ம்மஞ்ச அப்பஹாய டி²தாதி அத்தோ².

    5.Ahaṃ manussesūtiādi pañhassa byākaraṇākāro. Tattha ahanti devatā attānaṃ niddisati. ‘‘Manussesū’’ti vatvā puna ‘‘manussabhūtā’’ti vacanaṃ tadā attani manussaguṇānaṃ vijjamānatādassanatthaṃ. Yo hi manussajātikova samāno pāṇātipātādiṃ akattabbaṃ katvā daṇḍāraho tattha tattha rājādito hatthacchedādikammakāraṇaṃ pāpuṇanto mahādukkhaṃ anubhavati, ayaṃ manussanerayiko nāma. Aparo manussajātikova samāno pubbekatakammunā ghāsacchādanampi na labhati, khuppipāsābhibhūto dukkhabahulo katthaci patiṭṭhaṃ alabhamāno vicarati, ayaṃ manussapeto nāma. Aparo manussajātikova samāno parādhīnavutti paresaṃ bhāraṃ vahanto bhinnamariyādo vā anācāraṃ ācaritvā parehi santajjito maraṇabhayabhīto gahananissito dukkhabahulo vicarati hitāhitaṃ ajānanto niddājighacchādukkhavinodanādiparo, ayaṃ manussatiracchāno nāma. Yo pana attano hitāhitaṃ jānanto kammaphalaṃ saddahanto hirottappasampanno dayāpanno sabbasattesu saṃvegabahulo akusalakammapathe parivajjento kusalakammapathe samācaranto puññakiriyavatthūni paripūreti, ayaṃ manussadhamme patiṭṭhito paramatthato manusso nāma. Ayampi tādisā ahosi. Tena vuttaṃ ‘‘manussesu manussabhūtā’’ti. Manusse sattanikāye manussabhāvaṃ pattā manussadhammañca appahāya ṭhitāti attho.

    அப்³பா⁴க³தானந்தி அபி⁴ஆக³தானங், ஸம்பத்தஆக³ந்துகானந்தி அத்தோ². து³விதா⁴ ஹி ஆக³ந்துகா அதிதி² அப்³பா⁴க³தோதி. தேஸு கதபரிசயோ ஆக³ந்துகோ அதிதி², அகதபரிசயோ அப்³பா⁴க³தோ. கதபரிசயோ அகதபரிசயோபி வா புரேதரங் ஆக³தோ அதிதி², போ⁴ஜனவேலாயங் உபட்டி²தோ ஸம்பதி ஆக³தோ அப்³பா⁴க³தோ. நிமந்திதோ வா ப⁴த்தேன அதிதி², அனிமந்திதோ அப்³பா⁴க³தோ. அயங் பன அகதபரிசயோ அனிமந்திதோ ஸம்பதி ஆக³தோ ச, தங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘அப்³பா⁴க³தான’’ந்தி, க³ருகாரேன பனெத்த² ப³ஹுவசனங் வுத்தங். ஆஸதி நிஸீத³தி எத்தா²தி ஆஸனங். யங்கிஞ்சி நிஸீத³னயொக்³க³ங், இத⁴ பன பீட²ங் அதி⁴ப்பேதங், தஸ்ஸ ச அப்பகத்தா அனுளாரத்தா ச ‘‘ஆஸனக’’ந்தி ஆஹ. அதா³ஸிந்தி ‘‘இத³மஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸ தி³ன்னங் மய்ஹங் மஹப்ப²லங் ப⁴விஸ்ஸதி மஹானிஸங்ஸ’’ந்தி ஸஞ்ஜாதஸோமனஸ்ஸா கம்மங் கம்மப²லஞ்ச ஸத்³த³ஹித்வா தஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸ பரிபோ⁴க³த்தா²ய அதா³ஸிங், நிரபெக்க²பரிச்சாக³வஸேன பரிச்சஜிந்தி அத்தோ².

    Abbhāgatānanti abhiāgatānaṃ, sampattaāgantukānanti attho. Duvidhā hi āgantukā atithi abbhāgatoti. Tesu kataparicayo āgantuko atithi, akataparicayo abbhāgato. Kataparicayo akataparicayopi vā puretaraṃ āgato atithi, bhojanavelāyaṃ upaṭṭhito sampati āgato abbhāgato. Nimantito vā bhattena atithi, animantito abbhāgato. Ayaṃ pana akataparicayo animantito sampati āgato ca, taṃ sandhāyāha ‘‘abbhāgatāna’’nti, garukārena panettha bahuvacanaṃ vuttaṃ. Āsati nisīdati etthāti āsanaṃ. Yaṃkiñci nisīdanayoggaṃ, idha pana pīṭhaṃ adhippetaṃ, tassa ca appakattā anuḷārattā ca ‘‘āsanaka’’nti āha. Adāsinti ‘‘idamassa therassa dinnaṃ mayhaṃ mahapphalaṃ bhavissati mahānisaṃsa’’nti sañjātasomanassā kammaṃ kammaphalañca saddahitvā tassa therassa paribhogatthāya adāsiṃ, nirapekkhapariccāgavasena pariccajinti attho.

    அபி⁴வாத³யிந்தி அபி⁴வாத³னமகாஸிங், பஞ்சபதிட்டி²தேன த³க்கி²ணெய்யபுக்³க³லே வந்தி³ந்தி அந்தோ. வந்த³மானா ஹி தங் தாயேவ வந்த³னகிரியாய வந்தி³யமானங் ‘‘ஸுகி²னீ ஹோஹி, அரோகா³ ஹோஹீ’’திஆதி³னா ஆஸிவாத³ங் அத்த²தோ வதா³பேஸி நாம. அஞ்ஜலிகங் அகாஸிந்தி த³ஸனக²ஸமோதா⁴னஸமுஜ்ஜலங் அஞ்ஜலிங் ஸிரஸி பக்³க³ண்ஹந்தீ கு³ணவிஸிட்டா²னங் அபசாயனங் அகாஸிந்தி அத்தோ². யதா²னுபா⁴வந்தி யதா²ப³லங், ததா³ மம விஜ்ஜமானவிப⁴வானுரூபந்தி அத்தோ². அதா³ஸி தா³னந்தி அன்னபானாதி³தெ³ய்யத⁴ம்மபரிச்சாகே³ன த³க்கி²ணெய்யங் போ⁴ஜெந்தீ தா³னமயங் புஞ்ஞங் பஸவிங்.

    Abhivādayinti abhivādanamakāsiṃ, pañcapatiṭṭhitena dakkhiṇeyyapuggale vandinti anto. Vandamānā hi taṃ tāyeva vandanakiriyāya vandiyamānaṃ ‘‘sukhinī hohi, arogā hohī’’tiādinā āsivādaṃ atthato vadāpesi nāma. Añjalikaṃ akāsinti dasanakhasamodhānasamujjalaṃ añjaliṃ sirasi paggaṇhantī guṇavisiṭṭhānaṃ apacāyanaṃ akāsinti attho. Yathānubhāvanti yathābalaṃ, tadā mama vijjamānavibhavānurūpanti attho. Adāsi dānanti annapānādideyyadhammapariccāgena dakkhiṇeyyaṃ bhojentī dānamayaṃ puññaṃ pasaviṃ.

    எத்த² ச ‘‘அஹ’’ந்தி இத³ங் கம்மஸ்ஸ ப²லஸ்ஸ ச ஏகஸந்ததிபதிததாத³ஸ்ஸனேன ஸம்ப³ந்த⁴பா⁴வத³ஸ்ஸனங், ‘‘மனுஸ்ஸேஸு மனுஸ்ஸபூ⁴தா’’தி இத³ங் தஸ்ஸா புஞ்ஞகிரியாய அதி⁴ட்டா²னபூ⁴தஸந்தானவிஸேஸத³ஸ்ஸனங், ‘‘அப்³பா⁴க³தான’’ந்தி இத³ங் சித்தஸம்பத்தித³ஸ்ஸனஞ்சேவ கெ²த்தஸம்பத்தித³ஸ்ஸனஞ்ச தா³னஸ்ஸ விய படிக்³க³ஹணஸ்ஸ ச கிஞ்சி அனபெக்கி²த்வா பவத்திதபா⁴வதீ³பனதோ. ‘‘ஆஸனகங் அதா³ஸிங் யதா²னுபா⁴வஞ்ச அதா³ஸி தா³ன’’ந்தி இத³ங் போ⁴க³ஸாரதா³னத³ஸ்ஸனங், ‘‘அபி⁴வாத³யிங் அஞ்ஜலிகங் அகாஸி’’ந்தி இத³ங் காயஸாரதா³னத³ஸ்ஸனங்.

    Ettha ca ‘‘aha’’nti idaṃ kammassa phalassa ca ekasantatipatitatādassanena sambandhabhāvadassanaṃ, ‘‘manussesu manussabhūtā’’ti idaṃ tassā puññakiriyāya adhiṭṭhānabhūtasantānavisesadassanaṃ, ‘‘abbhāgatāna’’nti idaṃ cittasampattidassanañceva khettasampattidassanañca dānassa viya paṭiggahaṇassa ca kiñci anapekkhitvā pavattitabhāvadīpanato. ‘‘Āsanakaṃ adāsiṃ yathānubhāvañca adāsi dāna’’nti idaṃ bhogasāradānadassanaṃ, ‘‘abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsi’’nti idaṃ kāyasāradānadassanaṃ.

    6. தேனாதி தேன யதா²வுத்தேன புஞ்ஞேன ஹேதுபூ⁴தேன. மேதி அயங் மே-ஸத்³தோ³ ‘‘கிச்சே²ன மே அதி⁴க³தங், ஹலங் தா³னி பகாஸிது’’ந்திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.65; ம॰ நி॰ 1.281; ஸங்॰ நி॰ 1.172) கரணே ஆக³தோ, மயாதி அத்தோ². ‘‘ஸாது⁴ மே, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா ஸங்கி²த்தேன த⁴ம்மங் தே³ஸேதூ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 3.182; அ॰ நி॰ 4.257) ஸம்பதா³னே, மய்ஹந்தி அத்தோ². ‘‘புப்³பே³வ மே, பி⁴க்க²வே, ஸம்போ³தா⁴ அனபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸேவ ஸதோ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.206; ஸங்॰ நி॰ 4.14; அ॰ நி॰ 3.104) ஸாமிஅத்தே² ஆக³தோ, இதா⁴பி ஸாமிஅத்தே² ஏவ, மமாதி அத்தோ². ஸ்வாயங் மே-ஸத்³தோ³ தேன மே புஞ்ஞேனாதி ச மே ஏதாதி³ஸோதி ச உப⁴யத்த² ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³போ³. ஸேஸங் வுத்தனயமேவ.

    6.Tenāti tena yathāvuttena puññena hetubhūtena. Meti ayaṃ me-saddo ‘‘kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsitu’’ntiādīsu (dī. ni. 2.65; ma. ni. 1.281; saṃ. ni. 1.172) karaṇe āgato, mayāti attho. ‘‘Sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetū’’tiādīsu (saṃ. ni. 3.182; a. ni. 4.257) sampadāne, mayhanti attho. ‘‘Pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato’’tiādīsu (ma. ni. 1.206; saṃ. ni. 4.14; a. ni. 3.104) sāmiatthe āgato, idhāpi sāmiatthe eva, mamāti attho. Svāyaṃ me-saddo tena me puññenāti ca me etādisoti ca ubhayattha sambandhitabbo. Sesaṃ vuttanayameva.

    ஏவங் தாய தே³வதாய பஞ்ஹே ப்³யாகதே ஆயஸ்மா மஹாமொக்³க³ல்லானோ வித்தா²ரேன த⁴ம்மங் தே³ஸேஸி. ஸா தே³ஸனா ஸபரிவாராய தஸ்ஸா தே³வதாய ஸாத்தி²கா அஹோஸி. தே²ரோ ததோ மனுஸ்ஸலோகங் ஆக³ந்த்வா ஸப்³ப³ங் தங் பவத்திங் ப⁴க³வதோ ஆரோசேஸி. ப⁴க³வா தங் அட்டு²ப்பத்திங் கத்வா ஸம்பத்தபரிஸாய த⁴ம்மங் தே³ஸேஸி. கா³தா² ஏவ பன ஸங்க³ஹங் ஆருள்ஹாதி.

    Evaṃ tāya devatāya pañhe byākate āyasmā mahāmoggallāno vitthārena dhammaṃ desesi. Sā desanā saparivārāya tassā devatāya sātthikā ahosi. Thero tato manussalokaṃ āgantvā sabbaṃ taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā taṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Gāthā eva pana saṅgahaṃ āruḷhāti.

    பட²மபீட²விமானவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Paṭhamapīṭhavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / விமானவத்து²பாளி • Vimānavatthupāḷi / 1. பட²மபீட²விமானவத்து² • 1. Paṭhamapīṭhavimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact