| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
९. पठमरागसुत्तवण्णना
9. Paṭhamarāgasuttavaṇṇanā
६८. नवमे यस्स कस्सचीति अनियमितवचनं, तस्मा यस्स कस्सचि पुग्गलस्स गहट्ठस्स वा पब्बजितस्स वा। रागो अप्पहीनोति रञ्जनट्ठेन रागो समुच्छेदवसेन न पहीनो, मग्गेन अनुप्पत्तिधम्मतं न आपादितो। दोसमोहेसुपि एसेव नयो। तत्थ अपायगमनीया रागदोसमोहा पठममग्गेन, ओळारिका कामरागदोसा दुतियमग्गेन, तेयेव अनवसेसा ततियमग्गेन, भवरागो अवसिट्ठमोहो च चतुत्थमग्गेन पहीयन्ति। एवमेतेसु पहीयन्तेसु तदेकट्ठतो सब्बेपि किलेसा पहीयन्तेव। एवमेते रागादयो यस्स कस्सचि भिक्खुस्स वा भिक्खुनिया वा उपासकस्स वा उपासिकाय वा मग्गेन अप्पहीना। बद्धो मारस्साति किलेसमारेन बद्धोति वुच्चति। यदग्गेन च किलेसमारेन बद्धो, तदग्गेन अभिसङ्खारमारादीहिपि बद्धोयेव होति। पटिमुक्कस्स मारपासोति पटिमुक्को अस्स अनेन अप्पहीनकिलेसेन पुग्गलेन तायेव अप्पहीनकिलेसताय मारपाससङ्खातो किलेसो अत्तनो चित्तसन्ताने पटिमुक्को पवेसितो, तेन सयं बन्धापितोति अत्थो। अथ वा पटिमुक्को अस्स भवेय्य मारपासो। सुक्कपक्खे ओमुक्कस्साति अवमुक्को मोचितो अपनीतो अस्स। सेसं वुत्तविपरियायेन वेदितब्बं।
68. Navame yassa kassacīti aniyamitavacanaṃ, tasmā yassa kassaci puggalassa gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā. Rāgo appahīnoti rañjanaṭṭhena rāgo samucchedavasena na pahīno, maggena anuppattidhammataṃ na āpādito. Dosamohesupi eseva nayo. Tattha apāyagamanīyā rāgadosamohā paṭhamamaggena, oḷārikā kāmarāgadosā dutiyamaggena, teyeva anavasesā tatiyamaggena, bhavarāgo avasiṭṭhamoho ca catutthamaggena pahīyanti. Evametesu pahīyantesu tadekaṭṭhato sabbepi kilesā pahīyanteva. Evamete rāgādayo yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā maggena appahīnā. Baddho mārassāti kilesamārena baddhoti vuccati. Yadaggena ca kilesamārena baddho, tadaggena abhisaṅkhāramārādīhipi baddhoyeva hoti. Paṭimukkassa mārapāsoti paṭimukko assa anena appahīnakilesena puggalena tāyeva appahīnakilesatāya mārapāsasaṅkhāto kileso attano cittasantāne paṭimukko pavesito, tena sayaṃ bandhāpitoti attho. Atha vā paṭimukko assa bhaveyya mārapāso. Sukkapakkhe omukkassāti avamukko mocito apanīto assa. Sesaṃ vuttavipariyāyena veditabbaṃ.
इध गाथा सुक्कपक्खवसेनेव आगता। तत्रायं सङ्खेपत्थो – यस्स अरियपुग्गलस्स रागदोसाविज्जा विराजिता अग्गमग्गेन निरोधिता, तं भावितकायसीलचित्तपञ्ञताय भावितत्तेसु अरहन्तेसु अञ्ञतरं अब्भन्तरं एकं ब्रह्मभूतं ब्रह्मं वा सेट्ठं अरहत्तफलं पत्तं। यथा अञ्ञे खीणासवा पुब्बूपनिस्सयसम्पत्तिसमन्नागता हुत्वा आगता, यथा च ते अन्तद्वयरहिताय सीलसमाधिपञ्ञाक्खन्धसहगताय मज्झिमाय पटिपदाय निब्बानं गता अधिगता। यथा वा ते खन्धादीनं तथलक्खणं याथावतो पटिविज्झिंसु, यथा च ते तथधम्मे दुक्खादयो अविपरीततो अब्भञ्ञिंसु, रूपादिके च विसये यथा ते दिट्ठमत्तादिवसेनेव पस्सिंसु, यथा वा पन ते अट्ठ अनरियवोहारे वज्जेत्वा अरियवोहारवसेनेव पवत्तवाचा, वाचानुरूपञ्च पवत्तकाया, कायानुरूपञ्च पवत्तवाचा, तथा अयम्पि अरियपुग्गलोति तथागतं, चतुसच्चबुद्धताय बुद्धं, पुग्गलवेरं किलेसवेरं अत्तानुवादादिभयञ्च अतिक्कन्तन्ति वेरभयातीतं। सब्बेसं किलेसाभिसङ्खारादीनं पहीनत्ता सब्बप्पहायिनं बुद्धादयो अरिया आहु कथेन्ति कित्तेन्तीति।
Idha gāthā sukkapakkhavaseneva āgatā. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – yassa ariyapuggalassa rāgadosāvijjā virājitā aggamaggena nirodhitā, taṃ bhāvitakāyasīlacittapaññatāya bhāvitattesu arahantesu aññataraṃ abbhantaraṃ ekaṃ brahmabhūtaṃ brahmaṃ vā seṭṭhaṃ arahattaphalaṃ pattaṃ. Yathā aññe khīṇāsavā pubbūpanissayasampattisamannāgatā hutvā āgatā, yathā ca te antadvayarahitāya sīlasamādhipaññākkhandhasahagatāya majjhimāya paṭipadāya nibbānaṃ gatā adhigatā. Yathā vā te khandhādīnaṃ tathalakkhaṇaṃ yāthāvato paṭivijjhiṃsu, yathā ca te tathadhamme dukkhādayo aviparītato abbhaññiṃsu, rūpādike ca visaye yathā te diṭṭhamattādivaseneva passiṃsu, yathā vā pana te aṭṭha anariyavohāre vajjetvā ariyavohāravaseneva pavattavācā, vācānurūpañca pavattakāyā, kāyānurūpañca pavattavācā, tathā ayampi ariyapuggaloti tathāgataṃ, catusaccabuddhatāya buddhaṃ, puggalaveraṃ kilesaveraṃ attānuvādādibhayañca atikkantanti verabhayātītaṃ. Sabbesaṃ kilesābhisaṅkhārādīnaṃ pahīnattā sabbappahāyinaṃ buddhādayo ariyā āhu kathenti kittentīti.
नवमसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Navamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi / ९. पठमरागसुत्तं • 9. Paṭhamarāgasuttaṃ
