| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
३. पठमरूपारामसुत्तवण्णना
3. Paṭhamarūpārāmasuttavaṇṇanā
१३६. ततिये रूपसम्मुदिताति रूपे सम्मुदिता पमोदिता। दुक्खाति दुक्खिता। सुखोति निब्बानसुखेन सुखितो। केवलाति सकला। यावतत्थीति वुच्चतीति यत्तका अत्थीति वुच्चति। एते वोति एत्थ वो-कारो निपातमत्तं। पच्चनीकमिदं होति, सब्बलोकेन पस्सतन्ति यं इदं पस्सन्तानं पण्डितानं दस्सनं, तं सब्बलोकेन पच्चनीकं होति विरुद्धं। लोको हि पञ्चक्खन्धे निच्चा सुखा अत्ता सुभाति मञ्ञति, पण्डिता अनिच्चा दुक्खा अनत्ता असुभाति। सुखतो आहूति सुखन्ति कथेन्ति। सुखतो विदूति सुखन्ति जानन्ति। सब्बमेतं निब्बानमेव सन्धाय वुत्तं।
136. Tatiye rūpasammuditāti rūpe sammuditā pamoditā. Dukkhāti dukkhitā. Sukhoti nibbānasukhena sukhito. Kevalāti sakalā. Yāvatatthīti vuccatīti yattakā atthīti vuccati. Ete voti ettha vo-kāro nipātamattaṃ. Paccanīkamidaṃ hoti, sabbalokena passatanti yaṃ idaṃ passantānaṃ paṇḍitānaṃ dassanaṃ, taṃ sabbalokena paccanīkaṃ hoti viruddhaṃ. Loko hi pañcakkhandhe niccā sukhā attā subhāti maññati, paṇḍitā aniccā dukkhā anattā asubhāti. Sukhato āhūti sukhanti kathenti. Sukhato vidūti sukhanti jānanti. Sabbametaṃ nibbānameva sandhāya vuttaṃ.
सम्मूळ्हेत्थाति एत्थ निब्बाने सम्मूळ्हा। अविद्दसूति बाला। सब्बेपि हि छन्नवुतिपासण्डिनो ‘‘निब्बानं पापुणिस्सामा’’ति सञ्ञिनो होन्ति, ते पन ‘‘निब्बानं नाम इद’’न्तिपि न जानन्ति। निवुतानन्ति किलेसनीवरणेन निवुतानं परियोनद्धानं। अन्धकारो अपस्सतन्ति अपस्सन्तानं अन्धकारो होति। किं तं एवं होति? निब्बानं वा निब्बानदस्सनं वा अपस्सन्तानञ्हि बालानं निब्बानम्पि निब्बानदस्सनम्पि काळमेघअवच्छादितं विय चन्दमण्डलं कटाहेन पटिकुज्जितपत्तो विय च निच्चकालं तमो चेव अन्धकारो च सम्पज्जति।
Sammūḷhetthāti ettha nibbāne sammūḷhā. Aviddasūti bālā. Sabbepi hi channavutipāsaṇḍino ‘‘nibbānaṃ pāpuṇissāmā’’ti saññino honti, te pana ‘‘nibbānaṃ nāma ida’’ntipi na jānanti. Nivutānanti kilesanīvaraṇena nivutānaṃ pariyonaddhānaṃ. Andhakāro apassatanti apassantānaṃ andhakāro hoti. Kiṃ taṃ evaṃ hoti? Nibbānaṃ vā nibbānadassanaṃ vā apassantānañhi bālānaṃ nibbānampi nibbānadassanampi kāḷameghaavacchāditaṃ viya candamaṇḍalaṃ kaṭāhena paṭikujjitapatto viya ca niccakālaṃ tamo ceva andhakāro ca sampajjati.
सतञ्च विवटं होति, आलोको पस्सतामिवाति सतञ्च सप्पुरिसानं पञ्ञादस्सनेन पस्सन्तानं निब्बानं आलोको विय विवटं होति। सन्तिके न विजानन्ति, मगा धम्मस्स अकोविदाति यं अत्तनो सरीरे केसे वा लोमादीसु वा अञ्ञतरकोट्ठासं परिच्छिन्दित्वा अनन्तरमेव अधिगन्तब्बतो अत्तनो वा खन्धानं निरोधमग्गतो सन्तिके निब्बानं। तं एवं सन्तिके समानम्पि मग्गभूता जना मग्गामग्गधम्मस्स चतुसच्चधम्मस्स वा अकोविदा न जानन्ति।
Satañca vivaṭaṃ hoti, āloko passatāmivāti satañca sappurisānaṃ paññādassanena passantānaṃ nibbānaṃ āloko viya vivaṭaṃ hoti. Santike na vijānanti, magā dhammassa akovidāti yaṃ attano sarīre kese vā lomādīsu vā aññatarakoṭṭhāsaṃ paricchinditvā anantarameva adhigantabbato attano vā khandhānaṃ nirodhamaggato santike nibbānaṃ. Taṃ evaṃ santike samānampi maggabhūtā janā maggāmaggadhammassa catusaccadhammassa vā akovidā na jānanti.
मारधेय्यानुपन्नेहीति तेभूमकवट्टं मारस्स निवासट्ठानं अनुपन्नेहि। को नु अञ्ञत्र अरियेभीति ठपेत्वा अरिये को नु अञ्ञो निब्बानपदं जानितुं अरहति। सम्मदञ्ञाय परिनिब्बन्तीति अरहत्तपञ्ञाय सम्मा जानित्वा अनन्तरमेव अनासवा हुत्वा किलेसपरिनिब्बानेन परिनिब्बन्ति। अथ वा सम्मदञ्ञाय अनासवा हुत्वा अन्ते खन्धपरिनिब्बानेन परिनिब्बायन्ति।
Māradheyyānupannehīti tebhūmakavaṭṭaṃ mārassa nivāsaṭṭhānaṃ anupannehi. Konu aññatra ariyebhīti ṭhapetvā ariye ko nu añño nibbānapadaṃ jānituṃ arahati. Sammadaññāya parinibbantīti arahattapaññāya sammā jānitvā anantarameva anāsavā hutvā kilesaparinibbānena parinibbanti. Atha vā sammadaññāya anāsavā hutvā ante khandhaparinibbānena parinibbāyanti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ३. पठमरूपारामसुत्तं • 3. Paṭhamarūpārāmasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. पठमरूपारामसुत्तवण्णना • 3. Paṭhamarūpārāmasuttavaṇṇanā
