| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၁၈. သမုဒ္ဒဝဂ္ဂော
18. Samuddavaggo
၁. ပဌမသမုဒ္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ
1. Paṭhamasamuddasuttavaṇṇanā
၂၂၈. ယဒိ ‘‘ဒုပ္ပူရဏဋ္ဌေန သမုဒ္ဒနဋ္ဌေနာ’’တိ ဣမိနာ အတ္ထဒ္ဝယေန သာဂရော ‘‘သမုဒ္ဒော’’တိ ဝုစ္စတိ, စက္ခုသ္သေဝေတံ နိပ္ပရိယာယတော ယုဇ္ဇတီတိ ဒသ္သေတုံ ‘‘ယဒီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒုပ္ပူရဏဋ္ဌေနာတိ ပူရေတုံ အသက္ကုဏေယ္ယဘာဝေန။ သမုဒ္ဒနဋ္ဌေနာတိ သဗ္ဗသော ဥပရူပရိပက္ခိတ္တဂမနေန။ မဟာဂင္ဂာဒိမဟာနဒီနံ မဟတာ ဥဒကောဃေန အနုသံဝစ္ဆရံ အနုပက္ခန္ဒမာနောပိ ဟိ သမုဒ္ဒော ပာရိပူရိံ န ဂစ္ဆတိ, ယဉ္စ ဘူမိပဒေသံ ဩတ္ထရတိ, တံ သမုဒ္ဒဘာဝံ နေတိ, အဘာဝံ ဝာ ပာပုဏာတိ အပယာတေ သမုဒ္ဒောဒကေ, တံ ဝာ အနုဒကဘာဝပတ္တိယာ အတထမေဝ ဟောတိ။ ကာမဉ္စေသ ဒုပ္ပူရဏဋ္ဌော သမုဒ္ဒနဋ္ဌော သာဂရေ လဗ္ဘတိ, တထာပိ တံ ဒ္ဝယံ စက္ခုသ္မိံယေဝ ဝိသေသတော လဗ္ဘတီတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘တသ္သ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ သမောသရန္တန္တိ သဗ္ဗသော နီလာဒိဘာဂေဟိ ဩသရန္တံ, အာပာထံ အာဂစ္ဆန္တန္တိ အတ္ထော။ ကာတုံ န သက္ကောတိ ဒုပ္ပူရဏီယတ္တာ။ သဒောသဂမနေန ဂစ္ဆတိ သတ္တသန္တာနသ္သ ဒုသ္သနတော။ ဒုသ္သနဋ္ဌတာ စသ္သ စက္ခုဒ္ဝာရိကတဏ္ဟာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ သမုဒ္ဒေ အပရာပရံ ပရိဝတ္တမာနော ဦမိယာ ဝေဂော သမုဒ္ဒသ္သာတိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ စက္ခုသမုဒ္ဒသ္သ ပုရတော အပရာပရံ ပရိဝတ္တမာနံ နီလာဒိဘေဒံ ရူပာရမ္မဏံ စက္ခုသ္သာတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ အနညသာဓာရဏတ္တာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပမယော ဝေဂော’’တိ။ အသမပေက္ခိတေတိ သမ္မာဒသ္သနေ ရူပေ မနာပဘာဝံ အမနာပဘာဝဉ္စ ဂဟေတ္ဝာ, ‘‘ဣဒံ နာမ မယာ ဒိဋ္ဌ’’န္တိ အနုပဓာရေန္တသ္သ ကေဝလံ သမူဟဃနဝသေန ဂဏ္ဟန္တသ္သ ဂဟဏံ အသမပေက္ခနံ။ သဟတီတိ အဓိဘဝတိ, တံနိမိတ္တံ ကဉ္စိ ဝိကာရံ နာပဇ္ဇတိ။
228. Yadi ‘‘duppūraṇaṭṭhena samuddanaṭṭhenā’’ti iminā atthadvayena sāgaro ‘‘samuddo’’ti vuccati, cakkhussevetaṃ nippariyāyato yujjatīti dassetuṃ ‘‘yadī’’tiādi vuttaṃ. Tattha duppūraṇaṭṭhenāti pūretuṃ asakkuṇeyyabhāvena. Samuddanaṭṭhenāti sabbaso uparūparipakkhittagamanena. Mahāgaṅgādimahānadīnaṃ mahatā udakoghena anusaṃvaccharaṃ anupakkhandamānopi hi samuddo pāripūriṃ na gacchati, yañca bhūmipadesaṃ ottharati, taṃ samuddabhāvaṃ neti, abhāvaṃ vā pāpuṇāti apayāte samuddodake, taṃ vā anudakabhāvapattiyā atathameva hoti. Kāmañcesa duppūraṇaṭṭho samuddanaṭṭho sāgare labbhati, tathāpi taṃ dvayaṃ cakkhusmiṃyeva visesato labbhatīti dassento ‘‘tassa hī’’tiādimāha. Samosarantanti sabbaso nīlādibhāgehi osarantaṃ, āpāthaṃ āgacchantanti attho. Kātuṃ na sakkoti duppūraṇīyattā. Sadosagamanena gacchati sattasantānassa dussanato. Dussanaṭṭhatā cassa cakkhudvārikataṇhāvasena veditabbā. Yathā samudde aparāparaṃ parivattamāno ūmiyā vego samuddassāti vuccati, evaṃ cakkhusamuddassa purato aparāparaṃ parivattamānaṃ nīlādibhedaṃ rūpārammaṇaṃ cakkhussāti vattabbataṃ arahati anaññasādhāraṇattāti vuttaṃ ‘‘rūpamayo vego’’ti. Asamapekkhiteti sammādassane rūpe manāpabhāvaṃ amanāpabhāvañca gahetvā, ‘‘idaṃ nāma mayā diṭṭha’’nti anupadhārentassa kevalaṃ samūhaghanavasena gaṇhantassa gahaṇaṃ asamapekkhanaṃ. Sahatīti adhibhavati, taṃnimittaṃ kañci vikāraṃ nāpajjati.
ဦမီတိ ဝီစိယော။ အာဝဋ္ဋော အာဝဋ္ဋနဝသေန ပဝတ္တံ ဥဒကံ။ ဂာဟရက္ခသမကရာဒယော ဂာဟရက္ခသော။ ယထာ သမုဒ္ဒေ ဦမိယော ဥပရူပရိ ဝတ္တမာနာ အတ္တနိ ပတိတပုဂ္ဂလံ အဇ္ဈောတ္ထရိတ္ဝာ အနယဗ္ယသနံ အာပာဒေန္တိ, တထာ အာဝဋ္ဋဂာဟရက္ခသာ။ ဧဝမေတေ ရာဂာဒယော ကိလေသာ သယံ ဥပ္ပန္နကသတ္တေ အဇ္ဈောတ္ထရိတ္ဝာ အနယဗ္ယသနံ အာပာဒေန္တိ, ကိလေသုပ္ပတ္တိနိမိတ္တတာယ သတ္တာနံ အနယဗ္ယသနာပတ္တိဟေတုဘူတသ္သ ဦမိဘယသ္သ အာရမ္မဏဝသေန စက္ခုသမုဒ္ဒော ‘‘သဦမိသာဝဋ္ဋော သဂာဟော သရက္ခသော’’တိ ဝုတ္တော။
Ūmīti vīciyo. Āvaṭṭo āvaṭṭanavasena pavattaṃ udakaṃ. Gāharakkhasamakarādayo gāharakkhaso. Yathā samudde ūmiyo uparūpari vattamānā attani patitapuggalaṃ ajjhottharitvā anayabyasanaṃ āpādenti, tathā āvaṭṭagāharakkhasā. Evamete rāgādayo kilesā sayaṃ uppannakasatte ajjhottharitvā anayabyasanaṃ āpādenti, kilesuppattinimittatāya sattānaṃ anayabyasanāpattihetubhūtassa ūmibhayassa ārammaṇavasena cakkhusamuddo ‘‘saūmisāvaṭṭo sagāho sarakkhaso’’ti vutto.
ဦမိဘယန္တိ ဧတ္ထ ဘာယတိ ဧတသ္မာတိ ဘယံ, ဦမီဝ ဘယံ ဦမိဘယံ။ ကုဇ္ဈနဋ္ဌေန ကောဓော။ သ္ဝေဝ စိတ္တသ္သ စ အဘိမဒ္ဒနဝသေနုပ္ပာဒနတ္ထေန ဒဠ္ဟံ အာယာသနဋ္ဌေန ဥပာယာသော။ ဧတ္ထ စ အနေကဝာရံ ပဝတ္တိတ္ဝာ သတ္တေ အဇ္ဈောတ္ထရိတ္ဝာ သီသံ ဥက္ခိပိတုံ အဒတ္ဝာ အနယဗ္ယသနနိပ္ဖာဒနေန ကောဓူပာယာသသ္သ ဦမိသဒိသတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တထာ ကာမဂုဏာ ကိလေသာဘိဘူတေ သတ္တေ မာနေ ဝိယ ရူပာဒိဝိသယသင္ခာတေ အတ္တနိ သံသာရေတ္ဝာ ယထာ တတော ဗဟိဘူတေ နေက္ခမ္မေ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ အာဝဋ္ဋေတ္ဝာ ဗ္ယသနာပာဒနေန အာဝဋ္ဋသဒိသတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယဒာ ပန ဂာဟရက္ခသော အာရက္ခရဟိတံ အတ္တနော ဂောစရဘူမိဂတံ ပုရိသံ အဘိဘုယ္ယ ဂဟေတ္ဝာ အဂောစရေ ဌိတမ္ပိ ဂောစရံ နေတ္ဝာ ဘေရဝရူပဒသ္သနာဒိနာ အတ္တနော ဥပက္ကမံ ကာတုံ အသမတ္ထံ ကတ္ဝာ အန္ဝာဝိသိတ္ဝာ ဝဏ္ဏဗလဘောဂအာယုသုခေဟိ ဝိယောဇေတ္ဝာ မဟန္တံ အနယဗ္ယသနံ အာပာဒေတိ, ဧဝံ မာတုဂာမောပိ ယောနိသောမနသိကာရရဟိတံ အဝီရပုရိသံ အတ္တနော ရူပာဒီဟိ ပလောဘနဝသေန အဘိဘုယ္ယ ဂဟေတ္ဝာ ဝာ ဝီရဇာတိယမ္ပိ ဣတ္ထိကုတ္တဘူတေဟိ အတ္တနော ဟာဝဘာဝဝိလာသေဟိ ဣတ္ထိမာယာယ အန္ဝာဝိသိတ္ဝာ ဝာ အဝသံ အတ္တနော ဥပကာရဓမ္မေ သီလာဒယော သမ္ပာဒေတုံ အသမတ္ထံ ကရောန္တော ဂုဏဝဏ္ဏာဒီဟိ ဝိယောဇေတ္ဝာ မဟန္တံ အနယဗ္ယသနံ အာပာဒေတိ, ဧဝံ မာတုဂာမသ္သ ဂာဟရက္ခသသဒိသတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဦမိဘယန္တိ လက္ခဏဝစနံ ။ ယထာ ဟိ ဦမိ ဘာယိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဘယံ, ဧဝံ အာဝဋ္ဋဂာဟရက္ခသာပီတိ ဦမိအာဒိဘယေန သဘယန္တိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အန္တံ အဝသာနံ ဂတော, ဧဝံ ပာရံ နိဗ္ဗာနံ ဂတောတိ ဝုစ္စတိ။
Ūmibhayanti ettha bhāyati etasmāti bhayaṃ, ūmīva bhayaṃ ūmibhayaṃ. Kujjhanaṭṭhena kodho. Sveva cittassa ca abhimaddanavasenuppādanatthena daḷhaṃ āyāsanaṭṭhena upāyāso. Ettha ca anekavāraṃ pavattitvā satte ajjhottharitvā sīsaṃ ukkhipituṃ adatvā anayabyasananipphādanena kodhūpāyāsassa ūmisadisatā daṭṭhabbā. Tathā kāmaguṇā kilesābhibhūte satte māne viya rūpādivisayasaṅkhāte attani saṃsāretvā yathā tato bahibhūte nekkhamme cittampi na uppajjati, evaṃ āvaṭṭetvā byasanāpādanena āvaṭṭasadisatā daṭṭhabbā. Yadā pana gāharakkhaso ārakkharahitaṃ attano gocarabhūmigataṃ purisaṃ abhibhuyya gahetvā agocare ṭhitampi gocaraṃ netvā bheravarūpadassanādinā attano upakkamaṃ kātuṃ asamatthaṃ katvā anvāvisitvā vaṇṇabalabhogaāyusukhehi viyojetvā mahantaṃ anayabyasanaṃ āpādeti, evaṃ mātugāmopi yonisomanasikārarahitaṃ avīrapurisaṃ attano rūpādīhi palobhanavasena abhibhuyya gahetvā vā vīrajātiyampi itthikuttabhūtehi attano hāvabhāvavilāsehi itthimāyāya anvāvisitvā vā avasaṃ attano upakāradhamme sīlādayo sampādetuṃ asamatthaṃ karonto guṇavaṇṇādīhi viyojetvā mahantaṃ anayabyasanaṃ āpādeti, evaṃ mātugāmassa gāharakkhasasadisatā daṭṭhabbā. Ūmibhayanti lakkhaṇavacanaṃ . Yathā hi ūmi bhāyitabbaṭṭhena bhayaṃ, evaṃ āvaṭṭagāharakkhasāpīti ūmiādibhayena sabhayanti attho veditabbo. Antaṃ avasānaṃ gato, evaṃ pāraṃ nibbānaṃ gatoti vuccati.
ပဌမသမုဒ္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭhamasamuddasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၁. ပဌမသမုဒ္ဒသုတ္တံ • 1. Paṭhamasamuddasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁. ပဌမသမုဒ္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Paṭhamasamuddasuttavaṇṇanā
