Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
൧൮. സമുദ്ദവഗ്ഗോ
18. Samuddavaggo
൧. പഠമസമുദ്ദസുത്തവണ്ണനാ
1. Paṭhamasamuddasuttavaṇṇanā
൨൨൮. സമുദ്ദവഗ്ഗസ്സ പഠമേ ചക്ഖു, ഭിക്ഖവേ, പുരിസസ്സ സമുദ്ദോതി യദി ദുപ്പൂരണട്ഠേന യദി വാ സമുദ്ദനട്ഠേന സമുദ്ദോ, ചക്ഖുമേവ സമുദ്ദോ. തസ്സ ഹി പഥവിതോ യാവ അകനിട്ഠബ്രഹ്മലോകാ നീലാദിആരമ്മണം സമോസരന്തം പരിപുണ്ണഭാവം കാതും ന സക്കോതി, ഏവം ദുപ്പൂരണട്ഠേനപി സമുദ്ദോ. ചക്ഖു ച തേസു തേസു നീലാദീസു ആരമ്മണേസു സമുദ്ദതി, അസംവുതം ഹുത്വാ ഓസരമാനം കിലേസുപ്പത്തിയാ കാരണഭാവേന സദോസഗമനേന ഗച്ഛതീതി സമുദ്ദനട്ഠേനപി സമുദ്ദോ. തസ്സ രൂപമയോ വേഗോതി സമുദ്ദസ്സ അപ്പമാണോ ഊമിമയോ വേഗോ വിയ തസ്സാപി ചക്ഖുസമുദ്ദസ്സ സമോസരന്തസ്സ നീലാദിഭേദസ്സ ആരമ്മണസ്സ വസേന അപ്പമേയ്യോ രൂപമയോ വേഗോ വേദിതബ്ബോ. യോ തം രൂപമയം വേഗം സഹതീതി യോ തം ചക്ഖുസമുദ്ദേ സമോസടം രൂപമയം വേഗം, മനാപേ രൂപേ രാഗം, അമനാപേ ദോസം, അസമപേക്ഖിതേ മോഹന്തി ഏവം രാഗാദികിലേസേ അനുപ്പാദേന്തോ ഉപേക്ഖകഭാവേന സഹതി.
228. Samuddavaggassa paṭhame cakkhu, bhikkhave, purisassa samuddoti yadi duppūraṇaṭṭhena yadi vā samuddanaṭṭhena samuddo, cakkhumeva samuddo. Tassa hi pathavito yāva akaniṭṭhabrahmalokā nīlādiārammaṇaṃ samosarantaṃ paripuṇṇabhāvaṃ kātuṃ na sakkoti, evaṃ duppūraṇaṭṭhenapi samuddo. Cakkhu ca tesu tesu nīlādīsu ārammaṇesu samuddati, asaṃvutaṃ hutvā osaramānaṃ kilesuppattiyā kāraṇabhāvena sadosagamanena gacchatīti samuddanaṭṭhenapi samuddo. Tassa rūpamayo vegoti samuddassa appamāṇo ūmimayo vego viya tassāpi cakkhusamuddassa samosarantassa nīlādibhedassa ārammaṇassa vasena appameyyo rūpamayo vego veditabbo. Yo taṃ rūpamayaṃ vegaṃ sahatīti yo taṃ cakkhusamudde samosaṭaṃ rūpamayaṃ vegaṃ, manāpe rūpe rāgaṃ, amanāpe dosaṃ, asamapekkhite mohanti evaṃ rāgādikilese anuppādento upekkhakabhāvena sahati.
സഊമിന്തിആദീസു കിലേസഊമീഹി സഊമിം. കിലേസാവട്ടേഹി സാവട്ടം. കിലേസഗാഹേഹി സഗാഹം . കിലേസരക്ഖസേഹി സരക്ഖസം. കോധൂപായാസസ്സ ച വസേന സഊമിം. വുതഞ്ഹേതം ‘‘ഊമിഭയന്തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കോധൂപായാസസ്സേതം അധിവചന’’ന്തി (ഇതിവു॰ ൧൦൯; മ॰ നി॰ ൨.൧൬൨; അ॰ നി॰ ൪.൧൨൨). കാമഗുണവസേന സാവട്ടം. വുതഞ്ഹേതം ‘‘ആവട്ടഗ്ഗാഹോതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചന്നേതം കാമഗുണാനം അധിവചന’’ന്തി (സം॰ നി॰ ൪.൨൪൧). മാതുഗാമവസേന സഗാഹം സരക്ഖസം. വുത്തഞ്ഹേതം ‘‘ഗാഹരക്ഖസോതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, മാതുഗാമസ്സേതം അധിവചന’’ന്തി (ഇതിവു॰ ൧൦൯). സേസവാരേസുപി ഏസേവ നയോ. സഭയം ദുത്തരം അച്ചതരീതി ഊമിഭയേന സഭയം ദുരതിക്കമം അതിക്കമി. ലോകന്തഗൂതി സങ്ഖാരലോകസ്സ അന്തം ഗതോ. പാരഗതോതി വുച്ചതീതി നിബ്ബാനം ഗതോതി കഥീയതി.
Saūmintiādīsu kilesaūmīhi saūmiṃ. Kilesāvaṭṭehi sāvaṭṭaṃ. Kilesagāhehi sagāhaṃ. Kilesarakkhasehi sarakkhasaṃ. Kodhūpāyāsassa ca vasena saūmiṃ. Vutañhetaṃ ‘‘ūmibhayanti kho, bhikkhave, kodhūpāyāsassetaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109; ma. ni. 2.162; a. ni. 4.122). Kāmaguṇavasena sāvaṭṭaṃ. Vutañhetaṃ ‘‘āvaṭṭaggāhoti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacana’’nti (saṃ. ni. 4.241). Mātugāmavasena sagāhaṃ sarakkhasaṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘gāharakkhasoti kho, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109). Sesavāresupi eseva nayo. Sabhayaṃ duttaraṃ accatarīti ūmibhayena sabhayaṃ duratikkamaṃ atikkami. Lokantagūti saṅkhāralokassa antaṃ gato. Pāragatoti vuccatīti nibbānaṃ gatoti kathīyati.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൧. പഠമസമുദ്ദസുത്തം • 1. Paṭhamasamuddasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൧. പഠമസമുദ്ദസുത്തവണ്ണനാ • 1. Paṭhamasamuddasuttavaṇṇanā