| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
३. पठमसंवाससुत्तं
3. Paṭhamasaṃvāsasuttaṃ
५३. एकं समयं भगवा अन्तरा च मधुरं अन्तरा च वेरञ्जं अद्धानमग्गप्पटिपन्नो होति। सम्बहुलापि खो गहपती च गहपतानियो च अन्तरा च मधुरं अन्तरा च वेरञ्जं अद्धानमग्गप्पटिपन्ना होन्ति। अथ खो भगवा मग्गा ओक्कम्म अञ्ञतरस्मिं रुक्खमूले ( ) 1 निसीदि। अद्दसंसु खो गहपती च गहपतानियो च भगवन्तं अञ्ञतरस्मिं रुक्खमूले निसिन्नं। दिस्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ने खो ते गहपती च गहपतानियो च भगवा एतदवोच –
53. Ekaṃ samayaṃ bhagavā antarā ca madhuraṃ antarā ca verañjaṃ addhānamaggappaṭipanno hoti. Sambahulāpi kho gahapatī ca gahapatāniyo ca antarā ca madhuraṃ antarā ca verañjaṃ addhānamaggappaṭipannā honti. Atha kho bhagavā maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle ( ) 2 nisīdi. Addasaṃsu kho gahapatī ca gahapatāniyo ca bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te gahapatī ca gahapatāniyo ca bhagavā etadavoca –
‘‘चत्तारोमे, गहपतयो, संवासा। कतमे चत्तारो? छवो छवाय सद्धिं संवसति, छवो देविया सद्धिं संवसति, देवो छवाय सद्धिं संवसति, देवो देविया सद्धिं संवसति।
‘‘Cattārome, gahapatayo, saṃvāsā. Katame cattāro? Chavo chavāya saddhiṃ saṃvasati, chavo deviyā saddhiṃ saṃvasati, devo chavāya saddhiṃ saṃvasati, devo deviyā saddhiṃ saṃvasati.
‘‘कथञ्च, गहपतयो, छवो छवाय सद्धिं संवसति? इध , गहपतयो, सामिको होति पाणातिपाती अदिन्नादायी कामेसुमिच्छाचारी मुसावादी सुरामेरयमज्जपमादट्ठायी दुस्सीलो पापधम्मो मच्छेरमलपरियुट्ठितेन चेतसा अगारं अज्झावसति अक्कोसकपरिभासको समणब्राह्मणानं ; भरियापिस्स होति पाणातिपातिनी अदिन्नादायिनी कामेसुमिच्छाचारिनी मुसावादिनी सुरामेरयमज्जपमादट्ठायिनी दुस्सीला पापधम्मा मच्छेरमलपरियुट्ठितेन चेतसा अगारं अज्झावसति अक्कोसिकपरिभासिका समणब्राह्मणानं। एवं खो, गहपतयो, छवो छवाय सद्धिं संवसति।
‘‘Kathañca, gahapatayo, chavo chavāya saddhiṃ saṃvasati? Idha , gahapatayo, sāmiko hoti pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī dussīlo pāpadhammo maccheramalapariyuṭṭhitena cetasā agāraṃ ajjhāvasati akkosakaparibhāsako samaṇabrāhmaṇānaṃ ; bhariyāpissa hoti pāṇātipātinī adinnādāyinī kāmesumicchācārinī musāvādinī surāmerayamajjapamādaṭṭhāyinī dussīlā pāpadhammā maccheramalapariyuṭṭhitena cetasā agāraṃ ajjhāvasati akkosikaparibhāsikā samaṇabrāhmaṇānaṃ. Evaṃ kho, gahapatayo, chavo chavāya saddhiṃ saṃvasati.
‘‘कथञ्च , गहपतयो, छवो देविया सद्धिं संवसति? इध, गहपतयो, सामिको होति पाणातिपाती अदिन्नादायी कामेसुमिच्छाचारी मुसावादी सुरामेरयमज्जपमादट्ठायी दुस्सीलो पापधम्मो मच्छेरमलपरियुट्ठितेन चेतसा अगारं अज्झावसति अक्कोसकपरिभासको समणब्राह्मणानं; भरिया ख्वस्स होति पाणातिपाता पटिविरता अदिन्नादाना पटिविरता कामेसुमिच्छाचारा पटिविरता मुसावादा पटिविरता सुरामेरयमज्जपमादट्ठाना पटिविरता सीलवती कल्याणधम्मा विगतमलमच्छेरेन चेतसा अगारं अज्झावसति अनक्कोसिकपरिभासिका समणब्राह्मणानं। एवं खो, गहपतयो, छवो देविया सद्धिं संवसति।
‘‘Kathañca , gahapatayo, chavo deviyā saddhiṃ saṃvasati? Idha, gahapatayo, sāmiko hoti pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī dussīlo pāpadhammo maccheramalapariyuṭṭhitena cetasā agāraṃ ajjhāvasati akkosakaparibhāsako samaṇabrāhmaṇānaṃ; bhariyā khvassa hoti pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā sīlavatī kalyāṇadhammā vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati anakkosikaparibhāsikā samaṇabrāhmaṇānaṃ. Evaṃ kho, gahapatayo, chavo deviyā saddhiṃ saṃvasati.
‘‘कथञ्च, गहपतयो, देवो छवाय सद्धिं संवसति? इध, गहपतयो, सामिको होति पाणातिपाता पटिविरतो अदिन्नादाना पटिविरतो कामेसुमिच्छाचारा पटिविरतो मुसावादा पटिविरतो सुरामेरयमज्जपमादट्ठाना पटिविरतो सीलवा कल्याणधम्मो विगतमलमच्छेरेन चेतसा अगारं अज्झावसति अनक्कोसकपरिभासको समणब्राह्मणानं; भरिया ख्वस्स होति पाणातिपातिनी…पे॰… सुरामेरयमज्जपमादट्ठायिनी दुस्सीला पापधम्मा मच्छेरमलपरियुट्ठितेन चेतसा अगारं अज्झावसति अक्कोसिकपरिभासिका समणब्राह्मणानं। एवं खो, गहपतयो, देवो छवाय सद्धिं संवसति।
‘‘Kathañca, gahapatayo, devo chavāya saddhiṃ saṃvasati? Idha, gahapatayo, sāmiko hoti pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato kāmesumicchācārā paṭivirato musāvādā paṭivirato surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato sīlavā kalyāṇadhammo vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati anakkosakaparibhāsako samaṇabrāhmaṇānaṃ; bhariyā khvassa hoti pāṇātipātinī…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhāyinī dussīlā pāpadhammā maccheramalapariyuṭṭhitena cetasā agāraṃ ajjhāvasati akkosikaparibhāsikā samaṇabrāhmaṇānaṃ. Evaṃ kho, gahapatayo, devo chavāya saddhiṃ saṃvasati.
‘‘कथञ्च, गहपतयो, देवो देविया सद्धिं संवसति? इध, गहपतयो, सामिको होति पाणातिपाता पटिविरतो…पे॰… सीलवा कल्याणधम्मो विगतमलमच्छेरेन चेतसा अगारं अज्झावसति अनक्कोसकपरिभासको समणब्राह्मणानं; भरियापिस्स होति पाणातिपाता पटिविरता…पे॰… सुरामेरयमज्जपमादट्ठाना पटिविरता सीलवती कल्याणधम्मा विगतमलमच्छेरेन चेतसा अगारं अज्झावसति अनक्कोसिकपरिभासिका समणब्राह्मणानं। एवं खो, गहपतयो, देवो देविया सद्धिं संवसति। इमे खो, गहपतयो, चत्तारो संवासा’’ति।
‘‘Kathañca, gahapatayo, devo deviyā saddhiṃ saṃvasati? Idha, gahapatayo, sāmiko hoti pāṇātipātā paṭivirato…pe… sīlavā kalyāṇadhammo vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati anakkosakaparibhāsako samaṇabrāhmaṇānaṃ; bhariyāpissa hoti pāṇātipātā paṭiviratā…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā sīlavatī kalyāṇadhammā vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati anakkosikaparibhāsikā samaṇabrāhmaṇānaṃ. Evaṃ kho, gahapatayo, devo deviyā saddhiṃ saṃvasati. Ime kho, gahapatayo, cattāro saṃvāsā’’ti.
‘‘उभो च होन्ति दुस्सीला, कदरिया परिभासका।
‘‘Ubho ca honti dussīlā, kadariyā paribhāsakā;
ते होन्ति जानिपतयो, छवा संवासमागता॥
Te honti jānipatayo, chavā saṃvāsamāgatā.
‘‘सामिको होति दुस्सीलो, कदरियो परिभासको।
‘‘Sāmiko hoti dussīlo, kadariyo paribhāsako;
भरिया सीलवती होति, वदञ्ञू वीतमच्छरा।
Bhariyā sīlavatī hoti, vadaññū vītamaccharā;
सापि देवी संवसति, छवेन पतिना सह॥
Sāpi devī saṃvasati, chavena patinā saha.
‘‘सामिको सीलवा होति, वदञ्ञू वीतमच्छरो।
‘‘Sāmiko sīlavā hoti, vadaññū vītamaccharo;
भरिया होति दुस्सीला, कदरिया परिभासिका।
Bhariyā hoti dussīlā, kadariyā paribhāsikā;
सापि छवा संवसति, देवेन पतिना सह॥
Sāpi chavā saṃvasati, devena patinā saha.
‘‘उभो सद्धा वदञ्ञू च, सञ्ञता धम्मजीविनो।
‘‘Ubho saddhā vadaññū ca, saññatā dhammajīvino;
ते होन्ति जानिपतयो, अञ्ञमञ्ञं पियंवदा॥
Te honti jānipatayo, aññamaññaṃ piyaṃvadā.
अमित्ता दुम्मना होन्ति, उभिन्नं समसीलिनं॥
Amittā dummanā honti, ubhinnaṃ samasīlinaṃ.
‘‘इध धम्मं चरित्वान, समसीलब्बता उभो।
‘‘Idha dhammaṃ caritvāna, samasīlabbatā ubho;
नन्दिनो देवलोकस्मिं, मोदन्ति कामकामिनो’’ति॥ ततियं।
Nandino devalokasmiṃ, modanti kāmakāmino’’ti. tatiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ३. पठमसंवाससुत्तवण्णना • 3. Paṭhamasaṃvāsasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ३-४. पठमसंवाससुत्तादिवण्णना • 3-4. Paṭhamasaṃvāsasuttādivaṇṇanā
