Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
༢. སངྒྷཱདིསེསཀཎྜཾ
2. Saṅghādisesakaṇḍaṃ
༡. པཋམསངྒྷཱདིསེསསིཀྑཱཔད-ཨཏྠཡོཛནཱ
1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpada-atthayojanā
པཱརཱཛིཀཱནནྟརསྶཱཏི པཱརཱཛིཀཱནཾ ཨནནྟརེ ཋཔིཏསྶ, སངྒཱིཏསྶ ཝཱ, སངྒྷཱདིསེསཀཎྜསྶཱཏི སམྦནྡྷོ། ཨཡཾ ཨཱིདིསཱ ཨནུཏྟཱནཏྠཝཎྞནཱ ཨནུཏྟཱནཱནཾ པདཱནཾ ཨཏྠསྶ ཝཎྞནཱ དཱནི ཨིམསྨིཾཀཱལེ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཡོཛནཱ།
Pārājikānantarassāti pārājikānaṃ anantare ṭhapitassa, saṅgītassa vā, saṅghādisesakaṇḍassāti sambandho. Ayaṃ īdisā anuttānatthavaṇṇanā anuttānānaṃ padānaṃ atthassa vaṇṇanā dāni imasmiṃkāle bhavissatīti yojanā.
༦༧༨. པཋམེ ཨུདཀཾ ཝསིཏཾ ཨཙྪཱདནཾ ཨནེན ཀཏནྟི ཨུདོསིཏོཏི ཝཙནཏྠེན བྷཎྜསཱལཱ ཨུདོསིཏཾ ནཱམཱཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨུདོསིཏནྟི བྷཎྜསཱལཱ’’ཏི། ཨེཏྠ ཧི ཨུདསདྡོ ཨུདཀཔརིཡཱཡོ། སཾཡོགོ ན ཡྡྟྟོཡེཝ། བྷཎྜསཱལཱཏི ཡཱནཱདཱིནཾ བྷཎྜཱནཾ ཋཔནསཱལཱ། ཨཙྩཱཝདཐཱཏི ཨེཏྠ ཨཏཱིཏྱཱུཔསགྒོ ཨཏིཀྐམནཏྠོ, ཨཱཏྱཱུཔསགྒོ དྷཱཏྭཏྠཱནུཝཏྟཀོཏི ཨཱཧ ‘‘ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཝདཐཱ’’ཏི།
678. Paṭhame udakaṃ vasitaṃ acchādanaṃ anena katanti udositoti vacanatthena bhaṇḍasālā udositaṃ nāmāti dassento āha ‘‘udositanti bhaṇḍasālā’’ti. Ettha hi udasaddo udakapariyāyo. Saṃyogo na ydttoyeva. Bhaṇḍasālāti yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ ṭhapanasālā. Accāvadathāti ettha atītyūpasaggo atikkamanattho, ātyūpasaggo dhātvatthānuvattakoti āha ‘‘atikkamitvā vadathā’’ti.
༦༧༩. ཨུསྶཡཝསེན ཝདནཾ ཨུསྶཡཝཱདོ, སོཡེཝ ཨུསྶཡཝཱདིཀཱཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨུསྶཡཝཱདིཀཱ’’ཏིཨཱདི། ‘‘མཱནུསྶཡཝསེན ཀོདྷུསྶཡཝསེནཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨུསྶཡབྷེདཾ དསྶེཏི། སཱཏི ཨུསྶཡཝཱདིཀཱ། ཨཏྠཏོཏི སརཱུཔཏོ། ཨེཏྠཱཏི པདབྷཱཛནེ། ཨཌྜནཾ ཨབྷིཡུཉྫནཾ ཨཌྜོཏི ཀཏྭཱ དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ ཨཌྜོ ཝོཧཱརིཀཱནཾ ཝིནིཙྪཡཀཱརཎཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཌྜོཏི ཝོཧཱརིཀཝིནིཙྪཡོ ཝུཙྩཏཱི’’ཏི, མུདྡྷཛཏཏིཡཀྑརོཡེཝ། ཡནྟི ཨཌྜཾ། ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ ཀིསྨིཾཙི ཋཱནེ། དྭིནྣཾ ཨཌྜཀཱརཀཱནཾ ཝོཧཱརཾ ཛཱནནྟཱིཏི ཝོཧཱརིཀཱ, ཨཀྑདསྶཱ, ཏེསཾ། དྭཱིསུ ཛནེསཱུཏི ཨཌྜཀཱརཀེསུ ཛནེསུ དྭཱིསུ། ཡོ ཀོཙཱིཏི ཨཌྜཀཱརཀོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཡོ ཀོཙི།
679. Ussayavasena vadanaṃ ussayavādo, soyeva ussayavādikāti dassento āha ‘‘ussayavādikā’’tiādi. ‘‘Mānussayavasena kodhussayavasenā’’ti iminā ussayabhedaṃ dasseti. Sāti ussayavādikā. Atthatoti sarūpato. Etthāti padabhājane. Aḍḍanaṃ abhiyuñjanaṃ aḍḍoti katvā dvinnaṃ janānaṃ aḍḍo vohārikānaṃ vinicchayakāraṇaṃ hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘aḍḍoti vohārikavinicchayo vuccatī’’ti, muddhajatatiyakkharoyeva. Yanti aḍḍaṃ. Yatthāti yasmiṃ kismiṃci ṭhāne. Dvinnaṃ aḍḍakārakānaṃ vohāraṃ jānantīti vohārikā, akkhadassā, tesaṃ. Dvīsu janesūti aḍḍakārakesu janesu dvīsu. Yo kocīti aḍḍakārako vā añño vā yo koci.
ཨེཏྠཱཏི ‘‘ཨེཀསྶ ཨཱརོཙེཏཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནེ། ཡཏྠ ཀཏྠཙཱིཏི ཡཾཀིཉྩི ཋཱནཾ ཨཱགཏེཔཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཨཐཱཏི པཙྪཱ། སཱཏི བྷིཀྑུནཱི། སོཏི ཨུཔཱསཀོ།
Etthāti ‘‘ekassa ārocetī’’tiādivacane. Yattha katthacīti yaṃkiñci ṭhānaṃ āgatepīti sambandho. Athāti pacchā. Sāti bhikkhunī. Soti upāsako.
‘‘ཀཔྤིཡཀཱརཀེནཱ’’ཏིཔདཾ ‘‘ཀཐཱཔེཏཱི’’ཏིཔདེ ཀཱརིཏཀམྨཾ། ཏཏྠཱཏི ཀཔྤིཡཀཱརཀཨིཏརེསུ ། ཝོཧཱརིཀེཧི ཀཏེཏི སམྦནྡྷོ། གཏིགཏནྟི ཙིརཀཱལཔཏྟཾ། སུཏཔུབྦནྟི པུབྦེ སུཏཾ། ཨཐཱཏི སུཏཔུབྦཏྟཱ ཨེཝ། ཏེཏི ཝོཧཱརིཀཱ, དེནྟཱིཏི སམྦནྡྷོ།
‘‘Kappiyakārakenā’’tipadaṃ ‘‘kathāpetī’’tipade kāritakammaṃ. Tatthāti kappiyakārakaitaresu . Vohārikehi kateti sambandho. Gatigatanti cirakālapattaṃ. Sutapubbanti pubbe sutaṃ. Athāti sutapubbattā eva. Teti vohārikā, dentīti sambandho.
པཋམནྟི སམནུབྷཱསནཏོ པུབྦཾ། ཨཱཔཏྟཱིཏི ཨཱཔཛྫནཾ། ཨེཏསྶཱཏི སངྒྷཱདིསེསསྶ། ཨཡཾ ཧཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝ, ཝཀྑམཱནོ ཨེཝཱཏི ཨཏྠོ། ཨེཏྠཱཏི པདབྷཱཛནེ། སཧ ཝཏྠུཛ྄ཛྷཱཙཱརཱཏི ཝཏྠུཛ྄ཛྷཱཙཱརེན སཧ, ཝཱཀྱམེཝ, ན སམཱསོ། ཝཏྠུཛ྄ཛྷཱཙཱརཱཏི ཀརཎཏྠེ ནིསྶཀྐཝཙནཾ དཊྛབྦཾ ། ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཧ ཝཏྠུཛ྄ཛྷཱཙཱརེནཱ’’ཏི། བྷིཀྑུནིནྟི ཨཱཔཏྟིམཱཔནྣཾ བྷིཀྑུནིཾ། སངྒྷཏོཏི བྷིཀྑུནིསངྒྷམྷཱ། ཨནཱིཡསདྡོ ཧེཏུཀཏྟཱབྷིདྷཱཡཀོཏི ཨཱཧ ‘‘ནིསྶཱརེཏཱིཏི ནིསྶཱརཎཱིཡོ’’ཏི། བྷིཀྑུནིསངྒྷཏོ ནིསྶརཏི, ནིསྶཱརིཡཏི ཝཱ ཨནེནཱཏི ནིསྶཱརཎཱིཡོཏི ཀརཎཏྠོཔི ཡུཏྟོཡེཝ། ཏཏྠཱཏི པདབྷཱཛནེ། ཡནྟི སངྒྷཱདིསེསཾ། སོཏི སངྒྷཱདིསེསོ། པདབྷཱཛནསྶ ཨཏྠོ ཀཱརཎོཔཙཱརེན དཊྛབྦོ། ཧཱིཏི སཙྩཾ། ཀེནཙཱིཏི པུགྒལེན, ན ནིསྶཱརཱིཡཏཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཏེན དྷམྨེན ཀརཎབྷཱུཏེན, ཧེཏུབྷཱུཏེན ཝཱ། སོཏི དྷམྨོ།
Paṭhamanti samanubhāsanato pubbaṃ. Āpattīti āpajjanaṃ. Etassāti saṅghādisesassa. Ayaṃ hīti ayaṃ eva, vakkhamāno evāti attho. Etthāti padabhājane. Saha vatthujjhācārāti vatthujjhācārena saha, vākyameva, na samāso. Vatthujjhācārāti karaṇatthe nissakkavacanaṃ daṭṭhabbaṃ . Tena vuttaṃ ‘‘saha vatthujjhācārenā’’ti. Bhikkhuninti āpattimāpannaṃ bhikkhuniṃ. Saṅghatoti bhikkhunisaṅghamhā. Anīyasaddo hetukattābhidhāyakoti āha ‘‘nissāretīti nissāraṇīyo’’ti. Bhikkhunisaṅghato nissarati, nissāriyati vā anenāti nissāraṇīyoti karaṇatthopi yuttoyeva. Tatthāti padabhājane. Yanti saṅghādisesaṃ. Soti saṅghādiseso. Padabhājanassa attho kāraṇopacārena daṭṭhabbo. Hīti saccaṃ. Kenacīti puggalena, na nissārīyatīti sambandho. Tena dhammena karaṇabhūtena, hetubhūtena vā. Soti dhammo.
ཨཌྜཀཱརཀམནུསྶེཧི ཝུཙྩམཱནཱཏི ཡོཛནཱ། སཡནྟི སཱམཾ། ཏཏོཏི གམནཏོ, པརནྟི སམྦནྡྷོ། བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཀཏཾ ཨཱརོཙེཏཱུཏི ཡོཛནཱ།
Aḍḍakārakamanussehi vuccamānāti yojanā. Sayanti sāmaṃ. Tatoti gamanato, paranti sambandho. Bhikkhuniyā vā kataṃ ārocetūti yojanā.
དྷམྨིཀནྟི དྷམྨེན སབྷཱཝེན ཡུཏྟཾ། ཡཐཱཏི ཡེནཱཀཱརེན། ཏནྟི ཨཱཀཱརཾ། ཏཏྠཱཏི ‘‘ཨནོདིསྶ ཨཱཙིཀྑཏཱི’’ཏི ཝཙནེ།
Dhammikanti dhammena sabhāvena yuttaṃ. Yathāti yenākārena. Tanti ākāraṃ. Tatthāti ‘‘anodissa ācikkhatī’’ti vacane.
དྷུཏྟཱདཡོཏི ཨཱདིསདྡེན ཙོརཱདཡོ སངྒཎྷཱཏི། སཱཏི ཨཱཙིཀྑནཱ། ཏནྟི ཨཱཙིཀྑནཾ། ཏེསནྟི གཱམདཱརཀཱདཱིནཾ། དཎྜནྟི དྷནདཎྜཾ། གཱིཝཱ ཧོཏཱིཏི ཨིཎཾ ཧོཏི། ཨདྷིཔྤཱཡེ སཏིཔཱིཏི ཡོཛནཱ། ཏསྶཱཏི ཨནཱཙཱརཾ ཙརནྟསྶ།
Dhuttādayoti ādisaddena corādayo saṅgaṇhāti. Sāti ācikkhanā. Tanti ācikkhanaṃ. Tesanti gāmadārakādīnaṃ. Daṇḍanti dhanadaṇḍaṃ. Gīvā hotīti iṇaṃ hoti. Adhippāye satipīti yojanā. Tassāti anācāraṃ carantassa.
ཀེཝལཾ ཧཱིཏི ཀེཝལམེཝ། ཏནྟི རཀྑཾ། ཀཱརཀེཏི ཨནཱཙཱརསྶ ཀཱརཀེ། ཏེས+?ནྟི ཀཱརཀཱནཾ།
Kevalaṃ hīti kevalameva. Tanti rakkhaṃ. Kāraketi anācārassa kārake. Tesa+?Nti kārakānaṃ.
ཏེསནྟི ཧརནྟཱནཾ། ‘‘ཨནཏྠཀཱམཏཱཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ བྷཡཱདིནཱ ཝུཏྟེ ནཏྠི དོསོཏི དསྶེཏི། ཧཱིཏི ལདྡྷདོསཛོཏཀོ། ཨཏྟནོ ཝཙནཀརཾ…པེ॰… ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཝཙནཾ ཨཱདིཡིསྶཏཱིཏི ཝུཏྟེ ཝཙནཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ དཎྜེ གཧིཏེཔི ནཏྠི དོསོ དཎྜགཧཎསྶ པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ། དཱསདཱསཱིཝཱཔིཨཱདཱིནནྟི ཨཱདིསདྡེན ཁེཏྟཱདཡོ སངྒཡ྄ཧནྟི།
Tesanti harantānaṃ. ‘‘Anatthakāmatāyā’’ti iminā bhayādinā vutte natthi dosoti dasseti. Hīti laddhadosajotako. Attano vacanakaraṃ…pe… vattuṃ vaṭṭatīti attano vacanaṃ ādiyissatīti vutte vacanaṃ anādiyitvā daṇḍe gahitepi natthi doso daṇḍagahaṇassa paṭikkhittattā. Dāsadāsīvāpiādīnanti ādisaddena khettādayo saṅgayhanti.
ཝུཏྟནཡེནེཝཱཏི ཨཏཱིཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨཱཙིཀྑནེ ཝུཏྟནཡེན ཨེཝ། ‘‘ཨཱཡཏིཾ ཨཀརཎཏྠཱཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨནཱགཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨོདིསྶ ཨཱཙིཀྑནཾ དསྶེཏི། ‘‘ཀེན ཨེཝཾ ཀཏ’’ནྟི པུཙྪཱཡ ཨཏཱིཏེ ཀཏཔུབྦཾ པུཙྪཏི། སཱཔཱིཏི པིསདྡོ ཝུཏྟསམྤིཎྜནཏྠོ། ཧཱིཏི སཙྩཾ, ཡསྨཱ ཝཱ།
Vuttanayenevāti atītaṃ ārabbha ācikkhane vuttanayena eva. ‘‘Āyatiṃ akaraṇatthāyā’’ti iminā anāgataṃ ārabbha odissa ācikkhanaṃ dasseti. ‘‘Kena evaṃ kata’’nti pucchāya atīte katapubbaṃ pucchati. Sāpīti pisaddo vuttasampiṇḍanattho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ཝོཧཱརིཀཱ དཎྜེནྟཱིཏི སམྦནྡྷོ། དཎྜེནྟཱིཏི ཝདྷདཎྜེན ཙ དྷནདཎྜེན ཙ ཨཱཎཾ ཀརོནྟི།
Vohārikā daṇḍentīti sambandho. Daṇḍentīti vadhadaṇḍena ca dhanadaṇḍena ca āṇaṃ karonti.
ཡོ ཙཱཡནྟི ཡོ ཙ ཨཡཾ། བྷིཀྑུནཱིནཾ ཡོ ཨཡཾ ནཡོ ཝུཏྟོ, ཨེསེཝ ནཡོ བྷིཀྑཱུནམྤི ནཡོཏི ཡོཛནཱ། ‘‘ཨེསེཝ ནཡོ’’ཏི ཝུཏྟཝཙནམེཝ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཨཱཧ ‘‘བྷིཀྑུནོཔི ཧཱི’’ཏིཨཱདི། ‘‘ཏཐཱ’’ཏིཨིམིནཱ ‘‘ཨོདིསྶཱ’’ཏིཔདཾ ཨཏིདིསཏི། ཏེ ཙཱཏི ཏེ ཙ ཝོཧཱརིཀཱ། ཧཱིཏི སཙྩཾ, ཡསྨཱ ཝཱཏི། པཋམཾ།
Yo cāyanti yo ca ayaṃ. Bhikkhunīnaṃ yo ayaṃ nayo vutto, eseva nayo bhikkhūnampi nayoti yojanā. ‘‘Eseva nayo’’ti vuttavacanameva vitthārento āha ‘‘bhikkhunopi hī’’tiādi. ‘‘Tathā’’tiiminā ‘‘odissā’’tipadaṃ atidisati. Te cāti te ca vohārikā. Hīti saccaṃ, yasmā vāti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / བྷིཀྑུནཱིཝིབྷངྒ • Bhikkhunīvibhaṅga / ༡. པཋམསངྒྷཱདིསེསསིཀྑཱཔདཾ • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / བྷིཀྑུནཱིཝིབྷངྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ༡. པཋམསངྒྷཱདིསེསསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ༡. པཋམསངྒྷཱདིསེསསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ༡. པཋམསངྒྷཱདིསེསསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā