Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya

    ४. पठमसरणानिसक्‍कसुत्तं

    4. Paṭhamasaraṇānisakkasuttaṃ

    १०२०. कपिलवत्थुनिदानं । तेन खो पन समयेन सरणानि 1 सक्‍को कालङ्कतो होति। सो भगवता ब्याकतो – ‘‘सोतापन्‍नो अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’ति। तत्र सुदं सम्बहुला सक्‍का सङ्गम्म समागम्म उज्झायन्ति खीयन्ति विपाचेन्ति – ‘‘अच्छरियं वत, भो, अब्भुतं वत, भो! एत्थ दानि को न सोतापन्‍नो भविस्सति! यत्र हि नाम सरणानि सक्‍को कालङ्कतो; सो भगवता ब्याकतो – ‘सोतापन्‍नो अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’ति। सरणानि सक्‍को सिक्खादुब्बल्यमापादि, मज्‍जपानं अपायी’’ति।

    1020. Kapilavatthunidānaṃ . Tena kho pana samayena saraṇāni 2 sakko kālaṅkato hoti. So bhagavatā byākato – ‘‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti. Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati! Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato; so bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Saraṇāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī’’ti.

    अथ खो महानामो सक्‍को येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्‍नो खो महानामो सक्‍को भगवन्तं एतदवोच – ‘‘इध, भन्ते, सरणानि सक्‍को कालङ्कतो। सो भगवता ब्याकतो – ‘सोतापन्‍नो अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’ति। तत्र सुदं, भन्ते, सम्बहुला सक्‍का सङ्गम्म समागम्म उज्झायन्ति खीयन्ति विपाचेन्ति – ‘‘अच्छरियं वत भो, अब्भुतं वत भो! एत्थ दानि को न सोतपन्‍नो भविस्सति! यत्र हि नाम सरणानि सक्‍को कालङ्कतो; सो भगवता ब्याकतो – ‘सोतापन्‍नो अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’ति। सरणानि सक्‍को सिक्खादुब्बल्यमापादि, मज्‍जपानं अपायी’’ति।

    Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, saraṇāni sakko kālaṅkato. So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Tatra sudaṃ, bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho! Ettha dāni ko na sotapanno bhavissati! Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato; so bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Saraṇāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī’’ti.

    ‘‘यो सो, महानाम, दीघरत्तं उपासको बुद्धं सरणं गतो धम्मं सरणं गतो सङ्घं सरणं गतो, सो कथं विनिपातं गच्छेय्य! यञ्हि तं, महानाम, सम्मा वदमानो वदेय्य – ‘दीघरत्तं उपासको बुद्धं सरणं गतो धम्मं सरणं गतो सङ्घं सरणं गतो’ति, सरणानि सक्‍कं सम्मा वदमानो वदेय्य। सरणानि , महानाम, सक्‍को दीघरत्तं उपासको बुद्धं सरणं गतो धम्मं सरणं गतो सङ्घं सरणं गतो। सो कथं विनिपातं गच्छेय्य!

    ‘‘Yo so, mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya! Yañhi taṃ, mahānāma, sammā vadamāno vadeyya – ‘dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato’ti, saraṇāni sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya. Saraṇāni , mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato. So kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!

    ‘‘इध, महानाम, एकच्‍चो पुग्गलो बुद्धे अवेच्‍चप्पसादेन समन्‍नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… हासपञ्‍ञो जवनपञ्‍ञो विमुत्तिया च समन्‍नागतो। सो आसवानं खया अनासवं चेतोविमुत्तिं पञ्‍ञाविमुत्तिं दिट्ठेव धम्मे सयं अभिञ्‍ञा सच्छिकत्वा उपसम्पज्‍ज विहरति। अयम्पि खो, महानाम, पुग्गलो परिमुत्तो निरया परिमुत्तो तिरच्छानयोनिया परिमुत्तो पेत्तिविसया परिमुत्तो अपायदुग्गतिविनिपाता।

    ‘‘Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.

    ‘‘इध पन, महानाम, एकच्‍चो पुग्गलो बुद्धे अवेच्‍चप्पसादेन समन्‍नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… हासपञ्‍ञो जवनपञ्‍ञो न च विमुत्तिया समन्‍नागतो। सो पञ्‍चन्‍नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिको होति तत्थ परिनिब्बायी अनावत्तिधम्मो तस्मा 3 लोका। अयम्पि खो, महानाम, पुग्गलो परिमुत्तो निरया परिमुत्तो तिरच्छानयोनिया परिमुत्तो पेत्तिविसया परिमुत्तो अपायदुग्गतिविनिपाता।

    ‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā 4 lokā. Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.

    ‘‘इध पन, महानाम, एकच्‍चो पुग्गलो बुद्धे अवेच्‍चप्पसादेन समन्‍नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… न हासपञ्‍ञो न जवनपञ्‍ञो न च विमुत्तिया समन्‍नागतो। सो तिण्णं संयोजनानं परिक्खया रागदोसमोहानं तनुत्ता सकदागामी होति, सकिदेव इमं लोकं आगन्त्वा दुक्खस्सन्तं करोति । अयम्पि खो, महानाम, पुग्गलो परिमुत्तो निरया परिमुत्तो तिरच्छानयोनिया परिमुत्तो पेत्तिविसया परिमुत्तो अपायदुग्गतिविनिपाता।

    ‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti . Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.

    ‘‘इध पन, महानाम, एकच्‍चो पुग्गलो बुद्धे अवेच्‍चप्पसादेन समन्‍नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति; धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… न हासपञ्‍ञो न जवनपञ्‍ञो न च विमुत्तिया समन्‍नागतो। सो तिण्णं संयोजनानं परिक्खया सोतापन्‍नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणोति । अयम्पि खो, महानाम, पुग्गलो परिमुत्तो निरया परिमुत्तो तिरच्छानयोनिया परिमुत्तो पेत्तिविसया परिमुत्तो अपायदुग्गतिविनिपाता।

    ‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti; dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti . Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.

    ‘‘इध पन, महानाम, एकच्‍चो पुग्गलो न हेव खो बुद्धे अवेच्‍चप्पसादेन समन्‍नागतो होति… न धम्मे…पे॰… न सङ्घे…पे॰… न हासपञ्‍ञो न जवनपञ्‍ञो न च विमुत्तिया समन्‍नागतो। अपि चस्स इमे धम्मा होन्ति – सद्धिन्द्रियं, वीरियिन्द्रियं, सतिन्द्रियं, समाधिन्द्रियं, पञ्‍ञिन्द्रियं। तथागतप्पवेदिता चस्स धम्मा पञ्‍ञाय मत्तसो निज्झानं खमन्ति। अयम्पि खो, महानाम, पुग्गलो अगन्ता निरयं अगन्ता तिरच्छानयोनिं अगन्ता पेत्तिविसयं अगन्ता अपायं दुग्गतिं विनिपातं।

    ‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe aveccappasādena samannāgato hoti… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. Api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti. Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.

    ‘‘इध पन, महानाम, एकच्‍चो पुग्गलो न हेव खो बुद्धे अवेच्‍चप्पसादेन समन्‍नागतो होति… न धम्मे…पे॰… न सङ्घे…पे॰… न हासपञ्‍ञो न जवनपञ्‍ञो न च विमुत्तिया समन्‍नागतो, अपि चस्स इमे धम्मा होन्ति सद्धिन्द्रियं…पे॰… पञ्‍ञिन्द्रियं। तथागते चस्स सद्धामत्तं होति पेममत्तं। अयम्पि खो, महानाम, पुग्गलो अगन्ता निरयं अगन्ता तिरच्छानयोनिं अगन्ता पेत्तिविसयं अगन्ता अपायं दुग्गतिं विनिपातं। इमे चेपि, महानाम, महासाला सुभासितं दुब्भासितं आजानेय्युं, इमे चाहं 5 महासाले ब्याकरेय्यं – ‘सोतापन्‍ना अविनिपातधम्मा नियता सम्बोधिपरायणा’ति; किमङ्गं 6 पन सरणानिं सक्‍कं। सरणानि, महानाम, सक्‍को मरणकाले सिक्खं समादियी’’ति। चतुत्थं।

    ‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe aveccappasādena samannāgato hoti… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato, api cassa ime dhammā honti saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ. Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ. Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ. Ime cepi, mahānāma, mahāsālā subhāsitaṃ dubbhāsitaṃ ājāneyyuṃ, ime cāhaṃ 7 mahāsāle byākareyyaṃ – ‘sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti; kimaṅgaṃ 8 pana saraṇāniṃ sakkaṃ. Saraṇāni, mahānāma, sakko maraṇakāle sikkhaṃ samādiyī’’ti. Catutthaṃ.




    Next: ५. दुतियसरणानिसक्‍कसुत्तं • 5. Dutiyasaraṇānisakkasuttaṃ




    Footnotes:
    1. सरकानि (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)
    2. sarakāni (sī. syā. kaṃ. pī.)
    3. अस्मा (स्या॰ कं॰ पी॰ क॰)
    4. asmā (syā. kaṃ. pī. ka.)
    5. इमेवाहं (स्या॰ कं॰), इमेसाहं (क॰)
    6. किमङ्ग (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)
    7. imevāhaṃ (syā. kaṃ.), imesāhaṃ (ka.)
    8. kimaṅga (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. पठमसरणानिसक्‍कसुत्तवण्णना • 4. Paṭhamasaraṇānisakkasuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ४. पठमसरणानिसक्‍कसुत्तवण्णना • 4. Paṭhamasaraṇānisakkasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact