| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๓. ปฐมสาริปุตฺตโกฎฺฐิกสุตฺตํ
3. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttaṃ
๔๑๒. เอกํ สมยํ อายสฺมา จ สาริปุโตฺต, อายสฺมา จ มหาโกฎฺฐิโก พาราณสิยํ วิหรนฺติ อิสิปตเน มิคทาเยฯ อถ โข อายสฺมา มหาโกฎฺฐิโก สายนฺหสมยํ ปฎิสลฺลานา วุฎฺฐิโต เยนายสฺมา สาริปุโตฺต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา สาริปุเตฺตน สทฺธิํ สโมฺมทิฯ สโมฺมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข อายสฺมา มหาโกฎฺฐิโก อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ เอตทโวจ –
412. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto, āyasmā ca mahākoṭṭhiko bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ? ‘‘อพฺยากตํ โข เอตํ, อาวุโส, ภควตา – ‘โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’’ติฯ ‘‘กิํ ปนาวุโส, น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ? ‘‘เอตมฺปิ โข, อาวุโส, อพฺยากตํ ภควตา – ‘น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’’ติฯ ‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส, โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ? ‘‘อพฺยากตํ โข เอตํ, อาวุโส, ภควตา – ‘โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’’ติฯ ‘‘กิํ ปนาวุโส, เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ? ‘‘เอตมฺปิ โข, อาวุโส, อพฺยากตํ ภควตา – ‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’’ติฯ
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti? ‘‘Abyākataṃ kho etaṃ, āvuso, bhagavatā – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti. ‘‘Kiṃ panāvuso, na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti? ‘‘Etampi kho, āvuso, abyākataṃ bhagavatā – ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti. ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti? ‘‘Abyākataṃ kho etaṃ, āvuso, bhagavatā – ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti. ‘‘Kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti? ‘‘Etampi kho, āvuso, abyākataṃ bhagavatā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti.
‘‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส, โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’ติ อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน, ‘อพฺยากตํ โข เอตํ, อาวุโส, ภควตา – โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’ติ วเทสิ…เป.… ‘กิํ ปนาวุโส, เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’ติ อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน – ‘เอตมฺปิ โข, อาวุโส, อพฺยากตํ ภควตา – เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’ติ วเทสิฯ โก นุ โข, อาวุโส, เหตุ, โก ปจฺจโย เยเนตํ อพฺยากตํ ภควตา’’ติ?
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti iti puṭṭho samāno, ‘abyākataṃ kho etaṃ, āvuso, bhagavatā – hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vadesi…pe… ‘kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, āvuso, abyākataṃ bhagavatā – neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vadesi. Ko nu kho, āvuso, hetu, ko paccayo yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti?
‘‘โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ โข, อาวุโส, รูปคตเมตํฯ น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, รูปคตเมตํฯ โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, รูปคตเมตํฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, รูปคตเมตํฯ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ โข, อาวุโส, เวทนาคตเมตํฯ น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, เวทนาคตเมตํฯ โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, เวทนาคตเมตํฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, เวทนาคตเมตํฯ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ โข, อาวุโส, สญฺญาคตเมตํฯ น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, สญฺญาคตเมตํฯ โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, สญฺญาคตเมตํฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, สญฺญาคตเมตํฯ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ โข, อาวุโส, สงฺขารคตเมตํ ฯ น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, สงฺขารคตเมตํฯ โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, สงฺขารคตเมตํฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, สงฺขารคตเมตํฯ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ โข, อาวุโส, วิญฺญาณคตเมตํฯ น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, วิญฺญาณคตเมตํฯ โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, วิญฺญาณคตเมตํฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ, วิญฺญาณคตเมตํฯ อยํ โข, อาวุโส, เหตุ อยํ ปจฺจโย, เยเนตํ อพฺยากตํ ภควตา’’ติฯ ตติยํฯ
‘‘Hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho, āvuso, rūpagatametaṃ. Na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, rūpagatametaṃ. Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, rūpagatametaṃ. Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, rūpagatametaṃ. Hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho, āvuso, vedanāgatametaṃ. Na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, vedanāgatametaṃ. Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, vedanāgatametaṃ. Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, vedanāgatametaṃ. Hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho, āvuso, saññāgatametaṃ. Na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, saññāgatametaṃ. Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, saññāgatametaṃ. Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, saññāgatametaṃ. Hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho, āvuso, saṅkhāragatametaṃ . Na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, saṅkhāragatametaṃ. Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, saṅkhāragatametaṃ. Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, saṅkhāragatametaṃ. Hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho, āvuso, viññāṇagatametaṃ. Na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, viññāṇagatametaṃ. Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, viññāṇagatametaṃ. Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti, viññāṇagatametaṃ. Ayaṃ kho, āvuso, hetu ayaṃ paccayo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti. Tatiyaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๓-๘. ปฐมสาริปุตฺตโกฎฺฐิกสุตฺตาทิวณฺณนา • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๓-๘. ปฐมสาริปุตฺตโกฎฺฐิกสุตฺตาทิวณฺณนา • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
