| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / උදාන-අට්‌ඨකථා • Udāna-aṭṭhakathā |
3. පඨමසත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Paṭhamasattasuttavaṇṇanā
63. තතියෙ කාමෙසූති වත්‌ථුකාමෙසු. අතිවෙලන්‌ති වෙලං අතික්‌කමිත්‌වා. සත්‌තාති අයොනිසොමනසිකාරබහුලතාය විජ්‌ජමානම්‌පි ආදීනවං අනොලොකෙත්‌වා අස්‌සාදමෙව සරිත්‌වා සජ්‌ජනවසෙන සත්‌තා, ආසත්‌තා ලග්‌ගාති අත්‌ථො. රත්‌තාති වත්‌ථං විය රඞ්‌ගජාතෙන චිත්‌තස්‌ස විපරිණාමකරණෙන ඡන්‌දරාගෙන රත්‌තා සාරත්‌තා. ගිද්‌ධාති අභිකඞ්‌ඛනසභාවෙන අභිජ්‌ඣනෙන ගිද්‌ධා ගෙධං ආපන්‌නා. ගධිතාති රාගමුච්‌ඡිතා විය දුම්‌මොචනීයභාවෙන තත්‌ථ පටිබද්‌ධා. මුච්‌ඡිතාති කිලෙසවසෙන විසඤ්‌ඤීභූතා විය අනඤ්‌ඤකිච්‌චා මුච්‌ඡං මොහං ආපන්‌නා. අජ්‌ඣොපන්‌නාති අනඤ්‌ඤසාධාරණෙ විය කත්‌වා ගිලිත්‌වා පරිනිට්‌ඨපෙත්‌වා ඨිතා. සම්‌මත්‌තකජාතාති කාමෙසු පාතබ්‍යතං ආපජ්‌ජන්‌තා අප්‌පසුඛවෙදනාය සම්‌මත්‌තකා සුට්‌ඨු මත්‌තකා ජාතා. ‘‘සම්‌මොදකජාතා’’තිපි පාඨො, ජාතසම්‌මොදනා උප්‌පන්‌නපහංසාති අත්‌ථො. සබ්‌බෙහිපි පදෙහි තෙසං තණ්‌හාධිපන්‌නතංයෙව වදති. එත්‌ථ ච පඨමං ‘‘කාමෙසූ’’ති වත්‌වා පුනපි ‘‘කාමෙසූ’’ති වචනං තෙසං සත්‌තානං තදධිමුත්‌තිදීපනත්‌ථං. තෙන සබ්‌බිරියාපථෙසු කාමගුණසමඞ්‌ගිනො හුත්‌වා තදා විහරිංසූති දස්‌සෙති.
63. Tatiye kāmesūti vatthukāmesu. Ativelanti velaṃ atikkamitvā. Sattāti ayonisomanasikārabahulatāya vijjamānampi ādīnavaṃ anoloketvā assādameva saritvā sajjanavasena sattā, āsattā laggāti attho. Rattāti vatthaṃ viya raṅgajātena cittassa vipariṇāmakaraṇena chandarāgena rattā sārattā. Giddhāti abhikaṅkhanasabhāvena abhijjhanena giddhā gedhaṃ āpannā. Gadhitāti rāgamucchitā viya dummocanīyabhāvena tattha paṭibaddhā. Mucchitāti kilesavasena visaññībhūtā viya anaññakiccā mucchaṃ mohaṃ āpannā. Ajjhopannāti anaññasādhāraṇe viya katvā gilitvā pariniṭṭhapetvā ṭhitā. Sammattakajātāti kāmesu pātabyataṃ āpajjantā appasukhavedanāya sammattakā suṭṭhu mattakā jātā. ‘‘Sammodakajātā’’tipi pāṭho, jātasammodanā uppannapahaṃsāti attho. Sabbehipi padehi tesaṃ taṇhādhipannataṃyeva vadati. Ettha ca paṭhamaṃ ‘‘kāmesū’’ti vatvā punapi ‘‘kāmesū’’ti vacanaṃ tesaṃ sattānaṃ tadadhimuttidīpanatthaṃ. Tena sabbiriyāpathesu kāmaguṇasamaṅgino hutvā tadā vihariṃsūti dasseti.
තස්‌මිඤ්‌හි සමයෙ ඨපෙත්‌වා අරියසාවකෙ සබ්‌බෙ සාවත්‌ථිවාසිනො උස්‌සවං ඝොසෙත්‌වා යථාවිභවං ආපානභූමිං සජ්‌ජෙත්‌වා භුඤ්‌ජන්‌තා පිවන්‌තා ආවි චෙව රහො ච කාමෙ පරිභුඤ්‌ජන්‌තා ඉන්‌ද්‍රියානි පරිචාරෙන්‌තා කාමෙසු පාතබ්‍යතං ආපජ්‌ජිංසු. භික්‌ඛූ සාවත්‌ථියං පිණ්‌ඩාය චරන්‌තා තත්‌ථ තත්‌ථ ගෙහෙ ආරාමුය්‍යානාදීසු ච මනුස්‌සෙ උස්‌සවං ඝොසෙත්‌වා කාමනින්‌නෙ තථා පටිපජ්‌ජන්‌තෙ දිස්‌වා ‘‘විහාරං ගන්‌ත්‌වා සණ්‌හසුඛුමං ධම්‌මං ලභිස්‌සාමා’’ති භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං. තෙන වුත්‌තං – ‘‘අථ ඛො සම්‌බහුලා භික්‌ඛූ…පෙ.… කාමෙසු විහරන්‌තී’’ති.
Tasmiñhi samaye ṭhapetvā ariyasāvake sabbe sāvatthivāsino ussavaṃ ghosetvā yathāvibhavaṃ āpānabhūmiṃ sajjetvā bhuñjantā pivantā āvi ceva raho ca kāme paribhuñjantā indriyāni paricārentā kāmesu pātabyataṃ āpajjiṃsu. Bhikkhū sāvatthiyaṃ piṇḍāya carantā tattha tattha gehe ārāmuyyānādīsu ca manusse ussavaṃ ghosetvā kāmaninne tathā paṭipajjante disvā ‘‘vihāraṃ gantvā saṇhasukhumaṃ dhammaṃ labhissāmā’’ti bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho sambahulā bhikkhū…pe… kāmesu viharantī’’ti.
එතමත්‌ථං විදිත්‌වාති එතං තෙසං මනුස්‌සානං ආපානභූමිරමණීයෙසු මහාපරිළාහෙසු අනෙකානත්‌ථානුබන්‌ධෙසු ඝොරාසය්‌හකටුකඵලෙසු කාමෙසු අනාදීනවදස්‌සිතං සබ්‌බාකාරතො විදිත්‌වා කාමානඤ්‌චෙව කිලෙසානඤ්‌ච ආදීනවවිභාවනං ඉමං උදානං උදානෙසි.
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ tesaṃ manussānaṃ āpānabhūmiramaṇīyesu mahāpariḷāhesu anekānatthānubandhesu ghorāsayhakaṭukaphalesu kāmesu anādīnavadassitaṃ sabbākārato viditvā kāmānañceva kilesānañca ādīnavavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
තත්‌ථ කාමෙසු සත්‌තාති වත්‌ථුකාමෙසු කිලෙසකාමෙන රත්‌තා මත්‌තා සත්‌තා විසත්‌තා ලග්‌ගා ලග්‌ගිතා සංයුත්‌තා. කාමසඞ්‌ගසත්‌තාති තායෙව කාමසත්‌තියා වත්‌ථුකාමෙසු රාගසඞ්‌ගෙන චෙව දිට්‌ඨිමානදොසඅවිජ්‌ජාසඞ්‌ගෙහි ච සත්‌තා ආසත්‌තා. සංයොජනෙ වජ්‌ජමපස්‌සමානාති කම්‌මවට්‌ටං විපාකවට්‌ටෙන, භවාදිකෙ වා භවන්‌තරාදීහි, සත්‌තෙ වා දුක්‌ඛෙහි සංයොජනතො බන්‌ධනතො සංයොජනනාමකෙ කාමරාගාදිකිලෙසජාතෙ සංයොජනීයෙසු ධම්‌මෙසු අස්‌සාදානුපස්‌සිතාය වට්‌ටදුක්‌ඛමූලභාවාදිකං වජ්‌ජං දොසං ආදීනවං අපස්‌සන්‌තා. න හි ජාතු සංයොජනසඞ්‌ගසත්‌තා, ඔඝං තරෙය්‍යුං විපුලං මහන්‌තන්‌ති එවං ආදීනවදස්‌සනාභාවෙන සංයොජනසභාවෙසු සඞ්‌ගෙසු, සංයොජනසඞ්‌ඛාතෙහි වා සඞ්‌ගෙහි තෙසං විසයෙසු තෙභූමකධම්‌මෙසු සත්‌තා විපුලවිසයතාය අනාදිකාලතාය ච විපුලං විත්‌ථිණ්‌ණං මහන්‌තඤ්‌ච කාමාදිඔඝං, සංසාරොඝමෙව වා න කදාචි තරෙය්‍යුං, එකංසෙනෙව තස්‌ස ඔඝස්‌ස පාරං න ගච්‌ඡෙය්‍යුන්‌ති අත්‌ථො.
Tattha kāmesu sattāti vatthukāmesu kilesakāmena rattā mattā sattā visattā laggā laggitā saṃyuttā. Kāmasaṅgasattāti tāyeva kāmasattiyā vatthukāmesu rāgasaṅgena ceva diṭṭhimānadosaavijjāsaṅgehi ca sattā āsattā. Saṃyojane vajjamapassamānāti kammavaṭṭaṃ vipākavaṭṭena, bhavādike vā bhavantarādīhi, satte vā dukkhehi saṃyojanato bandhanato saṃyojananāmake kāmarāgādikilesajāte saṃyojanīyesu dhammesu assādānupassitāya vaṭṭadukkhamūlabhāvādikaṃ vajjaṃ dosaṃ ādīnavaṃ apassantā. Na hi jātu saṃyojanasaṅgasattā, oghaṃ tareyyuṃ vipulaṃ mahantanti evaṃ ādīnavadassanābhāvena saṃyojanasabhāvesu saṅgesu, saṃyojanasaṅkhātehi vā saṅgehi tesaṃ visayesu tebhūmakadhammesu sattā vipulavisayatāya anādikālatāya ca vipulaṃ vitthiṇṇaṃ mahantañca kāmādioghaṃ, saṃsāroghameva vā na kadāci tareyyuṃ, ekaṃseneva tassa oghassa pāraṃ na gaccheyyunti attho.
තතියසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / උදානපාළි • Udānapāḷi / 3. පඨමසත්‌තසුත්‌තං • 3. Paṭhamasattasuttaṃ
