| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੩. ਪਠਮਸਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Paṭhamasattasuttavaṇṇanā
੬੩. ਤਤਿਯੇ ਕਾਮੇਸੂਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ। ਅਤਿવੇਲਨ੍ਤਿ વੇਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲਤਾਯ વਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਆਦੀਨવਂ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍વਾ ਅਸ੍ਸਾਦਮੇવ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾ, ਆਸਤ੍ਤਾ ਲਗ੍ਗਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰਤ੍ਤਾਤਿ વਤ੍ਥਂ વਿਯ ਰਙ੍ਗਜਾਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਰਿਣਾਮਕਰਣੇਨ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇਨ ਰਤ੍ਤਾ ਸਾਰਤ੍ਤਾ। ਗਿਦ੍ਧਾਤਿ ਅਭਿਕਙ੍ਖਨਸਭਾવੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਨੇਨ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗੇਧਂ ਆਪਨ੍ਨਾ। ਗਧਿਤਾਤਿ ਰਾਗਮੁਚ੍ਛਿਤਾ વਿਯ ਦੁਮ੍ਮੋਚਨੀਯਭਾવੇਨ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ। ਮੁਚ੍ਛਿਤਾਤਿ ਕਿਲੇਸવਸੇਨ વਿਸਞ੍ਞੀਭੂਤਾ વਿਯ ਅਨਞ੍ਞਕਿਚ੍ਚਾ ਮੁਚ੍ਛਂ ਮੋਹਂ ਆਪਨ੍ਨਾ। ਅਜ੍ਝੋਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣੇ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਗਿਲਿਤ੍વਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਠਿਤਾ। ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਜਾਤਾਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਪਾਤਬ੍ਯਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਸੁਖવੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਤ੍ਤਕਾ ਜਾਤਾ। ‘‘ਸਮ੍ਮੋਦਕਜਾਤਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਜਾਤਸਮ੍ਮੋਦਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਹਂਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਤੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨਤਂਯੇવ વਦਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਠਮਂ ‘‘ਕਾਮੇਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪੁਨਪਿ ‘‘ਕਾਮੇਸੂ’’ਤਿ વਚਨਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ। ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਕਾਮਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਦਾ વਿਹਰਿਂਸੂਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
63. Tatiye kāmesūti vatthukāmesu. Ativelanti velaṃ atikkamitvā. Sattāti ayonisomanasikārabahulatāya vijjamānampi ādīnavaṃ anoloketvā assādameva saritvā sajjanavasena sattā, āsattā laggāti attho. Rattāti vatthaṃ viya raṅgajātena cittassa vipariṇāmakaraṇena chandarāgena rattā sārattā. Giddhāti abhikaṅkhanasabhāvena abhijjhanena giddhā gedhaṃ āpannā. Gadhitāti rāgamucchitā viya dummocanīyabhāvena tattha paṭibaddhā. Mucchitāti kilesavasena visaññībhūtā viya anaññakiccā mucchaṃ mohaṃ āpannā. Ajjhopannāti anaññasādhāraṇe viya katvā gilitvā pariniṭṭhapetvā ṭhitā. Sammattakajātāti kāmesu pātabyataṃ āpajjantā appasukhavedanāya sammattakā suṭṭhu mattakā jātā. ‘‘Sammodakajātā’’tipi pāṭho, jātasammodanā uppannapahaṃsāti attho. Sabbehipi padehi tesaṃ taṇhādhipannataṃyeva vadati. Ettha ca paṭhamaṃ ‘‘kāmesū’’ti vatvā punapi ‘‘kāmesū’’ti vacanaṃ tesaṃ sattānaṃ tadadhimuttidīpanatthaṃ. Tena sabbiriyāpathesu kāmaguṇasamaṅgino hutvā tadā vihariṃsūti dasseti.
ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਰਿਯਸਾવਕੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸਿਨੋ ਉਸ੍ਸવਂ ਘੋਸੇਤ੍વਾ ਯਥਾવਿਭવਂ ਆਪਾਨਭੂਮਿਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਪਿવਨ੍ਤਾ ਆવਿ ਚੇવ ਰਹੋ ਚ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਰਿਚਾਰੇਨ੍ਤਾ ਕਾਮੇਸੁ ਪਾਤਬ੍ਯਤਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗੇਹੇ ਆਰਾਮੁਯ੍ਯਾਨਾਦੀਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਉਸ੍ਸવਂ ਘੋਸੇਤ੍વਾ ਕਾਮਨਿਨ੍ਨੇ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ…ਪੇ॰… ਕਾਮੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
Tasmiñhi samaye ṭhapetvā ariyasāvake sabbe sāvatthivāsino ussavaṃ ghosetvā yathāvibhavaṃ āpānabhūmiṃ sajjetvā bhuñjantā pivantā āvi ceva raho ca kāme paribhuñjantā indriyāni paricārentā kāmesu pātabyataṃ āpajjiṃsu. Bhikkhū sāvatthiyaṃ piṇḍāya carantā tattha tattha gehe ārāmuyyānādīsu ca manusse ussavaṃ ghosetvā kāmaninne tathā paṭipajjante disvā ‘‘vihāraṃ gantvā saṇhasukhumaṃ dhammaṃ labhissāmā’’ti bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho sambahulā bhikkhū…pe… kāmesu viharantī’’ti.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਪਾਨਭੂਮਿਰਮਣੀਯੇਸੁ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਸੁ ਅਨੇਕਾਨਤ੍ਥਾਨੁਬਨ੍ਧੇਸੁ ਘੋਰਾਸਯ੍ਹਕਟੁਕਫਲੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਅਨਾਦੀਨવਦਸ੍ਸਿਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ વਿਦਿਤ੍વਾ ਕਾਮਾਨਞ੍ਚੇવ ਕਿਲੇਸਾਨਞ੍ਚ ਆਦੀਨવવਿਭਾવਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ tesaṃ manussānaṃ āpānabhūmiramaṇīyesu mahāpariḷāhesu anekānatthānubandhesu ghorāsayhakaṭukaphalesu kāmesu anādīnavadassitaṃ sabbākārato viditvā kāmānañceva kilesānañca ādīnavavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਕਾਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਰਤ੍ਤਾ ਮਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ વਿਸਤ੍ਤਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਸਂਯੁਤ੍ਤਾ। ਕਾਮਸਙ੍ਗਸਤ੍ਤਾਤਿ ਤਾਯੇવ ਕਾਮਸਤ੍ਤਿਯਾ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਰਾਗਸਙ੍ਗੇਨ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਦੋਸਅવਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਗੇਹਿ ਚ ਸਤ੍ਤਾ ਆਸਤ੍ਤਾ। ਸਂਯੋਜਨੇ વਜ੍ਜਮਪਸ੍ਸਮਾਨਾਤਿ ਕਮ੍ਮવਟ੍ਟਂ વਿਪਾਕવਟ੍ਟੇਨ, ਭવਾਦਿਕੇ વਾ ਭવਨ੍ਤਰਾਦੀਹਿ, ਸਤ੍ਤੇ વਾ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਸਂਯੋਜਨਤੋ ਬਨ੍ਧਨਤੋ ਸਂਯੋਜਨਨਾਮਕੇ ਕਾਮਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਤੇ ਸਂਯੋਜਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਦਾਨੁਪਸ੍ਸਿਤਾਯ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਮੂਲਭਾવਾਦਿਕਂ વਜ੍ਜਂ ਦੋਸਂ ਆਦੀਨવਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ। ਨ ਹਿ ਜਾਤੁ ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਗਸਤ੍ਤਾ, ਓਘਂ ਤਰੇਯ੍ਯੁਂ વਿਪੁਲਂ ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਨਾਭਾવੇਨ ਸਂਯੋਜਨਸਭਾવੇਸੁ ਸਙ੍ਗੇਸੁ, ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ વਾ ਸਙ੍ਗੇਹਿ ਤੇਸਂ વਿਸਯੇਸੁ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾ વਿਪੁਲવਿਸਯਤਾਯ ਅਨਾਦਿਕਾਲਤਾਯ ਚ વਿਪੁਲਂ વਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਂ ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਕਾਮਾਦਿਓਘਂ, ਸਂਸਾਰੋਘਮੇવ વਾ ਨ ਕਦਾਚਿ ਤਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਕਂਸੇਨੇવ ਤਸ੍ਸ ਓਘਸ੍ਸ ਪਾਰਂ ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha kāmesu sattāti vatthukāmesu kilesakāmena rattā mattā sattā visattā laggā laggitā saṃyuttā. Kāmasaṅgasattāti tāyeva kāmasattiyā vatthukāmesu rāgasaṅgena ceva diṭṭhimānadosaavijjāsaṅgehi ca sattā āsattā. Saṃyojane vajjamapassamānāti kammavaṭṭaṃ vipākavaṭṭena, bhavādike vā bhavantarādīhi, satte vā dukkhehi saṃyojanato bandhanato saṃyojananāmake kāmarāgādikilesajāte saṃyojanīyesu dhammesu assādānupassitāya vaṭṭadukkhamūlabhāvādikaṃ vajjaṃ dosaṃ ādīnavaṃ apassantā. Na hi jātu saṃyojanasaṅgasattā, oghaṃ tareyyuṃ vipulaṃ mahantanti evaṃ ādīnavadassanābhāvena saṃyojanasabhāvesu saṅgesu, saṃyojanasaṅkhātehi vā saṅgehi tesaṃ visayesu tebhūmakadhammesu sattā vipulavisayatāya anādikālatāya ca vipulaṃ vitthiṇṇaṃ mahantañca kāmādioghaṃ, saṃsāroghameva vā na kadāci tareyyuṃ, ekaṃseneva tassa oghassa pāraṃ na gaccheyyunti attho.
ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੩. ਪਠਮਸਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Paṭhamasattasuttaṃ
