Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౯. పఠమసేఖసుత్తవణ్ణనా
9. Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā
౮౯. నవమే ఆరమితబ్బట్ఠేన కమ్మం ఆరామో ఏతస్సాతి కమ్మారామో, తస్స భావో కమ్మారామతా. తత్థ కమ్మన్తి ఇతికత్తబ్బం కమ్మం వుచ్చతి. సేయ్యథిదం – చీవరవిచారణం చీవరకమ్మకరణం ఉపత్థమ్భనం పత్తత్థవికఅంసబద్ధకకాయబన్ధనధమ్మకరణఆధారకపాదకథలికసమ్మజ్జనిఆదీనం కరణన్తి. ఏకచ్చో హి ఏతాని కరోన్తో సకలదివసం ఏతానేవ కరోతి, తం సన్ధాయేస పటిక్ఖేపో. యో పన ఏతేసం కరణవేలాయమేవ తాని కరోతి, ఉద్దేసవేలాయ ఉద్దేసం గణ్హాతి, సజ్ఝాయవేలాయ సజ్ఝాయతి, చేతియఙ్గణవత్తవేలాయ చేతియఙ్గణవత్తం కరోతి, మనసికారవేలాయ మనసికారం కరోతి, న సో కమ్మారామో నామ. భస్సారామతాతి ఏత్థ యో ఇత్థివణ్ణపురిసవణ్ణాదివసేన ఆలాపసల్లాపం కరోన్తోయేవ దివసఞ్చ రత్తిఞ్చ వీతినామేతి, ఏవరూపో భస్సే పరియన్తకారీ న హోతి, అయం భస్సారామో నామ. యో పన రత్తిమ్పి దివసమ్పి ధమ్మం కథేతి, పఞ్హం విస్సజ్జేతి, అయం అప్పభస్సో భస్సే పరియన్తకారీయేవ. కస్మా? ‘‘సన్నిపతితానం వో, భిక్ఖవే, ద్వయం కరణీయం ధమ్మీ వా కథా, అరియో వా తుణ్హీభావో’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౨౭౩; ఉదా॰ ౧౨, ౨౮, ౨౯) వుత్తత్తా.
89. Navame āramitabbaṭṭhena kammaṃ ārāmo etassāti kammārāmo, tassa bhāvo kammārāmatā. Tattha kammanti itikattabbaṃ kammaṃ vuccati. Seyyathidaṃ – cīvaravicāraṇaṃ cīvarakammakaraṇaṃ upatthambhanaṃ pattatthavikaaṃsabaddhakakāyabandhanadhammakaraṇaādhārakapādakathalikasammajjaniādīnaṃ karaṇanti. Ekacco hi etāni karonto sakaladivasaṃ etāneva karoti, taṃ sandhāyesa paṭikkhepo. Yo pana etesaṃ karaṇavelāyameva tāni karoti, uddesavelāya uddesaṃ gaṇhāti, sajjhāyavelāya sajjhāyati, cetiyaṅgaṇavattavelāya cetiyaṅgaṇavattaṃ karoti, manasikāravelāya manasikāraṃ karoti, na so kammārāmo nāma. Bhassārāmatāti ettha yo itthivaṇṇapurisavaṇṇādivasena ālāpasallāpaṃ karontoyeva divasañca rattiñca vītināmeti, evarūpo bhasse pariyantakārī na hoti, ayaṃ bhassārāmo nāma. Yo pana rattimpi divasampi dhammaṃ katheti, pañhaṃ vissajjeti, ayaṃ appabhasso bhasse pariyantakārīyeva. Kasmā? ‘‘Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ dhammī vā kathā, ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti (ma. ni. 1.273; udā. 12, 28, 29) vuttattā.
నిద్దారామతాతి ఏత్థ యో గచ్ఛన్తోపి నిసిన్నోపి నిపన్నోపి థినమిద్ధాభిభూతో నిద్దాయతియేవ, అయం నిద్దారామో నామ. యస్స పన కరజకాయే గేలఞ్ఞేన చిత్తం భవఙ్గే ఓతరతి, నాయం నిద్దారామో. తేనేవాహ – ‘‘అభిజానామి ఖో పనాహం, అగ్గివేస్సన, గిమ్హానం పచ్ఛిమే మాసే పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తో చతుగ్గుణం సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞాపేత్వా దక్ఖిణేన పస్సేన సతో సమ్పజానో నిద్దం ఓక్కమితా’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౩౮౭). సఙ్గణికారామతాతి ఏత్థ యో ఏకస్స దుతియో, ద్విన్నం తతియో, తిణ్ణం చతుత్థోతి ఏవం సంసట్ఠోవ విహరతి, ఏకకో అస్సాదం న లభతి, అయం సఙ్గణికారామో. యో పన చతూసు ఇరియాపథేసు ఏకకోవ అస్సాదం లభతి, నాయం సఙ్గణికారామో వేదితబ్బో. సేఖానం పటిలద్ధగుణస్స పరిహానాసమ్భవతో ‘‘ఉపరిగుణేహీ’’తిఆది వుత్తం.
Niddārāmatāti ettha yo gacchantopi nisinnopi nipannopi thinamiddhābhibhūto niddāyatiyeva, ayaṃ niddārāmo nāma. Yassa pana karajakāye gelaññena cittaṃ bhavaṅge otarati, nāyaṃ niddārāmo. Tenevāha – ‘‘abhijānāmi kho panāhaṃ, aggivessana, gimhānaṃ pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpetvā dakkhiṇena passena sato sampajāno niddaṃ okkamitā’’ti (ma. ni. 1.387). Saṅgaṇikārāmatāti ettha yo ekassa dutiyo, dvinnaṃ tatiyo, tiṇṇaṃ catutthoti evaṃ saṃsaṭṭhova viharati, ekako assādaṃ na labhati, ayaṃ saṅgaṇikārāmo. Yo pana catūsu iriyāpathesu ekakova assādaṃ labhati, nāyaṃ saṅgaṇikārāmo veditabbo. Sekhānaṃ paṭiladdhaguṇassa parihānāsambhavato ‘‘upariguṇehī’’tiādi vuttaṃ.
పఠమసేఖసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౯. పఠమసేఖసుత్తం • 9. Paṭhamasekhasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౯. పఠమసేఖసుత్తవణ్ణనా • 9. Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā