Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၉. ပဌမသေခသုတ္တဝဏ္ဏနာ
9. Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā
၈၉. နဝမေ အာရမိတဗ္ဗဋ္ဌေန ကမ္မံ အာရာမော ဧတသ္သာတိ ကမ္မာရာမော, တသ္သ ဘာဝော ကမ္မာရာမတာ။ တတ္ထ ကမ္မန္တိ ဣတိကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ ဝုစ္စတိ။ သေယ္ယထိဒံ – စီဝရဝိစာရဏံ စီဝရကမ္မကရဏံ ဥပတ္ထမ္ဘနံ ပတ္တတ္ထဝိကအံသဗဒ္ဓကကာယဗန္ဓနဓမ္မကရဏအာဓာရကပာဒကထလိကသမ္မဇ္ဇနိအာဒီနံ ကရဏန္တိ။ ဧကစ္စော ဟိ ဧတာနိ ကရောန္တော သကလဒိဝသံ ဧတာနေဝ ကရောတိ, တံ သန္ဓာယေသ ပဋိက္ခေပော။ ယော ပန ဧတေသံ ကရဏဝေလာယမေဝ တာနိ ကရောတိ, ဥဒ္ဒေသဝေလာယ ဥဒ္ဒေသံ ဂဏ္ဟာတိ, သဇ္ဈာယဝေလာယ သဇ္ဈာယတိ, စေတိယင္ဂဏဝတ္တဝေလာယ စေတိယင္ဂဏဝတ္တံ ကရောတိ, မနသိကာရဝေလာယ မနသိကာရံ ကရောတိ, န သော ကမ္မာရာမော နာမ။ ဘသ္သာရာမတာတိ ဧတ္ထ ယော ဣတ္ထိဝဏ္ဏပုရိသဝဏ္ဏာဒိဝသေန အာလာပသလ္လာပံ ကရောန္တောယေဝ ဒိဝသဉ္စ ရတ္တိဉ္စ ဝီတိနာမေတိ, ဧဝရူပော ဘသ္သေ ပရိယန္တကာရီ န ဟောတိ, အယံ ဘသ္သာရာမော နာမ။ ယော ပန ရတ္တိမ္ပိ ဒိဝသမ္ပိ ဓမ္မံ ကထေတိ, ပဉ္ဟံ ဝိသ္သဇ္ဇေတိ, အယံ အပ္ပဘသ္သော ဘသ္သေ ပရိယန္တကာရီယေဝ။ ကသ္မာ? ‘‘သန္နိပတိတာနံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝယံ ကရဏီယံ ဓမ္မီ ဝာ ကထာ, အရိယော ဝာ တုဏ္ဟီဘာဝော’’တိ (မ. နိ. ၁.၂၇၃; ဥဒာ. ၁၂, ၂၈, ၂၉) ဝုတ္တတ္တာ။
89. Navame āramitabbaṭṭhena kammaṃ ārāmo etassāti kammārāmo, tassa bhāvo kammārāmatā. Tattha kammanti itikattabbaṃ kammaṃ vuccati. Seyyathidaṃ – cīvaravicāraṇaṃ cīvarakammakaraṇaṃ upatthambhanaṃ pattatthavikaaṃsabaddhakakāyabandhanadhammakaraṇaādhārakapādakathalikasammajjaniādīnaṃ karaṇanti. Ekacco hi etāni karonto sakaladivasaṃ etāneva karoti, taṃ sandhāyesa paṭikkhepo. Yo pana etesaṃ karaṇavelāyameva tāni karoti, uddesavelāya uddesaṃ gaṇhāti, sajjhāyavelāya sajjhāyati, cetiyaṅgaṇavattavelāya cetiyaṅgaṇavattaṃ karoti, manasikāravelāya manasikāraṃ karoti, na so kammārāmo nāma. Bhassārāmatāti ettha yo itthivaṇṇapurisavaṇṇādivasena ālāpasallāpaṃ karontoyeva divasañca rattiñca vītināmeti, evarūpo bhasse pariyantakārī na hoti, ayaṃ bhassārāmo nāma. Yo pana rattimpi divasampi dhammaṃ katheti, pañhaṃ vissajjeti, ayaṃ appabhasso bhasse pariyantakārīyeva. Kasmā? ‘‘Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ dhammī vā kathā, ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti (ma. ni. 1.273; udā. 12, 28, 29) vuttattā.
နိဒ္ဒာရာမတာတိ ဧတ္ထ ယော ဂစ္ဆန္တောပိ နိသိန္နောပိ နိပန္နောပိ ထိနမိဒ္ဓာဘိဘူတော နိဒ္ဒာယတိယေဝ, အယံ နိဒ္ဒာရာမော နာမ။ ယသ္သ ပန ကရဇကာယေ ဂေလညေန စိတ္တံ ဘဝင္ဂေ ဩတရတိ, နာယံ နိဒ္ဒာရာမော။ တေနေဝာဟ – ‘‘အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပ္ပဋိက္ကန္တော စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သတော သမ္ပဇာနော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိတာ’’တိ (မ. နိ. ၁.၃၈၇)။ သင္ဂဏိကာရာမတာတိ ဧတ္ထ ယော ဧကသ္သ ဒုတိယော, ဒ္ဝိန္နံ တတိယော, တိဏ္ဏံ စတုတ္ထောတိ ဧဝံ သံသဋ္ဌောဝ ဝိဟရတိ, ဧကကော အသ္သာဒံ န လဘတိ, အယံ သင္ဂဏိကာရာမော။ ယော ပန စတူသု ဣရိယာပထေသု ဧကကောဝ အသ္သာဒံ လဘတိ, နာယံ သင္ဂဏိကာရာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေခာနံ ပဋိလဒ္ဓဂုဏသ္သ ပရိဟာနာသမ္ဘဝတော ‘‘ဥပရိဂုဏေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
Niddārāmatāti ettha yo gacchantopi nisinnopi nipannopi thinamiddhābhibhūto niddāyatiyeva, ayaṃ niddārāmo nāma. Yassa pana karajakāye gelaññena cittaṃ bhavaṅge otarati, nāyaṃ niddārāmo. Tenevāha – ‘‘abhijānāmi kho panāhaṃ, aggivessana, gimhānaṃ pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpetvā dakkhiṇena passena sato sampajāno niddaṃ okkamitā’’ti (ma. ni. 1.387). Saṅgaṇikārāmatāti ettha yo ekassa dutiyo, dvinnaṃ tatiyo, tiṇṇaṃ catutthoti evaṃ saṃsaṭṭhova viharati, ekako assādaṃ na labhati, ayaṃ saṅgaṇikārāmo. Yo pana catūsu iriyāpathesu ekakova assādaṃ labhati, nāyaṃ saṅgaṇikārāmo veditabbo. Sekhānaṃ paṭiladdhaguṇassa parihānāsambhavato ‘‘upariguṇehī’’tiādi vuttaṃ.
ပဌမသေခသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၉. ပဌမသေခသုတ္တံ • 9. Paṭhamasekhasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၉. ပဌမသေခသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā