| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
9. පඨමසෙඛසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā
89. නවමෙ ආරමිතබ්‌බට්‌ඨෙන කම්‌මං ආරාමො එතස්‌සාති කම්‌මාරාමො, තස්‌ස භාවො කම්‌මාරාමතා. තත්‌ථ කම්‌මන්‌ති ඉතිකත්‌තබ්‌බං කම්‌මං වුච්‌චති. සෙය්‍යථිදං – චීවරවිචාරණං චීවරකම්‌මකරණං උපත්‌ථම්‌භනං පත්‌තත්‌ථවිකඅංසබද්‌ධකකායබන්‌ධනධම්‌මකරණආධාරකපාදකථලිකසම්‌මජ්‌ජනිආදීනං කරණන්‌ති. එකච්‌චො හි එතානි කරොන්‌තො සකලදිවසං එතානෙව කරොති, තං සන්‌ධායෙස පටික්‌ඛෙපො. යො පන එතෙසං කරණවෙලායමෙව තානි කරොති, උද්‌දෙසවෙලාය උද්‌දෙසං ගණ්‌හාති, සජ්‌ඣායවෙලාය සජ්‌ඣායති, චෙතියඞ්‌ගණවත්‌තවෙලාය චෙතියඞ්‌ගණවත්‌තං කරොති, මනසිකාරවෙලාය මනසිකාරං කරොති, න සො කම්‌මාරාමො නාම. භස්‌සාරාමතාති එත්‌ථ යො ඉත්‌ථිවණ්‌ණපුරිසවණ්‌ණාදිවසෙන ආලාපසල්‌ලාපං කරොන්‌තොයෙව දිවසඤ්‌ච රත්‌තිඤ්‌ච වීතිනාමෙති, එවරූපො භස්‌සෙ පරියන්‌තකාරී න හොති, අයං භස්‌සාරාමො නාම. යො පන රත්‌තිම්‌පි දිවසම්‌පි ධම්‌මං කථෙති, පඤ්‌හං විස්‌සජ්‌ජෙති, අයං අප්‌පභස්‌සො භස්‌සෙ පරියන්‌තකාරීයෙව. කස්‌මා? ‘‘සන්‌නිපතිතානං වො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වයං කරණීයං ධම්‌මී වා කථා, අරියො වා තුණ්‌හීභාවො’’ති (ම. නි. 1.273; උදා. 12, 28, 29) වුත්‌තත්‌තා.
89. Navame āramitabbaṭṭhena kammaṃ ārāmo etassāti kammārāmo, tassa bhāvo kammārāmatā. Tattha kammanti itikattabbaṃ kammaṃ vuccati. Seyyathidaṃ – cīvaravicāraṇaṃ cīvarakammakaraṇaṃ upatthambhanaṃ pattatthavikaaṃsabaddhakakāyabandhanadhammakaraṇaādhārakapādakathalikasammajjaniādīnaṃ karaṇanti. Ekacco hi etāni karonto sakaladivasaṃ etāneva karoti, taṃ sandhāyesa paṭikkhepo. Yo pana etesaṃ karaṇavelāyameva tāni karoti, uddesavelāya uddesaṃ gaṇhāti, sajjhāyavelāya sajjhāyati, cetiyaṅgaṇavattavelāya cetiyaṅgaṇavattaṃ karoti, manasikāravelāya manasikāraṃ karoti, na so kammārāmo nāma. Bhassārāmatāti ettha yo itthivaṇṇapurisavaṇṇādivasena ālāpasallāpaṃ karontoyeva divasañca rattiñca vītināmeti, evarūpo bhasse pariyantakārī na hoti, ayaṃ bhassārāmo nāma. Yo pana rattimpi divasampi dhammaṃ katheti, pañhaṃ vissajjeti, ayaṃ appabhasso bhasse pariyantakārīyeva. Kasmā? ‘‘Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ dhammī vā kathā, ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti (ma. ni. 1.273; udā. 12, 28, 29) vuttattā.
නිද්‌දාරාමතාති එත්‌ථ යො ගච්‌ඡන්‌තොපි නිසින්‌නොපි නිපන්‌නොපි ථිනමිද්‌ධාභිභූතො නිද්‌දායතියෙව, අයං නිද්‌දාරාමො නාම. යස්‌ස පන කරජකායෙ ගෙලඤ්‌ඤෙන චිත්‌තං භවඞ්‌ගෙ ඔතරති, නායං නිද්‌දාරාමො. තෙනෙවාහ – ‘‘අභිජානාමි ඛො පනාහං, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ගිම්‌හානං පච්‌ඡිමෙ මාසෙ පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතප්‌පටික්‌කන්‌තො චතුග්‌ගුණං සඞ්‌ඝාටිං පඤ්‌ඤාපෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන පස්‌සෙන සතො සම්‌පජානො නිද්‌දං ඔක්‌කමිතා’’ති (ම. නි. 1.387). සඞ්‌ගණිකාරාමතාති එත්‌ථ යො එකස්‌ස දුතියො, ද්‌වින්‌නං තතියො, තිණ්‌ණං චතුත්‌ථොති එවං සංසට්‌ඨොව විහරති, එකකො අස්‌සාදං න ලභති, අයං සඞ්‌ගණිකාරාමො. යො පන චතූසු ඉරියාපථෙසු එකකොව අස්‌සාදං ලභති, නායං සඞ්‌ගණිකාරාමො වෙදිතබ්‌බො. සෙඛානං පටිලද්‌ධගුණස්‌ස පරිහානාසම්‌භවතො ‘‘උපරිගුණෙහී’’තිආදි වුත්‌තං.
Niddārāmatāti ettha yo gacchantopi nisinnopi nipannopi thinamiddhābhibhūto niddāyatiyeva, ayaṃ niddārāmo nāma. Yassa pana karajakāye gelaññena cittaṃ bhavaṅge otarati, nāyaṃ niddārāmo. Tenevāha – ‘‘abhijānāmi kho panāhaṃ, aggivessana, gimhānaṃ pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpetvā dakkhiṇena passena sato sampajāno niddaṃ okkamitā’’ti (ma. ni. 1.387). Saṅgaṇikārāmatāti ettha yo ekassa dutiyo, dvinnaṃ tatiyo, tiṇṇaṃ catutthoti evaṃ saṃsaṭṭhova viharati, ekako assādaṃ na labhati, ayaṃ saṅgaṇikārāmo. Yo pana catūsu iriyāpathesu ekakova assādaṃ labhati, nāyaṃ saṅgaṇikārāmo veditabbo. Sekhānaṃ paṭiladdhaguṇassa parihānāsambhavato ‘‘upariguṇehī’’tiādi vuttaṃ.
පඨමසෙඛසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 9. පඨමසෙඛසුත්‌තං • 9. Paṭhamasekhasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 9. පඨමසෙඛසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Paṭhamasekhasuttavaṇṇanā
