| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೪. ಪಠಮಸೇನಾಸನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadaṃ
೧೦೮. ಚತುತ್ಥೇ ಹಿಮಮೇವ ಹಿಮನ್ತೋ, ಹಿಮನ್ತೇ ನಿಯುತ್ತೋ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ, ಕಾಲೋತಿ ಆಹ ‘‘ಹೇಮನ್ತಕಾಲೇ’’ತಿ। ಓತಾಪೇನ್ತಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಾಲಸದ್ದಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧಿಸದ್ದತ್ತಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಾಪೇಕ್ಖೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚೀ’’ತಿ। ಹಿಮವಸ್ಸೇನಾತಿ ಹಿಮೇನ ಚ ವಸ್ಸೇನ ಚ।
108. Catutthe himameva himanto, himante niyutto hemantiko, kāloti āha ‘‘hemantakāle’’ti. Otāpentā pakkamiṃsūti sambandho. Kālasaddassa sambandhisaddattā sambandhāpekkhoti āha ‘‘yassa kassacī’’ti. Himavassenāti himena ca vassena ca.
೧೧೦. ‘‘ವಸ್ಸಿಕೋ’’ತಿ ನ ಸಙ್ಕೇತಾತಿ ಅವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತಾ। ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ಅವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತೇ’’ತಿ ವಿಸೇಸಿತತ್ತಾ ಹೇಮನ್ತಿಕಗಿಮ್ಹಿಕಮಾಸಾಯೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ ಆಹ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಹೇಮನ್ತಿಕೇ’’ತಿಆದಿ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ। ನ ಊಹದನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಕಾಕಾ ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವಾಸದ್ದೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಸಕುನ್ತಾ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅನುಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ, ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಸ್ಮಿನ್ತಿ ರುಕ್ಖೇ, ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ಏವಾತಿ ಸಮ್ಭವತೋ ಆಹ ‘‘ಯೇಸು ಜನಪದೇಸೂ’’ತಿಆದಿ । ತೇಸುಪೀತಿ ಜನಪದೇಸುಪಿ। ಅವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತೇ ಏವಾತಿ ಸಮ್ಭವತೋ ಆಹ ‘‘ಯತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯೇಸು ಜನಪದೇಸು। ‘‘ವಿಗತವಲಾಹಕಂ ವಿಸುದ್ಧಂ ನಭಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಚೇ ಅವಿಗತವಲಾಹಕಂ ಅವಿಸುದ್ಧಂ ನಭಂ ಹೋತಿ, ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ಏವರೂಪೇ ಕಾಲೇ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪದೇ ಆಧಾರೋ।
110. ‘‘Vassiko’’ti na saṅketāti avassikasaṅketā. ‘‘Aṭṭha māse’’ti sāmaññato vuttepi ‘‘avassikasaṅkete’’ti visesitattā hemantikagimhikamāsāyeva gahetabbāti āha ‘‘cattāro hemantike’’tiādi. Yatthāti yasmiṃ rukkhe. Na ūhadantīti sambandho. ‘‘Kākā vā’’ti ettha vāsaddo sampiṇḍanattho. Tenāha ‘‘aññe vā sakuntā’’ti. Tasmāti yasmā anujānāti, tasmā. Yatthāti yasmiṃ rukkhe, vissamitvā gacchantīti yojanā. Yasminti rukkhe, katvā vasantīti yojanā. Aṭṭha māse evāti sambhavato āha ‘‘yesu janapadesū’’tiādi . Tesupīti janapadesupi. Avassikasaṅkete evāti sambhavato āha ‘‘yatthā’’tiādi. Yatthāti yesu janapadesu. ‘‘Vigatavalāhakaṃ visuddhaṃ nabhaṃ hotī’’ti iminā sace avigatavalāhakaṃ avisuddhaṃ nabhaṃ hoti, nikkhipituṃ na vaṭṭatīti dīpeti. ‘‘Evarūpe kāle’’ti padaṃ ‘‘nikkhipituṃ vaṭṭatī’’ti pade ādhāro.
ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೇನಾಪೀತಿ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಧುತಙ್ಗಯುತ್ತೇನಾಪಿ। ಪಿಸದ್ದೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಸ್ಸ ಅಪೇಕ್ಖಕೋ। ವತ್ತಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ತಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಸ್ಸ। ಹಿಸದ್ದೋ ವಿತ್ಥಾರಜೋತಕೋ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮಞ್ಚಕೇಯೇವ। ಸಙ್ಘಿಕಂ ಮಞ್ಚನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವೀತಮಞ್ಚಕೋತಿ ವಾಯಿತಮಞ್ಚಕೋ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ವೀತಮಞ್ಚಕೇ। ಪುರಾಣಮಞ್ಚಕೋ ನಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ಅನಗ್ಘೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪುರಾಣಮಞ್ಚಕೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ಚಮ್ಮೇನ ಅವನಹಿತಬ್ಬೋತಿ ಓನದ್ಧೋ, ಸೋ ಏವ ಓನದ್ಧಕೋ। ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಸಮಯೇತಿ ವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಖಾತೇ ಅಕಾಲೇ। ಚತುಗ್ಗುಣೇನಾಪೀತಿ ಚತುಪಟಲೇನಪಿ। ವಟ್ಟನ್ತಿ ವಲಾಹಕಾ ಆವಟ್ಟನ್ತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇತಿ ವಟ್ಟುಲೋ, ಸೋ ಏವ ವಟ್ಟಲಿಕೋ, ಸತ್ತಾಹಂ ವಟ್ಟಲಿಕೋ, ಸತ್ತಾಹೋ ವಾ ವಟ್ಟಲಿಕೋ ಸತ್ತಾಹವಟ್ಟಲಿಕೋ, ಸೋ ಆದಿ ಯೇಸಂ ತಾನೀತಿ ಸತ್ತಾಹವಟ್ಟಲಿಕಾದೀನಿ। ಆದಿಸದ್ದೇನ ಸತ್ತಾಹತೋ ಊನಾಧಿಕಾನಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಕಾಯಾನುಗತಿಕತ್ತಾತಿ ಕಾಯಂ ಅನುಗಮಕತ್ತಾ ಕಾಯಸದಿಸತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Abbhokāsikenāpīti abbhokāsadhutaṅgayuttenāpi. Pisaddo rukkhamūlikassa apekkhako. Vattaṃ vitthārento āha ‘‘tassa hī’’tiādi. Tassāti abbhokāsikassa. Hisaddo vitthārajotako. Tatthevāti puggalikamañcakeyeva. Saṅghikaṃ mañcanti sambandho. Vītamañcakoti vāyitamañcako. Tasminti vītamañcake. Purāṇamañcako nassantopi anagghoti āha ‘‘purāṇamañcako gahetabbo’’ti. Cammena avanahitabboti onaddho, so eva onaddhako. Gahetvā ca pana paññapetvā nipajjituṃ na vaṭṭatīti yojanā. Asamayeti vassikasaṅkhāte akāle. Catugguṇenāpīti catupaṭalenapi. Vaṭṭanti valāhakā āvaṭṭanti asmiṃ samayeti vaṭṭulo, so eva vaṭṭaliko, sattāhaṃ vaṭṭaliko, sattāho vā vaṭṭaliko sattāhavaṭṭaliko, so ādi yesaṃ tānīti sattāhavaṭṭalikādīni. Ādisaddena sattāhato ūnādhikāni gahetabbāni. Kāyānugatikattāti kāyaṃ anugamakattā kāyasadisattāti attho.
ಪಣ್ಣಕುಟೀಸೂತಿ ಪಣ್ಣೇನ ಛಾದಿತಕುಟೀಸು। ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂನನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಸನ್ತಿಕನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅನೋವಸ್ಸಕೇ ಠಾನೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಲಗ್ಗೇತ್ವಾತಿ ಲಮ್ಬೇತ್ವಾ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ। ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿ’’ನ್ತಿ ಪದಂ ‘‘ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ ಪದೇ ಅವುತ್ತಕಮ್ಮಂ, ‘‘ಠಪೇತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಪದೇ ವುತ್ತಕಮ್ಮಂ। ಧೋವಿತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ಸುದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ। ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದೀಸೂತಿಆದಿಸದ್ದೇನ ಪರಿವೇಣಾದೀನಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ।
Paṇṇakuṭīsūti paṇṇena chāditakuṭīsu. Sabhāgabhikkhūnanti attanā sabhāgabhikkhūnaṃ, santikanti sambandho. Anovassake ṭhāneti yojanā. Laggetvāti lambetvā, ayameva vā pāṭho. ‘‘Sammajjani’’nti padaṃ ‘‘gahetvā’’ti pade avuttakammaṃ, ‘‘ṭhapetabbā’’ti pade vuttakammaṃ. Dhovitvāti sammajjaniṃ suddhaṃ katvā. Uposathāgārādīsūtiādisaddena pariveṇādīni gahetabbāni.
ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥಾತಿ ಸಾಲಾಯಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚೀತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಠಾನೇ। ಪಾಕತಿಕಟ್ಠಾನೇತಿ ಪಕತಿಯಾ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ। ತತ್ರ ತತ್ರೇವಾತಿ ತೇಸು ತೇಸು ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಾದೀಸುಯೇವ । ಅಸನಸಾಲನ್ತಿ ಅಸನ್ತಿ ಭಕ್ಖನ್ತಿ ಅಸ್ಸಂ ಸಾಲಾಯನ್ತಿ ಅಸನಾ, ಅಸನಾ ಚ ಸಾ ಸಾಲಾ ಚೇತಿ ಅಸನಸಾಲಾ, ಭೋಜನಸಾಲಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ, ತಸ್ಮಿಂ ‘‘ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೇ ವಾ। ಮಜ್ಝತೋತಿ ಪವಿತ್ತತೋ, ಸುದ್ಧಟ್ಠಾನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾದಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖಾತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾದಟ್ಠಾನಂ ಅಭಿಮುಖಾ। ವಾಲಿಕಾ ಹರಿತಬ್ಬಾತಿ ಪಂಸು ಚ ವಾಲಿಕಾ ಚ ಅಪನೇತಬ್ಬಾ। ಸಮ್ಮುಞ್ಚನೀಸಲಾಕಾಯ ಪರಂ ಪೇಲ್ಲೇತಬ್ಬಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಬಹೀತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬತಲತೋ ಬಹಿ।
Yo pana bhikkhu gantukāmo hoti, tenāti yojanā. Tatthāti sālāyaṃ. Yattha katthacīti yasmiṃ kismiñci ṭhāne. Pākatikaṭṭhāneti pakatiyā gahitaṭṭhāne. Tatra tatrevāti tesu tesu cetiyaṅgaṇādīsuyeva . Asanasālanti asanti bhakkhanti assaṃ sālāyanti asanā, asanā ca sā sālā ceti asanasālā, bhojanasālāti attho. Tatrāti tassa sammajjantassa, tasmiṃ ‘‘vattaṃ jānitabba’’nti pāṭhe vā. Majjhatoti pavittato, suddhaṭṭhānatoti attho. Pādaṭṭhānābhimukhāti sammajjantassa pādaṭṭhānaṃ abhimukhā. Vālikā haritabbāti paṃsu ca vālikā ca apanetabbā. Sammuñcanīsalākāya paraṃ pelletabbāti adhippāyo. Bahīti sammajjitabbatalato bahi.
೧೧೧. ಮಸಾರಕೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿಸದ್ದೋ ನಾಮಪರಿಯಾಯೋ, ಮಸಾರಕೋ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಬುನ್ದಿಕಾಬದ್ಧೋತೀತಿಆದೀಸುಪಿ। ಪಾದೇ ಮಸಿತ್ವಾ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅಟನಿಯೋ ಪವೇಸೇತಬ್ಬಾ ಏತ್ಥಾತಿ ಮಸಾರಕೋ। ಬುನ್ದೋ ಏವ ಬುನ್ದಿಕೋ, ಪಾದೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಆಬದ್ಧಾ ಬನ್ಧಿತಾ ಅಟನೀ ಯಸ್ಸಾತಿ ಬುನ್ದಿಕಾಬದ್ಧೋ। ಕುಳೀರಸ್ಸ ಪಾದೋ ವಿಯ ಪಾದೋ ಯಸ್ಸಾತಿ ಕುಳೀರಪಾದಕೋ, ಯಥಾ ಕುಳೀರೋ ವಙ್ಕಪಾದೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ವಙ್ಕಪಾದೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಆಹಚ್ಚ ಅಙ್ಗೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪವೇಸಿತೋ ಪಾದೋ ಯಸ್ಸಾತಿ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೋ। ಆಣಿನ್ತಿ ಅಗ್ಗಖಿಲಂ। ಮಞ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಮಞ್ಚೋ। ಪೀಠತಿ ವಿಸಮದುಕ್ಖಂ ಹಿಂಸತೀತಿ ಪೀಠಂ। ಪಣವೋತಿ ಏಕೋ ತೂರಿಯವಿಸೇಸೋ, ತಸ್ಸ ಸಣ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಞ್ಹಿ ಏತರಹಿ ಬುದ್ಧಪಟಿಮಸ್ಸ ಪಲ್ಲಙ್ಕಸಣ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ। ತನ್ತಿ ಕೋಚ್ಛಂ। ಕರೋನ್ತಿ ಕಿರಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ತನ್ತಿ ಕೋಚ್ಛಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಮಹಗ್ಘತ್ತಾ ಭದ್ದಪೀಠನ್ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯೇನಾತಿ ಯೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ‘‘ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದೇನ ಪಮಾಣಮಜ್ಝಿಮಂ ನಿವತ್ತೇತಿ।
111.Masārakotīti ettha itisaddo nāmapariyāyo, masārako nāmāti attho. Evaṃ bundikābaddhotītiādīsupi. Pāde masitvā vijjhitvā tattha aṭaniyo pavesetabbā etthāti masārako. Bundo eva bundiko, pādo, tasmiṃ ābaddhā bandhitā aṭanī yassāti bundikābaddho. Kuḷīrassa pādo viya pādo yassāti kuḷīrapādako, yathā kuḷīro vaṅkapādo hoti, evaṃ vaṅkapādoti vuttaṃ hoti. Āhacca aṅge vijjhitvā tattha pavesito pādo yassāti āhaccapādako. Āṇinti aggakhilaṃ. Mañcati puggalaṃ dhāretīti mañco. Pīṭhati visamadukkhaṃ hiṃsatīti pīṭhaṃ. Paṇavoti eko tūriyaviseso, tassa saṇṭhānaṃ katvāti attho. Tañhi etarahi buddhapaṭimassa pallaṅkasaṇṭhānaṃ hoti. Tanti kocchaṃ. Karonti kirāti sambandho. Etthāti senāsanaparibhoge. Hīti saccaṃ. Tanti kocchaṃ mahagghaṃ hoti, mahagghattā bhaddapīṭhantipi vuccati. Yenāti yena bhikkhunā. ‘‘Thāmamajjhimassā’’ti padena pamāṇamajjhimaṃ nivatteti.
ಏತ್ಥಾತಿ ‘‘ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಪದೇ। ಥೇರೋ ಆಣಾಪೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಆಣಾಪೇತೀತಿ ಚ ಆಣ-ಧಾತುಯಾ ಏವ ಪೇಸನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಹೇತ್ವತ್ಥಸ್ಸ ವಾಚಕತ್ತಾ ಣಾಪೇಸದ್ದೋ ಸ್ವತ್ಥೋವ। ಸೋತಿ ದಹರೋ। ತಥಾತಿ ಯಥಾ ಥೇರೇನ ವುತ್ತೋ, ತಥಾ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥಾತಿ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ, ಮಞ್ಚಪೀಠೇ ವಾ। ತತೋತಿ ಠಪನಕಾಲತೋ। ಪರಿಬುನ್ಧೇತಿ ಹಿಂ ಸೇತೀತಿ ಪಲಿಬೋಧೋ, ಪರಿಸದ್ದೋ ಉಪಸಗ್ಗೋ, ಸೋ ವಿಕಾರವಸೇನ ಅಞ್ಞಥಾ ಜಾತೋ। ಸೋ ಪಲಿಬೋಧೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಆವಾಸಾದಿಕೋ, ಇಧ ಪನ ಸನ್ಥರಾಪಿತಮಞ್ಚಾದಿಕೋ। ಸಾಯನ್ತಿ ಸಾಯನ್ಹೇ, ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಥೇರೋ ಭಣತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಮಞ್ಚಪೀಠೇ। ‘‘ಬಾಲೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅನುಗ್ಗಹಿತವತ್ತೋ’’ತಿ। ಅನುಗ್ಗಹಿತಂ ವತ್ತಂ ಯೇನಾತಿ ಅನುಗ್ಗಹಿತವತ್ತೋ, ಥೇರೋ। ತಜ್ಜೇತೀತಿ ಉಬ್ಬೇಜೇತಿ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ದಹರೇ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಥೇರಸ್ಸ।
Etthāti ‘‘anāpucchaṃ vā gaccheyyā’’ti pade. Thero āṇāpetīti yojanā. Āṇāpetīti ca āṇa-dhātuyā eva pesanasaṅkhātassa hetvatthassa vācakattā ṇāpesaddo svatthova. Soti daharo. Tathāti yathā therena vutto, tathā katvāti attho. Tatthāti divāṭṭhāne, mañcapīṭhe vā. Tatoti ṭhapanakālato. Paribundheti hiṃ setīti palibodho, parisaddo upasaggo, so vikāravasena aññathā jāto. So palibodho aññattha āvāsādiko, idha pana santharāpitamañcādiko. Sāyanti sāyanhe, bhummatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Thero bhaṇatīti sambandho. Tatthāti mañcapīṭhe. ‘‘Bālo hotī’’ti vatvā tassa atthaṃ dassento āha ‘‘anuggahitavatto’’ti. Anuggahitaṃ vattaṃ yenāti anuggahitavatto, thero. Tajjetīti ubbejeti. Tasminti dahare. Assāti therassa.
ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವಾತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಪೇಸನಕ್ಖಣೇಯೇವ। ದಹರೋ ವದತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಥೇರೋ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಪದದ್ವಯೇ ಕತ್ತಾ, ‘‘ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಪದೇ ಕಮ್ಮಂ। ನನ್ತಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ, ‘‘ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ’’ತಿಪದಮಪೇಕ್ಖಿಯ ಏವಂ ವುತ್ತಂ। ನನ್ತಿ ದಹರಂ ವಾ। ‘‘ವತ್ವಾ’’ತಿ ಪದಮಪೇಕ್ಖಿಯ ಏವಂ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಮಞ್ಚಪೀಠೇಯೇವ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಥೇರಸ್ಸ। ತತ್ಥಾತಿ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ। ಭೋಜನಸಾಲತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೋತಿ ಭೋಜನಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಪಞ್ಞಾಪನಟ್ಠಾನತೋ ಅಞ್ಞಂ ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ, ಥೇರೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇಯೇವ। ಯತ್ರಿಚ್ಛತೀತಿ ಯಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನ್ತರಸನ್ನಿಪಾತೇತಿ ಸಕಲಂ ಅಹೋರತ್ತಂ ಅಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಅನ್ತರೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇ ಸತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Āṇattikkhaṇeyevāti therassa pesanakkhaṇeyeva. Daharo vadatīti yojanā. ‘‘Thero’’ti padaṃ ‘‘vatvā gacchatī’’ti padadvaye kattā, ‘‘kāretabbo’’ti pade kammaṃ. Nanti mañcapīṭhaṃ, ‘‘paññapetvā’’tipadamapekkhiya evaṃ vuttaṃ. Nanti daharaṃ vā. ‘‘Vatvā’’ti padamapekkhiya evaṃ vuttaṃ. Tatthevāti mañcapīṭheyeva. Assāti therassa. Tatthāti divāṭṭhāne. Bhojanasālato aññattha gacchantoti bhojanasālato nikkhamitvā mañcapīṭhapaññāpanaṭṭhānato aññaṃ ṭhānaṃ gacchanto, theroti yojanā. Tatthevāti divāṭṭhāneyeva. Yatricchatīti yaṃ ṭhānaṃ gantumicchatīti attho. Antarasannipāteti sakalaṃ ahorattaṃ asannipātetvā antare sannipāte satīti yojanā.
ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ। ಆಗನ್ತುಕಾ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತೋತಿ ಗಣ್ಹನತೋ। ತೇಸನ್ತಿ ಆಗನ್ತುಕಾನಂ । ಯೇಹೀತಿ ಆವಾಸಿಕೋ ವಾ ಹೋತು, ಆಗನ್ತುಕೋ ವಾ, ಯೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ। ತೇತಿ ನಿಸಿನ್ನಕಭಿಕ್ಖೂ। ಉದ್ಧಂ ಪಾಳಿಪಾಠಂ ಸಾರೇತಿ ಪವತ್ತೇತೀತಿ ಉಸ್ಸಾರಕೋ। ಧಮ್ಮಕಥಾಯಂ ಸಾಧೂತಿ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಉಸ್ಸಾರಕೇ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೇ ವಾ। ಅಹೋರತ್ತನ್ತಿ ಅಹೋ ಚ ರತ್ತಿ ಚ ಅಹೋರತ್ತಂ, ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗಪದಂ। ಇತರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಠಮಂ ನಿಸಿನ್ನಭಿಕ್ಖುತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಮ್ಹೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಟ್ಠೇಯೇವಾತಿ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಉಪಚಾರಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಠಿತೇಯೇವ, ಅನಾದರೇ ಚೇತಂ ಭುಮ್ಮಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಆಪತ್ತಿವಾರಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇಸು।
Tatthāti tasmiṃ ṭhāne. Āgantukā gaṇhantīti sambandho. Tatoti gaṇhanato. Tesanti āgantukānaṃ . Yehīti āvāsiko vā hotu, āgantuko vā, yehi bhikkhūhi. Teti nisinnakabhikkhū. Uddhaṃ pāḷipāṭhaṃ sāreti pavattetīti ussārako. Dhammakathāyaṃ sādhūti dhammakathiko. Tasminti ussārake vā dhammakathike vā. Ahorattanti aho ca ratti ca ahorattaṃ, accantasaṃyogapadaṃ. Itarasminti paṭhamaṃ nisinnabhikkhuto aññasmiṃ bhikkhumhīti yojanā. Antoupacāraṭṭheyevāti leḍḍupātasaṅkhātassa upacārassa anto ṭhiteyeva, anādare cetaṃ bhummaṃ. Sabbatthāti āpattivāraanāpattivāresu.
೧೧೨. ಚಿಮಿಲಿಕಂ ವಾತಿಆದೀಸು ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತನ್ತಿ ಚಿಮಿಲಿಕತ್ಥರಣಂ। ಉತ್ತರಿ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಉತ್ತರತ್ಥರಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಭೂಮಿಯನ್ತಿ ಸುಧಾದಿಪರಿಕಮ್ಮೇನ ಅಕತಾಯಂ ಪಕತಿಭೂಮಿಯಂ। ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋತಿ ಏತ್ಥ ಚಮ್ಮಂಯೇವ ಅನ್ತೇ ಖಣ್ಡತ್ತಾ ಛಿನ್ನತ್ತಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನನು ಸೀಹಚಮ್ಮಾದೀನಿ ನ ಕಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ। ಪರಿಹರಣೇಯೇವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಪುಗ್ಗಲಿಕನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ತಂ ಠಾನಂ ಹರಣೇಯೇವ। ಪಾದೋ ಪುಞ್ಛೀಯತಿ ಸೋಧೀಯತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಪಾದಪುಞ್ಛನೀತಿ ಕತ್ವಾ ರಜ್ಜುಪಿಲೋತಿಕಾಯೋ ಪಾದಪುಞ್ಛನೀತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಾದಪುಞ್ಛನೀ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಮಯಸದ್ದಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ಫಲಕಪೀಠನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಫಲಕಪೀಠಂ ನಾಮ ಫಲಕಮಯಂ ಪೀಠ’’ನ್ತಿ। ಫಲಕಞ್ಚ ಪೀಠಞ್ಚ ಫಲಕಪೀಠನ್ತಿ ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಥ ವಾ’’ತಿ। ಏತೇನಾತಿ ‘‘ಫಲಕಪೀಠ’’ನ್ತಿ ಪದೇನ। ‘‘ಸಙ್ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಪದೇ ಕರಣಂ, ಕತ್ತಾ ವಾ। ಬೀಜನಿಪತ್ತಕನ್ತಿ ಚತುರಸ್ಸಬೀಜನೀಯೇವ ಸಕುಣಪತ್ತಸದಿಸತ್ತಾ ಬೀಜನಿಪತ್ತಕಂ, ಸದಿಸತ್ಥೇ ಕೋ। ‘‘ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ಪಚಿತ್ವಾ’’ತಿ ಪದೇ ಆಧಾರೋ। ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾಯನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿನಾ ಪಚನಸಾಲಾಯಂ। ಪಬ್ಭಾರೇತಿ ಲೇಣಸದಿಸೇ ಪಬ್ಭಾರೇ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ।
112. Cimilikaṃ vātiādīsu vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Tanti cimilikattharaṇaṃ. Uttari attharitabbanti uttarattharaṇanti dassento āha ‘‘uttarattharaṇaṃ nāmā’’tiādi. Bhūmiyanti sudhādiparikammena akatāyaṃ pakatibhūmiyaṃ. Cammakhaṇḍoti ettha cammaṃyeva ante khaṇḍattā chinnattā cammakhaṇḍoti vuccati. Nanu sīhacammādīni na kappantīti āha ‘‘aṭṭhakathāsu hī’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tasmāti yasmā na dissati, tasmā. Pariharaṇeyevāti attano santakanti paricchinditvā, puggalikanti vā pariggahetvā taṃ taṃ ṭhānaṃ haraṇeyeva. Pādo puñchīyati sodhīyati etāyāti pādapuñchanīti katvā rajjupilotikāyo pādapuñchanīti vuccatīti āha ‘‘pādapuñchanī nāmā’’tiādi. Mayasaddalopaṃ katvā phalakapīṭhanti vuttanti āha ‘‘phalakapīṭhaṃ nāma phalakamayaṃ pīṭha’’nti. Phalakañca pīṭhañca phalakapīṭhanti vā dassetuṃ vuttaṃ ‘‘atha vā’’ti. Etenāti ‘‘phalakapīṭha’’nti padena. ‘‘Saṅgahita’’nti pade karaṇaṃ, kattā vā. Bījanipattakanti caturassabījanīyeva sakuṇapattasadisattā bījanipattakaṃ, sadisatthe ko. ‘‘Ajjhokāse’’ti padaṃ ‘‘pacitvā’’ti pade ādhāro. Aggisālāyanti agginā pacanasālāyaṃ. Pabbhāreti leṇasadise pabbhāre. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne.
ಯಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪುಗ್ಗಲೇ। ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮಿವ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Yasminti puggale. ‘‘Attano puggalikamiva hotī’’ti iminā anāpattīti dasseti.
೧೧೩. ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಲಜ್ಜೀ ಹೋತಿ, ತಥಾರೂಪಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಾ ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಲಜ್ಜೀ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪಲಿಬೋಧಂ ವಿಯ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ। ಯೋತಿ ಆಪುಚ್ಛಕೋ ಭಿಕ್ಖು। ‘‘ಕೇನಚಿ ಉಪದ್ದುತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸಚೇಪಿ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಹಿಸದ್ದೋ ವಿತ್ಥಾರಜೋತಕೋ। ವುಡ್ಢತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಂ ಪದೇಸನ್ತಿ ಸೇನಾಸನಟ್ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ। ಆಪದಾಸೂತಿ ವಿಪತ್ತೀಸೂತಿ। ಚತುತ್ಥಂ।
113. Yo bhikkhu vā lajjī hoti, tathārūpaṃ bhikkhuṃ vā ti yojanā. ‘‘Lajjī hotī’’ti vatvā tassa atthaṃ dassento āha ‘‘attano palibodhaṃ viya maññatī’’ti. Yoti āpucchako bhikkhu. ‘‘Kenaci upaddutaṃ hotī’’ti saṅkhepena vuttamatthaṃ vitthārento āha ‘‘sacepi hī’’tiādi. Hisaddo vitthārajotako. Vuḍḍhataro bhikkhu gaṇhātīti sambandho. Taṃ padesanti senāsanaṭṭhapitaṭṭhānaṃ. Āpadāsūti vipattīsūti. Catutthaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ಭೂತಗಾಮವಗ್ಗೋ • 2. Bhūtagāmavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೪. ಪಠಮಸೇನಾಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೪. ಪಠಮಸೇನಾಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೪. ಪಠಮಸೇನಾಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೪. ಪಠಮಸೇನಾಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
