| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ
4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadaṃ
੧੦੮. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਹਿਮਮੇવ ਹਿਮਨ੍ਤੋ, ਹਿਮਨ੍ਤੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ, ਕਾਲੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਹੇਮਨ੍ਤਕਾਲੇ’’ਤਿ। ਓਤਾਪੇਨ੍ਤਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੂਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਾਲਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਸਦ੍ਦਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਪੇਕ੍ਖੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚੀ’’ਤਿ। ਹਿਮવਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਹਿਮੇਨ ਚ વਸ੍ਸੇਨ ਚ।
108. Catutthe himameva himanto, himante niyutto hemantiko, kāloti āha ‘‘hemantakāle’’ti. Otāpentā pakkamiṃsūti sambandho. Kālasaddassa sambandhisaddattā sambandhāpekkhoti āha ‘‘yassa kassacī’’ti. Himavassenāti himena ca vassena ca.
੧੧੦. ‘‘વਸ੍ਸਿਕੋ’’ਤਿ ਨ ਸਙ੍ਕੇਤਾਤਿ ਅવਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤਾ। ‘‘ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਅવਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤੇ’’ਤਿ વਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਗਿਮ੍ਹਿਕਮਾਸਾਯੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ। ਨ ਊਹਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਕਾਕਾ વਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਾਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਸਕੁਨ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ, વਿਸ੍ਸਮਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖੇ, ਕਤ੍વਾ વਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ ਏવਾਤਿ ਸਮ੍ਭવਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ । ਤੇਸੁਪੀਤਿ ਜਨਪਦੇਸੁਪਿ। ਅવਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤੇ ਏવਾਤਿ ਸਮ੍ਭવਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ। ‘‘વਿਗਤવਲਾਹਕਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਨਭਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਚੇ ਅવਿਗਤવਲਾਹਕਂ ਅવਿਸੁਦ੍ਧਂ ਨਭਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ‘‘ਏવਰੂਪੇ ਕਾਲੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਦੇ ਆਧਾਰੋ।
110. ‘‘Vassiko’’ti na saṅketāti avassikasaṅketā. ‘‘Aṭṭha māse’’ti sāmaññato vuttepi ‘‘avassikasaṅkete’’ti visesitattā hemantikagimhikamāsāyeva gahetabbāti āha ‘‘cattāro hemantike’’tiādi. Yatthāti yasmiṃ rukkhe. Na ūhadantīti sambandho. ‘‘Kākā vā’’ti ettha vāsaddo sampiṇḍanattho. Tenāha ‘‘aññe vā sakuntā’’ti. Tasmāti yasmā anujānāti, tasmā. Yatthāti yasmiṃ rukkhe, vissamitvā gacchantīti yojanā. Yasminti rukkhe, katvā vasantīti yojanā. Aṭṭha māse evāti sambhavato āha ‘‘yesu janapadesū’’tiādi . Tesupīti janapadesupi. Avassikasaṅkete evāti sambhavato āha ‘‘yatthā’’tiādi. Yatthāti yesu janapadesu. ‘‘Vigatavalāhakaṃ visuddhaṃ nabhaṃ hotī’’ti iminā sace avigatavalāhakaṃ avisuddhaṃ nabhaṃ hoti, nikkhipituṃ na vaṭṭatīti dīpeti. ‘‘Evarūpe kāle’’ti padaṃ ‘‘nikkhipituṃ vaṭṭatī’’ti pade ādhāro.
ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕੇਨਾਪੀਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਧੁਤਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤੇਨਾਪਿ। ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕਸ੍ਸ ਅਪੇਕ੍ਖਕੋ। વਤ੍ਤਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕਸ੍ਸ। ਹਿਸਦ੍ਦੋ વਿਤ੍ਥਾਰਜੋਤਕੋ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮਞ੍ਚਕੇਯੇવ। ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਮਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વੀਤਮਞ੍ਚਕੋਤਿ વਾਯਿਤਮਞ੍ਚਕੋ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ વੀਤਮਞ੍ਚਕੇ। ਪੁਰਾਣਮਞ੍ਚਕੋ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਅਨਗ੍ਘੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਰਾਣਮਞ੍ਚਕੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਚਮ੍ਮੇਨ ਅવਨਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਓਨਦ੍ਧੋ, ਸੋ ਏવ ਓਨਦ੍ਧਕੋ। ਗਹੇਤ੍વਾ ਚ ਪਨ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਸਮਯੇਤਿ વਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਕਾਲੇ। ਚਤੁਗ੍ਗੁਣੇਨਾਪੀਤਿ ਚਤੁਪਟਲੇਨਪਿ। વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ વਲਾਹਕਾ ਆવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ વਟ੍ਟੁਲੋ, ਸੋ ਏવ વਟ੍ਟਲਿਕੋ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ વਟ੍ਟਲਿਕੋ, ਸਤ੍ਤਾਹੋ વਾ વਟ੍ਟਲਿਕੋ ਸਤ੍ਤਾਹવਟ੍ਟਲਿਕੋ, ਸੋ ਆਦਿ ਯੇਸਂ ਤਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹવਟ੍ਟਲਿਕਾਦੀਨਿ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਤੋ ਊਨਾਧਿਕਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਕਾਯਾਨੁਗਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਯਂ ਅਨੁਗਮਕਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਦਿਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Abbhokāsikenāpīti abbhokāsadhutaṅgayuttenāpi. Pisaddo rukkhamūlikassa apekkhako. Vattaṃ vitthārento āha ‘‘tassa hī’’tiādi. Tassāti abbhokāsikassa. Hisaddo vitthārajotako. Tatthevāti puggalikamañcakeyeva. Saṅghikaṃ mañcanti sambandho. Vītamañcakoti vāyitamañcako. Tasminti vītamañcake. Purāṇamañcako nassantopi anagghoti āha ‘‘purāṇamañcako gahetabbo’’ti. Cammena avanahitabboti onaddho, so eva onaddhako. Gahetvā ca pana paññapetvā nipajjituṃ na vaṭṭatīti yojanā. Asamayeti vassikasaṅkhāte akāle. Catugguṇenāpīti catupaṭalenapi. Vaṭṭanti valāhakā āvaṭṭanti asmiṃ samayeti vaṭṭulo, so eva vaṭṭaliko, sattāhaṃ vaṭṭaliko, sattāho vā vaṭṭaliko sattāhavaṭṭaliko, so ādi yesaṃ tānīti sattāhavaṭṭalikādīni. Ādisaddena sattāhato ūnādhikāni gahetabbāni. Kāyānugatikattāti kāyaṃ anugamakattā kāyasadisattāti attho.
ਪਣ੍ਣਕੁਟੀਸੂਤਿ ਪਣ੍ਣੇਨ ਛਾਦਿਤਕੁਟੀਸੁ। ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੂਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਸਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਨੋવਸ੍ਸਕੇ ਠਾਨੇਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਲਗ੍ਗੇਤ੍વਾਤਿ ਲਮ੍ਬੇਤ੍વਾ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ‘‘ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਗਹੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਪਦੇ ਅવੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ, ‘‘ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪਦੇ વੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ। ਧੋવਿਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ। ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦੀਸੂਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿવੇਣਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ।
Paṇṇakuṭīsūti paṇṇena chāditakuṭīsu. Sabhāgabhikkhūnanti attanā sabhāgabhikkhūnaṃ, santikanti sambandho. Anovassake ṭhāneti yojanā. Laggetvāti lambetvā, ayameva vā pāṭho. ‘‘Sammajjani’’nti padaṃ ‘‘gahetvā’’ti pade avuttakammaṃ, ‘‘ṭhapetabbā’’ti pade vuttakammaṃ. Dhovitvāti sammajjaniṃ suddhaṃ katvā. Uposathāgārādīsūtiādisaddena pariveṇādīni gahetabbāni.
ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਾਲਾਯਂ। ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਠਾਨੇ। ਪਾਕਤਿਕਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਪਕਤਿਯਾ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨੇ। ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰੇવਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਾਦੀਸੁਯੇવ । ਅਸਨਸਾਲਨ੍ਤਿ ਅਸਨ੍ਤਿ ਭਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਂ ਸਾਲਾਯਨ੍ਤਿ ਅਸਨਾ, ਅਸਨਾ ਚ ਸਾ ਸਾਲਾ ਚੇਤਿ ਅਸਨਸਾਲਾ, ਭੋਜਨਸਾਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਿਂ ‘‘વਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੇ વਾ। ਮਜ੍ਝਤੋਤਿ ਪવਿਤ੍ਤਤੋ, ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਦਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਾਤਿ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਮੁਖਾ। વਾਲਿਕਾ ਹਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਂਸੁ ਚ વਾਲਿਕਾ ਚ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾ। ਸਮ੍ਮੁਞ੍ਚਨੀਸਲਾਕਾਯ ਪਰਂ ਪੇਲ੍ਲੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਬਹੀਤਿ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤਲਤੋ ਬਹਿ।
Yo pana bhikkhu gantukāmo hoti, tenāti yojanā. Tatthāti sālāyaṃ. Yattha katthacīti yasmiṃ kismiñci ṭhāne. Pākatikaṭṭhāneti pakatiyā gahitaṭṭhāne. Tatra tatrevāti tesu tesu cetiyaṅgaṇādīsuyeva . Asanasālanti asanti bhakkhanti assaṃ sālāyanti asanā, asanā ca sā sālā ceti asanasālā, bhojanasālāti attho. Tatrāti tassa sammajjantassa, tasmiṃ ‘‘vattaṃ jānitabba’’nti pāṭhe vā. Majjhatoti pavittato, suddhaṭṭhānatoti attho. Pādaṭṭhānābhimukhāti sammajjantassa pādaṭṭhānaṃ abhimukhā. Vālikā haritabbāti paṃsu ca vālikā ca apanetabbā. Sammuñcanīsalākāya paraṃ pelletabbāti adhippāyo. Bahīti sammajjitabbatalato bahi.
੧੧੧. ਮਸਾਰਕੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮਪਰਿਯਾਯੋ, ਮਸਾਰਕੋ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਬੁਨ੍ਦਿਕਾਬਦ੍ਧੋਤੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ। ਪਾਦੇ ਮਸਿਤ੍વਾ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਅਟਨਿਯੋ ਪવੇਸੇਤਬ੍ਬਾ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਮਸਾਰਕੋ। ਬੁਨ੍ਦੋ ਏવ ਬੁਨ੍ਦਿਕੋ, ਪਾਦੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਬਦ੍ਧਾ ਬਨ੍ਧਿਤਾ ਅਟਨੀ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਬੁਨ੍ਦਿਕਾਬਦ੍ਧੋ। ਕੁਲ਼ੀਰਸ੍ਸ ਪਾਦੋ વਿਯ ਪਾਦੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਕੁਲ਼ੀਰਪਾਦਕੋ, ਯਥਾ ਕੁਲ਼ੀਰੋ વਙ੍ਕਪਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਏવਂ વਙ੍ਕਪਾਦੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਆਹਚ੍ਚ ਅਙ੍ਗੇ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪવੇਸਿਤੋ ਪਾਦੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੋ। ਆਣਿਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਖਿਲਂ। ਮਞ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਮਞ੍ਚੋ। ਪੀਠਤਿ વਿਸਮਦੁਕ੍ਖਂ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਪੀਠਂ। ਪਣવੋਤਿ ਏਕੋ ਤੂਰਿਯવਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਞ੍ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਬੁਦ੍ਧਪਟਿਮਸ੍ਸ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਕੋਚ੍ਛਂ। ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਕਿਰਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਭੋਗੇ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਤਨ੍ਤਿ ਕੋਚ੍ਛਂ ਮਹਗ੍ਘਂ ਹੋਤਿ, ਮਹਗ੍ਘਤ੍ਤਾ ਭਦ੍ਦਪੀਠਨ੍ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ। ‘‘ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਪਮਾਣਮਜ੍ਝਿਮਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ।
111.Masārakotīti ettha itisaddo nāmapariyāyo, masārako nāmāti attho. Evaṃ bundikābaddhotītiādīsupi. Pāde masitvā vijjhitvā tattha aṭaniyo pavesetabbā etthāti masārako. Bundo eva bundiko, pādo, tasmiṃ ābaddhā bandhitā aṭanī yassāti bundikābaddho. Kuḷīrassa pādo viya pādo yassāti kuḷīrapādako, yathā kuḷīro vaṅkapādo hoti, evaṃ vaṅkapādoti vuttaṃ hoti. Āhacca aṅge vijjhitvā tattha pavesito pādo yassāti āhaccapādako. Āṇinti aggakhilaṃ. Mañcati puggalaṃ dhāretīti mañco. Pīṭhati visamadukkhaṃ hiṃsatīti pīṭhaṃ. Paṇavoti eko tūriyaviseso, tassa saṇṭhānaṃ katvāti attho. Tañhi etarahi buddhapaṭimassa pallaṅkasaṇṭhānaṃ hoti. Tanti kocchaṃ. Karonti kirāti sambandho. Etthāti senāsanaparibhoge. Hīti saccaṃ. Tanti kocchaṃ mahagghaṃ hoti, mahagghattā bhaddapīṭhantipi vuccati. Yenāti yena bhikkhunā. ‘‘Thāmamajjhimassā’’ti padena pamāṇamajjhimaṃ nivatteti.
ਏਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਂ વਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਦੇ। ਥੇਰੋ ਆਣਾਪੇਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਆਣਾਪੇਤੀਤਿ ਚ ਆਣ-ਧਾਤੁਯਾ ਏવ ਪੇਸਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਹੇਤ੍વਤ੍ਥਸ੍ਸ વਾਚਕਤ੍ਤਾ ਣਾਪੇਸਦ੍ਦੋ ਸ੍વਤ੍ਥੋવ। ਸੋਤਿ ਦਹਰੋ। ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਥੇਰੇਨ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਥਾ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇ, ਮਞ੍ਚਪੀਠੇ વਾ। ਤਤੋਤਿ ਠਪਨਕਾਲਤੋ। ਪਰਿਬੁਨ੍ਧੇਤਿ ਹਿਂ ਸੇਤੀਤਿ ਪਲਿਬੋਧੋ, ਪਰਿਸਦ੍ਦੋ ਉਪਸਗ੍ਗੋ, ਸੋ વਿਕਾਰવਸੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਜਾਤੋ। ਸੋ ਪਲਿਬੋਧੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਆવਾਸਾਦਿਕੋ, ਇਧ ਪਨ ਸਨ੍ਥਰਾਪਿਤਮਞ੍ਚਾਦਿਕੋ। ਸਾਯਨ੍ਤਿ ਸਾਯਨ੍ਹੇ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ਥੇਰੋ ਭਣਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠੇ। ‘‘ਬਾਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤવਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਂ વਤ੍ਤਂ ਯੇਨਾਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤવਤ੍ਤੋ, ਥੇਰੋ। ਤਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਉਬ੍ਬੇਜੇਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਦਹਰੇ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ।
Etthāti ‘‘anāpucchaṃ vā gaccheyyā’’ti pade. Thero āṇāpetīti yojanā. Āṇāpetīti ca āṇa-dhātuyā eva pesanasaṅkhātassa hetvatthassa vācakattā ṇāpesaddo svatthova. Soti daharo. Tathāti yathā therena vutto, tathā katvāti attho. Tatthāti divāṭṭhāne, mañcapīṭhe vā. Tatoti ṭhapanakālato. Paribundheti hiṃ setīti palibodho, parisaddo upasaggo, so vikāravasena aññathā jāto. So palibodho aññattha āvāsādiko, idha pana santharāpitamañcādiko. Sāyanti sāyanhe, bhummatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Thero bhaṇatīti sambandho. Tatthāti mañcapīṭhe. ‘‘Bālo hotī’’ti vatvā tassa atthaṃ dassento āha ‘‘anuggahitavatto’’ti. Anuggahitaṃ vattaṃ yenāti anuggahitavatto, thero. Tajjetīti ubbejeti. Tasminti dahare. Assāti therassa.
ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇવਾਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੇਸਨਕ੍ਖਣੇਯੇવ। ਦਹਰੋ વਦਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘વਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਪਦਦ੍વਯੇ ਕਤ੍ਤਾ, ‘‘ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਦੇ ਕਮ੍ਮਂ। ਨਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ, ‘‘ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿਪਦਮਪੇਕ੍ਖਿਯ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਨ੍ਤਿ ਦਹਰਂ વਾ। ‘‘વਤ੍વਾ’’ਤਿ ਪਦਮਪੇਕ੍ਖਿਯ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠੇਯੇવ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇ। ਭੋਜਨਸਾਲਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਭੋਜਨਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਚਪੀਠਪਞ੍ਞਾਪਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਥੇਰੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ। ਯਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤਿ ਸਕਲਂ ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ ਅਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ ਸਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Āṇattikkhaṇeyevāti therassa pesanakkhaṇeyeva. Daharo vadatīti yojanā. ‘‘Thero’’ti padaṃ ‘‘vatvā gacchatī’’ti padadvaye kattā, ‘‘kāretabbo’’ti pade kammaṃ. Nanti mañcapīṭhaṃ, ‘‘paññapetvā’’tipadamapekkhiya evaṃ vuttaṃ. Nanti daharaṃ vā. ‘‘Vatvā’’ti padamapekkhiya evaṃ vuttaṃ. Tatthevāti mañcapīṭheyeva. Assāti therassa. Tatthāti divāṭṭhāne. Bhojanasālato aññattha gacchantoti bhojanasālato nikkhamitvā mañcapīṭhapaññāpanaṭṭhānato aññaṃ ṭhānaṃ gacchanto, theroti yojanā. Tatthevāti divāṭṭhāneyeva. Yatricchatīti yaṃ ṭhānaṃ gantumicchatīti attho. Antarasannipāteti sakalaṃ ahorattaṃ asannipātetvā antare sannipāte satīti yojanā.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ। ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤੋਤਿ ਗਣ੍ਹਨਤੋ। ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ । ਯੇਹੀਤਿ ਆવਾਸਿਕੋ વਾ ਹੋਤੁ, ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ વਾ, ਯੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ। ਤੇਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਭਿਕ੍ਖੂ। ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠਂ ਸਾਰੇਤਿ ਪવਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਕੋ। ਧਮ੍ਮਕਥਾਯਂ ਸਾਧੂਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਕੇ વਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੇ વਾ। ਅਹੋਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਹੋ ਚ ਰਤ੍ਤਿ ਚ ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਪਦਂ। ਇਤਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਟ੍ਠੇਯੇવਾਤਿ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤੇਯੇવ, ਅਨਾਦਰੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿવਾਰਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇਸੁ।
Tatthāti tasmiṃ ṭhāne. Āgantukā gaṇhantīti sambandho. Tatoti gaṇhanato. Tesanti āgantukānaṃ . Yehīti āvāsiko vā hotu, āgantuko vā, yehi bhikkhūhi. Teti nisinnakabhikkhū. Uddhaṃ pāḷipāṭhaṃ sāreti pavattetīti ussārako. Dhammakathāyaṃ sādhūti dhammakathiko. Tasminti ussārake vā dhammakathike vā. Ahorattanti aho ca ratti ca ahorattaṃ, accantasaṃyogapadaṃ. Itarasminti paṭhamaṃ nisinnabhikkhuto aññasmiṃ bhikkhumhīti yojanā. Antoupacāraṭṭheyevāti leḍḍupātasaṅkhātassa upacārassa anto ṭhiteyeva, anādare cetaṃ bhummaṃ. Sabbatthāti āpattivāraanāpattivāresu.
੧੧੨. ਚਿਮਿਲਿਕਂ વਾਤਿਆਦੀਸੁ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਏવਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਮਿਲਿਕਤ੍ਥਰਣਂ। ਉਤ੍ਤਰਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਭੂਮਿਯਨ੍ਤਿ ਸੁਧਾਦਿਪਰਿਕਮ੍ਮੇਨ ਅਕਤਾਯਂ ਪਕਤਿਭੂਮਿਯਂ। ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਮ੍ਮਂਯੇવ ਅਨ੍ਤੇ ਖਣ੍ਡਤ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਨੁ ਸੀਹਚਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਨ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ। ਪਰਿਹਰਣੇਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਨ੍ਤਿ વਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਹਰਣੇਯੇવ। ਪਾਦੋ ਪੁਞ੍ਛੀਯਤਿ ਸੋਧੀਯਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨੀਤਿ ਕਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜੁਪਿਲੋਤਿਕਾਯੋ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨੀ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਮਯਸਦ੍ਦਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾ ਫਲਕਪੀਠਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਫਲਕਪੀਠਂ ਨਾਮ ਫਲਕਮਯਂ ਪੀਠ’’ਨ੍ਤਿ। ਫਲਕਞ੍ਚ ਪੀਠਞ੍ਚ ਫਲਕਪੀਠਨ੍ਤਿ વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ વਾ’’ਤਿ। ਏਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਫਲਕਪੀਠ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇਨ। ‘‘ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ ਕਰਣਂ, ਕਤ੍ਤਾ વਾ। ਬੀਜਨਿਪਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਬੀਜਨੀਯੇવ ਸਕੁਣਪਤ੍ਤਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਬੀਜਨਿਪਤ੍ਤਕਂ, ਸਦਿਸਤ੍ਥੇ ਕੋ। ‘‘ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਪਚਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਪਦੇ ਆਧਾਰੋ। ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਾਯਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਪਚਨਸਾਲਾਯਂ। ਪਬ੍ਭਾਰੇਤਿ ਲੇਣਸਦਿਸੇ ਪਬ੍ਭਾਰੇ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ।
112. Cimilikaṃ vātiādīsu vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Tanti cimilikattharaṇaṃ. Uttari attharitabbanti uttarattharaṇanti dassento āha ‘‘uttarattharaṇaṃ nāmā’’tiādi. Bhūmiyanti sudhādiparikammena akatāyaṃ pakatibhūmiyaṃ. Cammakhaṇḍoti ettha cammaṃyeva ante khaṇḍattā chinnattā cammakhaṇḍoti vuccati. Nanu sīhacammādīni na kappantīti āha ‘‘aṭṭhakathāsu hī’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tasmāti yasmā na dissati, tasmā. Pariharaṇeyevāti attano santakanti paricchinditvā, puggalikanti vā pariggahetvā taṃ taṃ ṭhānaṃ haraṇeyeva. Pādo puñchīyati sodhīyati etāyāti pādapuñchanīti katvā rajjupilotikāyo pādapuñchanīti vuccatīti āha ‘‘pādapuñchanī nāmā’’tiādi. Mayasaddalopaṃ katvā phalakapīṭhanti vuttanti āha ‘‘phalakapīṭhaṃ nāma phalakamayaṃ pīṭha’’nti. Phalakañca pīṭhañca phalakapīṭhanti vā dassetuṃ vuttaṃ ‘‘atha vā’’ti. Etenāti ‘‘phalakapīṭha’’nti padena. ‘‘Saṅgahita’’nti pade karaṇaṃ, kattā vā. Bījanipattakanti caturassabījanīyeva sakuṇapattasadisattā bījanipattakaṃ, sadisatthe ko. ‘‘Ajjhokāse’’ti padaṃ ‘‘pacitvā’’ti pade ādhāro. Aggisālāyanti agginā pacanasālāyaṃ. Pabbhāreti leṇasadise pabbhāre. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne.
ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ। ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮਿવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Yasminti puggale. ‘‘Attano puggalikamiva hotī’’ti iminā anāpattīti dasseti.
੧੧੩. ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ વਾ ਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਲਿਬੋਧਂ વਿਯ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ। ਯੋਤਿ ਆਪੁਚ੍ਛਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ। ‘‘ਕੇਨਚਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇਪਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਹਿਸਦ੍ਦੋ વਿਤ੍ਥਾਰਜੋਤਕੋ। વੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਂ ਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਟ੍ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਂ। ਆਪਦਾਸੂਤਿ વਿਪਤ੍ਤੀਸੂਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
113. Yo bhikkhu vā lajjī hoti, tathārūpaṃ bhikkhuṃ vā ti yojanā. ‘‘Lajjī hotī’’ti vatvā tassa atthaṃ dassento āha ‘‘attano palibodhaṃ viya maññatī’’ti. Yoti āpucchako bhikkhu. ‘‘Kenaci upaddutaṃ hotī’’ti saṅkhepena vuttamatthaṃ vitthārento āha ‘‘sacepi hī’’tiādi. Hisaddo vitthārajotako. Vuḍḍhataro bhikkhu gaṇhātīti sambandho. Taṃ padesanti senāsanaṭṭhapitaṭṭhānaṃ. Āpadāsūti vipattīsūti. Catutthaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਭੂਤਗਾਮવਗ੍ਗੋ • 2. Bhūtagāmavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
