| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / भिक्खुनीविभङ्ग • Bhikkhunīvibhaṅga |
६. आरामवग्गो
6. Ārāmavaggo
१. पठमसिक्खापदं
1. Paṭhamasikkhāpadaṃ
१०२१. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खू गामकावासे एकचीवरा चीवरकम्मं करोन्ति। भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसित्वा येन ते भिक्खू तेनुपसङ्कमिंसु। भिक्खू उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
1021. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū gāmakāvāse ekacīvarā cīvarakammaṃ karonti. Bhikkhuniyo anāpucchā ārāmaṃ pavisitvā yena te bhikkhū tenupasaṅkamiṃsu. Bhikkhū ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhuniyo anāpucchā ārāmaṃ pavisissantī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhuniyo anāpucchā ārāmaṃ pavisantīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, bhikkhuniyo anāpucchā ārāmaṃ pavisissanti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
‘‘या पन भिक्खुनी अनापुच्छा आरामं पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
‘‘Yā pana bhikkhunī anāpucchā ārāmaṃ paviseyya, pācittiya’’nti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhunīnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
१०२२. तेन खो पन समयेन ते भिक्खू तम्हा आवासा पक्कमिंसु। भिक्खुनियो – ‘‘अय्या पक्कन्ता’’ति, आरामं नागमंसु। अथ खो ते भिक्खू पुनदेव तं आवासं पच्चागच्छिंसु। भिक्खुनियो – ‘‘अय्या आगता’’ति, आपुच्छा आरामं पविसित्वा येन ते भिक्खू तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा ते भिक्खू अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठंसु। एकमन्तं ठिता खो ता भिक्खुनियो ते भिक्खू एतदवोचुं – ‘‘किस्स तुम्हे, भगिनियो, आरामं नेव सम्मज्जित्थ न पानीयं परिभोजनीयं उपट्ठापित्थाति? भगवता, अय्या, सिक्खापदं पञ्ञत्तं 1 होति – ‘‘न अनापुच्छा आरामो पविसितब्बो’’ति। तेन मयं न आगमिम्हा’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, सन्तं भिक्खुं आपुच्छा आरामं पविसितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
1022. Tena kho pana samayena te bhikkhū tamhā āvāsā pakkamiṃsu. Bhikkhuniyo – ‘‘ayyā pakkantā’’ti, ārāmaṃ nāgamaṃsu. Atha kho te bhikkhū punadeva taṃ āvāsaṃ paccāgacchiṃsu. Bhikkhuniyo – ‘‘ayyā āgatā’’ti, āpucchā ārāmaṃ pavisitvā yena te bhikkhū tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā te bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘kissa tumhe, bhaginiyo, ārāmaṃ neva sammajjittha na pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpitthāti? Bhagavatā, ayyā, sikkhāpadaṃ paññattaṃ 2 hoti – ‘‘na anāpucchā ārāmo pavisitabbo’’ti. Tena mayaṃ na āgamimhā’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, santaṃ bhikkhuṃ āpucchā ārāmaṃ pavisituṃ. Evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
‘‘या पन भिक्खुनी सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
‘‘Yā pana bhikkhunī santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā ārāmaṃ paviseyya, pācittiya’’nti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhunīnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
१०२३. तेन खो पन समयेन ते भिक्खू तम्हा आवासा पक्कमित्वा पुनदेव तं आवासं पच्चागच्छिंसु। भिक्खुनियो – ‘‘अय्या पक्कन्ता’’ति अनापुच्छा आरामं पविसिंसु। तासं कुक्कुच्चं अहोसि – ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्ञत्तं – ‘न सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामो पविसितब्बो’ति। मयञ्चम्हा सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसिम्हा। कच्चि नु खो मयं पाचित्तियं आपत्तिं आपन्ना’’ति…पे॰… भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
1023. Tena kho pana samayena te bhikkhū tamhā āvāsā pakkamitvā punadeva taṃ āvāsaṃ paccāgacchiṃsu. Bhikkhuniyo – ‘‘ayyā pakkantā’’ti anāpucchā ārāmaṃ pavisiṃsu. Tāsaṃ kukkuccaṃ ahosi – ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ – ‘na santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā ārāmo pavisitabbo’ti. Mayañcamhā santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā ārāmaṃ pavisimhā. Kacci nu kho mayaṃ pācittiyaṃ āpattiṃ āpannā’’ti…pe… bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
१०२४. ‘‘या पन भिक्खुनी जानं सभिक्खुकं आरामं अनापुच्छा पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
1024.‘‘Yā pana bhikkhunī jānaṃ sabhikkhukaṃ ārāmaṃ anāpucchā paviseyya, pācittiya’’nti.
१०२५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
1025.Yā panāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्ञे वा तस्सा आरोचेन्ति, ते वा आरोचेन्ति।
Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassā ārocenti, te vā ārocenti.
सभिक्खुको नाम आरामो यत्थ भिक्खू रुक्खमूलेपि वसन्ति।
Sabhikkhuko nāma ārāmo yattha bhikkhū rukkhamūlepi vasanti.
अनापुच्छा आरामं पविसेय्याति भिक्खुं वा सामणेरं वा आरामिकं वा अनापुच्छा परिक्खित्तस्स आरामस्स परिक्खेपं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स। अपरिक्खित्तस्स आरामस्स उपचारं ओक्कमन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स।
Anāpucchā ārāmaṃ paviseyyāti bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā ārāmikaṃ vā anāpucchā parikkhittassa ārāmassa parikkhepaṃ atikkāmentiyā āpatti pācittiyassa. Aparikkhittassa ārāmassa upacāraṃ okkamantiyā āpatti pācittiyassa.
१०२६. सभिक्खुके सभिक्खुकसञ्ञा सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसति, आपत्ति पाचित्तियस्स। सभिक्खुके वेमतिका सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसति, आपत्ति दुक्कटस्स। सभिक्खुके अभिक्खुकसञ्ञा सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसति, अनापत्ति।
1026. Sabhikkhuke sabhikkhukasaññā santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā ārāmaṃ pavisati, āpatti pācittiyassa. Sabhikkhuke vematikā santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā ārāmaṃ pavisati, āpatti dukkaṭassa. Sabhikkhuke abhikkhukasaññā santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā ārāmaṃ pavisati, anāpatti.
अभिक्खुके सभिक्खुकसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अभिक्खुके वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अभिक्खुके अभिक्खुकसञ्ञा, अनापत्ति।
Abhikkhuke sabhikkhukasaññā, āpatti dukkaṭassa. Abhikkhuke vematikā, āpatti dukkaṭassa. Abhikkhuke abhikkhukasaññā, anāpatti.
१०२७. अनापत्ति सन्तं भिक्खुं आपुच्छा पविसति, असन्तं भिक्खुं अनापुच्छा पविसति, सीसानुलोकिका गच्छति, यत्थ भिक्खुनियो सन्निपतिता होन्ति तत्थ गच्छति, आरामेन मग्गो होति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
1027. Anāpatti santaṃ bhikkhuṃ āpucchā pavisati, asantaṃ bhikkhuṃ anāpucchā pavisati, sīsānulokikā gacchati, yattha bhikkhuniyo sannipatitā honti tattha gacchati, ārāmena maggo hoti, gilānāya, āpadāsu, ummattikāya, ādikammikāyāti.
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
Paṭhamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / भिक्खुनीविभङ्ग-अट्ठकथा • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / १. पठमसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ५. चित्तागारवग्गवण्णना • 5. Cittāgāravaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ६. आरामवग्गवण्णना • 6. Ārāmavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १. पठमादिसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamādisikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १. पठमसिक्खापद-अत्थयोजना • 1. Paṭhamasikkhāpada-atthayojanā
