Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗ • Bhikkhunīvibhaṅga |
੪. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡਂ (ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗੋ)
4. Pācittiyakaṇḍaṃ (bhikkhunīvibhaṅgo)
੧. ਲਸੁਣવਗ੍ਗੋ
1. Lasuṇavaggo
੧. ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ
1. Paṭhamasikkhāpadaṃ
ਇਮੇ ਖੋ ਪਨਾਯ੍ਯਾਯੋ ਛਸਟ੍ਠਿਸਤਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾ
Ime kho panāyyāyo chasaṭṭhisatā pācittiyā
ਧਮ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।
Dhammā uddesaṃ āgacchanti.
੭੯੩. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਉਪਾਸਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋ ਲਸੁਣੇਨ ਪવਾਰਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘‘ਯਾਸਂ ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਲਸੁਣੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਹਂ ਲਸੁਣੇਨਾ’’ਤਿ। ਖੇਤ੍ਤਪਾਲੋ ਚ ਆਣਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਕਮੇਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਦ੍વੇਤਯੋ ਭਣ੍ਡਿਕੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਉਸ੍ਸવੋ ਹੋਤਿ। ਯਥਾਭਤਂ ਲਸੁਣਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਲਸੁਣੇਨ, ਆવੁਸੋ, ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ‘‘ਨਤ੍ਥਾਯ੍ਯੇ। ਯਥਾਭਤਂ ਲਸੁਣਂ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ। ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ। ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨ ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਲਸੁਣਂ ਹਰਾਪੇਸਿ। ਖੇਤ੍ਤਪਾਲੋ ਉਜ੍ਝਾਯਤਿ ਖਿਯ੍ਯਤਿ વਿਪਾਚੇਤਿ – ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਨ ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਲਸੁਣਂ ਹਰਾਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ! ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਪਾਲਸ੍ਸ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਾਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਯਾ ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾ…ਪੇ॰… ਤਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯਾ ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਨ ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਲਸੁਣਂ ਹਰਾਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨ ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਲਸੁਣਂ ਹਰਾਪੇਤੀਤਿ 1? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਗવਾ’’ਤਿ। વਿਗਰਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨ ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਲਸੁਣਂ ਹਰਾਪੇਸ੍ਸਤਿ! ਨੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ વਾ ਪਸਾਦਾਯ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ –
793. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññatarena upāsakena bhikkhunisaṅgho lasuṇena pavārito hoti – ‘‘yāsaṃ ayyānaṃ lasuṇena attho, ahaṃ lasuṇenā’’ti. Khettapālo ca āṇatto hoti – ‘‘sace bhikkhuniyo āgacchanti, ekamekāya bhikkhuniyā dvetayo bhaṇḍike dehī’’ti. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ ussavo hoti. Yathābhataṃ lasuṇaṃ parikkhayaṃ agamāsi. Bhikkhuniyo taṃ upāsakaṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘‘lasuṇena, āvuso, attho’’ti. ‘‘Natthāyye. Yathābhataṃ lasuṇaṃ parikkhīṇaṃ. Khettaṃ gacchathā’’ti. Thullanandā bhikkhunī khettaṃ gantvā na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpesi. Khettapālo ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhuniyo na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpessantī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhuniyo tassa khettapālassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Yā tā bhikkhuniyo appicchā…pe… tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma ayyā thullanandā na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpessatī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpetīti 2? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpessati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –
‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਜਾਪਤਿ ਅਹੋਸਿ। ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਧੀਤਰੋ – ਨਨ੍ਦਾ, ਨਨ੍ਦવਤੀ, ਸੁਨ੍ਦਰੀਨਨ੍ਦਾ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਹਂਸਯੋਨਿਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੋવਣ੍ਣਮਯਾ ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਸੋ ਤਾਸਂ ਏਕੇਕਂ ਪਤ੍ਤਂ ਦੇਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ‘‘ਅਯਂ ਹਂਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕੇਕਂ ਪਤ੍ਤਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਹਂਸਰਾਜਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਜਾਯਮਾਨਾ ਪਤ੍ਤਾ ਸੇਤਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਤਦਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਤਿਲੋਭੇਨ ਸੁવਣ੍ਣਾ ਪਰਿਹੀਨਾ। ਇਦਾਨਿ ਲਸੁਣਾ ਪਰਿਹਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī aññatarassa brāhmaṇassa pajāpati ahosi. Tisso ca dhītaro – nandā, nandavatī, sundarīnandā. Atha kho, bhikkhave, so brāhmaṇo kālaṅkatvā aññataraṃ haṃsayoniṃ upapajji. Tassa sabbasovaṇṇamayā pattā ahesuṃ. So tāsaṃ ekekaṃ pattaṃ deti. Atha kho, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī ‘‘ayaṃ haṃso amhākaṃ ekekaṃ pattaṃ detī’’ti taṃ haṃsarājaṃ gahetvā nippattaṃ akāsi. Tassa puna jāyamānā pattā setā sampajjiṃsu. Tadāpi, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī atilobhena suvaṇṇā parihīnā. Idāni lasuṇā parihāyissatī’’ti.
ਹਂਸਰਾਜਂ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਸੁવਣ੍ਣਾ ਪਰਿਹਾਯਥਾ’’ਤਿ॥
Haṃsarājaṃ gahetvāna, suvaṇṇā parihāyathā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ વਿਗਰਹਿਤ੍વਾ ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਯ…ਪੇ॰… ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੁ –
Atha kho bhagavā thullanandaṃ bhikkhuniṃ anekapariyāyena vigarahitvā dubbharatāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
੭੯੪. ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਲਸੁਣਂ ਖਾਦੇਯ੍ਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ।
794.‘‘Yā pana bhikkhunī lasuṇaṃ khādeyya pācittiya’’nti.
੭੯੫. ਯਾ ਪਨਾਤਿ ਯਾ ਯਾਦਿਸਾ…ਪੇ॰… ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਤਿ।
795.Yā panāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
ਲਸੁਣਂ ਨਾਮ ਮਾਗਧਕਂ વੁਚ੍ਚਤਿ।
Lasuṇaṃ nāma māgadhakaṃ vuccati.
‘‘ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ।
‘‘Khādissāmīti paṭiggaṇhā’’ti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti pācittiyassa.
੭੯੬. ਲਸੁਣੇ ਲਸੁਣਸਞ੍ਞਾ ਖਾਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ। ਲਸੁਣੇ વੇਮਤਿਕਾ ਖਾਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ। ਲਸੁਣੇ ਅਲਸੁਣਸਞ੍ਞਾ ਖਾਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ।
796. Lasuṇe lasuṇasaññā khādati, āpatti pācittiyassa. Lasuṇe vematikā khādati, āpatti pācittiyassa. Lasuṇe alasuṇasaññā khādati, āpatti pācittiyassa.
ਅਲਸੁਣੇ ਲਸੁਣਸਞ੍ਞਾ ਖਾਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਅਲਸੁਣੇ વੇਮਤਿਕਾ ਖਾਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਅਲਸੁਣੇ ਅਲਸੁਣਸਞ੍ਞਾ ਖਾਦਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ।
Alasuṇe lasuṇasaññā khādati, āpatti dukkaṭassa. Alasuṇe vematikā khādati, āpatti dukkaṭassa. Alasuṇe alasuṇasaññā khādati, anāpatti.
੭੯੭. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਲਣ੍ਡੁਕੇ, ਭਞ੍ਜਨਕੇ, ਹਰੀਤਕੇ, ਚਾਪਲਸੁਣੇ, ਸੂਪਸਮ੍ਪਾਕੇ, ਮਂਸਸਮ੍ਪਾਕੇ, ਤੇਲਸਮ੍ਪਾਕੇ, ਸਾਲ਼વੇ, ਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗੇ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ, ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਯਾਤਿ।
797. Anāpatti palaṇḍuke, bhañjanake, harītake, cāpalasuṇe, sūpasampāke, maṃsasampāke, telasampāke, sāḷave, uttaribhaṅge, ummattikāya, ādikammikāyāti.
ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Paṭhamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੧. ਪਠਮਲਸੁਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamalasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧. ਲਸੁਣવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਲਸੁਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamalasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਲਸੁਣਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧. ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦ-ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ • 1. Paṭhamasikkhāpada-atthayojanā