| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
६. पठमसिक्खासुत्तवण्णना
6. Paṭhamasikkhāsuttavaṇṇanā
८७. छट्ठे अत्तकामाति अत्तनो हितकामा। यत्थेतं सब्बं समोधानं गच्छतीति यासु सिक्खासु सब्बमेतं दियड्ढसिक्खापदसतं सङ्गहं गच्छति। परिपूरकारी होतीति समत्तकारी होति। मत्तसो कारीति पमाणेन कारको, सब्बेन सब्बं कातुं न सक्कोतीति अत्थो। खुद्दानुखुद्दकानीति चत्तारि पाराजिकानि ठपेत्वा सेससिक्खापदानि। तत्रापि सङ्घादिसेसं खुद्दकं, थुल्लच्चयं अनुखुद्दकं नाम। थुल्लच्चयञ्च खुद्दकं, पाचित्तियं अनुखुद्दकं नाम, पाचित्तियञ्च खुद्दकं, पाटिदेसनियदुक्कटदुब्भासितानि अनुखुद्दकानि नाम। इमे पन अङ्गुत्तरमहानिकायवळञ्जनकआचरिया ‘‘चत्तारि पाराजिकानि ठपेत्वा सेसानि सब्बानिपि खुद्दानुखुद्दकानी’’ति वदन्ति। तानि आपज्जतिपि वुट्ठातिपीति एत्थ पन खीणासवो ताव लोकवज्जं नापज्जति, पण्णत्तिवज्जमेव आपज्जति। आपज्जन्तो च कायेनपि वाचायपि चित्तेनपि आपज्जति। कायेन आपज्जन्तो कुटिकारसहसेय्यादीनि आपज्जति, वाचाय आपज्जन्तो सञ्चरित्तपदसोधम्मादीनि, चित्तेन आपज्जन्तो रूपियपटिग्गहणं आपज्जति। सेक्खेसुपि एसेव नयो। न हि मेत्थ, भिक्खवे, अभब्बता वुत्ताति, भिक्खवे, न हि मया एत्थ एवरूपं आपत्तिं आपज्जने च वुट्ठाने च अरियपुग्गलस्स अभब्बता कथिता। आदिब्रह्मचरियकानीति मग्गब्रह्मचरियस्स आदिभूतानि चत्तारि महासीलसिक्खापदानि। ब्रह्मचरियसारुप्पानीति तानियेव चतुमग्गब्रह्मचरियस्स सारुप्पानि अनुच्छविकानि। तत्थाति तेसु सिक्खापदेसु। धुवसीलोति निबद्धसीलो। ठितसीलोति पतिट्ठितसीलो। सोतापन्नोति सोतसङ्खातेन मग्गेन फलं आपन्नो। अविनिपातधम्मोति चतूसु अपायेसु अपतनसभावो। नियतोति सोतापत्तिमग्गनियामेन नियतो। सम्बोधिपरायणोति उपरिमग्गत्तयसम्बोधिपरायणो।
87. Chaṭṭhe attakāmāti attano hitakāmā. Yatthetaṃ sabbaṃ samodhānaṃ gacchatīti yāsu sikkhāsu sabbametaṃ diyaḍḍhasikkhāpadasataṃ saṅgahaṃ gacchati. Paripūrakārī hotīti samattakārī hoti. Mattaso kārīti pamāṇena kārako, sabbena sabbaṃ kātuṃ na sakkotīti attho. Khuddānukhuddakānīti cattāri pārājikāni ṭhapetvā sesasikkhāpadāni. Tatrāpi saṅghādisesaṃ khuddakaṃ, thullaccayaṃ anukhuddakaṃ nāma. Thullaccayañca khuddakaṃ, pācittiyaṃ anukhuddakaṃ nāma, pācittiyañca khuddakaṃ, pāṭidesaniyadukkaṭadubbhāsitāni anukhuddakāni nāma. Ime pana aṅguttaramahānikāyavaḷañjanakaācariyā ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā sesāni sabbānipi khuddānukhuddakānī’’ti vadanti. Tāni āpajjatipi vuṭṭhātipīti ettha pana khīṇāsavo tāva lokavajjaṃ nāpajjati, paṇṇattivajjameva āpajjati. Āpajjanto ca kāyenapi vācāyapi cittenapi āpajjati. Kāyena āpajjanto kuṭikārasahaseyyādīni āpajjati, vācāya āpajjanto sañcarittapadasodhammādīni, cittena āpajjanto rūpiyapaṭiggahaṇaṃ āpajjati. Sekkhesupi eseva nayo. Na hi mettha, bhikkhave, abhabbatā vuttāti, bhikkhave, na hi mayā ettha evarūpaṃ āpattiṃ āpajjane ca vuṭṭhāne ca ariyapuggalassa abhabbatā kathitā. Ādibrahmacariyakānīti maggabrahmacariyassa ādibhūtāni cattāri mahāsīlasikkhāpadāni. Brahmacariyasāruppānīti tāniyeva catumaggabrahmacariyassa sāruppāni anucchavikāni. Tatthāti tesu sikkhāpadesu. Dhuvasīloti nibaddhasīlo. Ṭhitasīloti patiṭṭhitasīlo. Sotāpannoti sotasaṅkhātena maggena phalaṃ āpanno. Avinipātadhammoti catūsu apāyesu apatanasabhāvo. Niyatoti sotāpattimagganiyāmena niyato. Sambodhiparāyaṇoti uparimaggattayasambodhiparāyaṇo.
तनुत्ताति तनुभावो। सकदागामिनो हि रागादयो अब्भपटलं विय मच्छिकापत्तं विय च तनुका होन्ति, न बहला। ओरम्भागियानन्ति हेट्ठाभागियानं। संयोजनानन्ति बन्धनानं। परिक्खयाति परिक्खयेन। ओपपातिको होतीति उप्पन्नको होति। तत्थ परिनिब्बायीति हेट्ठा अनोतरित्वा उपरियेव परिनिब्बानधम्मो। अनावत्तिधम्मोति योनिगतिवसेन अनागमनधम्मो।
Tanuttāti tanubhāvo. Sakadāgāmino hi rāgādayo abbhapaṭalaṃ viya macchikāpattaṃ viya ca tanukā honti, na bahalā. Orambhāgiyānanti heṭṭhābhāgiyānaṃ. Saṃyojanānanti bandhanānaṃ. Parikkhayāti parikkhayena. Opapātiko hotīti uppannako hoti. Tattha parinibbāyīti heṭṭhā anotaritvā upariyeva parinibbānadhammo. Anāvattidhammoti yonigativasena anāgamanadhammo.
पदेसं पदेसकारीतिआदीसु पदेसकारी पुग्गलो नाम सोतापन्नो च सकदागामी च अनागामी च, सो पदेसमेव सम्पादेति। परिपूरकारी नाम अरहा, सो परिपूरमेव सम्पादेति। अवञ्झानीति अतुच्छानि सफलानि सउद्रयानीति अत्थो। इधापि तिस्सो सिक्खा मिस्सकाव कथिता।
Padesaṃ padesakārītiādīsu padesakārī puggalo nāma sotāpanno ca sakadāgāmī ca anāgāmī ca, so padesameva sampādeti. Paripūrakārī nāma arahā, so paripūrameva sampādeti. Avañjhānīti atucchāni saphalāni saudrayānīti attho. Idhāpi tisso sikkhā missakāva kathitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ६. पठमसिक्खासुत्तं • 6. Paṭhamasikkhāsuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ६. पठमसिक्खासुत्तवण्णना • 6. Paṭhamasikkhāsuttavaṇṇanā
