Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
౫. పఠమసీలసుత్తవణ్ణనా
5. Paṭhamasīlasuttavaṇṇanā
౩౨. పఞ్చమే పాపకేన చ సీలేనాతి పాపకం నామ సీలం సీలభేదకరో అసంవరోతి వదన్తి. తత్థ యది అసంవరో అసీలమేవ తందుస్సీల్యభావతో, కథం సీలన్తి వుచ్చతి? తత్థాయం అధిప్పాయో సియా – యథా నామ లోకే అదిట్ఠం ‘‘దిట్ఠ’’న్తి వుచ్చతి, అసీలవా ‘‘సీలవా’’తి, ఏవమిధాపి అసీలమ్పి అసంవరోపి ‘‘సీల’’న్తి వోహరీయతి. అథ వా ‘‘కతమే చ, థపతి, అకుసలా సీలా? అకుసలం కాయకమ్మం, అకుసలం వచీకమ్మం, పాపకో ఆజీవో’’తి (మ॰ ని॰ ౨.౨౬౪) వచనతో అకుసలధమ్మేసుపి అత్థేవ సీలసమఞ్ఞా, తస్మా పరిచయవసేన సభావసిద్ధి వియ పకతిభూతో సబ్బో సమాచారో ‘‘సీల’’న్తి వుచ్చతి. తత్థ యం అకోసల్లసమ్భూతట్ఠేన అకుసలం లామకం, తం సన్ధాయాహ ‘‘పాపకేన చ సీలేనా’’తి. పాపికాయ చ దిట్ఠియాతి సబ్బాపి మిచ్ఛాదిట్ఠియో పాపికావ. విసేసతో పన అహేతుకదిట్ఠి, అకిరియదిట్ఠి, నత్థికదిట్ఠీతి ఇమా తివిధా దిట్ఠియో పాపికతరా. తత్థ పాపకేన సీలేన సమన్నాగతో పుగ్గలో పయోగవిపన్నో హోతి, పాపికాయ దిట్ఠియా సమన్నాగతో ఆసయవిపన్నో హోతి, ఏవం పయోగాసయవిపన్నో పుగ్గలో నిరయూపగో హోతియేవ. తేన వుత్తం ‘‘ఇమేహి ఖో, భిక్ఖవే, ద్వీహి ధమ్మేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో యథాభతం నిక్ఖిత్తో, ఏవం నిరయే’’తి. ఏత్థ చ ‘‘ద్వీహి ధమ్మేహి సమన్నాగతో’’తి ఇదం లక్ఖణవచనం దట్ఠబ్బం, న తన్తినిద్దేసో. యథా తం లోకే ‘‘యదిమే బ్యాధితా సియుం, ఇమేసం ఇదం భేసజ్జం దాతబ్బ’’న్తి. అఞ్ఞేసుపి ఈదిసేసు ఠానేసు ఏసేవ నయో. దుప్పఞ్ఞోతి నిప్పఞ్ఞో.
32. Pañcame pāpakena ca sīlenāti pāpakaṃ nāma sīlaṃ sīlabhedakaro asaṃvaroti vadanti. Tattha yadi asaṃvaro asīlameva taṃdussīlyabhāvato, kathaṃ sīlanti vuccati? Tatthāyaṃ adhippāyo siyā – yathā nāma loke adiṭṭhaṃ ‘‘diṭṭha’’nti vuccati, asīlavā ‘‘sīlavā’’ti, evamidhāpi asīlampi asaṃvaropi ‘‘sīla’’nti voharīyati. Atha vā ‘‘katame ca, thapati, akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ, akusalaṃ vacīkammaṃ, pāpako ājīvo’’ti (ma. ni. 2.264) vacanato akusaladhammesupi attheva sīlasamaññā, tasmā paricayavasena sabhāvasiddhi viya pakatibhūto sabbo samācāro ‘‘sīla’’nti vuccati. Tattha yaṃ akosallasambhūtaṭṭhena akusalaṃ lāmakaṃ, taṃ sandhāyāha ‘‘pāpakena ca sīlenā’’ti. Pāpikāya ca diṭṭhiyāti sabbāpi micchādiṭṭhiyo pāpikāva. Visesato pana ahetukadiṭṭhi, akiriyadiṭṭhi, natthikadiṭṭhīti imā tividhā diṭṭhiyo pāpikatarā. Tattha pāpakena sīlena samannāgato puggalo payogavipanno hoti, pāpikāya diṭṭhiyā samannāgato āsayavipanno hoti, evaṃ payogāsayavipanno puggalo nirayūpago hotiyeva. Tena vuttaṃ ‘‘imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato puggalo yathābhataṃ nikkhitto, evaṃ niraye’’ti. Ettha ca ‘‘dvīhi dhammehi samannāgato’’ti idaṃ lakkhaṇavacanaṃ daṭṭhabbaṃ, na tantiniddeso. Yathā taṃ loke ‘‘yadime byādhitā siyuṃ, imesaṃ idaṃ bhesajjaṃ dātabba’’nti. Aññesupi īdisesu ṭhānesu eseva nayo. Duppaññoti nippañño.
పఞ్చమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౫. పఠమసీలసుత్తం • 5. Paṭhamasīlasuttaṃ