| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៥. បឋមសីលសុត្តវណ្ណនា
5. Paṭhamasīlasuttavaṇṇanā
៣២. បញ្ចមេ បាបកេន ច សីលេនាតិ បាបកំ នាម សីលំ សីលភេទករោ អសំវរោតិ វទន្តិ។ តត្ថ យទិ អសំវរោ អសីលមេវ តំទុស្សីល្យភាវតោ, កថំ សីលន្តិ វុច្ចតិ? តត្ថាយំ អធិប្បាយោ សិយា – យថា នាម លោកេ អទិដ្ឋំ ‘‘ទិដ្ឋ’’ន្តិ វុច្ចតិ, អសីលវា ‘‘សីលវា’’តិ, ឯវមិធាបិ អសីលម្បិ អសំវរោបិ ‘‘សីល’’ន្តិ វោហរីយតិ។ អថ វា ‘‘កតមេ ច, ថបតិ, អកុសលា សីលា? អកុសលំ កាយកម្មំ, អកុសលំ វចីកម្មំ, បាបកោ អាជីវោ’’តិ (ម. និ. ២.២៦៤) វចនតោ អកុសលធម្មេសុបិ អត្ថេវ សីលសមញ្ញា, តស្មា បរិចយវសេន សភាវសិទ្ធិ វិយ បកតិភូតោ សព្ពោ សមាចារោ ‘‘សីល’’ន្តិ វុច្ចតិ។ តត្ថ យំ អកោសល្លសម្ភូតដ្ឋេន អកុសលំ លាមកំ, តំ សន្ធាយាហ ‘‘បាបកេន ច សីលេនា’’តិ។ បាបិកាយ ច ទិដ្ឋិយាតិ សព្ពាបិ មិច្ឆាទិដ្ឋិយោ បាបិកាវ។ វិសេសតោ បន អហេតុកទិដ្ឋិ, អកិរិយទិដ្ឋិ, នត្ថិកទិដ្ឋីតិ ឥមា តិវិធា ទិដ្ឋិយោ បាបិកតរា។ តត្ថ បាបកេន សីលេន សមន្នាគតោ បុគ្គលោ បយោគវិបន្នោ ហោតិ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ អាសយវិបន្នោ ហោតិ, ឯវំ បយោគាសយវិបន្នោ បុគ្គលោ និរយូបគោ ហោតិយេវ។ តេន វុត្តំ ‘‘ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វីហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ បុគ្គលោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ, ឯវំ និរយេ’’តិ។ ឯត្ថ ច ‘‘ទ្វីហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ’’តិ ឥទំ លក្ខណវចនំ ទដ្ឋព្ពំ, ន តន្តិនិទ្ទេសោ។ យថា តំ លោកេ ‘‘យទិមេ ព្យាធិតា សិយុំ, ឥមេសំ ឥទំ ភេសជ្ជំ ទាតព្ព’’ន្តិ។ អញ្ញេសុបិ ឦទិសេសុ ឋានេសុ ឯសេវ នយោ។ ទុប្បញ្ញោតិ និប្បញ្ញោ។
32. Pañcame pāpakena ca sīlenāti pāpakaṃ nāma sīlaṃ sīlabhedakaro asaṃvaroti vadanti. Tattha yadi asaṃvaro asīlameva taṃdussīlyabhāvato, kathaṃ sīlanti vuccati? Tatthāyaṃ adhippāyo siyā – yathā nāma loke adiṭṭhaṃ ‘‘diṭṭha’’nti vuccati, asīlavā ‘‘sīlavā’’ti, evamidhāpi asīlampi asaṃvaropi ‘‘sīla’’nti voharīyati. Atha vā ‘‘katame ca, thapati, akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ, akusalaṃ vacīkammaṃ, pāpako ājīvo’’ti (ma. ni. 2.264) vacanato akusaladhammesupi attheva sīlasamaññā, tasmā paricayavasena sabhāvasiddhi viya pakatibhūto sabbo samācāro ‘‘sīla’’nti vuccati. Tattha yaṃ akosallasambhūtaṭṭhena akusalaṃ lāmakaṃ, taṃ sandhāyāha ‘‘pāpakena ca sīlenā’’ti. Pāpikāya ca diṭṭhiyāti sabbāpi micchādiṭṭhiyo pāpikāva. Visesato pana ahetukadiṭṭhi, akiriyadiṭṭhi, natthikadiṭṭhīti imā tividhā diṭṭhiyo pāpikatarā. Tattha pāpakena sīlena samannāgato puggalo payogavipanno hoti, pāpikāya diṭṭhiyā samannāgato āsayavipanno hoti, evaṃ payogāsayavipanno puggalo nirayūpago hotiyeva. Tena vuttaṃ ‘‘imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato puggalo yathābhataṃ nikkhitto, evaṃ niraye’’ti. Ettha ca ‘‘dvīhi dhammehi samannāgato’’ti idaṃ lakkhaṇavacanaṃ daṭṭhabbaṃ, na tantiniddeso. Yathā taṃ loke ‘‘yadime byādhitā siyuṃ, imesaṃ idaṃ bhesajjaṃ dātabba’’nti. Aññesupi īdisesu ṭhānesu eseva nayo. Duppaññoti nippañño.
បញ្ចមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៥. បឋមសីលសុត្តំ • 5. Paṭhamasīlasuttaṃ
