| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมานวตฺถุ-อฎฺฐกถา • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
๘. ปฐมสูจิวิมานวณฺณนา
8. Paṭhamasūcivimānavaṇṇanā
อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานนฺติ สูจิวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเนฯ เตน สมเยน อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส จีวรกมฺมํ กาตพฺพํ โหติ, อโตฺถ จ โหติ สูจิยาฯ โส ราชคเห ปิณฺฑาย จรโนฺต กมฺมารสฺส เคหทฺวาเร อฎฺฐาสิฯ ตํ ทิสฺวา กมฺมาโร อาห ‘‘เกน, ภเนฺต, อโตฺถ’’ติ? ‘‘จีวรกมฺมํ กาตพฺพํ อตฺถิ, สูจิยา อโตฺถ’’ติฯ กมฺมาโร ปสนฺนมานโส กตปริโยสิตา เทฺว สูจิโย ทตฺวา ‘‘ปุนปิ, ภเนฺต, สูจิยา อเตฺถ สติ มม อาจิเกฺขยฺยาถา’’ติ วตฺวา ปญฺจปติฎฺฐิเตน วนฺทิฯ เถโร ตสฺส อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิฯ โส อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตาวติํเสสุ อุปฺปชฺชิฯ อถ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เทวจาริกํ จรโนฺต ตํ เทวปุตฺตํ อิมาหิ คาถาหิ ปุจฺฉิ –
Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti sūcivimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena āyasmato sāriputtassa cīvarakammaṃ kātabbaṃ hoti, attho ca hoti sūciyā. So rājagahe piṇḍāya caranto kammārassa gehadvāre aṭṭhāsi. Taṃ disvā kammāro āha ‘‘kena, bhante, attho’’ti? ‘‘Cīvarakammaṃ kātabbaṃ atthi, sūciyā attho’’ti. Kammāro pasannamānaso katapariyositā dve sūciyo datvā ‘‘punapi, bhante, sūciyā atthe sati mama ācikkheyyāthā’’ti vatvā pañcapatiṭṭhitena vandi. Thero tassa anumodanaṃ katvā pakkāmi. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu uppajji. Atha āyasmā mahāmoggallāno devacārikaṃ caranto taṃ devaputtaṃ imāhi gāthāhi pucchi –
๙๔๔.
944.
‘‘อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ…เป.…
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ…pe…
วโณฺณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
๙๔๘. ‘‘โส เทวปุโตฺต อตฺตมโน…เป.… ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ’’ฯ
948. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
๙๔๙.
949.
‘‘ยํ ททาติ น ตํ โหติ, ยเญฺจว ทชฺชา ตเญฺจว เสโยฺย;
‘‘Yaṃ dadāti na taṃ hoti, yañceva dajjā tañceva seyyo;
สูจิ ทินฺนา สูจิเมว เสโยฺยฯ
Sūci dinnā sūcimeva seyyo.
๙๕๐.
950.
‘‘เตน เมตาทิโส วโณฺณ…เป.…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
วโณฺณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
๙๔๙. ตตฺถ ยํ ททาตีติ ยาทิสํ เทยฺยธมฺมํ ททาติฯ น ตํ โหตีติ ตสฺส ตาทิสเมว ผลํ น โหติฯ อถ โข เขตฺตสมฺปตฺติยา จ จิตฺตสมฺปตฺติยา จ ตโต วิปุลตรํ อุฬารตรเมว ผลํ โหติฯ ตสฺมา ยเญฺจว ทชฺชา ตเญฺจว เสโยฺยติ ยํกิญฺจิเทว วิชฺชมานํ ทชฺชา ทเทยฺย, ตเญฺจว ตเทว เสโยฺย, ยสฺส กสฺสจิ อนวชฺชสฺส เทยฺยธมฺมสฺส ทานเมว เสโยฺย, กสฺมา? มยา หิ สูจิ ทินฺนา สูจิเมว เสโยฺย, สูจิทานเมว มยฺหํ เสยฺยํ ชาตํ, ยโต อยมีทิสี สมฺปตฺติ ลทฺธาติ อธิปฺปาโยฯ
949. Tattha yaṃ dadātīti yādisaṃ deyyadhammaṃ dadāti. Na taṃ hotīti tassa tādisameva phalaṃ na hoti. Atha kho khettasampattiyā ca cittasampattiyā ca tato vipulataraṃ uḷāratarameva phalaṃ hoti. Tasmā yañceva dajjā tañceva seyyoti yaṃkiñcideva vijjamānaṃ dajjā dadeyya, tañceva tadeva seyyo, yassa kassaci anavajjassa deyyadhammassa dānameva seyyo, kasmā? Mayā hi sūci dinnā sūcimeva seyyo, sūcidānameva mayhaṃ seyyaṃ jātaṃ, yato ayamīdisī sampatti laddhāti adhippāyo.
สูจิวิมานวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sūcivimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / วิมานวตฺถุปาฬิ • Vimānavatthupāḷi / ๘. ปฐมสูจิวิมานวตฺถุ • 8. Paṭhamasūcivimānavatthu
