| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
९. पठमसुक्कासुत्तवण्णना
9. Paṭhamasukkāsuttavaṇṇanā
२४३. नवमे रथिकाय रथिकन्ति एकं रथिकं गहेत्वा ततो अपरं गच्छन्तो रथिकाय रथिकं उपसङ्कमन्तो नाम होति। सिङ्घाटकेपि एसेव नयो। एत्थ च रथिकाति रच्छा। सिङ्घाटकन्ति चतुक्कं। किं मे कताति किं इमे कता? किं करोन्तीति अत्थो। मधुपीताव सेयरेति गन्धमधुपानं पीता विय सयन्ति। गन्धमधुपानं पीतो किर सीसं उक्खिपितुं न सक्कोति, असञ्ञी हुत्वा सयतेव। तस्मा एवमाह।
243. Navame rathikāya rathikanti ekaṃ rathikaṃ gahetvā tato aparaṃ gacchanto rathikāya rathikaṃ upasaṅkamanto nāma hoti. Siṅghāṭakepi eseva nayo. Ettha ca rathikāti racchā. Siṅghāṭakanti catukkaṃ. Kiṃ me katāti kiṃ ime katā? Kiṃ karontīti attho. Madhupītāvaseyareti gandhamadhupānaṃ pītā viya sayanti. Gandhamadhupānaṃ pīto kira sīsaṃ ukkhipituṃ na sakkoti, asaññī hutvā sayateva. Tasmā evamāha.
तञ्च पन अप्पटिवानीयन्ति तञ्च पन धम्मं अप्पटिवानीयं देसेति। बाहिरकञ्हि सुमधुरम्पि भोजनं पुनप्पुनं भुञ्जन्तस्स न रुच्चति, ‘‘अपनेथ, किं इमिना’’ति? पटिवानेतब्बं अपनेतब्बं होति, न एवमयं धम्मो। इमं हि धम्मं पण्डिता वस्ससतम्पि वस्ससहस्सम्पि सुणन्ता तित्तिं न गच्छन्ति। तेनाह ‘‘अप्पटिवानीय’’न्ति। असेचनकमोजवन्ति अनासित्तकं ओजवन्तं। यथा हि बाहिरानि असम्भिन्नपायासादीनिपि सप्पिमधुसक्खराहि आसित्तानि योजितानेव मधुरानि ओजवन्तानि होन्ति, न एवमयं धम्मो। अयं हि अत्तनो धम्मताय मधुरो चेव ओजवा च, न अञ्ञेन उपसित्तो। तेनाह ‘‘असेचनकमोजव’’न्ति। पिवन्ति मञ्ञे सप्पञ्ञाति पण्डितपुरिसा पिवन्ति विय। वलाहकमेव पन्थगूति वलाहकन्तरतो निक्खन्तउदकं घम्माभितत्ता पथिका विय। नवमं।
Tañca pana appaṭivānīyanti tañca pana dhammaṃ appaṭivānīyaṃ deseti. Bāhirakañhi sumadhurampi bhojanaṃ punappunaṃ bhuñjantassa na ruccati, ‘‘apanetha, kiṃ iminā’’ti? Paṭivānetabbaṃ apanetabbaṃ hoti, na evamayaṃ dhammo. Imaṃ hi dhammaṃ paṇḍitā vassasatampi vassasahassampi suṇantā tittiṃ na gacchanti. Tenāha ‘‘appaṭivānīya’’nti. Asecanakamojavanti anāsittakaṃ ojavantaṃ. Yathā hi bāhirāni asambhinnapāyāsādīnipi sappimadhusakkharāhi āsittāni yojitāneva madhurāni ojavantāni honti, na evamayaṃ dhammo. Ayaṃ hi attano dhammatāya madhuro ceva ojavā ca, na aññena upasitto. Tenāha ‘‘asecanakamojava’’nti. Pivanti maññe sappaññāti paṇḍitapurisā pivanti viya. Valāhakameva panthagūti valāhakantarato nikkhantaudakaṃ ghammābhitattā pathikā viya. Navamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. पठमसुक्कासुत्तं • 9. Paṭhamasukkāsuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ९. पठमसुक्कासुत्तवण्णना • 9. Paṭhamasukkāsuttavaṇṇanā
