| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๙. ปฐมสุกฺกาสุตฺตวณฺณนา
9. Paṭhamasukkāsuttavaṇṇanā
๒๔๓. นวเม รถิกาย รถิกนฺติ เอกํ รถิกํ คเหตฺวา ตโต อปรํ คจฺฉโนฺต รถิกาย รถิกํ อุปสงฺกมโนฺต นาม โหติฯ สิงฺฆาฎเกปิ เอเสว นโยฯ เอตฺถ จ รถิกาติ รจฺฉาฯ สิงฺฆาฎกนฺติ จตุกฺกํฯ กิํ เม กตาติ กิํ อิเม กตา? กิํ กโรนฺตีติ อโตฺถฯ มธุปีตาว เสยเรติ คนฺธมธุปานํ ปีตา วิย สยนฺติฯ คนฺธมธุปานํ ปีโต กิร สีสํ อุกฺขิปิตุํ น สโกฺกติ, อสญฺญี หุตฺวา สยเตวฯ ตสฺมา เอวมาหฯ
243. Navame rathikāya rathikanti ekaṃ rathikaṃ gahetvā tato aparaṃ gacchanto rathikāya rathikaṃ upasaṅkamanto nāma hoti. Siṅghāṭakepi eseva nayo. Ettha ca rathikāti racchā. Siṅghāṭakanti catukkaṃ. Kiṃ me katāti kiṃ ime katā? Kiṃ karontīti attho. Madhupītāvaseyareti gandhamadhupānaṃ pītā viya sayanti. Gandhamadhupānaṃ pīto kira sīsaṃ ukkhipituṃ na sakkoti, asaññī hutvā sayateva. Tasmā evamāha.
ตญฺจ ปน อปฺปฎิวานียนฺติ ตญฺจ ปน ธมฺมํ อปฺปฎิวานียํ เทเสติฯ พาหิรกญฺหิ สุมธุรมฺปิ โภชนํ ปุนปฺปุนํ ภุญฺชนฺตสฺส น รุจฺจติ, ‘‘อปเนถ, กิํ อิมินา’’ติ? ปฎิวาเนตพฺพํ อปเนตพฺพํ โหติ, น เอวมยํ ธโมฺมฯ อิมํ หิ ธมฺมํ ปณฺฑิตา วสฺสสตมฺปิ วสฺสสหสฺสมฺปิ สุณนฺตา ติตฺติํ น คจฺฉนฺติฯ เตนาห ‘‘อปฺปฎิวานีย’’นฺติฯ อเสจนกโมชวนฺติ อนาสิตฺตกํ โอชวนฺตํฯ ยถา หิ พาหิรานิ อสมฺภินฺนปายาสาทีนิปิ สปฺปิมธุสกฺขราหิ อาสิตฺตานิ โยชิตาเนว มธุรานิ โอชวนฺตานิ โหนฺติ, น เอวมยํ ธโมฺมฯ อยํ หิ อตฺตโน ธมฺมตาย มธุโร เจว โอชวา จ, น อเญฺญน อุปสิโตฺตฯ เตนาห ‘‘อเสจนกโมชว’’นฺติฯ ปิวนฺติ มเญฺญ สปฺปญฺญาติ ปณฺฑิตปุริสา ปิวนฺติ วิยฯ วลาหกเมว ปนฺถคูติ วลาหกนฺตรโต นิกฺขนฺตอุทกํ ฆมฺมาภิตตฺตา ปถิกา วิยฯ นวมํฯ
Tañca pana appaṭivānīyanti tañca pana dhammaṃ appaṭivānīyaṃ deseti. Bāhirakañhi sumadhurampi bhojanaṃ punappunaṃ bhuñjantassa na ruccati, ‘‘apanetha, kiṃ iminā’’ti? Paṭivānetabbaṃ apanetabbaṃ hoti, na evamayaṃ dhammo. Imaṃ hi dhammaṃ paṇḍitā vassasatampi vassasahassampi suṇantā tittiṃ na gacchanti. Tenāha ‘‘appaṭivānīya’’nti. Asecanakamojavanti anāsittakaṃ ojavantaṃ. Yathā hi bāhirāni asambhinnapāyāsādīnipi sappimadhusakkharāhi āsittāni yojitāneva madhurāni ojavantāni honti, na evamayaṃ dhammo. Ayaṃ hi attano dhammatāya madhuro ceva ojavā ca, na aññena upasitto. Tenāha ‘‘asecanakamojava’’nti. Pivanti maññe sappaññāti paṇḍitapurisā pivanti viya. Valāhakameva panthagūti valāhakantarato nikkhantaudakaṃ ghammābhitattā pathikā viya. Navamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๙. ปฐมสุกฺกาสุตฺตํ • 9. Paṭhamasukkāsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๙. ปฐมสุกฺกาสุตฺตวณฺณนา • 9. Paṭhamasukkāsuttavaṇṇanā
