| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๑. ปฐมสุตฺตนฺตนิเทฺทโส
1. Paṭhamasuttantaniddeso
กถํ ทุกฺขํ ตถเฎฺฐน สจฺจํ? จตฺตาโร ทุกฺขสฺส ทุกฺขฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ ทุกฺขสฺส ปีฬนโฎฺฐ, สงฺขตโฎฺฐ, สนฺตาปโฎฺฐ, วิปริณามโฎฺฐ – อิเม จตฺตาโร ทุกฺขสฺส ทุกฺขฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ เอวํ ทุกฺขํ ตถเฎฺฐน สจฺจํฯ
Kathaṃ dukkhaṃ tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho – ime cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ dukkhaṃ tathaṭṭhena saccaṃ.
กถํ สมุทโย ตถเฎฺฐน สจฺจํ? จตฺตาโร สมุทยสฺส สมุทยฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ สมุทยสฺส อายูหนโฎฺฐ, นิทานโฎฺฐ, สํโยคโฎฺฐ ปลิโพธโฎฺฐ – อิเม จตฺตาโร สมุทยสฺส สมุทยฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ เอวํ สมุทโย ตถเฎฺฐน สจฺจํฯ
Kathaṃ samudayo tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho palibodhaṭṭho – ime cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ samudayo tathaṭṭhena saccaṃ.
กถํ นิโรโธ ตถเฎฺฐน สจฺจํ? จตฺตาโร นิโรธสฺส นิโรธฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ นิโรธสฺส นิสฺสรณโฎฺฐ, วิเวกโฎฺฐ, อสงฺขตโฎฺฐ, อมตโฎฺฐ – อิเม จตฺตาโร นิโรธสฺส นิโรธฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ เอวํ นิโรโธ ตถเฎฺฐน สจฺจํฯ
Kathaṃ nirodho tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro nirodhassa nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Nirodhassa nissaraṇaṭṭho, vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho – ime cattāro nirodhassa nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ nirodho tathaṭṭhena saccaṃ.
กถํ มโคฺค ตถเฎฺฐน สจฺจํ? จตฺตาโร มคฺคสฺส มคฺคฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ มคฺคสฺส นิยฺยานโฎฺฐ, เหตุโฎฺฐ, ทสฺสนโฎฺฐ, อาธิปเตยฺยโฎฺฐ – อิเม จตฺตาโร มคฺคสฺส มคฺคฎฺฐา ตถา อวิตถา อนญฺญถาฯ เอวํ มโคฺค ตถเฎฺฐน สจฺจํฯ
Kathaṃ maggo tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Maggassa niyyānaṭṭho, hetuṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho – ime cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ maggo tathaṭṭhena saccaṃ.
๙. กติหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? จตูหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ตถเฎฺฐน, อนตฺตเฎฺฐน, สจฺจเฎฺฐน, ปฎิเวธเฎฺฐน – อิเมหิ จตูหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
9. Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Tathaṭṭhena, anattaṭṭhena, saccaṭṭhena, paṭivedhaṭṭhena – imehi catūhākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? จตูหากาเรหิ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ทุกฺขโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, สมุทยสฺส สมุทยโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, นิโรธสฺส นิโรธโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, มคฺคสฺส มคฺคโฎฺฐ ตถโฎฺฐ – อิเมหิ จตูหากาเรหิ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho – imehi catūhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ อนตฺตเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? จตูหากาเรหิ อนตฺตเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ทุกฺขโฎฺฐ อนตฺตโฎฺฐ, สมุทยสฺส สมุทยโฎฺฐ อนตฺตโฎฺฐ, นิโรธสฺส นิโรธโฎฺฐ อนตฺตโฎฺฐ, มคฺคสฺส มคฺคโฎฺฐ อนตฺตโฎฺฐ – อิเมหิ จตูหากาเรหิ อนตฺตเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ anattaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho anattaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho anattaṭṭho, maggassa maggaṭṭho anattaṭṭho – imehi catūhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ สจฺจเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? จตูหากาเรหิ สจฺจเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ทุกฺขโฎฺฐ สจฺจโฎฺฐ, สมุทยสฺส สมุทยโฎฺฐ สจฺจโฎฺฐ, นิโรธสฺส นิโรธโฎฺฐ สจฺจโฎฺฐ, มคฺคสฺส มคฺคโฎฺฐ สจฺจโฎฺฐ – อิเมหิ จตูหากาเรหิ สจฺจเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ saccaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho saccaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho saccaṭṭho, maggassa maggaṭṭho saccaṭṭho – imehi catūhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ ปฎิเวธเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? จตูหากาเรหิ ปฎิเวธเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ทุกฺขโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, สมุทยสฺส สมุทยโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ นิโรธสฺส นิโรธโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, มคฺคสฺส มคฺคโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ – อิเมหิ จตูหากาเรหิ ปฎิเวธเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivedhaṭṭho – imehi catūhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
๑๐. กติหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? ยํ อนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ, ยํ ทุกฺขํ ตํ อนิจฺจํ, ยํ อนิจฺจญฺจ ทุกฺขญฺจ ตํ อนตฺตาฯ ยํ อนิจฺจญฺจ ทุกฺขญฺจ อนตฺตา จ ตํ ตถํฯ ยํ อนิจฺจํ จ ทุกฺขญฺจ อนตฺตา จ ตถญฺจ ตํ สจฺจํฯ ยํ อนิจฺจญฺจ ทุกฺขญฺจ อนตฺตา จ ตถญฺจ สจฺจญฺจ ตํ เอกสงฺคหิตํฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
10. Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Yaṃ aniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ taṃ aniccaṃ, yaṃ aniccañca dukkhañca taṃ anattā. Yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca taṃ tathaṃ. Yaṃ aniccaṃ ca dukkhañca anattā ca tathañca taṃ saccaṃ. Yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca tathañca saccañca taṃ ekasaṅgahitaṃ. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กติหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? นวหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ตถเฎฺฐน, อนตฺตเฎฺฐน, สจฺจเฎฺฐน, ปฎิเวธเฎฺฐน, อภิญฺญเฎฺฐน, ปริญฺญเฎฺฐน, ปหานเฎฺฐน, ภาวนเฎฺฐน, สจฺฉิกิริยเฎฺฐน – อิเมหิ นวหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Navahākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Tathaṭṭhena, anattaṭṭhena, saccaṭṭhena, paṭivedhaṭṭhena, abhiññaṭṭhena, pariññaṭṭhena, pahānaṭṭhena, bhāvanaṭṭhena, sacchikiriyaṭṭhena – imehi navahākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? นวหากาเรหิ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ทุกฺขโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, สมุทยสฺส สมุทยโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, นิโรธสฺส นิโรธโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, มคฺคสฺส มคฺคโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, อภิญฺญาย อภิญฺญโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, ปริญฺญาย ปริญฺญโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, ปหานสฺส ปหานโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, ภาวนาย ภาวนโฎฺฐ ตถโฎฺฐ, สจฺฉิกิริยาย สจฺฉิกิริยโฎฺฐ ตถโฎฺฐ – อิเมหิ นวหากาเรหิ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Navahākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho tathaṭṭho, pariññāya pariññaṭṭho tathaṭṭho, pahānassa pahānaṭṭho tathaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho tathaṭṭho, sacchikiriyāya sacchikiriyaṭṭho tathaṭṭho – imehi navahākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ อนตฺตเฎฺฐน… สจฺจเฎฺฐน… ปฎิเวธเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? นวหากาเรหิ ปฎิเวธเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ทุกฺขโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, สมุทยสฺส สมุทยโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, นิโรธสฺส นิโรธโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, มคฺคสฺส มคฺคโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, อภิญฺญาย อภิญฺญโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, ปริญฺญาย ปริญฺญโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, ปหานสฺส ปหานโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, ภาวนาย ภาวนโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ, สจฺฉิกิริยาย สจฺฉิกิริยโฎฺฐ ปฎิเวธโฎฺฐ – อิเมหิ นวหากาเรหิ ปฎิเวธเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ anattaṭṭhena… saccaṭṭhena… paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivedhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyāya sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho – imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
๑๑. กติหากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? ทฺวาทสหิ อากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ตถเฎฺฐน, อนตฺตเฎฺฐน, สจฺจเฎฺฐน, ปฎิเวธเฎฺฐน, อภิชานนเฎฺฐน, ปริชานนเฎฺฐน, ธมฺมเฎฺฐน, ตถเฎฺฐน, ญาตเฎฺฐน, สจฺฉิกิริยเฎฺฐน, ผสฺสนเฎฺฐน, อภิสมยเฎฺฐน – อิเมหิ ทฺวาทสหิ อากาเรหิ จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
11. Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Dvādasahi ākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Tathaṭṭhena, anattaṭṭhena, saccaṭṭhena, paṭivedhaṭṭhena, abhijānanaṭṭhena, parijānanaṭṭhena, dhammaṭṭhena, tathaṭṭhena, ñātaṭṭhena, sacchikiriyaṭṭhena, phassanaṭṭhena, abhisamayaṭṭhena – imehi dvādasahi ākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? โสฬสหิ อากาเรหิ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ปีฬนโฎฺฐ, สงฺขตโฎฺฐ, สนฺตาปโฎฺฐ, วิปริณามโฎฺฐ, ตถโฎฺฐ; สมุทยสฺส อายูหนโฎฺฐ, นิทานโฎฺฐ, สํโยคโฎฺฐ, ปลิโพธโฎฺฐ ตถโฎฺฐ; นิโรธสฺส นิสฺสรณโฎฺฐ, วิเวกโฎฺฐ, อสงฺขตโฎฺฐ, อมตโฎฺฐ ตถโฎฺฐ; มคฺคสฺส นิยฺยานโฎฺฐ, เหตุโฎฺฐ, ทสฺสนโฎฺฐ, อาธิปเตยฺยโฎฺฐ ตถโฎฺฐ – อิเมหิ โสฬสหิ อากาเรหิ ตถเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho, tathaṭṭho; samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho, palibodhaṭṭho tathaṭṭho; nirodhassa nissaraṇaṭṭho, vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho tathaṭṭho; maggassa niyyānaṭṭho, hetuṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho tathaṭṭho – imehi soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
กถํ อนตฺตเฎฺฐน…เป.… สจฺจเฎฺฐน… ปฎิเวธเฎฺฐน… อภิชานนเฎฺฐน… ปริชานนเฎฺฐน… ธมฺมเฎฺฐน… ตถเฎฺฐน… ญาตเฎฺฐน… สจฺฉิกิริยเฎฺฐน… ผสฺสนเฎฺฐน… อภิสมยเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิ? โสฬสหิ อากาเรหิ อภิสมยเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ ทุกฺขสฺส ปีฬนโฎฺฐ, สงฺขตโฎฺฐ, สนฺตาปโฎฺฐ, วิปริณามโฎฺฐ, อภิสมยโฎฺฐ; สมุทยสฺส อายูหนโฎฺฐ, นิทานโฎฺฐ, สํโยคโฎฺฐ, ปลิโพธโฎฺฐ, อภิสมยโฎฺฐ; นิโรธสฺส นิสฺสรณโฎฺฐ , วิเวกโฎฺฐ, อสงฺขตโฎฺฐ, อมตโฎฺฐ, อภิสมยโฎฺฐ; มคฺคสฺส นิยฺยานโฎฺฐ, เหตุโฎฺฐ, ทสฺสนโฎฺฐ, อาธิปเตยฺยโฎฺฐ, อภิสมยโฎฺฐ – อิเมหิ โสฬสหิ อากาเรหิ อภิสมยเฎฺฐน จตฺตาริ สจฺจานิ เอกสงฺคหิตานิฯ ยํ เอกสงฺคหิตํ ตํ เอกตฺตํฯ เอกตฺตํ เอเกน ญาเณน ปฎิวิชฺฌตีติ – จตฺตาริ สจฺจานิ เอกปฺปฎิเวธานิฯ
Kathaṃ anattaṭṭhena…pe… saccaṭṭhena… paṭivedhaṭṭhena… abhijānanaṭṭhena… parijānanaṭṭhena… dhammaṭṭhena… tathaṭṭhena… ñātaṭṭhena… sacchikiriyaṭṭhena… phassanaṭṭhena… abhisamayaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho, abhisamayaṭṭho; samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho, palibodhaṭṭho, abhisamayaṭṭho; nirodhassa nissaraṇaṭṭho , vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho, abhisamayaṭṭho; maggassa niyyānaṭṭho, hetuṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho, abhisamayaṭṭho – imehi soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
๑๒. สจฺจานํ กติ ลกฺขณานิ? สจฺจานํ เทฺว ลกฺขณานิฯ สงฺขตลกฺขณญฺจ, อสงฺขตลกฺขณญฺจ – สจฺจานํ อิมานิ เทฺว ลกฺขณานิฯ
12. Saccānaṃ kati lakkhaṇāni? Saccānaṃ dve lakkhaṇāni. Saṅkhatalakkhaṇañca, asaṅkhatalakkhaṇañca – saccānaṃ imāni dve lakkhaṇāni.
สจฺจานํ กติ ลกฺขณานิ? สจฺจานํ ฉ ลกฺขณานิฯ สงฺขตานํ สจฺจานํ อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตานํ อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ อสงฺขตสฺส สจฺจสฺส น อุปฺปาโท ปญฺญายติ , น วโย ปญฺญายติ, น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ – สจฺจานํ อิมานิ ฉ ลกฺขณานิฯ
Saccānaṃ kati lakkhaṇāni? Saccānaṃ cha lakkhaṇāni. Saṅkhatānaṃ saccānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitānaṃ aññathattaṃ paññāyati asaṅkhatassa saccassa na uppādo paññāyati , na vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati – saccānaṃ imāni cha lakkhaṇāni.
สจฺจานํ กติ ลกฺขณานิ? สจฺจานํ ทฺวาทส ลกฺขณานิฯ ทุกฺขสจฺจสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ; สมุทยสจฺจสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ; มคฺคสจฺจสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ; นิโรธสจฺจสฺส น อุปฺปาโท ปญฺญายติ, น วโย ปญฺญายติ, น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ – สจฺจานํ อิมานิ ทฺวาทส ลกฺขณานิฯ
Saccānaṃ kati lakkhaṇāni? Saccānaṃ dvādasa lakkhaṇāni. Dukkhasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati; samudayasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati; maggasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati; nirodhasaccassa na uppādo paññāyati, na vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati – saccānaṃ imāni dvādasa lakkhaṇāni.
จตุนฺนํ สจฺจานํ กติ กุสลา, กติ อกุสลา, กติ อพฺยากตา? สมุทยสจฺจํ อกุสลํ, มคฺคสจฺจํ กุสลํ , นิโรธสจฺจํ อพฺยากตํฯ ทุกฺขสจฺจํ สิยา กุสลํ, สิยา อกุสลํ, สิยา อพฺยากตํฯ
Catunnaṃ saccānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā? Samudayasaccaṃ akusalaṃ, maggasaccaṃ kusalaṃ , nirodhasaccaṃ abyākataṃ. Dukkhasaccaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ.
สิยา ตีณิ สจฺจานิ เอกสเจฺจน สงฺคหิตานิ, เอกสจฺจํ ตีหิ สเจฺจหิ สงฺคหิตํ? วตฺถุวเสน ปริยาเยน สิยาติฯ กถญฺจ สิยา? ยํ ทุกฺขสจฺจํ อกุสลํ, สมุทยสจฺจํ อกุสลํ – เอวํ อกุสลเฎฺฐน เทฺว สจฺจานิ เอกสเจฺจน สงฺคหิตานิ, เอกสจฺจํ ทฺวีหิ สเจฺจหิ สงฺคหิตํฯ ยํ ทุกฺขสจฺจํ กุสลํ, มคฺคสจฺจํ กุสลํ – เอวํ กุสลเฎฺฐน เทฺว สจฺจานิ เอกสเจฺจน สงฺคหิตานิ , เอกสจฺจํ ทฺวีหิ สเจฺจหิ สงฺคหิตํฯ ยํ ทุกฺขสจฺจํ อพฺยากตํ, นิโรธสจฺจํ อพฺยากตํ – เอวํ อพฺยากตเฎฺฐน เทฺว สจฺจานิ เอกสเจฺจน สงฺคหิตานิ, เอกสจฺจํ ทฺวีหิ สเจฺจหิ สงฺคหิตํฯ เอวํ สิยา ตีณิ สจฺจานิ เอกสเจฺจน สงฺคหิตานิ, เอกสจฺจํ ตีหิ สเจฺจหิ สงฺคหิตํ วตฺถุวเสน ปริยาเยนาติฯ
Siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ tīhi saccehi saṅgahitaṃ? Vatthuvasena pariyāyena siyāti. Kathañca siyā? Yaṃ dukkhasaccaṃ akusalaṃ, samudayasaccaṃ akusalaṃ – evaṃ akusalaṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Yaṃ dukkhasaccaṃ kusalaṃ, maggasaccaṃ kusalaṃ – evaṃ kusalaṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni , ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Yaṃ dukkhasaccaṃ abyākataṃ, nirodhasaccaṃ abyākataṃ – evaṃ abyākataṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Evaṃ siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ tīhi saccehi saṅgahitaṃ vatthuvasena pariyāyenāti.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๑. ปฐมสุตฺตนฺตนิเทฺทสวณฺณนา • 1. Paṭhamasuttantaniddesavaṇṇanā
