Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൩. ഗഹപതിവഗ്ഗോ
3. Gahapativaggo
൧. പഠമഉഗ്ഗസുത്തം
1. Paṭhamauggasuttaṃ
൨൧. ഏകം സമയം ഭഗവാ വേസാലിയം വിഹരതി മഹാവനേ കൂടാഗാരസാലായം . തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി ‘‘അട്ഠഹി, ഭിക്ഖവേ, അച്ഛരിയേഹി അബ്ഭുതേഹി ധമ്മേഹി 1 സമന്നാഗതം ഉഗ്ഗം ഗഹപതിം വേസാലികം ധാരേഥാ’’തി. ഇദമവോച ഭഗവാ. ഇദം വത്വാന സുഗതോ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പാവിസി.
21. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ . Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘aṭṭhahi, bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi 2 samannāgataṃ uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ dhārethā’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ യേന ഉഗ്ഗസ്സ ഗഹപതിനോ വേസാലികസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. അഥ ഖോ ഉഗ്ഗോ ഗഹപതി വേസാലികോ യേന സോ ഭിക്ഖു തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം ഭിക്ഖും അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ ഉഗ്ഗം ഗഹപതിം വേസാലികം സോ ഭിക്ഖു ഏതദവോച –
Atha kho aññataro bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena uggassa gahapatino vesālikassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho uggo gahapati vesāliko yena so bhikkhu tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ bhikkhuṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ so bhikkhu etadavoca –
‘‘അട്ഠഹി ഖോ ത്വം, ഗഹപതി, അച്ഛരിയേഹി അബ്ഭുതേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭഗവതാ ബ്യാകതോ. കതമേ തേ, ഗഹപതി, അട്ഠ അച്ഛരിയാ അബ്ഭുതാ ധമ്മാ, യേഹി ത്വം സമന്നാഗതോ ഭഗവതാ ബ്യാകതോ’’തി? ‘‘ന ഖോ അഹം, ഭന്തേ, ജാനാമി – കതമേഹി അട്ഠഹി അച്ഛരിയേഹി അബ്ഭുതേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭഗവതാ ബ്യാകതോതി. അപി ച, ഭന്തേ, യേ മേ അട്ഠ അച്ഛരിയാ അബ്ഭുതാ ധമ്മാ സംവിജ്ജന്തി, തം സുണോഹി, സാധുകം മനസി കരോഹി; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഗഹപതീ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഉഗ്ഗസ്സ ഗഹപതിനോ വേസാലികസ്സ പച്ചസ്സോസി. ഉഗ്ഗോ ഗഹപതി വേസാലികോ ഏതദവോച – ‘‘യദാഹം, ഭന്തേ, ഭഗവന്തം പഠമം ദൂരതോവ അദ്ദസം; സഹ ദസ്സനേനേവ മേ, ഭന്തേ , ഭഗവതോ ചിത്തം പസീദി. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, പഠമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി’’.
‘‘Aṭṭhahi kho tvaṃ, gahapati, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākato. Katame te, gahapati, aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā, yehi tvaṃ samannāgato bhagavatā byākato’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, bhante, jānāmi – katamehi aṭṭhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākatoti. Api ca, bhante, ye me aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā saṃvijjanti, taṃ suṇohi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, gahapatī’’ti kho so bhikkhu uggassa gahapatino vesālikassa paccassosi. Uggo gahapati vesāliko etadavoca – ‘‘yadāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ paṭhamaṃ dūratova addasaṃ; saha dassaneneva me, bhante , bhagavato cittaṃ pasīdi. Ayaṃ kho me, bhante, paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati’’.
‘‘സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, പസന്നചിത്തോ ഭഗവന്തം പയിരുപാസിം. തസ്സ മേ ഭഗവാ അനുപുബ്ബിം കഥം കഥേസി , സേയ്യഥിദം – ദാനകഥം സീലകഥം സഗ്ഗകഥം; കാമാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം പകാസേസി. യദാ മം ഭഗവാ അഞ്ഞാസി കല്ലചിത്തം മുദുചിത്തം വിനീവരണചിത്തം ഉദഗ്ഗചിത്തം പസന്നചിത്തം, അഥ യാ ബുദ്ധാനം സാമുക്കംസികാ ധമ്മദേസനാ തം പകാസേസി – ദുക്ഖം, സമുദയം, നിരോധം, മഗ്ഗം. സേയ്യഥാപി നാമ സുദ്ധം വത്ഥം അപഗതകാളകം സമ്മദേവ രജനം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ; ഏവമേവം ഖോ മേ തസ്മിംയേവ ആസനേ വിരജം വീതമലം ധമ്മചക്ഖും ഉദപാദി – ‘യം കിഞ്ചി സമുദയധമ്മം, സബ്ബം തം നിരോധധമ്മ’ന്തി. സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, ദിട്ഠധമ്മോ പത്തധമ്മോ വിദിതധമ്മോ പരിയോഗാള്ഹധമ്മോ തിണ്ണവിചികിച്ഛോ വിഗതകഥംകഥോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ അപരപ്പച്ചയോ സത്ഥുസാസനേ തത്ഥേവ ബുദ്ധഞ്ച ധമ്മഞ്ച സങ്ഘഞ്ച സരണം അഗമാസിം, ബ്രഹ്മചരിയപഞ്ചമാനി ച സിക്ഖാപദാനി സമാദിയിം. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, ദുതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി.
‘‘So kho ahaṃ, bhante, pasannacitto bhagavantaṃ payirupāsiṃ. Tassa me bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi , seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ; kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā maṃ bhagavā aññāsi kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya; evamevaṃ kho me tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti. So kho ahaṃ, bhante, diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane tattheva buddhañca dhammañca saṅghañca saraṇaṃ agamāsiṃ, brahmacariyapañcamāni ca sikkhāpadāni samādiyiṃ. Ayaṃ kho me, bhante, dutiyo acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati.
‘‘തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ചതസ്സോ കോമാരിയോ പജാപതിയോ അഹേസും. അഥ ഖ്വാഹം, ഭന്തേ, യേന താ പജാപതിയോ തേനുപസങ്കമിം; ഉപസങ്കമിത്വാ താ പജാപതിയോ ഏതദവചം – ‘മയാ ഖോ, ഭഗിനിയോ, ബ്രഹ്മചരിയപഞ്ചമാനി സിക്ഖാപദാനി സമാദിന്നാനി 3. യാ ഇച്ഛതി സാ ഇധേവ ഭോഗേ ച ഭുഞ്ജതു പുഞ്ഞാനി ച കരോതു, സകാനി വാ ഞാതികുലാനി ഗച്ഛതു. ഹോതി വാ പന പുരിസാധിപ്പായോ, കസ്സ വോ ദമ്മീ’തി? ഏവം വുത്തേ സാ, ഭന്തേ, ജേട്ഠാ പജാപതി മം ഏതദവോച – ‘ഇത്ഥന്നാമസ്സ മം, അയ്യപുത്ത, പുരിസസ്സ ദേഹീ’തി. അഥ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, തം പുരിസം പക്കോസാപേത്വാ വാമേന ഹത്ഥേന പജാപതിം ഗഹേത്വാ ദക്ഖിണേന ഹത്ഥേന ഭിങ്ഗാരം ഗഹേത്വാ തസ്സ പുരിസസ്സ ഓണോജേസിം. കോമാരിം ഖോ പനാഹം, ഭന്തേ, ദാരം പരിച്ചജന്തോ നാഭിജാനാമി ചിത്തസ്സ അഞ്ഞഥത്തം. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, തതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി.
‘‘Tassa mayhaṃ, bhante, catasso komāriyo pajāpatiyo ahesuṃ. Atha khvāhaṃ, bhante, yena tā pajāpatiyo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā tā pajāpatiyo etadavacaṃ – ‘mayā kho, bhaginiyo, brahmacariyapañcamāni sikkhāpadāni samādinnāni 4. Yā icchati sā idheva bhoge ca bhuñjatu puññāni ca karotu, sakāni vā ñātikulāni gacchatu. Hoti vā pana purisādhippāyo, kassa vo dammī’ti? Evaṃ vutte sā, bhante, jeṭṭhā pajāpati maṃ etadavoca – ‘itthannāmassa maṃ, ayyaputta, purisassa dehī’ti. Atha kho ahaṃ, bhante, taṃ purisaṃ pakkosāpetvā vāmena hatthena pajāpatiṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena bhiṅgāraṃ gahetvā tassa purisassa oṇojesiṃ. Komāriṃ kho panāhaṃ, bhante, dāraṃ pariccajanto nābhijānāmi cittassa aññathattaṃ. Ayaṃ kho me, bhante, tatiyo acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati.
‘‘സംവിജ്ജന്തി ഖോ പന മേ, ഭന്തേ, കുലേ ഭോഗാ. തേ ച ഖോ അപ്പടിവിഭത്താ സീലവന്തേഹി കല്യാണധമ്മേഹി. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, ചതുത്ഥോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി.
‘‘Saṃvijjanti kho pana me, bhante, kule bhogā. Te ca kho appaṭivibhattā sīlavantehi kalyāṇadhammehi. Ayaṃ kho me, bhante, catuttho acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati.
‘‘യം ഖോ പനാഹം, ഭന്തേ, ഭിക്ഖും പയിരുപാസാമി; സക്കച്ചംയേവ പയിരുപാസാമി, നോ അസക്കച്ചം. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, പഞ്ചമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി.
‘‘Yaṃ kho panāhaṃ, bhante, bhikkhuṃ payirupāsāmi; sakkaccaṃyeva payirupāsāmi, no asakkaccaṃ. Ayaṃ kho me, bhante, pañcamo acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati.
‘‘സോ ചേ, ഭന്തേ, മേ ആയസ്മാ ധമ്മം ദേസേതി; സക്കച്ചംയേവ സുണോമി, നോ അസക്കച്ചം. നോ ചേ മേ സോ ആയസ്മാ ധമ്മം ദേസേതി, അഹമസ്സ ധമ്മം ദേസേമി. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ ഛട്ഠോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി.
‘‘So ce, bhante, me āyasmā dhammaṃ deseti; sakkaccaṃyeva suṇomi, no asakkaccaṃ. No ce me so āyasmā dhammaṃ deseti, ahamassa dhammaṃ desemi. Ayaṃ kho me, bhante chaṭṭho acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati.
‘‘അനച്ഛരിയം ഖോ പന മം, ഭന്തേ, ദേവതാ ഉപസങ്കമിത്വാ ആരോചേന്തി – ‘സ്വാക്ഖാതോ, ഗഹപതി, ഭഗവതാ ധമ്മോ’തി. ഏവം വുത്തേ അഹം, ഭന്തേ, താ ദേവതാ ഏവം വദാമി – ‘വദേയ്യാഥ വാ ഏവം ഖോ തുമ്ഹേ ദേവതാ നോ വാ വദേയ്യാഥ, അഥ ഖോ സ്വാക്ഖാതോ ഭഗവതാ ധമ്മോ’തി. ന ഖോ പനാഹം, ഭന്തേ, അഭിജാനാമി തതോനിദാനം ചിത്തസ്സ ഉന്നതിം 5 – ‘മം വാ ദേവതാ ഉപസങ്കമന്തി, അഹം വാ ദേവതാഹി സദ്ധിം സല്ലപാമീ’തി. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, സത്തമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി.
‘‘Anacchariyaṃ kho pana maṃ, bhante, devatā upasaṅkamitvā ārocenti – ‘svākkhāto, gahapati, bhagavatā dhammo’ti. Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, tā devatā evaṃ vadāmi – ‘vadeyyātha vā evaṃ kho tumhe devatā no vā vadeyyātha, atha kho svākkhāto bhagavatā dhammo’ti. Na kho panāhaṃ, bhante, abhijānāmi tatonidānaṃ cittassa unnatiṃ 6 – ‘maṃ vā devatā upasaṅkamanti, ahaṃ vā devatāhi saddhiṃ sallapāmī’ti. Ayaṃ kho me, bhante, sattamo acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati.
‘‘യാനിമാനി, ഭന്തേ, ഭഗവതാ ദേസിതാനി പഞ്ചോരമ്ഭാഗിയാനി സംയോജനാനി, നാഹം തേസം കിഞ്ചി അത്തനി അപ്പഹീനം സമനുപസ്സാമി. അയം ഖോ മേ, ഭന്തേ, അട്ഠമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സംവിജ്ജതി. ഇമേ ഖോ മേ, ഭന്തേ, അട്ഠ അച്ഛരിയാ അബ്ഭുതാ ധമ്മാ സംവിജ്ജന്തി. ന ച ഖോ അഹം ജാനാമി – കതമേഹി ചാഹം 7 അട്ഠഹി അച്ഛരിയേഹി അബ്ഭുതേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭഗവതാ ബ്യാകതോ’’തി.
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni, nāhaṃ tesaṃ kiñci attani appahīnaṃ samanupassāmi. Ayaṃ kho me, bhante, aṭṭhamo acchariyo abbhuto dhammo saṃvijjati. Ime kho me, bhante, aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā saṃvijjanti. Na ca kho ahaṃ jānāmi – katamehi cāhaṃ 8 aṭṭhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākato’’ti.
അഥ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഉഗ്ഗസ്സ ഗഹപതിനോ വേസാലികസ്സ നിവേസനേ പിണ്ഡപാതം ഗഹേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമി. അഥ ഖോ സോ ഭിക്ഖു പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ ഭിക്ഖു യാവതകോ അഹോസി ഉഗ്ഗേന ഗഹപതിനാ വേസാലികേന സദ്ധിം കഥാസല്ലാപോ, തം സബ്ബം ഭഗവതോ ആരോചേസി.
Atha kho so bhikkhu uggassa gahapatino vesālikassa nivesane piṇḍapātaṃ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu yāvatako ahosi uggena gahapatinā vesālikena saddhiṃ kathāsallāpo, taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
‘‘സാധു സാധു, ഭിക്ഖു! യഥാ തം ഉഗ്ഗോ ഗഹപതി വേസാലികോ സമ്മാ ബ്യാകരമാനോ ബ്യാകരേയ്യ, ഇമേഹേവ ഖോ, ഭിക്ഖു, അട്ഠഹി അച്ഛരിയേഹി അബ്ഭുതേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഉഗ്ഗോ ഗഹപതി വേസാലികോ മയാ ബ്യാകതോ. ഇമേഹി ച പന, ഭിക്ഖു, അട്ഠഹി അച്ഛരിയേഹി അബ്ഭുതേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതം ഉഗ്ഗം ഗഹപതിം വേസാലികം ധാരേഹീ’’തി. പഠമം.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Yathā taṃ uggo gahapati vesāliko sammā byākaramāno byākareyya, imeheva kho, bhikkhu, aṭṭhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato uggo gahapati vesāliko mayā byākato. Imehi ca pana, bhikkhu, aṭṭhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataṃ uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ dhārehī’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧. പഠമഉഗ്ഗസുത്തവണ്ണനാ • 1. Paṭhamauggasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൭. പഠമഉഗ്ഗസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-7. Paṭhamauggasuttādivaṇṇanā