| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
८. पठमउपक्खटसिक्खापदवण्णना
8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
५२८-५३१. अट्ठमे यो कत्ताति दायकं सन्धाय वुत्तं। पटो एव पटको। ‘‘अप्पग्घं चेतापेती’’ति इदं निस्सग्गियपाचित्तिया अनापत्तिं सन्धाय वुत्तं, विञ्ञत्तिपच्चया पन दुक्कटमेव। ‘‘पुब्बे अप्पवारितो’’ति हि सुत्ते विञ्ञत्तिकारणं वुत्तं। मातिकाट्ठकथायम्पि ‘‘चीवरे भिय्योकम्यता, अञ्ञातकविञ्ञत्ति, ताय च पटिलाभोति इमानेत्थ तीणि अङ्गानी’’ति (कङ्खा॰ अट्ठ॰ उपक्खटसिक्खापद) अञ्ञातकविञ्ञत्तिता पकासिता, केचि पन ‘‘दायकेन दातुकामोम्हीति अत्तनो सन्तिके अवुत्तेपि यदग्घनकं सो दातुकामो, तदग्घनकं आहरापेतुं वट्टति एवा’’ति वदन्ति, तं राजसिक्खापदट्ठकथायपि न समेति, दूतेन वा दायकेन वा ‘‘आयस्मन्तं उद्दिस्स चीवरचेतापन्नं आभत’’न्ति आरोचितेपि मुखवेवटियकप्पियकारकादीनं सन्तिका आहरापनस्स तत्थ पटिक्खित्तत्ता। वुत्तञ्हि तत्थ ‘‘इमे द्वे अनिद्दिट्ठकप्पियकारका नाम, एतेसु अञ्ञातकअप्पवारितेसु विय पटिपज्जितब्बं…पे॰… न किञ्चि वत्तब्बा। देसनामत्तमेव चेतं ‘दूतेन चीवरचेतापन्नं पहिणेय्या’ति सयं आहरित्वापि पिण्डपातादीनं अत्थाय ददन्तेसुपि एसेव नयो’’ति। मुखवेवटियकप्पियकारकादयो हि दायकेन परिच्चत्तेपि वत्थुम्हि ‘‘असुकस्स सन्तिके चीवरपिण्डपातादिं गण्हथा’’ति अनिद्दिट्ठत्ता एव ‘‘न किञ्चि वत्तब्बा’’ति वुत्तं, न पन तस्स वत्थुनो मुखवेवटियादीनं सन्तकत्ता, तस्मा इधापि दायकेन वा दूतेन वा ‘‘यं इच्छथ, तं वदथा’’ति अप्पवारितस्स वदतो दुक्कटमेव। अग्घवड्ढनकन्ति चीवरे अग्घवड्ढनकं निस्साय पवत्तं इदं सिक्खापदं, न पिण्डपातादीसु तेसु अग्घवड्ढनस्स दुक्कटमत्तत्ता, पणीतपिण्डपाते सुद्धिकपाचित्तियत्ता चाति गहेतब्बं। तेनेव ‘‘चीवरे भिय्योकम्यता’’ति अङ्गं वुत्तं।
528-531. Aṭṭhame yo kattāti dāyakaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭo eva paṭako. ‘‘Appagghaṃ cetāpetī’’ti idaṃ nissaggiyapācittiyā anāpattiṃ sandhāya vuttaṃ, viññattipaccayā pana dukkaṭameva. ‘‘Pubbe appavārito’’ti hi sutte viññattikāraṇaṃ vuttaṃ. Mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘cīvare bhiyyokamyatā, aññātakaviññatti, tāya ca paṭilābhoti imānettha tīṇi aṅgānī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. upakkhaṭasikkhāpada) aññātakaviññattitā pakāsitā, keci pana ‘‘dāyakena dātukāmomhīti attano santike avuttepi yadagghanakaṃ so dātukāmo, tadagghanakaṃ āharāpetuṃ vaṭṭati evā’’ti vadanti, taṃ rājasikkhāpadaṭṭhakathāyapi na sameti, dūtena vā dāyakena vā ‘‘āyasmantaṃ uddissa cīvaracetāpannaṃ ābhata’’nti ārocitepi mukhavevaṭiyakappiyakārakādīnaṃ santikā āharāpanassa tattha paṭikkhittattā. Vuttañhi tattha ‘‘ime dve aniddiṭṭhakappiyakārakā nāma, etesu aññātakaappavāritesu viya paṭipajjitabbaṃ…pe… na kiñci vattabbā. Desanāmattameva cetaṃ ‘dūtena cīvaracetāpannaṃ pahiṇeyyā’ti sayaṃ āharitvāpi piṇḍapātādīnaṃ atthāya dadantesupi eseva nayo’’ti. Mukhavevaṭiyakappiyakārakādayo hi dāyakena pariccattepi vatthumhi ‘‘asukassa santike cīvarapiṇḍapātādiṃ gaṇhathā’’ti aniddiṭṭhattā eva ‘‘na kiñci vattabbā’’ti vuttaṃ, na pana tassa vatthuno mukhavevaṭiyādīnaṃ santakattā, tasmā idhāpi dāyakena vā dūtena vā ‘‘yaṃ icchatha, taṃ vadathā’’ti appavāritassa vadato dukkaṭameva. Agghavaḍḍhanakanti cīvare agghavaḍḍhanakaṃ nissāya pavattaṃ idaṃ sikkhāpadaṃ, na piṇḍapātādīsu tesu agghavaḍḍhanassa dukkaṭamattattā, paṇītapiṇḍapāte suddhikapācittiyattā cāti gahetabbaṃ. Teneva ‘‘cīvare bhiyyokamyatā’’ti aṅgaṃ vuttaṃ.
पठमउपक्खटसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ८. उपक्खटसिक्खापदं • 8. Upakkhaṭasikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ८. पठमउपक्खटसिक्खापदवण्णना • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ८. पठमउपक्खटसिक्खापदवण्णना • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ८. पठमउपक्खटसिक्खापदवण्णना • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
