| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ಉರುವೇಲವಗ್ಗೋ
3. Uruvelavaggo
೧. ಪಠಮಉರುವೇಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Paṭhamauruvelasuttavaṇṇanā
೨೧. ತತಿಯಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಮಹಾವೇಲಾ ವಿಯ ಮಹಾವೇಲಾ, ವಿಪುಲವಾಲಿಕಪುಞ್ಜತಾಯ ಮಹನ್ತೋ ವೇಲಾತಟೋ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಹಾವಾಲಿಕರಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಉರು, ಮರು, ಸಿಕತಾ, ವಾಲುಕಾ, ವಣ್ಣು, ವಾಲಿಕಾತಿ ಇಮೇ ಸದ್ದಾ ಸಮಾನತ್ಥಾ, ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಉರೂತಿ ವಾಲಿಕಾ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।
21. Tatiyassa paṭhame mahāvelā viya mahāvelā, vipulavālikapuñjatāya mahanto velātaṭo viyāti attho. Tenāha ‘‘mahāvālikarāsīti attho’’ti. Uru, maru, sikatā, vālukā, vaṇṇu, vālikāti ime saddā samānatthā, byañjanameva nānaṃ. Tenāha ‘‘urūti vālikā vuccatī’’ti.
ನಜ್ಜಾತಿ ನದತಿ ಸದ್ದಾಯತೀತಿ ನದೀ, ತಸ್ಸಾ ನಜ್ಜಾ, ನದಿಯಾ ನಿನ್ನಗಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನೇರಞ್ಜರಾಯಾತಿ ‘‘ನೇಲಞ್ಜಲಾಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಲ-ಕಾರಸ್ಸ ರ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ನೇರಞ್ಜರಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಕದ್ದಮಸೇವಾಲಪಣಕಾದಿದೋಸರಹಿತಸಲಿಲಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇಚಿ ‘‘ನೀಲಂ-ಜಲಾಯಾತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ನೇರಞ್ಜರಾಯಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ನಾಮಮೇವ ವಾ ಏತಂ ತಸ್ಸಾ ನದಿಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸಾ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ಯತ್ಥ ಭಗವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ ಪನಾಯಂ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೋ ನಾಮ ಜಾತೋತಿ ಆಹ ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ವೇದೇ ಸಜ್ಝಾಯಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥಾ ಮಹಲ್ಲಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖೇಪಯುತ್ತಾನಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ವಸಿಂಸು, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೋತಿ ನಾಮಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ । ತತ್ರಾಯಂ ವಚನತ್ಥೋ – ನ ಜಪನ್ತೀತಿ ಅಜಪಾ, ಮನ್ತಾನಂ ಅನಜ್ಝಾಯಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಜಪಾಲನ್ತಿ ಆದಿಯನ್ತಿ ನಿವಾಸಂ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಜಪಾಲೋತಿ। ಅಪರೇ ಪನ ವದನ್ತಿ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯೇ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೇ ಅಜೇ ಅತ್ತನೋ ಛಾಯಾಯ ಪಾಲೇತಿ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘ಅಜಪಾಲೋ’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ರುಳ್ಹ’’ನ್ತಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಿ ನಾಮಮೇತಂ ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ।
Najjāti nadati saddāyatīti nadī, tassā najjā, nadiyā ninnagāyāti attho. Nerañjarāyāti ‘‘nelañjalāyā’’ti vattabbe la-kārassa ra-kāraṃ katvā ‘‘nerañjarāyā’’ti vuttaṃ, kaddamasevālapaṇakādidosarahitasalilāyāti attho. Keci ‘‘nīlaṃ-jalāyāti vattabbe nerañjarāyā’’ti vadanti. Nāmameva vā etaṃ tassā nadiyāti veditabbaṃ. Tassā nadiyā tīre yattha bhagavā vihāsi, taṃ dassetuṃ ‘‘ajapālanigrodhe’’ti vuttaṃ. Kasmā panāyaṃ ajapālanigrodho nāma jātoti āha ‘‘tassā’’tiādi. Keci pana ‘‘yasmā tattha vede sajjhāyituṃ asamatthā mahallakabrāhmaṇā pākāraparikkhepayuttāni nivesanāni katvā sabbe vasiṃsu, tasmāssa ajapālanigrodhoti nāmaṃ jāta’’nti vadanti . Tatrāyaṃ vacanattho – na japantīti ajapā, mantānaṃ anajjhāyakāti attho. Ajapālanti ādiyanti nivāsaṃ etthāti ajapāloti. Apare pana vadanti ‘‘yasmā majjhanhikasamaye antopaviṭṭhe aje attano chāyāya pāleti rakkhati, tasmā ‘ajapālo’tissa nāmaṃ ruḷha’’nti. Sabbatthāpi nāmametaṃ tassa rukkhassa.
ಪಠಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಪಠಮಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಅನುನಾಸಿಕಲೋಪೇನಾಯಂ ನಿದ್ದೇಸೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಪಠಮಮೇವಾ’’ತಿ। ಪಠಮನ್ತಿ ಚ ಭಾವನಪುಂಸಕನಿದ್ದೇಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೇ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ವಿತಕ್ಕೋತಿ ಅಯಂ ‘‘ಕಿನ್ನು ಖ್ವಾಹಂ…ಪೇ॰… ವಿಹರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತವಿತಕ್ಕೋ। ಹತ್ಥೀ ಚ ವಾನರೋ ಚ ತಿತ್ತಿರೋ ಚ ಹತ್ಥಿವಾನರತಿತ್ತಿರಾ।
Paṭhamābhisambuddhoti paṭhamaṃ abhisambuddho, anunāsikalopenāyaṃ niddeso. Tenevāha ‘‘sambuddho hutvā paṭhamamevā’’ti. Paṭhamanti ca bhāvanapuṃsakaniddeso, tasmā abhisambuddho hutvā paṭhamaṃ ajapālanigrodhe viharāmīti evamettha sambandho veditabbo. Ayaṃ vitakkoti ayaṃ ‘‘kinnu khvāhaṃ…pe… vihareyya’’nti evaṃ pavattavitakko. Hatthī ca vānaro ca tittiro ca hatthivānaratittirā.
ಯೇ ವುದ್ಧಮಪಚಾಯನ್ತೀತಿ ಜಾತಿವುದ್ಧೋ, ವಯೋವುದ್ಧೋ, ಗುಣವುದ್ಧೋತಿ ತಯೋ ವುದ್ಧಾ। ತೇಸು ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಜಾತಿವುದ್ಧೋ ನಾಮ, ವಯೇ ಠಿತೋ ವಯೋವುದ್ಧೋ ನಾಮ, ಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗುಣವುದ್ಧೋ ನಾಮ। ತೇಸು ಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಯೋವುದ್ಧೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವುದ್ಧೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಅಪಚಾಯನ್ತೀತಿ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿಕಾಕಮ್ಮೇನ ಪೂಜೇನ್ತಿ। ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದಾತಿ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದಾ ಕುಸಲಾ। ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ। ಪಾಸಂಸಾತಿ ಪಸಂಸಾರಹಾ। ಸಮ್ಪರಾಯೇ ಚ ಸುಗ್ಗತೀತಿ ಸಮ್ಪರೇತಬ್ಬೇ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಹಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬೇ ಪರಲೋಕೇಪಿ ತೇಸಂ ಸುಗತಿಯೇವ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಿಣ್ಡತ್ಥೋ – ಖತ್ತಿಯಾ ವಾ ಹೋನ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ವೇಸ್ಸಾ ವಾ ಸುದ್ದಾ ವಾ ಗಹಟ್ಠಾ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ವಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಸತ್ತಾ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಿತಿಕಮ್ಮೇನ ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ವಯೋವುದ್ಧಾನಂ ಅಪಚಿತಿಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇ ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಅತ್ತಭಾವೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಿತಿಕಾರಕಾತಿ ಪಸಂಸಂ ವಣ್ಣನಂ ಥೋಮನಂ ಲಭನ್ತಿ, ಕಾಯಸ್ಸ ಚ ಭೇದಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತೀತಿ।
Ye vuddhamapacāyantīti jātivuddho, vayovuddho, guṇavuddhoti tayo vuddhā. Tesu jātisampanno jātivuddho nāma, vaye ṭhito vayovuddho nāma, guṇasampanno guṇavuddho nāma. Tesu guṇasampanno vayovuddho imasmiṃ ṭhāne vuddhoti adhippeto. Apacāyantīti jeṭṭhāpacāyikākammena pūjenti. Dhammassa kovidāti jeṭṭhāpacāyanadhammassa kovidā kusalā. Diṭṭheva dhammeti imasmiṃyeva attabhāve. Pāsaṃsāti pasaṃsārahā. Samparāye ca suggatīti samparetabbe imaṃ lokaṃ hitvā gantabbe paralokepi tesaṃ sugatiyeva. Ayaṃ panettha piṇḍattho – khattiyā vā hontu brāhmaṇā vā vessā vā suddā vā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā tiracchānagatā vā, ye keci sattā jeṭṭhāpacitikammena sīlādiguṇasampannānaṃ vayovuddhānaṃ apacitiṃ karonti, te imasmiñca attabhāve jeṭṭhāpacitikārakāti pasaṃsaṃ vaṇṇanaṃ thomanaṃ labhanti, kāyassa ca bhedā sagge nibbattantīti.
ಅಞ್ಞಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪರಸ್ಮಿಂ। ಅತ್ತಾ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಞ್ಞೋ, ಪರೋ। ಸೋ ಪನೇತ್ಥ ನ ಯೋ ಕೋಚಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ಅಥ ಖೋ ಗರುಟ್ಠಾನಿಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಞ್ಚಿ ಗರುಟ್ಠಾನೇ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಪತಿಸ್ಸತಿ ಗರುನೋ ಆಣಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೀತಿ ಪತಿಸ್ಸೋ, ನ ಪತಿಸ್ಸೋ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಪತಿಸ್ಸಯರಹಿತೋ, ಗರುಪಸ್ಸಯರಹಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Aññasminti parasmiṃ. Attā na hotīti añño, paro. So panettha na yo koci adhippeto, atha kho garuṭṭhāniyo. Tenāha ‘‘kañci garuṭṭhāne aṭṭhapetvā’’ti. Patissati garuno āṇaṃ sampaṭicchatīti patisso, na patisso appatisso, patissayarahito, garupassayarahitoti attho.
ಸದೇವಕೇತಿ ಅವಯವೇನ ವಿಗ್ಗಹೋ ಸಮುದಾಯೋ ಸಮಾಸತ್ಥೋ। ಸದೇವಕಗ್ಗಹಣೇನ ಪಞ್ಚಕಾಮಾವಚರದೇವಗ್ಗಹಣಂ ಪಾರಿಸೇಸಞಾಯೇನ ಇತರೇಸಂ ಪದನ್ತರೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ। ಸಮಾರಕಗ್ಗಹಣೇನ ಛಟ್ಠಕಾಮಾವಚರದೇವಗ್ಗಹಣಂ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿಞಾಯೇನ। ತತ್ಥ ಹಿ ಮಾರೋ ಜಾತೋ ತನ್ನಿವಾಸೀ ಚ ಹೋತಿ। ಸಬ್ರಹ್ಮಕವಚನೇನ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾದಿಬ್ರಹ್ಮಗ್ಗಹಣಂ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿಞಾಯೇನೇವ। ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯಾತಿ ಸಾಸನಸ್ಸ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಗ್ಗಹಣಂ। ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಞ್ಚೇತಂ ಅಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ಅಸಮಿತಾಬಾಹಿತಪಾಪಾನಞ್ಚ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ತೇನೇವ ವಚನೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಕಾಮಂ ‘‘ಸದೇವಕೇ’’ತಿಆದಿವಿಸೇಸನಾನಂ ವಸೇನ ಸತ್ತವಿಸಯೋ ಲೋಕಸದ್ದೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ ತುಲ್ಯಯೋಗವಿಸಯತ್ತಾ ತೇಸಂ, ‘‘ಸಲೋಮಕೋ ಸಪಕ್ಖಕೋ’’ತಿಆದೀಸು ಪನ ಅತುಲ್ಯಯೋಗೇ ಅಯಂ ಸಮಾಸೋ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಬ್ಯಭಿಚಾರದಸ್ಸನತೋ ಪಜಾಗಹಣನ್ತಿ ಪಜಾವಚನೇನ ಸತ್ತಲೋಕಗ್ಗಹಣಂ।
Sadevaketi avayavena viggaho samudāyo samāsattho. Sadevakaggahaṇena pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ pārisesañāyena itaresaṃ padantarehi saṅgahitattā. Samārakaggahaṇena chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ paccāsattiñāyena. Tattha hi māro jāto tannivāsī ca hoti. Sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇaṃ paccāsattiñāyeneva. Sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāyāti sāsanassa paccatthikasamaṇabrāhmaṇaggahaṇaṃ. Nidassanamattañcetaṃ apaccatthikānaṃ asamitābāhitapāpānañca samaṇabrāhmaṇānaṃ teneva vacanena gahitattā. Kāmaṃ ‘‘sadevake’’tiādivisesanānaṃ vasena sattavisayo lokasaddoti viññāyati tulyayogavisayattā tesaṃ, ‘‘salomako sapakkhako’’tiādīsu pana atulyayoge ayaṃ samāso labbhatīti byabhicāradassanato pajāgahaṇanti pajāvacanena sattalokaggahaṇaṃ.
ದೇವಭಾವಸಾಮಞ್ಞೇನ ಮಾರಬ್ರಹ್ಮೇಸು ಗಹಿತೇಸುಪಿ ಇತರೇಹಿ ತೇಸಂ ಲಬ್ಭಮಾನವಿಸೇಸದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವಿಸುಂ ಗಹಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಮಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಮಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಮ್ಪಿ ವಿಚಕ್ಖುಕಮ್ಮಾಯ ಪಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸ’’ನ್ತಿ। ಉಪರೀತಿ ಉಪರಿಭಾಗೇ। ಬ್ರಹ್ಮಾತಿ ದಸಸಹಸ್ಸಿಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ತಥಾ ಚಾಹ ‘‘ದಸಹಿ ಅಙ್ಗುಲೀಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಇಧ ದೀಘನಿಕಾಯಾದಯೋ ವಿಯ ಬಾಹಿರಕಾನಮ್ಪಿ ಗನ್ಥನಿಕಾಯೋ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಏಕನಿಕಾಯಾದಿವಸೇನಾ’’ತಿ। ವತ್ಥುವಿಜ್ಜಾದೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನಾನಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹನ್ತಿ। ಯಥಾಸಕಂ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೇಹಿ ಪಜಾತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ಪಜಾ, ಸತ್ತನಿಕಾಯೋ, ತಸ್ಸಾ ಪಜಾಯ। ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯಾತಿ ವಾ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಮುತಿದೇವಗ್ಗಹಣಂ ತದವಸಿಟ್ಠಮನುಸ್ಸಲೋಕಗ್ಗಹಣಞ್ಚ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Devabhāvasāmaññena mārabrahmesu gahitesupi itarehi tesaṃ labbhamānavisesadassanatthaṃ visuṃ gahaṇanti dassento ‘‘māro nāmā’’tiādimāha. Māro brahmānampi vicakkhukammāya pahotīti āha ‘‘sabbesa’’nti. Uparīti uparibhāge. Brahmāti dasasahassibrahmānaṃ sandhāyāha. Tathā cāha ‘‘dasahi aṅgulīhī’’tiādi. Idha dīghanikāyādayo viya bāhirakānampi ganthanikāyo labbhatīti āha ‘‘ekanikāyādivasenā’’ti. Vatthuvijjādīti ādi-saddena vijjāṭṭhānāni saṅgayhanti. Yathāsakaṃ kammakilesehi pajātattā nibbattattā pajā, sattanikāyo, tassā pajāya. Sadevamanussāyāti vā iminā sammutidevaggahaṇaṃ tadavasiṭṭhamanussalokaggahaṇañca daṭṭhabbaṃ.
ಏವಂ ಭಾಗಸೋ ಲೋಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯೋಜನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅಭಾಗಸೋ ಲೋಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯೋಜನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಪಿಚೇತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಲೋಕವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ ‘‘ಲೋಕೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಕಮ್ಮಫಲಾನೀ’’ತಿ ಕತ್ವಾ। ಪಜಾವಸೇನ ‘‘ಹೇತುಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪಜಾತಾ’’ತಿ ಕತ್ವಾ। ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನತರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನತಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ‘‘ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸಾಲಿಕೇದಾರ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಜಾ॰ ೧.೧೪.೧) ವಿಯ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಧಿಕತರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಪರಿಪುಣ್ಣಞ್ಹಿ ಅಧಿಕತರನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ಅರಹತಿ। ಕಾರಣನ್ತಿ ಯುತ್ತಿಂ। ಅತ್ಥನ್ತಿ ಅವಿಪರೀತತ್ಥಂ। ವಡ್ಢಿನ್ತಿ ಅತಿವಡ್ಢಿನಿಮಿತ್ತಂ।
Evaṃ bhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetvā idāni abhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetuṃ ‘‘apicetthā’’tiādi vuttaṃ. Lokavasena vuttāni ‘‘lokīyanti ettha kammaṃ kammaphalānī’’ti katvā. Pajāvasena ‘‘hetupaccayehi pajātā’’ti katvā. Sīlasampannataranti ettha paripuṇṇasampannatā adhippetā ‘‘sampannaṃ sālikedāra’’ntiādīsu (jā. 1.14.1) viya. Tenāha ‘‘adhikataranti attho’’ti. Paripuṇṇañhi adhikataranti vattuṃ arahati. Kāraṇanti yuttiṃ. Atthanti aviparītatthaṃ. Vaḍḍhinti ativaḍḍhinimittaṃ.
ಇಮಿನಾ ವಚನೇನಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಅನನ್ತರಂ ವುತ್ತವಚನೇನ। ನ ಕೇವಲಂ ಇಮಿನಾವ, ಸುತ್ತನ್ತರಮ್ಪಿ ಆನೇತ್ವಾ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬೋತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನ ಮೇ ಆಚರಿಯೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನ ಮೇ ಆಚರಿಯೋ ಅತ್ಥೀತಿ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಆಚರಿಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಲೋಕಿಯಧಮ್ಮಾನಮ್ಪಿ ಯಾದಿಸೋ ಲೋಕನಾಥಸ್ಸ ಅಧಿಗಮೋ, ನ ತಾದಿಸೋ ಅಧಿಗಮೋ ಪರೂಪದೇಸೋ ಅತ್ಥಿ। ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇ ಪನಸ್ಸ ಲೇಸೋಪಿ ನತ್ಥಿ। ನತ್ಥಿ ಮೇ ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಮಯ್ಹಂ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಗುಣೇಹಿ ಪಟಿನಿಧಿಭೂತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಸರನ್ತಿ ಕರಣೇ ಏತಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸರನ್ತೇನಾ’’ತಿ, ಸರನ್ತಿ ವಾ ಸರಣಹೇತು ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Imināvacanenāti imasmiṃ sutte anantaraṃ vuttavacanena. Na kevalaṃ imināva, suttantarampi ānetvā paṭibāhitabboti dassento ‘‘na me ācariyo atthī’’tiādimāha. Tattha na me ācariyo atthīti lokuttaradhamme mayhaṃ ācariyo nāma natthi. Kiñcāpi lokiyadhammānampi yādiso lokanāthassa adhigamo, na tādiso adhigamo parūpadeso atthi. Lokuttaradhamme panassa lesopi natthi. Natthi me paṭipuggaloti mayhaṃ sīlādīhi guṇehi paṭinidhibhūto puggalo nāma natthi. Saranti karaṇe etaṃ paccattavacananti āha ‘‘sarantenā’’ti, saranti vā saraṇahetu cāti attho.
ಯತೋತಿ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ತೋಸದ್ದೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ’’ತಿ। ರತ್ತಿಯೋ ಜಾನನ್ತೀತಿ ರತ್ತಞ್ಞೂ, ಅತ್ತನೋ ಪಬ್ಬಜಿತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಬಹೂ ರತ್ತಿಯೋ ಜಾನನ್ತಿ, ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ರತ್ತಞ್ಞೂನಂ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ರತ್ತಞ್ಞುಮಹನ್ತಂ। ಭಾವಪ್ಪಧಾನೋ ಏಸ ನಿದ್ದೇಸೋ। ‘‘ರತ್ತಞ್ಞುಮಹತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಥೇರನವಮಜ್ಝಿಮಾನಂ ವಸೇನ ವಿಪುಲಭಾವೋ ವೇಪುಲ್ಲಮಹನ್ತಂ। ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾದಿವಸೇನ ವಿಪುಲಭಾವೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಹನ್ತಂ। ವಿಸಿಟ್ಠಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಲಾಭಸ್ಸ ವಿಪುಲಭಾವೋ ಲಾಭಗ್ಗಮಹನ್ತಂ। ಚತುಬ್ಬಿಧೇನ ಮಹನ್ತೇನಾತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೇನ ಮಹನ್ತಭಾವೇನ। ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ದುಸ್ಸಯುಗದಾನಕಾಲೇತಿ ಭಗವತೋ ಸಙ್ಘೇ ಗಾರವಸ್ಸ ಪಾಕಟಕಾಲದಸ್ಸನಮತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಭಗವಾ ತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಸಙ್ಘೇ ಗಾರವರಹಿತೋ ವಿಹಾಸಿ।
Yatoti bhummatthe tosaddoti āha ‘‘yasmiṃ kāle’’ti. Rattiyo jānantīti rattaññū, attano pabbajitadivasato paṭṭhāya bahū rattiyo jānanti, cirapabbajitāti vuttaṃ hoti. Rattaññūnaṃ mahantabhāvo rattaññumahantaṃ. Bhāvappadhāno esa niddeso. ‘‘Rattaññumahatta’’nti vā pāṭho. Esa nayo sesesupi. Theranavamajjhimānaṃ vasena vipulabhāvo vepullamahantaṃ. Sikkhattayasaṅgahitassa sāsanabrahmacariyassa jhānābhiññādivasena vipulabhāvo brahmacariyamahantaṃ. Visiṭṭhassa paccayalābhassa vipulabhāvo lābhaggamahantaṃ. Catubbidhena mahantenāti catubbidhena mahantabhāvena. Mahāpajāpatiyā dussayugadānakāleti bhagavato saṅghe gāravassa pākaṭakāladassanamattaṃ. Na hi bhagavā tato pubbe saṅghe gāravarahito vihāsi.
ಪಠಮಉರುವೇಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamauruvelasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧. ಪಠಮಉರುವೇಲಸುತ್ತಂ • 1. Paṭhamauruvelasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಪಠಮಉರುವೇಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Paṭhamauruvelasuttavaṇṇanā
