| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៧. បឋមវេរសុត្តវណ្ណនា
7. Paṭhamaverasuttavaṇṇanā
២៧. សត្តមេ (សំ. និ. ដី. ២.២៤១) យតោតិ យស្មិំ កាលេ។ អយញ្ហិ តោ-សទ្ទោ ទា-សទ្ទោ វិយ ឥធ កាលវិសយោ, យទាតិ វុត្តំ ហោតិ។ ភយានិ វេរានីតិ ភីយតេ ភយំ, ភយេន យោគា, ភាយិតព្ពេន វា ភយំ ឯវ វេរប្បសវដ្ឋេន វេរន្តិ ច លទ្ធនាមា ចេតនាទយោ។ បាណាតិបាតាទយោ ហិ យស្ស បវត្តន្តិ, យញ្ច ឧទ្ទិស្ស បវត្តីយន្តិ, ឧភយេសញ្ច វេរាវហា, តតោ ឯវ ចេតេ ភាយិតព្ពា វេរសញ្ជនកា នាមាតិ។ សោតស្ស អរិយមគ្គស្ស អាទិតោ បជ្ជនំ បដិបត្តិ អធិគមោ សោតាបត្តិ។ តទត្ថាយ តត្ថ បតិដ្ឋិតស្ស ច អង្គានិ សោតាបត្តិយង្គានិ។ ទុវិធញ្ហិ (សំ. និ. អដ្ឋ. ២.២.៤១) សោតាបត្តិយង្គំ សោតាបត្តិអត្ថាយ ច អង្គំ ការណំ, យំ សោតាបត្តិមគ្គប្បដិលាភតោ បុព្ពភាគេ សោតាបត្តិប្បដិលាភាយ សំវត្តតិ, ‘‘សប្បុរិសសំសេវោ សទ្ធម្មស្សវនំ យោនិសោមនសិការោ ធម្មានុធម្មបដិបត្តី’’តិ (ទី. និ. ៣.៣១១) ឯវំ អាគតំ។ បដិលទ្ធគុណស្ស ច សោតាបត្តិំ បត្វា ឋិតស្ស អង្គំ, យំ ‘‘សោតាបន្នស្ស អង្គ’’ន្តិបិ វុច្ចតិ ‘‘សោតាបន្នោ អង្គីយតិ ញាយតិ ឯតេនា’’តិ កត្វា, ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទាទីនំ ឯតំ អធិវចនំ។ ឥទមិធាធិប្បេតំ។
27. Sattame (saṃ. ni. ṭī. 2.241) yatoti yasmiṃ kāle. Ayañhi to-saddo dā-saddo viya idha kālavisayo, yadāti vuttaṃ hoti. Bhayāni verānīti bhīyate bhayaṃ, bhayena yogā, bhāyitabbena vā bhayaṃ eva verappasavaṭṭhena veranti ca laddhanāmā cetanādayo. Pāṇātipātādayo hi yassa pavattanti, yañca uddissa pavattīyanti, ubhayesañca verāvahā, tato eva cete bhāyitabbā verasañjanakā nāmāti. Sotassa ariyamaggassa ādito pajjanaṃ paṭipatti adhigamo sotāpatti. Tadatthāya tattha patiṭṭhitassa ca aṅgāni sotāpattiyaṅgāni. Duvidhañhi (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.41) sotāpattiyaṅgaṃ sotāpattiatthāya ca aṅgaṃ kāraṇaṃ, yaṃ sotāpattimaggappaṭilābhato pubbabhāge sotāpattippaṭilābhāya saṃvattati, ‘‘sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammapaṭipattī’’ti (dī. ni. 3.311) evaṃ āgataṃ. Paṭiladdhaguṇassa ca sotāpattiṃ patvā ṭhitassa aṅgaṃ, yaṃ ‘‘sotāpannassa aṅga’’ntipi vuccati ‘‘sotāpanno aṅgīyati ñāyati etenā’’ti katvā, buddhe aveccappasādādīnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Idamidhādhippetaṃ.
ខីណនិរយោតិអាទីសុ អាយតិំ តត្ថ អនុប្បជ្ជនតាយ ខីណោ និរយោ មយ្ហតិ, សោ អហំ ខីណនិរយោ។ ឯស នយោ សព្ពត្ថ។ សោតាបន្នោតិ មគ្គសោតំ អាបន្នោ។ អវិនិបាតធម្មោតិ ន វិនិបាតសភាវោ។ និយតោតិ បឋមមគ្គសង្ខាតេន សម្មត្តនិយាមេន និយតោ។ សម្ពោធិបរាយណោតិ ឧបរិមគ្គត្តយសង្ខាតោ សម្ពោធិ បរំ អយនំ មយ្ហន្តិ សោហំ សម្ពោធិបរាយណោ, សម្ពោធិំ អវស្សំ អភិសម្ពុជ្ឈនកោតិ អត្ថោ។
Khīṇanirayotiādīsu āyatiṃ tattha anuppajjanatāya khīṇo nirayo mayhati, so ahaṃ khīṇanirayo. Esa nayo sabbattha. Sotāpannoti maggasotaṃ āpanno. Avinipātadhammoti na vinipātasabhāvo. Niyatoti paṭhamamaggasaṅkhātena sammattaniyāmena niyato. Sambodhiparāyaṇoti uparimaggattayasaṅkhāto sambodhi paraṃ ayanaṃ mayhanti sohaṃ sambodhiparāyaṇo, sambodhiṃ avassaṃ abhisambujjhanakoti attho.
បាណាតិបាតបច្ចយាតិ បាណាតិបាតកម្មស្ស ករណហេតុ។ ភយំ វេរន្តិ អត្ថតោ ឯកំ។ វេរំ វុច្ចតិ វិរោធោ, តទេវ ភាយិតព្ពតោ ‘‘ភយ’’ន្តិ វុច្ចតិ។ តញ្ច បនេតំ ទុវិធំ ហោតិ – ពាហិរំ, អជ្ឈត្តិកន្តិ។ ឯកេន ហិ ឯកស្ស បិតា មារិតោ ហោតិ។ សោ ចិន្តេតិ ‘‘ឯតេន កិរ មេ បិតា មារិតោ, អហម្បិ តំយេវ មារេស្សាមី’’តិ និសិតំ សត្ថំ អាទាយ ចរតិ។ យា តស្ស អព្ភន្តរេ ឧប្បន្នា វេរចេតនា, ឥទំ ពាហិរំ វេរំ នាម តស្ស វេរស្ស មូលភូតតោ វេរការកបុគ្គលតោ ពហិភាវត្តា។ យា បន ឥតរស្ស ‘‘អយំ កិរ មំ មារេស្សាមីតិ ចរតិ, អហមេវ នំ បឋមតរំ មារេស្សាមី’’តិ ចេតនា ឧប្បជ្ជតិ, ឥទំ អជ្ឈត្តិកំ វេរំ នាម។ ឥទំ តាវ ឧភយម្បិ ទិដ្ឋធម្មិកមេវ។ យា បន តំ និរយេ ឧប្បន្នំ ទិស្វា ‘‘ឯតំ បហរិស្សាមី’’តិ ជលិតំ អយមុគ្គរំ គណ្ហន្តស្ស និរយបាលស្ស ចេតនា ឧប្បជ្ជតិ, ឥទមស្ស សម្បរាយិកំ ពាហិរំ វេរំ។ យា ចស្ស ‘‘អយំ និទ្ទោសំ មំ បហរិស្សាមីតិ អាគច្ឆតិ, អហមេវ នំ បឋមតរំ បហរិស្សាមី’’តិ ចេតនា ឧប្បជ្ជតិ, ឥទមស្ស សម្បរាយិកំ អជ្ឈត្តំ វេរំ។ យំ បនេតំ ពាហិរំ វេរំ, តំ អដ្ឋកថាសុ ‘‘បុគ្គលវេរ’’ន្តិ វុច្ចតិ។ ទុក្ខំ ទោមនស្សន្តិ អត្ថតោ ឯកមេវ។ យថា ចេត្ថ, ឯវំ សេសេសុបិ ‘‘ឥមិនា មម ភណ្ឌំ ហដំ, មយ្ហំ ទារេសុ ចារិត្តំ អាបន្នំ, មុសា វត្វា អត្ថោ ភគ្គោ, សុរាមទមត្តេន ឥទំ នាម កត’’ន្តិអាទិនា នយេន វេរប្បវត្តិ វេទិតព្ពា។
Pāṇātipātapaccayāti pāṇātipātakammassa karaṇahetu. Bhayaṃ veranti atthato ekaṃ. Veraṃ vuccati virodho, tadeva bhāyitabbato ‘‘bhaya’’nti vuccati. Tañca panetaṃ duvidhaṃ hoti – bāhiraṃ, ajjhattikanti. Ekena hi ekassa pitā mārito hoti. So cinteti ‘‘etena kira me pitā mārito, ahampi taṃyeva māressāmī’’ti nisitaṃ satthaṃ ādāya carati. Yā tassa abbhantare uppannā veracetanā, idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma tassa verassa mūlabhūtato verakārakapuggalato bahibhāvattā. Yā pana itarassa ‘‘ayaṃ kira maṃ māressāmīti carati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ māressāmī’’ti cetanā uppajjati, idaṃ ajjhattikaṃ veraṃ nāma. Idaṃ tāva ubhayampi diṭṭhadhammikameva. Yā pana taṃ niraye uppannaṃ disvā ‘‘etaṃ paharissāmī’’ti jalitaṃ ayamuggaraṃ gaṇhantassa nirayapālassa cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ bāhiraṃ veraṃ. Yā cassa ‘‘ayaṃ niddosaṃ maṃ paharissāmīti āgacchati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ paharissāmī’’ti cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ ajjhattaṃ veraṃ. Yaṃ panetaṃ bāhiraṃ veraṃ, taṃ aṭṭhakathāsu ‘‘puggalavera’’nti vuccati. Dukkhaṃ domanassanti atthato ekameva. Yathā cettha, evaṃ sesesupi ‘‘iminā mama bhaṇḍaṃ haṭaṃ, mayhaṃ dāresu cārittaṃ āpannaṃ, musā vatvā attho bhaggo, surāmadamattena idaṃ nāma kata’’ntiādinā nayena verappavatti veditabbā.
អវេច្ចប្បសាទេនាតិ អធិគតេន អចលប្បសាទេន។ អរិយកន្តេហីតិ បញ្ចហិ សីលេហិ។ តានិ ហិ អរិយានំ កន្តានិ បិយានិ ភវន្តិ, ភវន្តរគតាបិ អរិយា តានិ ន វិជហន្តិ, តស្មា ‘‘អរិយកន្តានី’’តិ វុច្ចន្តិ។ សេសមេត្ថ យំ វត្តព្ពំ សិយា, តំ សព្ពំ វិសុទ្ធិមគ្គេ អនុស្សតិនិទ្ទេសេ វុត្តន្តិ វេទិតព្ពំ។
Aveccappasādenāti adhigatena acalappasādena. Ariyakantehīti pañcahi sīlehi. Tāni hi ariyānaṃ kantāni piyāni bhavanti, bhavantaragatāpi ariyā tāni na vijahanti, tasmā ‘‘ariyakantānī’’ti vuccanti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge anussatiniddese vuttanti veditabbaṃ.
បឋមវេរសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Paṭhamaverasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៧. បឋមវេរសុត្តំ • 7. Paṭhamaverasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៧-៨. វេរសុត្តទ្វយវណ្ណនា • 7-8. Verasuttadvayavaṇṇanā
