| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೭. ಪಠಮವೇರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Paṭhamaverasuttavaṇṇanā
೨೭. ಸತ್ತಮೇ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೨.೨೪೧) ಯತೋತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ಅಯಞ್ಹಿ ತೋ-ಸದ್ದೋ ದಾ-ಸದ್ದೋ ವಿಯ ಇಧ ಕಾಲವಿಸಯೋ, ಯದಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಭಯಾನಿ ವೇರಾನೀತಿ ಭೀಯತೇ ಭಯಂ, ಭಯೇನ ಯೋಗಾ, ಭಾಯಿತಬ್ಬೇನ ವಾ ಭಯಂ ಏವ ವೇರಪ್ಪಸವಟ್ಠೇನ ವೇರನ್ತಿ ಚ ಲದ್ಧನಾಮಾ ಚೇತನಾದಯೋ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಯೋ ಹಿ ಯಸ್ಸ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಯಞ್ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪವತ್ತೀಯನ್ತಿ, ಉಭಯೇಸಞ್ಚ ವೇರಾವಹಾ, ತತೋ ಏವ ಚೇತೇ ಭಾಯಿತಬ್ಬಾ ವೇರಸಞ್ಜನಕಾ ನಾಮಾತಿ। ಸೋತಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಆದಿತೋ ಪಜ್ಜನಂ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಅಧಿಗಮೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿ। ತದತ್ಥಾಯ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಯಙ್ಗಾನಿ। ದುವಿಧಞ್ಹಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨.೪೧) ಸೋತಾಪತ್ತಿಯಙ್ಗಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಅತ್ಥಾಯ ಚ ಅಙ್ಗಂ ಕಾರಣಂ, ಯಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಲಾಭತೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಪ್ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ‘‘ಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸೇವೋ ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೩೧೧) ಏವಂ ಆಗತಂ। ಪಟಿಲದ್ಧಗುಣಸ್ಸ ಚ ಸೋತಾಪತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ, ಯಂ ‘‘ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಅಙ್ಗ’’ನ್ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಙ್ಗೀಯತಿ ಞಾಯತಿ ಏತೇನಾ’’ತಿ ಕತ್ವಾ, ಬುದ್ಧೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದಾದೀನಂ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಇದಮಿಧಾಧಿಪ್ಪೇತಂ।
27. Sattame (saṃ. ni. ṭī. 2.241) yatoti yasmiṃ kāle. Ayañhi to-saddo dā-saddo viya idha kālavisayo, yadāti vuttaṃ hoti. Bhayāni verānīti bhīyate bhayaṃ, bhayena yogā, bhāyitabbena vā bhayaṃ eva verappasavaṭṭhena veranti ca laddhanāmā cetanādayo. Pāṇātipātādayo hi yassa pavattanti, yañca uddissa pavattīyanti, ubhayesañca verāvahā, tato eva cete bhāyitabbā verasañjanakā nāmāti. Sotassa ariyamaggassa ādito pajjanaṃ paṭipatti adhigamo sotāpatti. Tadatthāya tattha patiṭṭhitassa ca aṅgāni sotāpattiyaṅgāni. Duvidhañhi (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.41) sotāpattiyaṅgaṃ sotāpattiatthāya ca aṅgaṃ kāraṇaṃ, yaṃ sotāpattimaggappaṭilābhato pubbabhāge sotāpattippaṭilābhāya saṃvattati, ‘‘sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammapaṭipattī’’ti (dī. ni. 3.311) evaṃ āgataṃ. Paṭiladdhaguṇassa ca sotāpattiṃ patvā ṭhitassa aṅgaṃ, yaṃ ‘‘sotāpannassa aṅga’’ntipi vuccati ‘‘sotāpanno aṅgīyati ñāyati etenā’’ti katvā, buddhe aveccappasādādīnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Idamidhādhippetaṃ.
ಖೀಣನಿರಯೋತಿಆದೀಸು ಆಯತಿಂ ತತ್ಥ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನತಾಯ ಖೀಣೋ ನಿರಯೋ ಮಯ್ಹತಿ, ಸೋ ಅಹಂ ಖೀಣನಿರಯೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಸೋತಾಪನ್ನೋತಿ ಮಗ್ಗಸೋತಂ ಆಪನ್ನೋ। ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋತಿ ನ ವಿನಿಪಾತಸಭಾವೋ। ನಿಯತೋತಿ ಪಠಮಮಗ್ಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಸಮ್ಮತ್ತನಿಯಾಮೇನ ನಿಯತೋ। ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋತಿ ಉಪರಿಮಗ್ಗತ್ತಯಸಙ್ಖಾತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿ ಪರಂ ಅಯನಂ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಸೋಹಂ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ, ಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅವಸ್ಸಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝನಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Khīṇanirayotiādīsu āyatiṃ tattha anuppajjanatāya khīṇo nirayo mayhati, so ahaṃ khīṇanirayo. Esa nayo sabbattha. Sotāpannoti maggasotaṃ āpanno. Avinipātadhammoti na vinipātasabhāvo. Niyatoti paṭhamamaggasaṅkhātena sammattaniyāmena niyato. Sambodhiparāyaṇoti uparimaggattayasaṅkhāto sambodhi paraṃ ayanaṃ mayhanti sohaṃ sambodhiparāyaṇo, sambodhiṃ avassaṃ abhisambujjhanakoti attho.
ಪಾಣಾತಿಪಾತಪಚ್ಚಯಾತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಹೇತು। ಭಯಂ ವೇರನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಂ। ವೇರಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿರೋಧೋ, ತದೇವ ಭಾಯಿತಬ್ಬತೋ ‘‘ಭಯ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಞ್ಚ ಪನೇತಂ ದುವಿಧಂ ಹೋತಿ – ಬಾಹಿರಂ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕನ್ತಿ। ಏಕೇನ ಹಿ ಏಕಸ್ಸ ಪಿತಾ ಮಾರಿತೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಚಿನ್ತೇತಿ ‘‘ಏತೇನ ಕಿರ ಮೇ ಪಿತಾ ಮಾರಿತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಂಯೇವ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಸಿತಂ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಚರತಿ। ಯಾ ತಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ವೇರಚೇತನಾ, ಇದಂ ಬಾಹಿರಂ ವೇರಂ ನಾಮ ತಸ್ಸ ವೇರಸ್ಸ ಮೂಲಭೂತತೋ ವೇರಕಾರಕಪುಗ್ಗಲತೋ ಬಹಿಭಾವತ್ತಾ। ಯಾ ಪನ ಇತರಸ್ಸ ‘‘ಅಯಂ ಕಿರ ಮಂ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚರತಿ, ಅಹಮೇವ ನಂ ಪಠಮತರಂ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚೇತನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಇದಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ವೇರಂ ನಾಮ। ಇದಂ ತಾವ ಉಭಯಮ್ಪಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಮೇವ। ಯಾ ಪನ ತಂ ನಿರಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಜಲಿತಂ ಅಯಮುಗ್ಗರಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನಿರಯಪಾಲಸ್ಸ ಚೇತನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಇದಮಸ್ಸ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ ಬಾಹಿರಂ ವೇರಂ। ಯಾ ಚಸ್ಸ ‘‘ಅಯಂ ನಿದ್ದೋಸಂ ಮಂ ಪಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಹಮೇವ ನಂ ಪಠಮತರಂ ಪಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚೇತನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಇದಮಸ್ಸ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೇರಂ। ಯಂ ಪನೇತಂ ಬಾಹಿರಂ ವೇರಂ, ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ‘‘ಪುಗ್ಗಲವೇರ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ, ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮಮ ಭಣ್ಡಂ ಹಟಂ, ಮಯ್ಹಂ ದಾರೇಸು ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪನ್ನಂ, ಮುಸಾ ವತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ ಭಗ್ಗೋ, ಸುರಾಮದಮತ್ತೇನ ಇದಂ ನಾಮ ಕತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವೇರಪ್ಪವತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Pāṇātipātapaccayāti pāṇātipātakammassa karaṇahetu. Bhayaṃ veranti atthato ekaṃ. Veraṃ vuccati virodho, tadeva bhāyitabbato ‘‘bhaya’’nti vuccati. Tañca panetaṃ duvidhaṃ hoti – bāhiraṃ, ajjhattikanti. Ekena hi ekassa pitā mārito hoti. So cinteti ‘‘etena kira me pitā mārito, ahampi taṃyeva māressāmī’’ti nisitaṃ satthaṃ ādāya carati. Yā tassa abbhantare uppannā veracetanā, idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma tassa verassa mūlabhūtato verakārakapuggalato bahibhāvattā. Yā pana itarassa ‘‘ayaṃ kira maṃ māressāmīti carati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ māressāmī’’ti cetanā uppajjati, idaṃ ajjhattikaṃ veraṃ nāma. Idaṃ tāva ubhayampi diṭṭhadhammikameva. Yā pana taṃ niraye uppannaṃ disvā ‘‘etaṃ paharissāmī’’ti jalitaṃ ayamuggaraṃ gaṇhantassa nirayapālassa cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ bāhiraṃ veraṃ. Yā cassa ‘‘ayaṃ niddosaṃ maṃ paharissāmīti āgacchati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ paharissāmī’’ti cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ ajjhattaṃ veraṃ. Yaṃ panetaṃ bāhiraṃ veraṃ, taṃ aṭṭhakathāsu ‘‘puggalavera’’nti vuccati. Dukkhaṃ domanassanti atthato ekameva. Yathā cettha, evaṃ sesesupi ‘‘iminā mama bhaṇḍaṃ haṭaṃ, mayhaṃ dāresu cārittaṃ āpannaṃ, musā vatvā attho bhaggo, surāmadamattena idaṃ nāma kata’’ntiādinā nayena verappavatti veditabbā.
ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನಾತಿ ಅಧಿಗತೇನ ಅಚಲಪ್ಪಸಾದೇನ। ಅರಿಯಕನ್ತೇಹೀತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಸೀಲೇಹಿ। ತಾನಿ ಹಿ ಅರಿಯಾನಂ ಕನ್ತಾನಿ ಪಿಯಾನಿ ಭವನ್ತಿ, ಭವನ್ತರಗತಾಪಿ ಅರಿಯಾ ತಾನಿ ನ ವಿಜಹನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅರಿಯಕನ್ತಾನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಅನುಸ್ಸತಿನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Aveccappasādenāti adhigatena acalappasādena. Ariyakantehīti pañcahi sīlehi. Tāni hi ariyānaṃ kantāni piyāni bhavanti, bhavantaragatāpi ariyā tāni na vijahanti, tasmā ‘‘ariyakantānī’’ti vuccanti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge anussatiniddese vuttanti veditabbaṃ.
ಪಠಮವೇರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamaverasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೭. ಪಠಮವೇರಸುತ್ತಂ • 7. Paṭhamaverasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೭-೮. ವೇರಸುತ್ತದ್ವಯವಣ್ಣನಾ • 7-8. Verasuttadvayavaṇṇanā
