Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ൨. വിഹാരവഗ്ഗോ

    2. Vihāravaggo

    ൧. പഠമവിഹാരസുത്തവണ്ണനാ

    1. Paṭhamavihārasuttavaṇṇanā

    ൧൧. അഡ്ഢമാസന്തി അച്ചന്തസംയോഗേ ഉപയോഗവചനം. പടിസല്ലീയിതുന്തി യഥാവുത്തം കാലം പടി ദിവസേ ദിവസേ സമാപത്തിയം ധമ്മചിന്തായം ചിത്തം നിലീയിതും. വിനേതബ്ബോതി സമുച്ഛേദവിനയേന വിനേതബ്ബോ അരിയമഗ്ഗാധിഗന്തബ്ബോ. ന്തി ദിട്ഠാനുഗതിആപജ്ജനം. അസ്സാതി ജനതായ. അപഗച്ഛതീതി സത്ഥു സന്തികതോ അപേതി. സൂതി നിപാതമത്തം.

    11.Aḍḍhamāsanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Paṭisallīyitunti yathāvuttaṃ kālaṃ paṭi divase divase samāpattiyaṃ dhammacintāyaṃ cittaṃ nilīyituṃ. Vinetabboti samucchedavinayena vinetabbo ariyamaggādhigantabbo. Tanti diṭṭhānugatiāpajjanaṃ. Assāti janatāya. Apagacchatīti satthu santikato apeti. ti nipātamattaṃ.

    പദേസേനാതി ഏകദേസേന. സഹ പദേസേനാതി സപദേസോ. സ്വായം സപദേസോ യസ്മാ വേദനാവസേനേവ പാളിയം ആഗതോ, തസ്മാ പരമത്ഥധമ്മകോട്ഠാസേ വേദനാ അനവസേസതോ ലബ്ഭതി, തേ ഗണ്ഹന്തോ ‘‘ഖന്ധപദേസോ’’തിആദിമാഹ. തം സബ്ബന്തി ഖന്ധപദേസാദികം സബ്ബമ്പി. ‘‘സമ്മസന്തോ’’തി പദസ്സ അത്ഥദസ്സനവസേന ‘‘പച്ചവേക്ഖന്തോ’’തി ആഹ. പച്ചവേക്ഖണാ ഇധ സമ്മസനം നാമ, ന വിപസ്സനാ. വിപസ്സനാസമ്മസനം പന ഭഗവതോ വിസാഖപുണ്ണമായം ഏവ നിപ്ഫന്നം, തസ്മാ ഭഗവതോ അഞ്ഞഭൂമികാപി വേദനാ അഞ്ഞഭൂമികാനം സത്താനം വിരുദ്ധാ ഉപ്പജ്ജതേവാതി വുത്തം ‘‘യാവ ഭവഗ്ഗാ പവത്താ സുഖാ വേദനാ’’തി. സബ്ബാകാരേനാതി സരൂപതോ സമുദയതോ അത്ഥങ്ഗമതോ അസ്സാദാദിതോതി സബ്ബാകാരേന. പരിഗ്ഗണ്ഹന്തോ ഉപപരിക്ഖന്തോ.

    Padesenāti ekadesena. Saha padesenāti sapadeso. Svāyaṃ sapadeso yasmā vedanāvaseneva pāḷiyaṃ āgato, tasmā paramatthadhammakoṭṭhāse vedanā anavasesato labbhati, te gaṇhanto ‘‘khandhapadeso’’tiādimāha. Taṃ sabbanti khandhapadesādikaṃ sabbampi. ‘‘Sammasanto’’ti padassa atthadassanavasena ‘‘paccavekkhanto’’ti āha. Paccavekkhaṇā idha sammasanaṃ nāma, na vipassanā. Vipassanāsammasanaṃ pana bhagavato visākhapuṇṇamāyaṃ eva nipphannaṃ, tasmā bhagavato aññabhūmikāpi vedanā aññabhūmikānaṃ sattānaṃ viruddhā uppajjatevāti vuttaṃ ‘‘yāva bhavaggā pavattā sukhā vedanā’’ti. Sabbākārenāti sarūpato samudayato atthaṅgamato assādāditoti sabbākārena. Pariggaṇhanto upaparikkhanto.

    നിപ്പദേസാനേവ അനവസേസാനേവ. ഇന്ദ്രിയസതിപട്ഠാനപദേസോ സുവിഞ്ഞേയ്യോതി അനുദ്ധതോ. അസ്സാതി ഭഗവതോ. ഠാനേതി തസ്മിം തസ്മിം പച്ചവേക്ഖിതബ്ബസങ്ഖാതേ ഓകാസേ. സാ സാ ച വിഹാരസമാപത്തീതി ഖന്ധവസേന ആയതനാദിവസേന ച പവത്തിത്വാ തേസം ഏകദേസഭൂതം വേദനംയേവ പരിഗ്ഗഹേത്വാ തം സമ്മസിത്വാ അനുക്കമേന സമാപന്നാ ഝാനസമാപത്തി ഫലസമാപത്തി ച. ഫലസമാപത്തി ഹി തഥാ സമ്മസിത്വാ പുനപ്പുനം സമാപജ്ജനവസേന അത്ഥതോ അഭിന്നാപി അധിട്ഠാനഭൂതധമ്മഭേദേന ഭിന്നാ വിയ വുച്ചതി, യതോ ചതുവീസതികോടിസതസഹസ്സഭേദാ ദേവസികം വളഞ്ജനസമാപത്തിയോ അട്ഠകഥായം വുത്താ. കാമം അഞ്ഞധമ്മവസേനപി ജാതാ ഏവ, വേദനാവസേന പനേത്ഥ അഭിനിവേസോ കതോ വേദനാനുഭാവേന ജാതാ. കസ്മാ ഏവം ജാതാതി? ബുദ്ധാനം ഞാണപദസ്സ അന്തരവിഭാഗത്താ. തഥാ ഹി ഭഗവാ സകലമ്പി അഡ്ഢമാസം വേദനാവസേനേവ സമ്മസനം പവത്തേതി, തദനുസാരേന ച താ വിഹാരസമാപത്തിയോ സമാപജ്ജി. തയിദം അച്ഛരിയം അനഞ്ഞസാധാരണം ഭിക്ഖൂ പവേദേന്തോ സത്ഥാ – ‘‘യേന സ്വാഹ’’ന്തിആദിമവോച.

    Nippadesāneva anavasesāneva. Indriyasatipaṭṭhānapadeso suviññeyyoti anuddhato. Assāti bhagavato. Ṭhāneti tasmiṃ tasmiṃ paccavekkhitabbasaṅkhāte okāse. Sā sā ca vihārasamāpattīti khandhavasena āyatanādivasena ca pavattitvā tesaṃ ekadesabhūtaṃ vedanaṃyeva pariggahetvā taṃ sammasitvā anukkamena samāpannā jhānasamāpatti phalasamāpatti ca. Phalasamāpatti hi tathā sammasitvā punappunaṃ samāpajjanavasena atthato abhinnāpi adhiṭṭhānabhūtadhammabhedena bhinnā viya vuccati, yato catuvīsatikoṭisatasahassabhedā devasikaṃ vaḷañjanasamāpattiyo aṭṭhakathāyaṃ vuttā. Kāmaṃ aññadhammavasenapi jātā eva, vedanāvasena panettha abhiniveso kato vedanānubhāvena jātā. Kasmā evaṃ jātāti? Buddhānaṃ ñāṇapadassa antaravibhāgattā. Tathā hi bhagavā sakalampi aḍḍhamāsaṃ vedanāvaseneva sammasanaṃ pavatteti, tadanusārena ca tā vihārasamāpattiyo samāpajji. Tayidaṃ acchariyaṃ anaññasādhāraṇaṃ bhikkhū pavedento satthā – ‘‘yena svāha’’ntiādimavoca.

    അകുസലാവാതി പാണാതിപാത-അദിന്നാദാന-കാമേസുമിച്ഛാചാര-മുസാവാദ-പിസുണവാചാസമ്ഫപ്പലാപ-അഭിജ്ഝാ-ബ്യാപാദവസേന തംതംമിച്ഛാദസ്സനവസേന ച അകുസലാ വേദനാ ഏവ ഹോതി. ബ്രഹ്മലോകാദീസു ഉപ്പജ്ജിത്വാ തത്ഥ നിച്ചാ ധുവാ ഭവിസ്സാമാതി ഏവം ദിട്ഠിം ഉപനിസ്സായാതി യോജേതബ്ബം. ദേവകുലാദീസു ദേവപൂജത്ഥം, സബ്ബജനപരിഭോഗത്ഥം വാ മാലാവച്ഛം രോപേന്തി. വധബന്ധനാദീനീതി ആദി-സദ്ദേന അദിന്നാദാന-മിച്ഛാചാര-മുസാവാദ-പിസുണവാചാ-സമ്ഫപ്പലാപാദീനം സങ്ഗഹോ ദട്ഠബ്ബോ. ദിട്ഠധമ്മവിപാകസ്സ അപചുരത്താ അപാകടത്താ ച ‘‘ഭവന്തരഗതാന’’ന്തി വുത്തം.

    Akusalāvāti pāṇātipāta-adinnādāna-kāmesumicchācāra-musāvāda-pisuṇavācāsamphappalāpa-abhijjhā-byāpādavasena taṃtaṃmicchādassanavasena ca akusalā vedanā eva hoti. Brahmalokādīsu uppajjitvā tattha niccā dhuvā bhavissāmāti evaṃ diṭṭhiṃ upanissāyāti yojetabbaṃ. Devakulādīsu devapūjatthaṃ, sabbajanaparibhogatthaṃ vā mālāvacchaṃ ropenti. Vadhabandhanādīnīti ādi-saddena adinnādāna-micchācāra-musāvāda-pisuṇavācā-samphappalāpādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Diṭṭhadhammavipākassa apacurattā apākaṭattā ca ‘‘bhavantaragatāna’’nti vuttaṃ.

    ഇതി നേസന്തി ഏത്ഥ ഇതി-സദ്ദോ ആദിഅത്ഥോ, പകാരത്ഥോ വാ. തേന യഥാ ഫരുസവാചാവസേന, ഏവം തദഞ്ഞേസമ്പി അകുസലകമ്മാനം വസേന സമ്മാദിട്ഠിപച്ചയാ അകുസലവേദനാപ്പവത്തി യഥാരഹം നീഹരിത്വാ വത്തബ്ബാ. ഏസേവ നയോതി ഇമിനാ യഥാ മിച്ഛാദിട്ഠിപച്ചയാ സമ്മാദിട്ഠിപച്ചയാ ച കുസലാകുസലവിപാകവേദനാ സഹജാതകോടിയാ ഉപനിസ്സയകോടിയാ ച വസേന യഥാരഹം യോജേത്വാ ദസ്സിതാ, ഏവം മിച്ഛാസങ്കപ്പപച്ചയാദീസുപി യഥാരഹം യോജേത്വാ ദസ്സേതബ്ബാതി ഇമമത്ഥം അതിദിസതി. ഛന്ദപച്ചയാതി ഏത്ഥ തണ്ഹാഛന്ദസഹിതോ കത്തുകാമതാഛന്ദോ അധിപ്പേതോതി ആഹ ‘‘ഛന്ദപച്ചയാതിആദീസു പന ഛന്ദപച്ചയാ അട്ഠലോഭസഹഗതചിത്തസമ്പയുത്താ വേദനാ വേദിതബ്ബാ’’തി. വിതക്കപച്ചയാതി ഏത്ഥ അപ്പനാപ്പത്തോവ വിതക്കോ അധിപ്പേതോതി വുത്തം ‘‘വിതക്കപച്ചയാ പഠമജ്ഝാനവേദനാവാ’’തി. വിതക്കപച്ചയാ പഠമജ്ഝാനവേദനായ ഗഹിതത്താ ‘‘ഠപേത്വാ പഠമജ്ഝാന’’ന്തി. ഉപരി തിസ്സോ രൂപാവചരാ, ഹേട്ഠാ തിസ്സോ അരൂപാവചരാ ഏവം സേസാ ഛ സഞ്ഞാസമാപത്തിവേദനാ.

    Iti nesanti ettha iti-saddo ādiattho, pakārattho vā. Tena yathā pharusavācāvasena, evaṃ tadaññesampi akusalakammānaṃ vasena sammādiṭṭhipaccayā akusalavedanāppavatti yathārahaṃ nīharitvā vattabbā. Eseva nayoti iminā yathā micchādiṭṭhipaccayā sammādiṭṭhipaccayā ca kusalākusalavipākavedanā sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā ca vasena yathārahaṃ yojetvā dassitā, evaṃ micchāsaṅkappapaccayādīsupi yathārahaṃ yojetvā dassetabbāti imamatthaṃ atidisati. Chandapaccayāti ettha taṇhāchandasahito kattukāmatāchando adhippetoti āha ‘‘chandapaccayātiādīsu pana chandapaccayā aṭṭhalobhasahagatacittasampayuttā vedanā veditabbā’’ti. Vitakkapaccayāti ettha appanāppattova vitakko adhippetoti vuttaṃ ‘‘vitakkapaccayā paṭhamajjhānavedanāvā’’ti. Vitakkapaccayā paṭhamajjhānavedanāya gahitattā ‘‘ṭhapetvā paṭhamajjhāna’’nti. Upari tisso rūpāvacarā, heṭṭhā tisso arūpāvacarā evaṃ sesā cha saññāsamāpattivedanā.

    തിണ്ണന്തി ഛന്ദവിതക്കസഞ്ഞാനം. അവൂപസമേതി പടിപക്ഖേന അവൂപസമിതേ. തിണ്ണഞ്ഹി തേസം സഹഭാവേന പച്ചയതാ അട്ഠലോഭസഹഗതചിത്തേസു ഏവ. തത്ഥ യം വത്തബ്ബം തം വുത്തമേവ. ഛന്ദമത്തസ്സാതി തേസു തീസു ഛന്ദമത്തസ്സ. വൂപസമേ പഠമജ്ഝാനവേദനാവ അപ്പനാപ്പത്തസ്സ അധിപ്പേതത്താ. ഛന്ദവിതക്കാനം വൂപസമേ ദുതിയജ്ഝാനാദിവേദനാ അധിപ്പേതാ സഞ്ഞായ അവൂപസന്തത്താ. ദുതിയജ്ഝാനാദിവേദനാഗഹണേന ഹി സബ്ബാ സഞ്ഞാസമാപത്തിയോ ച ഗഹിതാവ ഹോന്തി. തിണ്ണമ്പി വൂപസമേതി ഛന്ദവിതക്കസഞ്ഞാനം വൂപസമേ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനവേദനാ അധിപ്പേതാ. ഭവഗ്ഗപ്പത്തസഞ്ഞാ ഹി വൂപസമന്തി ഛന്ദസങ്കപ്പാനം അച്ചന്തസുഖുമഭാവപ്പത്തിയാ. ഹേട്ഠാ ‘‘സമ്മാദിട്ഠിപച്ചയാ’’തി ഏത്ഥ സമ്മാദിട്ഠിഗ്ഗഹണേന ഹേട്ഠിമമഗ്ഗസമ്മാദിട്ഠിപി ഗഹിതാവ ഹോതീതി ആഹ – ‘‘അപ്പത്തസ്സ പത്തിയാതി അരഹത്തഫലസ്സ പത്തത്ഥായാ’’തി. അഥ വാ ഹേട്ഠിമമഗ്ഗാധിഗമേന വിനാ അഗ്ഗമഗ്ഗോ നത്ഥീതി ഹേട്ഠിമമഗ്ഗാധിഗമം അത്ഥാപന്നം കത്വാ ‘‘അരഹത്തഫലസ്സ പത്തത്ഥായാ’’തി വുത്തം. ആയമേതി ഫലേന മിസ്സിതോ ഹോതി ഏതേനാതി ആയാമോ, സമ്മാവായാമോതി ആഹ ‘‘അത്ഥി ആയാമന്തി അത്ഥി വീരിയ’’ന്തി. തസ്സ വീരിയാരമ്ഭസ്സാതി അഞ്ഞാധിഗമകാരണസ്സ സമ്മാവായാമസ്സ വസേന. പാളിയം ഠാന-സദ്ദോ കാരണപരിയായോതി ആഹ – ‘‘അരഹത്തഫലസ്സ കാരണേ’’തി. തപ്പച്ചയാതി ഏത്ഥ തം-സദ്ദേന ‘‘ഠാനേ’’തി വുത്തകാരണമേവ പച്ചാമട്ഠന്തി ആഹ – ‘‘അരഹത്തസ്സ ഠാനപച്ചയാ’’തി. ചതുമഗ്ഗസഹജാതാതി ഏതേന ‘‘അരഹത്തഫലസ്സ പത്തത്ഥായാ’’തി ഏത്ഥ ഹേട്ഠിമമഗ്ഗാനം അത്ഥാപത്തിവസേന ഗഹിതഭാവമേവ ജോതേതി. കേചി പന ‘‘ചതുമഗ്ഗസഹജാതാതി വത്വാ നിബ്ബത്തിതലോകുത്തരവേദനാതി ഭൂതകഥനം വിസേസനം. നിബ്ബത്തിതലോകുത്തരവേദനാതി പഠമം അപേക്ഖിതബ്ബം, പച്ഛാ ചതുമഗ്ഗസഹജാതാ’’തി വദന്തി.

    Tiṇṇanti chandavitakkasaññānaṃ. Avūpasameti paṭipakkhena avūpasamite. Tiṇṇañhi tesaṃ sahabhāvena paccayatā aṭṭhalobhasahagatacittesu eva. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ vuttameva. Chandamattassāti tesu tīsu chandamattassa. Vūpasame paṭhamajjhānavedanāva appanāppattassa adhippetattā. Chandavitakkānaṃ vūpasame dutiyajjhānādivedanā adhippetā saññāya avūpasantattā. Dutiyajjhānādivedanāgahaṇena hi sabbā saññāsamāpattiyo ca gahitāva honti. Tiṇṇampi vūpasameti chandavitakkasaññānaṃ vūpasame nevasaññānāsaññāyatanavedanā adhippetā. Bhavaggappattasaññā hi vūpasamanti chandasaṅkappānaṃ accantasukhumabhāvappattiyā. Heṭṭhā ‘‘sammādiṭṭhipaccayā’’ti ettha sammādiṭṭhiggahaṇena heṭṭhimamaggasammādiṭṭhipi gahitāva hotīti āha – ‘‘appattassa pattiyāti arahattaphalassa pattatthāyā’’ti. Atha vā heṭṭhimamaggādhigamena vinā aggamaggo natthīti heṭṭhimamaggādhigamaṃ atthāpannaṃ katvā ‘‘arahattaphalassa pattatthāyā’’ti vuttaṃ. Āyameti phalena missito hoti etenāti āyāmo, sammāvāyāmoti āha ‘‘atthi āyāmanti atthi vīriya’’nti. Tassa vīriyārambhassāti aññādhigamakāraṇassa sammāvāyāmassa vasena. Pāḷiyaṃ ṭhāna-saddo kāraṇapariyāyoti āha – ‘‘arahattaphalassa kāraṇe’’ti. Tappaccayāti ettha taṃ-saddena ‘‘ṭhāne’’ti vuttakāraṇameva paccāmaṭṭhanti āha – ‘‘arahattassa ṭhānapaccayā’’ti. Catumaggasahajātāti etena ‘‘arahattaphalassa pattatthāyā’’ti ettha heṭṭhimamaggānaṃ atthāpattivasena gahitabhāvameva joteti. Keci pana ‘‘catumaggasahajātāti vatvā nibbattitalokuttaravedanāti bhūtakathanaṃ visesanaṃ. Nibbattitalokuttaravedanāti paṭhamaṃ apekkhitabbaṃ, pacchā catumaggasahajātā’’ti vadanti.

    പഠമവിഹാരസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Paṭhamavihārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൧. പഠമവിഹാരസുത്തം • 1. Paṭhamavihārasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. പഠമവിഹാരസുത്തവണ്ണനാ • 1. Paṭhamavihārasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact