Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၅. ပဌမယောဓာဇီဝသုတ္တံ
5. Paṭhamayodhājīvasuttaṃ
၇၅. ‘‘ပဉ္စိမေ , ဘိက္ခဝေ, ယောဓာဇီဝာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ယောဓာဇီဝော ရဇဂ္ဂညေဝ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ န သန္ထမ္ဘတိ န သက္ကောတိ သင္ဂာမံ ဩတရိတုံ။ ဧဝရူပောပိ 1, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော 2 ယောဓာဇီဝော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော ယောဓာဇီဝော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော လောကသ္မိံ။
75. ‘‘Pañcime , bhikkhave, yodhājīvā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame pañca? Idha, bhikkhave, ekacco yodhājīvo rajaggaññeva disvā saṃsīdati visīdati na santhambhati na sakkoti saṅgāmaṃ otarituṃ. Evarūpopi 3, bhikkhave, idhekacco 4 yodhājīvo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo yodhājīvo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ; အပိ စ ခော ဓဇဂ္ဂညေဝ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ သင္ဂာမံ ဩတရိတုံ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော ယောဓာဇီဝော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော လောကသ္မိံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo sahati rajaggaṃ; api ca kho dhajaggaññeva disvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti saṅgāmaṃ otarituṃ. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo yodhājīvo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ; အပိ စ ခော ဥသ္သာရဏညေဝ 5 သုတ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ သင္ဂာမံ ဩတရိတုံ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော ယောဓာဇီဝော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော လောကသ္မိံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo sahati rajaggaṃ sahati dhajaggaṃ; api ca kho ussāraṇaññeva 6 sutvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti saṅgāmaṃ otarituṃ. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo yodhājīvo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဥသ္သာရဏံ; အပိ စ ခော သမ္ပဟာရေ ဟညတိ 7 ဗ္ယာပဇ္ဇတိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော ယောဓာဇီဝော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော လောကသ္မိံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ, sahati ussāraṇaṃ; api ca kho sampahāre haññati 8 byāpajjati. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, catuttho yodhājīvo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဥသ္သာရဏံ, သဟတိ သမ္ပဟာရံ။ သော တံ သင္ဂာမံ အဘိဝိဇိနိတ္ဝာ ဝိဇိတသင္ဂာမော တမေဝ သင္ဂာမသီသံ အဇ္ဈာဝသတိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ယောဓာဇီဝော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမော ယောဓာဇီဝော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော လောကသ္မိံ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ယောဓာဇီဝာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ, sahati ussāraṇaṃ, sahati sampahāraṃ. So taṃ saṅgāmaṃ abhivijinitvā vijitasaṅgāmo tameva saṅgāmasīsaṃ ajjhāvasati. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco yodhājīvo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo yodhājīvo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ. Ime kho, bhikkhave, pañca yodhājīvā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
‘‘ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စိမေ ယောဓာဇီဝူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ ဘိက္ခူသု ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရဇဂ္ဂညေဝ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ 9။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလ္ယံ အာဝိကတ္ဝာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ ကိမသ္သ ရဇဂ္ဂသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘အမုကသ္မိံ နာမ ဂာမေ ဝာ နိဂမေ ဝာ ဣတ္ထီ ဝာ ကုမာရီ ဝာ အဘိရူပာ ဒသ္သနီယာ ပာသာဒိကာ ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတာ’တိ။ သော တံ သုတ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလ္ယံ အာဝိကတ္ဝာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ ဣဒမသ္သ ရဇဂ္ဂသ္မိံ။
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcime yodhājīvūpamā puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsu . Katame pañca? Idha, bhikkhave, bhikkhu rajaggaññeva disvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ 10. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Kimassa rajaggasmiṃ? Idha, bhikkhave , bhikkhu suṇāti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā kumārī vā abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā’ti. So taṃ sutvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Idamassa rajaggasmiṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ သော, ဘိက္ခဝေ, ယောဓာဇီဝော ရဇဂ္ဂညေဝ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ သင္ဂာမံ ဩတရိတုံ; တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒာမိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော ယောဓာဇီဝူပမော ပုဂ္ဂလော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော ဘိက္ခူသု။
‘‘Seyyathāpi so, bhikkhave, yodhājīvo rajaggaññeva disvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti saṅgāmaṃ otarituṃ; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo yodhājīvūpamo puggalo santo saṃvijjamāno bhikkhūsu.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဟတိ ရဇဂ္ဂံ; အပိ စ ခော ဓဇဂ္ဂညေဝ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလ္ယံ အာဝိကတ္ဝာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ ကိမသ္သ ဓဇဂ္ဂသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ဟေဝ ခော သုဏာတိ – ‘အမုကသ္မိံ နာမ ဂာမေ ဝာ နိဂမေ ဝာ ဣတ္ထီ ဝာ ကုမာရီ ဝာ အဘိရူပာ ဒသ္သနီယာ ပာသာဒိကာ ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတာ’တိ; အပိ စ ခော သာမံ ပသ္သတိ ဣတ္ထိံ ဝာ ကုမာရိံ ဝာ အဘိရူပံ ဒသ္သနီယံ ပာသာဒိကံ ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတံ။ သော တံ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလ္ယံ အာဝိကတ္ဝာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ ဣဒမသ္သ ဓဇဂ္ဂသ္မိံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sahati rajaggaṃ; api ca kho dhajaggaññeva disvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Kimassa dhajaggasmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu na heva kho suṇāti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā kumārī vā abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā’ti; api ca kho sāmaṃ passati itthiṃ vā kumāriṃ vā abhirūpaṃ dassanīyaṃ pāsādikaṃ paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgataṃ. So taṃ disvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Idamassa dhajaggasmiṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ သော, ဘိက္ခဝေ, ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ; အပိ စ ခော ဓဇဂ္ဂညေဝ ဒိသ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ သင္ဂာမံ ဩတရိတုံ; တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒာမိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော ယောဓာဇီဝူပမော ပုဂ္ဂလော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော ဘိက္ခူသု။
‘‘Seyyathāpi so, bhikkhave, yodhājīvo sahati rajaggaṃ; api ca kho dhajaggaññeva disvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti saṅgāmaṃ otarituṃ; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo yodhājīvūpamo puggalo santo saṃvijjamāno bhikkhūsu.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ; အပိ စ ခော ဥသ္သာရဏညေဝ သုတ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလ္ယံ အာဝိကတ္ဝာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ ကိမသ္သ ဥသ္သာရဏာယ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ အရညဂတံ ဝာ ရုက္ခမူလဂတံ ဝာ သုညာဂာရဂတံ ဝာ မာတုဂာမော ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဦဟသတိ 11 ဥလ္လပတိ ဥဇ္ဇဂ္ဃတိ ဥပ္ပဏ္ဍေတိ။ သော မာတုဂာမေန ဦဟသိယမာနော ဥလ္လပိယမာနော ဥဇ္ဇဂ္ဃိယမာနော ဥပ္ပဏ္ဍိယမာနော သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုံ။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလ္ယံ အာဝိကတ္ဝာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ ဣဒမသ္သ ဥသ္သာရဏာယ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ; api ca kho ussāraṇaññeva sutvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Kimassa ussāraṇāya? Idha, bhikkhave, bhikkhuṃ araññagataṃ vā rukkhamūlagataṃ vā suññāgāragataṃ vā mātugāmo upasaṅkamitvā ūhasati 12 ullapati ujjagghati uppaṇḍeti. So mātugāmena ūhasiyamāno ullapiyamāno ujjagghiyamāno uppaṇḍiyamāno saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Idamassa ussāraṇāya.
‘‘သေယ္ယထာပိ သော, ဘိက္ခဝေ, ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ; အပိ စ ခော ဥသ္သာရဏညေဝ သုတ္ဝာ သံသီဒတိ ဝိသီဒတိ, န သန္ထမ္ဘတိ, န သက္ကောတိ သင္ဂာမံ ဩတရိတုံ; တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒာမိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော ယောဓာဇီဝူပမော ပုဂ္ဂလော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော ဘိက္ခူသု။
‘‘Seyyathāpi so, bhikkhave, yodhājīvo sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ; api ca kho ussāraṇaññeva sutvā saṃsīdati visīdati, na santhambhati, na sakkoti saṅgāmaṃ otarituṃ; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo yodhājīvūpamo puggalo santo saṃvijjamāno bhikkhūsu.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဥသ္သာရဏံ; အပိ စ ခော သမ္ပဟာရေ ဟညတိ ဗ္ယာပဇ္ဇတိ။ ကိမသ္သ သမ္ပဟာရသ္မိံ ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ အရညဂတံ ဝာ ရုက္ခမူလဂတံ ဝာ သုညာဂာရဂတံ ဝာ မာတုဂာမော ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အဘိနိသီဒတိ အဘိနိပဇ္ဇတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ သော မာတုဂာမေန အဘိနိသီဒိယမာနော အဘိနိပဇ္ဇိယမာနော အဇ္ဈောတ္ထရိယမာနော သိက္ခံ အပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလ္ယံ အနာဝိကတ္ဝာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတိ။ ဣဒမသ္သ သမ္ပဟာရသ္မိံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ, sahati ussāraṇaṃ; api ca kho sampahāre haññati byāpajjati. Kimassa sampahārasmiṃ ? Idha, bhikkhave, bhikkhuṃ araññagataṃ vā rukkhamūlagataṃ vā suññāgāragataṃ vā mātugāmo upasaṅkamitvā abhinisīdati abhinipajjati ajjhottharati. So mātugāmena abhinisīdiyamāno abhinipajjiyamāno ajjhotthariyamāno sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. Idamassa sampahārasmiṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ သော, ဘိက္ခဝေ, ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဥသ္သာရဏံ, အပိ စ ခော သမ္ပဟာရေ ဟညတိ ဗ္ယာပဇ္ဇတိ; တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒာမိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော ယောဓာဇီဝူပမော ပုဂ္ဂလော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော ဘိက္ခူသု။
‘‘Seyyathāpi so, bhikkhave, yodhājīvo sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ, sahati ussāraṇaṃ, api ca kho sampahāre haññati byāpajjati; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, catuttho yodhājīvūpamo puggalo santo saṃvijjamāno bhikkhūsu.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဥသ္သာရဏံ, သဟတိ သမ္ပဟာရံ, သော တံ သင္ဂာမံ အဘိဝိဇိနိတ္ဝာ ဝိဇိတသင္ဂာမော တမေဝ သင္ဂာမသီသံ အဇ္ဈာဝသတိ ။ ကိမသ္သ သင္ဂာမဝိဇယသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရညဂတံ ဝာ ရုက္ခမူလဂတံ ဝာ သုညာဂာရဂတံ ဝာ မာတုဂာမော ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အဘိနိသီဒတိ အဘိနိပဇ္ဇတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ သော မာတုဂာမေန အဘိနိသီဒိယမာနော အဘိနိပဇ္ဇိယမာနော အဇ္ဈောတ္ထရိယမာနော ဝိနိဝေဌေတ္ဝာ ဝိနိမောစေတ္ဝာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ, sahati ussāraṇaṃ, sahati sampahāraṃ, so taṃ saṅgāmaṃ abhivijinitvā vijitasaṅgāmo tameva saṅgāmasīsaṃ ajjhāvasati . Kimassa saṅgāmavijayasmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagataṃ vā rukkhamūlagataṃ vā suññāgāragataṃ vā mātugāmo upasaṅkamitvā abhinisīdati abhinipajjati ajjhottharati. So mātugāmena abhinisīdiyamāno abhinipajjiyamāno ajjhotthariyamāno viniveṭhetvā vinimocetvā yena kāmaṃ pakkamati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
‘‘သော အရညဂတော ဝာ ရုက္ခမူလဂတော ဝာ သုညာဂာရဂတော ဝာ နိသီဒတိ ပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတ္ဝာ ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဗ္ယာပာဒပဒောသံ ပဟာယ အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ, သဗ္ဗပာဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဗ္ယာပာဒပဒောသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
‘‘So araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā . So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti. So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi…pe… pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ အာသဝာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ဣဒမသ္သ သင္ဂာမဝိဇယသ္မိံ။
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Idamassa saṅgāmavijayasmiṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ သော, ဘိက္ခဝေ, ယောဓာဇီဝော သဟတိ ရဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဓဇဂ္ဂံ, သဟတိ ဥသ္သာရဏံ, သဟတိ သမ္ပဟာရံ, သော တံ သင္ဂာမံ အဘိဝိဇိနိတ္ဝာ ဝိဇိတသင္ဂာမော တမေဝ သင္ဂာမသီသံ အဇ္ဈာဝသတိ; တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒာမိ။ ဧဝရူပောပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဟောတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမော ယောဓာဇီဝူပမော ပုဂ္ဂလော သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနော ဘိက္ခူသု။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ယောဓာဇီဝူပမာ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ ဘိက္ခူသူ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
‘‘Seyyathāpi so, bhikkhave, yodhājīvo sahati rajaggaṃ, sahati dhajaggaṃ, sahati ussāraṇaṃ, sahati sampahāraṃ, so taṃ saṅgāmaṃ abhivijinitvā vijitasaṅgāmo tameva saṅgāmasīsaṃ ajjhāvasati; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo yodhājīvūpamo puggalo santo saṃvijjamāno bhikkhūsu. Ime kho, bhikkhave, pañca yodhājīvūpamā puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsū’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၅. ပဌမယောဓာဇီဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Paṭhamayodhājīvasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၅. ပဌမယောဓာဇီဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Paṭhamayodhājīvasuttavaṇṇanā